장음표시 사용
71쪽
S. Proclib. I. c. 6.devocat. scat.
scripsit Augustinus. At profectd fallatur, dc puritatem suactitatemque Christianae religionis ignorat quisquis hoc dicit. Ad omnem omnino Christianum loquitur, perinde ac Scriptura sacra, unde doctrinam suam hausit. Nec S. Augustini tantum, sed Prosperi, Fulgentij, S. Gregorij, & omnium discipulorum ejus est haec
Theologia. Pulchre S. Prosper : Quamdiu homini ea placent, qua Deo dipticent, voluntas ejus animalis es: quia etiansi IN BONIS MORIBVS agat, male adhuc vivit, si non in Dei gloriam viυit. Hoc enim est proprium se precipuum piorum, ut in Domnoglorientur, nec se, nisi in Dio , ditigant.
Eadem quoque mens vetustiorum Patrum, Hiero-λ nymi, Chylostomi, Baiiiij, Origenis. Vuorum hac in re CT tantus consensus es, ait 1ansienius, ut S. Epycopus Rusensiis ς p I, elorio*se Martyr dicat, essesententiam omnium Parrum, ets4ς ρ- Ahistisici disZistiant. Abducti videlicet paulatim alapis. SS. Patrum diligenti studio, & a vero, lectione de admiratione Aristotelis, quem recens ex Hispania , cum laudibus supra humanas. miserat ijs Averrocs, ut Cap. I.
narravimus. Cum enim eum omnium virtutum moralium Osticia , per materias circa Quas pro iiDC versantur, fuse & accurate tractantem legerent, novitate& elegantia operis abrepti, sensim oblivisci coeperunt quod Patres ijs tradiderant: nempe praeter demissam quandam honcstatem creatam, quae in Objectis virtutum moralium cernitur, elevationem Ctiam, qua in Deum sontem suum refundantur, necessariam este, ut consummatae virtutis nomen recipiant. Quam doctrinam videtur Conc. Arati sicanum in Concit Caraonem etiam alligasse , ubi definit, tau 'd per peccatum A --s primi homini, ita inclinatum attenuatum fui rit liberum arbitrium, ut nullud postea aut diligere Deum , sicut oportuit ut
72쪽
Ho Mi vis C A P. IX. scredere in Drum, aut OPERARI PROPTER DEVM quo bonam est, post, nisi gratia eum o misericordia praevenerit. Vbi summatim omne opus bonum Videtur Voluisse iii complecti , cum dixit, aut operari propter De m. QUOd ean. e.
Can. VI. Vocat, ageresicut oportet.
Hanc quoque doctrinam optimi hodie Interpretum colligunt ex ista similibusque Scripturis: sive manducatis, si in bibitis, si is aliud quia Ditis , Omaia in gloriam r.Cor. Dei facite. Vbi docti stimus Interpres Guit. Estius pro- bat esse verum praeceptum, & eundem sensitim Sancto friti . Thomae,cx varijs testimonijs adscribit. Sanc enim quid x x q.
expressius istis verbis p Ex praecepto tenemur omnia in mo-' 'riam Dei furere. Item alibi: In Hyacintbinis Vittis, inquit, ,.q toxquae pallas Iudaeorum inserebantur , signiscatur caelesis intentio, quae omnibuου operibo nogris debet adjungi. ItCira, omota quae facimus, debenuu in Dei reverentia scire. 83.st. t Deinde e Non est recta voluntin ali xiis hominis, inquit, volentis aliquod bonum particulare, nisi referat Agis in bonum commune, sicut in sin m. sine autem sumitur quasi formatas a. io. ratio istendi illud quod ad sinem ordinatur. Vnde ad hoc Iuod aliquis recti voluntate velit aliquod particulare bonum , vomtet quod iPud sit votitum materialiter, bonum ratem commune
disinum sit volitum formatiter. Non nescio, quosdam aliter ista contorquere. Sed ecce aliquid etiam evidentius. Alibi docet, quod oratio secundum se considerata, non Idem posit ese idus, quia oportet alijs operibus occupari, sed tam se bin causa sua quod es desiderium charitatis, debet esse continus. Hoc vero desiderium esuritatis ait, in nobis debet esse
continuum vel actu, I sirtuter manet enim virtus hujus deideri, in omnibus pra ex charitate facimus. Omnia autem dobemus in gloriam miscere, ut dicitin I. Cor. Io.
Quae ex S. Augustini Epistola ad Probam desumpsit. S
73쪽
semper oramin. Sed ideo per certa intervasta horarum & f-poram , etiam v rbis rogamus Deum , ut istis rerum signis nosi os admoneamus , quantumque in hoc desiderio pro cerimus, nobisitam innotescamus , c ad hoc augend-m nosi os acrius excitemis. Dignior enimsequetur e sectus, quem fermentior praecedit assectus. Ecce , ut desiderium charitatis, in quo tanquam in causa oramus, velit esse continuum dc per Omnia Opera nostra ambulare. Nec dubium, quin S. Thomas Magistri sui mentem tam claram perceperit, & suam ei conformaverit. Unde alibi quoque eum secutus , solo Deo fruendum esse, ait, homine autem in se non S. Tho ense fruendum , sed in Deo : quod est dele fars in homine pro- Deum. Nempe, quia fruitio, seu amor noster increatura figi non debet, sed peream transire ad Deum. Alio loco verba Apostoli enarrans , Omne quodcumque ebibis facitis in verbo, aκt in opere sec. idem Sanctus est: Δ G-;.uti ι dam dicunt, quod hoc est consilium. Sed hoc non es verum. Addit vero aliqua, qitie sententiam S. Augustini videntur destruere : sed tamen recte intellecta, non faciunt. Sed dicendum es, ait, quod non sit necessarium, ut omnia in Deum referantur actiι, sed habitur qui enim facit contra gloriam Dei se praecepta ejuου , facit contra hocpraeceptum: nempe simpliciter, seu peccando . mortaliter. Nam S. Thomas alibi docet, peccatum veniale non esse proprie contra,sed solum praeter Dei legem. Vnde hac non significat, nullum committi peccatum saltem veniale,si verba & opera nostra bona, vel indifferentia non referamus aetii, vel virtute in Deum. Hinc mox ad ijcit: Veni aliter autem peccans , non fuit contra hoc praeceptum simpliciter lid est , mortaliter quia licet non actaaliter , tamen hibituatiter ref rt omnia in Deum, Quia nempe, habitum charitatis servat. quae per peccatum veniale imia destruitur, & sic censetur habitualiter saltem manere inclinatus, ut referibilia omnia referat ad Deum. Sic
74쪽
HOMINI s CAP. m. Qenim diserte alibi se cxplicans: Su cit, inquit, quo idem Laliquis habitualiter referat se se omnia sua D Deum, ad hoc ut x. q.88.
non scinyer mortaliter peccet, cum aliquem actum non refert g t ingloriam Dei actualiter. Veniati autem peccatum non excludit habitualem ordinationem actas humani in laudem Dei,sed solum actualem; quia non excludit charitatem, quae habitualiter ordinat in Deum. Vnde evidenter patet, quod habitu aliter hic longe aliter sumat, quam virtualiter 22. q. 83. a. IJ. quando dixit, de erium chamitato in nobis debere esse continuum vel actu, vel virtute. Nam peccatum veniale coipsio tantum , censetur habitualiter referri in Deum, quia habitum charitatis non excludit: virtualiter tametanon refertur, id est virtute alicujus actus praecedentis, quia nullum peccatum etiam veniale, est capax actualis vel virtualis relationis, propter malitiam iuhaerentem, quae Deo displicet. Vnde alio loco apertissime: Aliud es habitualiter referre I em qin Deu,or aliud virtualiter.Halitualiter enim refertur in Deu,
O qui nihil agit, nec aliquid actualiter intendit, ut dormiens. rit.a.HSed virtualiter aliquid referre in Deum, est agentis propter ' i nem, ordinantis in Deum. Vnde halitualiter referre in Deum non cadit sub praeceptor sed virtualiter referre omnia in Deum
cadit sub praecepto charitatis ι cum hoc nihil aliud sit, quam habere Deum ultimum finem. Sed nonne , inquies, satis habet Deum ultimum finem , quando solum bonum aliquod particulare intendit λ Videtur enim ibi hoc indicare: Sicut in causis eoicientibus, ait , visim primae cause is amavet in omnibus cause, sequentibus : ita etiam intentio ad i.
priucipalis finis virtute manet in omnibus sinibus siecundar,s. de quicum Iue intendit aliquem sinem fecundarium, virtute intendit em principalem. Imo vero oppositum pro nobis hinc colligi potest. Nam sicut virtus primae causae essicientis concurrit cum causis cincientibus secundis, quae participat virtu-I tem
75쪽
rem ejus: ita finis principalis concurrere debet cum
finibus secundari s Concumt autem per primam intentionem sinis principalis , virtute cujus voluntas e citatur ad amandos fines secundarios : unde tendendo in istos, censetur etiam virtute tendere in finem principalem , & illum amare, quia propter ipsiim, in initio
saltem , actu a natum , fines secundarij iam amantur; ctiamsi omnis memoria finis principalis fortasse evanuerit. Quod explicat cleganter S.Thomas similitudine Medici, qui ex intentione sanitatis, herbas ad pharmacum colligit, primae suae intentionis oblitus. Et alibi clarissime , niti Interpretes quidam obscurarent: Non 1ὸEis i 6 ρη et , ut per aliquis, inquit,cogitet de ultimo sine quan-, q. i documque aliquid appetit vel operatur; sed virtus primae intentionis, quae es respectu ultimi sinis manet in quolibet Τ' a petitu cujuscumque rei, etiamsi de ultimo sine non cogitetur: sicut non oportet, quod qui vadit per viam, in quolibet passu cogitet de sine. IaErii. QVAndo ergo idem Doctor Sanctus negat, modum
a.q. oo. charitatis cadere sub divina legis praeceptum de actibus alia- - . . rum virtutum, aperte loquitur de speciali charitatis prς
pto Obligante sub mortali ad diligendum Deum si
Per omnia , ut patet ex Argumento, Sed contra. Relatio autem operis alterius praecepti in Deum lut v.g. honorandi Parentes j non indiget tali amore Dei super Omnia, sed levi solii in erga Deum complacentia , qua actus debite ordinetur in suum finem; quia Deus vult omnia in Mundo esse ordinatissima. Scio Interpertes quosdam S. Thomae mentem alib Vertere. Sed sensita quem attulimus videtur scriptis ejus alibi magis concors; imo, nisi eum recipimus , ViX, puto, a contradictione quisquam eum libe
Cum verd S. Thomas alijs locis negat omnia opera infi-
76쪽
HOMINIS CARYL cyra infidelium esse peccata, loquitur de operibus, ut sint ossicia moralium virtutum, quas in Ethicis suis describit Aristoteles, cui tum Scholae ' heologorum tabescere incipiebant. Nam sicut fidelis, inquit, potes Memiraliquod peccatum committere in actu , quem non refert ad fidei - Ο . sinem , vel venialiter , vel etiam mortaliter pereundos ita ' ''
etiam insidetas potes aliquem actam bonum ex proximo objecto j facere, in eo quod non refert ad fnem insidelitatis. Ex quo sequitur, actum illum nec ex fine fir imo & intrinseco, nec ex relatione ad ma-um extrinsecum, vitiari. Interim licet nihil ei caeparte ossicij talis virtutis desit, deest tamen ultimum& generale quoddam complementum bonitatis. Quomodo accipi potest quod alibi dicit: Sine charitate potest quidem esse aliquis actus bonus ex siuo genere, non tam n perse- a. r. Eie bonus; quia des ordinatio debita ad finem visimum. Et postea : Non potes esse simpliciter vera justitia , aut vera castitas ι d. sit ordinario debita ad sinem, qua es per charitatem, quantumciisque aliquis se recte circa alia habeat. Cum tamen eruditissimus Interpres Estius addit,prς- Esti ceptum istud , oinnia referendi in Deum, cse datum l. Cor. solum fidelibus, manifeste extra regiam 3c S. Augustini '' viam discedit. Nam quando ossicium virtutis in infidelibus , ex genere suo Sc objecto bonum est, peccatum tamen semper aliquod admisceri docet Augustinus. nempe carentiam relationis in finem ultimum, qubcx praecepto referri deberet.Censet igitur apCriC, pr Eceptum naturale esse, & oblsgare etiam infideles: quam obligationem a Philosephis Platonicis non tuisse ignoratam,aliquoties scribit. VI.
Ratio est, quia lex Dei aeterna . est ratio divina, vel S. Aug. voluntas Dei ordinem naruratim confiemari jubens, pertur
77쪽
pondera elementorum,quae propter hCminem creavit, sed maximo pondera amorum ipsius hominis, & omnis creaturae ratiCRalis ordinavit. AD rna enim lege justum
lib. atb. pondCrum amoris est, ut creaturae rationalis amor in
Deo solo requiescat, ad qucm tanquam grave ad centrum suum creata & inclinata est. Ideo Apostolus Q- - clamat , Nolite diligere Mundum , neque ea qua in Mundos. Aue θnt. Sic enim voluntas creata deficitur , non ad mala, sed tib 11. male: id es, non ad malas naturas s sed ideo male , quaa contra ς:3 Ci- ordinem naturarum, ab eo quod summe es, ad id quod minis es. Nam pondus non ad ima tantum es, sed ad locum suum. Lib. ra. Ignis Iursum tendit, deorsum lapis. Ponderibus suis aguntur,c.. a o Da Πιμ t. Minus ordinata inquieta sunt, ordinantur sequi scunt. Quid indeρ Quo omnia haec tendunt ρ Dicit
mox Augustinus alloquens Ucum: Pondus meum , amor meus, eo feror, quocumque feror. Dono tuo accendimur, sesursum serimur. Inardi scimus ,inimus. Ascenssimus ascensiones in corde, Mantemus canticum graduum. Nempe, velut
ignis centrum, sursum est, illucque scandit, aut nititur perpetuo, donec perveniat; ita centriuii animae nostrae in sublimi, & Deus est. Ad illum semper in omni. Opere per amoris pondus ascendere , aut niti Oportet. Nec idcirco hoc praeceptum, quod amrmativum est, semper obligat, sed quoties creatura rationalis aliquidi s agere parat. Hoc omnes Scripturas dicere & clamare
ear io. putat Augustinus : Non enim praceptis Scriptura, nis chari doctrin talem, inquit, qua Deum in se, aut in omnibus creatu-
Ch M ris suis amamus , nec culpat, nisi cupiditatem, qua Mundum , id est creaturas Mundi propter ipsas, sine relatione ad creatorem diligimus- Sicut enim ignis, si culpae capaXesci, peccaret tanquam ordinis Universi perturbator, si in terra haereret, nec sursum ad locum suum scauderet, cum posset; ita Peccat
78쪽
peccat creatura rationalis, quando ordinem amandi perturbat, in creaturis amorem suum figens , nec ultracas in casum & Deum evolans. Hanc puram & sanctam Theologiam ex Scripturis sanctis, quarum sensum Spiritus sanctus ei revelavit, didicit Augustinus;& altissima infiniti Dei nostri m cstas , si puris & Augustinianis oculis inspiciatur, meretur hoc a creatura sua rationali quasi vectigal : ut omnes , inquam , ejus motus & cogitationes ad cum tanquam flumina in mare suum, revertantur. Nec Rabbini Iudaeorum hoc nescierunt.Sciso, inquit VII. Rabbi Moyses Malmon, quamvis sapient stimus omnium Maim5 esses in veritat apientiae divina, si cogitationes tuas convertas P- x 3- ad abad res, veluti vicium, amicium, se simitiae , te jam absol- 'disse conjunctionem, qua es inter te se Deum , neque ampliuste tum imo, vel sum tecum esse. Hinc Sanm ad sunt anxij se solliciti δε istis horis , in quibus non cogitant de Deo. Vnde Divid: Posui Dominum coram me semper Et postea: Si
praceptum aliquod legis membris tuis sicias .i si fors ais fodias, '
aut ligna infima amputes, sine consecratione istius quod scis, vel usus qui id mandavit, aut finis propter quem labori , si, inquam, hoc pacto Honos istos cultus per agas,noli existimare, te finem ab cutum esse , sed eris de numero eorum , E quibus ierem. dicitur, Prope es ori eorum, sed longe a renibus ipsorum. 'Sed nec Philosophi Gentiles hanc legem ignorave- VIII. Urnt. Nam ideo tam solennis & sollicita apud eos de finibus bonorum & malorum disputatio- ut nempe scirent, quidnam esset summum bonum, quo perpetuo collimare , dc omneS actioncs suas referre deberent. Dicit hoc Torquatus Epicureus, apud CicorOn m. νr ω, inquit, quid sit extremum , quid ultιmum bono- Ci- librum : quod omnium Philosophor9m sententia debet ese tale, ut i .cen. ad id omnia refrei oporteat, 'sum nusquam. Hoc Epicurus in voluptate ponit, quo summum bonum esse vultiummum
79쪽
Lis ue malum , dolorem. Et Piso apud eundem: Summum defia. bonum si ignoretur, vivendi rasionem ignorari necesse es. Ex quo tantin error con equitur, ut quem in portum se recipiant, scire non poLint. Cognitu autem rerum sinibus, cum intelligitur, quid sit se bonorum extremum es malorum,inventa vitae via est, confrmatioque omnium os lorum. Scitur enim jam quo dirigendus arcus , in quem scopum mittendae sagittae ossiciorum. Quemadmodum igitur Epicurei in omni suo motu dc actu voluptatem intendebant, quia summum bonum in ea collocabam; ita nos, qui Deum summum nostrum ec beatificum bonum cognoscimus, omnia virtutum ossicia ad ipsum dirigere debemus.Nam Philosophi Platonici qui Deum summum bonum esse, nobis consentiebant,ad eum etiam omnia referenda, res Aug. Philosephari,se amare Deu dicebant; licet puro, & qui ad
lib. . creaturas,non reflecteretur,amore eum amare noli poL
ό μ' quia gratia Dei, qua sola figi in Deo amor noster potest,destituti erant Verumque erat in ijs , quod olim Lacon quidam de Atheniensibus, Sciunt Athenienses quid rectum sit, sed non faciunt. Obligationem illam aspiciendi quaerendique gloriam Dei in omnibus nostris operibus, alia imaginelytari nobis repraesentat I.yranus. Tota creatura, inquit, ordi-3.Cor. natur ad Deum, sicut exercitus ad Ducem , ut habetur Ia. Metaphyf. Exercitus autem bene ordinanu, primo ct principalix' qu.erit gloriam Ducis, quod est victoria. Eodem mado omnis creatura , se potis imum rationalis , in omnibus operibis
fuis, primo or priuei diter debet quaerere gloriam Condi
Hoc tamen monet recte, ne quisquam fallatur, Ian- senius. Non esse peccatum, nisi veniale, obiecto creato
lias honesto frui, sine relatione ad Deum; modo actu antum , non babitu et inhaereatur: id est, modo ex vitalis
80쪽
talis aspectus rei creatae assivi, animus non sit ita habitualiter dispositus, ut mallet creatorem , quam creaturam deserere Sed , quare relatio ista in Deum debet, inquies, per Izamorem fiero Quia, inquam, debet fieri per talem affectum, quo voluntas Deo inhaereat propter se, & tanquam ultimo fini: hic autem affectus 'necessario est amor quidam amicitiae, ut ex objecto ejus patet. Hoc quoque ex innumeris Scripturis colligit Augustinus. Nam in eo S AG gradu scientiae se exercet omnis divinarum Scripturarum sudiosus, ait , nihil aliud in eis in niens, quam diligendum se Deum , se proximum propter Deum. Et isium quidem ex
toto corde , ex tota anima , ex tota mente diligere; proximum vero tamqnam seipsium : ides, ut tota dilectio proximi, scutetiam nostri, re 'Hur in Deum. Nam ut reselute alibi. Amor stuendi quibuscumque creaturis , sine amore creatoris, τ' non ora Deo. Cum sine hoc amore creasoris, nuL- quifigram eontei
Et ibidem , intentionem ultimi finis, per simplicem
Euangelio oculum explicans: Intellige,clamat ad Iulianum, quod ait Dominus e Si oculus tuus nequam es, totum cor' uiis tuum tenebrosum erit, si autem oculus tum simplex es, totum corpus tuum lucidum erit: se hunc oculum agnosce intentionem , qua facit qui que quod facit. Et per hoc disce, eum qui non facii opera bona intentiones dei bonae , hoc es, eius quae per dilectionem operatur, totum quasi corpus, quod illu, velut membris , operibus constat, tenebro1um esse, hoc est, plenum nigredine peccatorum. Nam quia fides est principium dilectionis , ostendens Deum ut finem ultimum, in omnibus diligendum , idcirco infideles, qui fide, etiam dilectione Dei carent: & consequenter, quia lucidum intentionis oculum non habent, totum Operum corpus est tenebrosum. Hinc tam saepe inculcat, fidem esse