장음표시 사용
81쪽
s. us. Omnis boni operis principium : nemo enim incipit, ait, Pol 33. nisi ab initio fidei. X. Haec porro dilectio creatoris,est mel quoddam Sc suavitas,quq quasi sumunditur operibus bonis, Sc in Deum suaviter, dc saepe furtim effunditur, ut opus bonum ad eum vehat,& ei quasi agglutinet.Vnde in actibus omnibus etiam supernaturalibus fidei, spei, religionis 3cc. admiscetur. Vult enim Deus istis actibus quidem coli. sed simul etiam libenter coli. & cum amoris quadam
dulcedine, quia ipse est. dc propter ipsum: quod est
objectum amoris amicitiae. Non enim vult vota nostra V. g. aut alias obligationes nostras sibi selvi , ut debita solent inimicis, cum animi quadam auersione, sed cum benevolentia saltem imperfecta, dc molli inclinatione voluntati, erga ipsum tanquam patrem, &εό- l, Deum nostrum. Unde omne mandatum de sola ditiorioneta Euan es se omnia unum praeceptum suut, ait S. Gregorius , quia quidquid praecipitur in sola charitatesolidatur. Multa sunt per δυersitatem operis, unum in radice charitatis .Et S. Augusti-Ro 3 nus verba Apostoli, Plenitudo legis es dilectio, saepe explicat , de impletione uniuscujusque praecepti legis, per dilectionem charitatis, ad omne opus perfectu bonum S Aug. necessarig. Nesciunt i i,inquit, quomodo impleat legem, quiith 7 sic visit ut is praecipit: Plenitudo enim legis, charitaου. F.u Hine etiam quando bene operamur spe mercedis de propter retributionem aeternam, Tridentinum jungit, c., ut in primis glorificetur Deus i quod sit actu amoris , quor hia. caelestem gloriam nostram in gloriam Dei, tanquam Se . suum fontem reflectimus.
' Nec tamen hinc consequens est , ut soli justi justitiar,han propria dc sanctificante, possint bene operari / quia, ut
lib. i. saepe ex Augustino repetit Iansemus, amor Sc charitas,lρψ' uua fit relatio operum in Deum, non est celebris ide Mat. amor Dosuper omni sed omnas amor Draseocerus, seu co placen-
82쪽
placentia Dei casea, quamvis tenui ma, qualis es in gravib- peccatoribus, o in js qui incipiunt credere. Et diffusius alibi: Augustinus charitatem accipere plerum- Memque θος pro dilectione, qua vere, sineere, se gratis, ex ani- tib s. mo propterfusum, nullius creatura ,sed iniis solius intuitu diligitur Deus; sive ad Utim pertingit perfectionem, ut supra Christi. omnia creata diligatur, sive in simpliciori-inferiori afectu
haereas. Nam talis amor, quantumcumque remi μου , exilis, ac
tenuis, est verisiimm es castissimusfructus chriri latis Dei,siis dilectionis amicitiae , nu a concupiscentiae ad sie reflexae per r- state distortuου. Veluti enim patrem nostrum terrenum non semper amamus, quantum est amabilis a nobis: ita profectὼ non videtur ratio , cur amor erga cas stem patrem Deum,debeat semper objecto suo, ut sic dicam. adaequari, & versari circa ipsum, ut est summe dc stiper omnes creaturas diligibilis. Potest enim scorsim a creaturis spectari, nec ad eas comparari, sed simplici tantum Complacentia, tanquam ens summum attingi; affectu tamen ibi haerente, nec ad creaturas per eum relabentes ut solet affectus avarorum, qui propter divitias Deum colunt, fruentes nummo, utentes Deo, . loquitur
Augustinus Hoc non advertit olim Auctor Articulorum , quos damnaverunt Pontifices Pius V. dc Gregorius XIII. qui charitatem apud Augustinum videtur semper intellexisse perfectam & proprie justificantem,qua Deus S.Aug. super omnia diligitur: cum tamen ch.1ritas inchoata, inchoata justitia sit, charitas provecti, proUecta iustitia. illa Cha- ι a. ritas inchoata, est in fidelibus peccatoribus, quando ta- Cone. ni a Spiritu sancto, converti ad Deum, Sc latam tanquam . omnis justitiae fontem diligere inc Iunt. 6.1lla taltem justitia inchoata justus est ille, de quo ad
Iulianum Augustinus: Absit, ut sit in aliquo vera virtus, ni fuerit justus. Nam peccator ope Spiritus sancti, cle- Iul. r ' K vans
83쪽
vans languide caput e faece peccatorum, jam incipit iti stitiae esse candidatus, & longe distare ab ijs,qui in pro' fundo sordium alte demersi adhuc jacent. Hac contemplatione Augustinus passim justos vocat, quicumque , phrasi Scripturae, verantur Iustitiam, id est opus justum, sive pcrfecte de undique bonum. Talem porro amorem Dei mn su per omnia, nec vere & perfecte justificantem, qui possit in peccatoribus fidelibus,tiam reperiri, admittunt cum Augustino ,, ' doctissimi Scholasticoriim. Potes enim peccator , m ael quoa , . opere, ait sit btilissimus Thomiliarum, dili re Deum propter ipsum Deum ut frequenter accidit in actibus religionis, ct Ast utionibus praeceptorum mustorum in malivorum sui est reduitio votorum, honor parentum , redditio jusi l ct
negari Uorum, ut non occurre, non furara, non negare hiam, π
ώ us c. Solus quoque, Suar , Leitius, Valentia, alios jue neoterici illum amotam supernaturalem admittunt , imo communem Doctorum sententiam esse; viIent. amrmat Valentiri. Non quaeris attritio, inquit ,persesus': Z' scit, ad remittendum peccatum veniale, ante abstiuio i nem sed ea quaesis aliquo certo modo perfecti, or quae sit sar tem acuatis dolor de precato propter Deum , e ut es Dei sense. atque adeo propter Deum formaliter, vel virtuatiter fecundumst dilectum, LICET NON SUPER OMMIA. Qui dolor maxime solo V Euri contritro imperfecta et qua m ι- rem debere se eam 'amitentiam forma m. quae sus cias per se ad remus ιonem vemati , censent communiter Theologi m 4 d p. 22. Π Iansenius vero cum Augustino, & multis Scholasticis , talem contritionem imperiectam ad remissionem I,ns a. peccatorum etiam in sacramento , necessariam existi- lib. s. mat, & mcntem eandem Patribus Tridentinis fuisse
Chiae . Nec enim dicit Sacrosancta Sὶ nodus,nierum timorem
84쪽
rem gelicianae sussicere sine alio addito, cum sacramen'to, sed si voluntasem peccandi excludat, cum spe veniae. Vt Concit autem voluntas peccandi sincere excludatur & funditus extirpetur, debet peccatum odio haberi, quia Dei eap. . ostensa est: alias inclinatio ad peccatum videtur solum
obstaculo timoris, ad tempus repressa, ne iterum se estundat, non ablata esse funditus. I alis enim non peccare metuit, sed ardere, inquit Augustinus. Vnde etiam quoties peccati voluptas ei in memoriam redit, expresta velleitas & complacentia erga peccatum, denuo statim exit ire solet. Averso ergo a Deo facta per peccatum, non perfecte tollitur, ni si per contrariam ad Deum conversionem fuerit correcta. Conversio autem ista fit per amorem illum , eX quo peccati detestatio nascitur. Detustatio vero ob solum metum poenae, nascitur CX amore proprio; qui est conversio ad seipsum , non ad Deum. ideo enim talis homo odit poenas,& deinde peccatum, quia immunitate a poenis & seipsum amat. Cum ergo Scriptura saepe clamet, ut homines ad Deum se convertant per poenitentiam, talem poenitentiam postulat, qua homo antea a Deo aversus , ad Deum con
Haec autem conversio solo Dei amore fit, non amore proprio & immunitatis a poenis. Unde nisi timor poenaria, tanqua servus, janua cordis dominae charitati taliquali , id est saltem imperfectae, aperiat, peccator tantum ad seipsum , nondum ad Deum convertitur, idCΟ-que hactenus sacramentalis ab lutionis incapax adhuc
Hinc Τridentinum alio loco explicatius exponens seriem actuum , qui intervenire solent in poenitentia ia hide conversione peccatoris, primo loco ponit divina ju- Seis. si sitiae, id es parnarum, timorem ι deinde considerationem P ε.
85쪽
73 ANATO MI Amisericordia Dei ; tertio spem venias quarto dilection imperfectam , qua Deum, tanquam omnis justitiae fontem , diligere incipit; quinto odium se detesationem peccati,
cx hac nempe Dei dilectione ortam . Ac demum est, hanc detestationem ultimam, se eam poenitentiam, quam ante baptistmum agi oportet. Si vero ante baptismum , igitur& ante sacramentalem absolutione,quia in confesso est, non majorcio poenitentiam ante baptismum, quam ante absolutionem sacramentalem, requiri. Vnde Sacrata es Synodus alio loco ad hujus Sestionis VI. doctrinam
seis. i . respicienS, desinit, Vuουίου tempore paenitentiam necessaria
'-8 si istis etiam qui baptismi Iacramento ablui petivissent
ut per state abiecta es emendata , tantam Dei ossen nem cum peccati odio, se pio animi dolore detestarentur. Vnde Propheta ait, Convertimini is agite paenitentiam sec. Vbi dise te ait, diuoris , dc proinde ctiam novae legis , tempore, paenitentiam esse pcccatori ad remissionem peccati necessariam nec quamvis indisterenter, sed eam, quae Dei crisonem Lisatur,quia nempe, Dei offensio est. Unde addit, cum pio animi dolore. Pietas enim doloris, est affectus amoris saltem imperfecti erga Deum , CX quo amore dolor ille nascitur. Citat deinde verba Prophetae, Converrimini M. significans talem oportere esse ostensae detestationem , qua peccator ad Deum se conve tat; quod non fit per detestationem, 'metu solius gchennae conccptam , qua homo potius ad seipsum, quam ad Deum convertitur, ut paulo ante dicebamus. Et sane Ninivitarum cxcmplum , quo Synodus utitur , non sgnificat solam detestationem timore poenarum, ad veniam cum sacramento sitfficere. Nam L. i', quidum hoc timore utiliter concusii, ad Ionae praedicatio- eq. mm, picuam terroribus parnitentiam egerunt, o miserico ma Domino impetrarunt sed non ex sela illa poenitentia concepta timore poenae eam impetraverunt, sed scandendo
86쪽
HUMINIS C A P. IX. 73dendo paulatim ad altiorem poenitentiam, & quidem conceptam ex perfecto Dei amore super omnia; quia
tunc nulla erant sacramenta, quorum beneficio possent cum minore poenitentia & amore, misericordiam Domini
Quia ergo voluntas peccatoris lolo timore poenae perterrita , non perfecte corrigit VeteriS peccati avcrsionem, piditas ejus censetur quoq; adhuc manere inclinata & quali proxime disposita ad peccandum. Qui S. Ausenim timore non concupiscit, puto , quia concupisiit, inquit Augustinus i habitu saltem re proXima praeparatione, Apost.& ctiam pleriimque ipso actu velicitatis, quando de peccati dulcedine cogitat, quia illam magis , quam Deiun amat. Vnde cupiditas illa, est quasi lapis in in-blimi detentus, qui licet actu deorsum se non praecipitet , quia Obstaculum vetat, pronus tamen paratu1que est ad lapsum, labeturque mox , ubi quis sustentaculum subduxerit. Hinc de tali Augustinus: Concupiscentiam tuam malam non amor tostit, sed ii r premit. Censetur ergo permanere, sed repressa solum, & exire gestiens in actum externum ; in actus vero internos etiam saepe exiens & emicans per malas Vellei rates. iaris escVnde timor semilis bonus es, quatenus timor o a Deo da- lib. s. tur, ait consentienter Augustino Ianseratus , quamvis Yς simis litas ei adjuncta mala sit. Ex quo consequitur, ut etiam Cluisti. illi timor peccatores nequaquam pejores, quod dixit Lutherus ita meliores potius facere dicendus sit. Hominem enim ad justitiam praeparat Orc. i Hoc quoque serio ad intelligentiam Augustini, cum XriLIansenio notandum est o bonitatem , veritatem , justitiam, aequitatem dcc , quarum amore opus bonum dicitur ab Augustino bene fieri, non intelligi honestates aliquas creatas , sed increatas in Deo. Loquitur enimcx Philosophia P latonica, dc more Scriptura: sacrae de
87쪽
λαgo AN A TO MI A ideis virtutum creatarum, quae in Deo sunt, nec aliud quam ipse Deus. Quod inde evidens est,quia honestates creatae virtutum, ad nos proxime referuntur per honestum amorem quo nobis illas diligimus;& tamen bonitas, veritas, justitia, dcc.de quibus loquitur Augustinus, nulla ratione vult ad nos referri posse, sed nos de omnia nostra ad illas. Et revera si quisque se examinet, cum propter bonitatem , veritatem , justitiam Scc. aliquid nos facere dicimus, singularem aliquam immobilis& aeternae existentiis bonitatem, veritatem , dcc concipere solemus , quae sit aruium nostrorum velut e trinseca mensura 5c regulas quae aliud esse non potest, quam Deus ipse. Apprehendimus enim simplex aliquod bonum, quo cetera omnia sunt bona: Iauod bonum non longe positumes ab uno quoque nostrum, ait Augustinus; in isto enim vivimus , movemur, se sumus. Sed dilectione standum est adisiud, inhaerendum illi, ut praesente perfruamur , AE quo fumu quo absente nec esseposemus. Vnde paulo ante: Pudeat, cum alia non amentur, nisi quia bona sunt, ys inhaerendo, non amare bonum ipsum, unde bonum sunt. Secundum hanc Philosophiam, adversiis Iulianum disserens Augustinus , negat in infidelibus esse veram Zc consummatam castitatem, quoniam animus infidelis , qui per infidelitatem fornicatur a Domino, etiamsi osticium aliquod castitatis exerceat, non potest tamen ex amore casto honestatis increatae opexari, cum amor iste supernaturalis sit, dc sine fide euenon possir. Errant ergo graviter, quos aliquando audivimus inimis audacter asserentes, Augustinum Iuliano in ista disputatione fitccubuisse. Majori religione S S. Patrum sententiae Sr verba tractanda sunt, nec antequam fui dum eorum penetraverimus, Oportet ad reprehenden
88쪽
Hoc donique S. Augustini sententiam de refcrcn- . do omnia ad Deum, valde lenit quod , fatente Iansenio, non actualis in omnibus operibus desideretur ad Deum relatio, sed stilliciat virtualis , qua prima actio
totius unius catenae, a qua cetera: Omnes conscquenter quali religantur, rcferatur in Deum. Nam licet prima actualis intentio , & Dei memoria CVanescat; manet tamen virtualiter , & quasi dccurrit per omnes annulos catenae, eosque ad Deum satis elevat, ut absolute boni, Deo grati, & meritorij sint, si operans sit non 1olum in actu,sed in habitu charitatis. Nam virtualis intentio in actibus humanis , inquit Iansenius, taem facit, quod i . . Miuulis. Et postquam dixit, cile imbecillitati humanar statu naim possibile,cor semper ad Deum actu crectum habere: - fcit igitur, ait, ut quod agendum suscipit, Dei intentione fuscipiat, se issius intcntionis j etu, sumrtute animum uringente , vel prope ente pergat, etyi actu amplius de Deo fortasse sors is non cogitet. Ostenditque ut rei ins pulcherrima similitu- disp. dedine S. Thomae , de Medico colligente ad pharmaco- ',' '.jpocam herbas, qui de sanitate aegri, quam i principio ,.
intendit, nihil amplius cogitat. Sic igitur , inquit S. I homas, cum aliquis Opsium ordia inat in Deum Put in sinem , in omnibuου quae propter si ipsium facit, manet virtute intentio ultimi sinis , qui neus est. Unde in omnibus mereri potes, si charitatem haseu. Hoc ieitur modo An solus praecipit, quod omnia in Dei floriam refera tur. Sed quomodo potest mereri, charitatem has eat, . cum ad meritum non satis sit habitus charitatis otiosus, sed oporteat actionem meritoriam elici ab ipso , vel imperari, ex sententia S. Doctoris p Docet enim alibi, uod meritum vitae aeternae primo pertineat ad charitarem ad I r. atias autem virtutes secuia cario , secundura. a charitate imperantur.
Sed supponit S. Doctor, ceterarum virtutum actusis satis
89쪽
. satis a charitate imperari, per relationem ad Deum' actualem, vel virtualem, ideoque ad meritum de condigno solum opus csse, ut operans sit in gratia &charitate habituali. Sed & S. Augustinus indicat relationem virtualem fissicere. Nam agens de catena sibi silccedentium
S. Aug. actionum, rectae sunt, inquit, voluntates omnes imet rel2- lib. t i. gatae , si bona est quo cuncta referuntur ; si autem prava es, i - pravaesunt omnes. Et tho recta rum voluntatum connexio iter es quoddam astendentium ad beatitudinem , quod certis velut pagibus, agitur. Vnica ergo ab initio ad Deum iistilentio sussicit, quae ceterarum sequentium trahat agmen, Sc quo, id est, ad cujus objectum, nempe Deum, cunctae per eam virtualiter referantur.
C A P V T X. An liberum arbitrium, homini relictum post
peccatum , consistat in bilance quadam indifferenti , qua intellectus objecta sua vo-- Iuntati utrimque quasi suspendit, eo ipso instanti, quo voluntas in alterutram partem libere se inclinat.
LIcet libertas ad operandum vere bonum, ita peccato primi parentis collapsa sit, ut nisi per
gratiam relevetur , erigere se viribus suis non possit, mansit tamen ad opera indifferentia, & ad mala libertas; quam inepte contra rationem , S impie Contra fidem negant Lutherus & Calvinus. Misera enim est, non amissa libertas, reclamat Bernardus. Nam libertas, seu modus libere agendi, est naturalis nobilitas humanae voluntatis, qua dissurimus a brutis., quae nullo
90쪽
HOMINI s C A P. X. 83 pacto, quamdiu natura non aboletur, amitti potest. Clarum igitur est, hominem lapsim arbitri j libertatem non omnino confregille , sed quid & cujusmodi sit, Philosephorum quorundam argutiae obscurissimum
fecere. Sic nihil compertius & cvidentius est , quam nos Solem videre, δc tamen ubi, qua ratione formetur visio, res est in magnis tenebris δc maximo Philosophorum dissensu. Ac in primis stipponendum cst, quod S. Augustinus, Iansenius, de omnes consentiunt: actum liberum debere esse in potestate voluntatis, & sub peculiari ejus dominio, quomodo non sinat appetitus brutorum, aut motus nostrae Voluntatis repentini, quos primo primos solemus appellare. Vnde S Thomas, dominium sui actus habet, inquit, s rii, liberum es in agendo. Liber enim est, qui sui causa est. ε πρου lib. a.
autem quadam necessitate ab alio agitur ad operandum , servi- car tuti subjectum est. Omnis autem alia creatura nMuraliser sier-
vitio subiecta est: sola vero natura intesiectualis libera. Quod nec Philosephi Gentilos ignoraverunt. Motuου enim voluntarius id est liber 2 eam ituram in si it e continet, ait Cicero , ut sit in nostra potesate, nobφjue pareat. Arist. Aristoteles quoque dicit, Agere es non agere, esse in nostra potestate situm: & ea quae per negligentiam committi- Ethie. mus, nobis imputari, quia sumus urioi, diligentiae adhibenda domini. . Quidam vero libertatona istam & dominium cxpli. u. cant per pensilem quandam indiflerentiam, qua ante singulos actus liberos, voluntas suspenditur ab intelle- .ctu, velut in aequilibrio, diura ei ab hac & illa parte bonitatem , aut malitiam objectorum ostendit, ad quae se
liberὰ inclinare debet sed facile ab alijs id reiicitur. Nam licet fortassi imponi bile non sit, ut voluntas sic gemino jusici, in-L tcr