장음표시 사용
211쪽
r.e.3 .m Iire fieri conturbati,quia nubecula est Mcito pertransit. atq; adeo ad ipsum, quod olimS. Hieron. in dialogo aduersus Luciferian. Dominus excitatur, imperat rempestati, bestia moritur, tranquillitas rediit id est,omnes Episco i ait idem Hieron. atq; praesbyteri, qui de proprijs sedibus fuerat exterminati, per indulgentiam noui principis ad Ecclesias redeunt Qu a apte eiusmodi elogia FER DI N AND Etibi adscribi possint, reluctantibus etiam inimicis tuis, inferius patebit, restituit enim Deus robur viri de splendorem principibus, quos diligit, ita ut sortiores resurgant, prςstantiq; victoribus victoria im- Perent, ait S Gregor. lib. I . in Iob. II. sic enim sppe & saepius fieri consueuit, ut qui vero pietatis stadio accensita inflammati, suiS prsclare factis, non modo reipub. statum cohonestent, sed etiam fit ment,& undiq; muniant, quamobrem, ait enite dum orandumq; est in primis , ne perciersis morbbus populi rempub. faedare possint, ita sane deinde curandum, ne optimis. Principibua S rectoribui respublica desti tua lux
F GREGIVM aliquid ac singulare propeque
diuinum est regum principumq; dominatio, quod omnes omnium temporum nationes id o, seruasse depraehendimus, non solum ea ratione,qua
principes dicuntur, sed ea qua sibi diuinitus concessa potestate, lonὀe lateque dominantur, Deiq; misi
212쪽
stri eonst ituuntur, ad vindictam malefactorum claudem vero bonorum, I. Pet. a. idque iam veteres qua recentes philosophi dixerunt, uno ore Unaq; mente, reipub. moderatoribus aliud nihil propositum esse, quam beatam ciuium vitam, quam opibus firmare, copijs locupletare, gloria amplificare, dc honestate curare debent . Cicero f. de Republ. alloquens Caesarem , te spectas, inquit, erras. non enim rex eligitur,ut molliter sese curet, sed ut per ipsum ii qui elegerunt, benE beateque vivant, oc Aristot. 8. polit. c. Io. hae una in re maxime principem a tyranno dissere ait;
quod ille subditorum i hic vero suum ipsius commodum spectet. Scias igitur, inquit seneca , de
clementia.quisquis nomine & dignitate regia cohonestaris, ciuium non seruitutem tibi traditam , sed tutelam, nec rempub. tuam esse , sed re Reipub. Verus sanE bonusq; princeps non ex muneris amplitudine licentiam usurpet, nec stupris& adulterjs principem agit ; sed ad curas intentus vigilat, probe sciens , maximo imperio maximam curam inesse ob id omnium somnos sua vigilantia defendit, omnium otium suo labore propugnat, omnia delitias sua industria fouet, omnium deniq; vacationem sua occupatione protegit, ideo sibi quidem licet aliquando remissum animum habere leuris, nunquam tamen solutum . Hoc vero totis, quanto cum subditorum fiat bono,quis non videt Diuinus ille Plato ut Rempub. suam, quam animo potius es finxit, quam reipsa constituit,Omnibus vulneris absolutam redderet,cum videret in primis tam optimis legibus ornatam,hasq; ab optimis magistratibus profectas esse debere, utrumq; vero dis-hcile esse. Si enim reliqua corporis fortunaq; bo in RR
213쪽
na inter Dei dona constituuntur: non minorem l cum habebit illud, quo non solum corporis sinitas, diuitiae, ciuitates S liberi, sed anime quoque dispositio, rectaq; in Deum affectio custoditur , &dirigitur, ideoq; donum spirituale , longEq; prae stantius alijs, utpote ex Dei ordinatione hominibus commi ssum , non enim aliunde est potestas, quam a Deo, & qui Dei potestati resistit, Dei ordinatim ni re sistit, Rom. 13. Cumq; omne datum optimis,& omne donu persectam desursum sit descendens a patre luminum ., profecto superioritatem hanc non temere a Deo Christianae reipub. moderatinribus concessam diςemus, si aliorum donorum ad ipsam comparationem faciamus: neq; inficias imus alijs hominibus plurima a Deo conces, esse bene ficia, atq; in dies maiora iuxta cuiusq; meritorum dispositionem accumulari , quae sicut ad singula, rem cuiusq; hominis necessitatem disposita, natu Iaeque suae sunt conuenientia; ita hoc unum est, quod non uni solum sese accommodat, sed toti comm nitati ex aequo M iusto praesidet:
Vtilissimum fuit singulis quae sibi sufficere ne queunt, ab aliquo iuuari S conseruari,SI id melius dicitur, quod cum sibi sufficit, etiam alijs prodesse
potest, ex quo magis bonum communicatum est, eo melius praestantiusq; est. Haec vero est legitima a Deo constituta potestas, quam nedum a Deo cQstitutam agnoscimus , sed quoq; apud nos conlii tuendam petimus, eamq; reuereri, &. Obedire ad
monemur siue regi quasi prς cellenti, siue ducibus tanquam ab eo missis; di haec omnia propter Dea facimus in quae vero a Deo sunt ordinata sunt, Mprincipes non sunt timori boni opea is sed mali, Vis aurem non timete, inquit Paulus, potestatem,binnum
214쪽
num sic, & habebis laudem ex illa, Dei enim resi- nisserest, si au tem malum feceris, time, non enim Misine causa gladium portat, Dei enim minister est, vindex in iram, ei qui malum facit.' Haec contrapositio nobis duo insinuare videtur,:& potestatem a Deo esse;& eandem discretam ab alijs hominibus, quorum alterum ex illo, quod Dei ministerest, constituitur, alterum vero quia mala punire, bonumq; remunerare debet, significatur Non enim cuiuis licitum est imperare , nec omnitius subesse,qnare etiam haec a se inuicem dissideti nec unquam sese compati possunt. Vnde recte interimus: Omnibus illis quibus obedire de subesse ex statu suo competit, eisdem etiam competere,Vt a Deo precentur tales rectores, quibus quiete de pacificE subesse possint. Cuiusmodi olim a filijs Israel famam legimus, quando in Aegypto a Pharaone oppressi, flagellisq; caesi, ad Dominum clamauerunt, ingemiscentes pro liberatione, petentesq; instater Lluatorem S ducem, qui eos liberaret a captiuitate ista & Deus audiuit gemitum eorum, S recordatus est foederis quod pepegit cum Abraham, Isaae Iacob,& respgxit Dominus filios Israel, & liberauit eos. Exod. a. dum vhro Dominus hanc filio rum Israel redemptionem instrueret, praecedentibus signis eandem confirmauit, Mad eandem Moysen communitum plenaria potestate pr secit, a quae legatione diu multum m se Moyses extricare voluit,
ut quod impeditioris linguae , quod Pharao ipsi non adhibiturus esset fidem, inteli gens utiq; grauissimum atq; solicitudine plenissimum esse opus Deli perficere, cui ne quis temere sese immisceat, aut nefarie sibi adroget, nisi qui legitimis ad hocivoca tusiue rit, alius pIOpheta monet, maledictionemq;i
215쪽
eon tralaci cnti comminatur. liSi quis vero malitiose hanc eandem potestatis rsuperioritatem cuiuis ex populo conuenire conten dat, is non tam se subditum, quam petulantem o- rmnis potestatis & ordinationis naturalis diuinaeque demonstrabit contemptorem, quid enim sibi popu ilus hanc potestatem arrogaret, quo nil insipientius, inihilq; insolentius. sine consilio in praeceps ruit , a vagus, incertus, inconstans, variabilis, in periculis a timidus, in seditionibus audax & temerarius, diffi- , cile componitur, ad hoc pertinet, quod sit pronus xad malum, Deiq; offensam,& sui ipsius ruinam, ut h, , patet ex lib. Iud .c. 2. Cumq; nos Dominus induit
Iudices idest principes populo suo Israel suscit,
is ret, in diebus eorum flectebatur m isericordia, M am M,, diebat afflictorum gemitus, ct liberabat eos de ea, ,, de vastantium d postquam autem mortuus est Iu- dex, reuertebantur, dc multo faciebant peiora, qua secerant patres eorum,Iequentes Deos alienos, sti
Testantur vulgi huius mutabilitatem a ctibus ique plurimam indulgentiam, exempla sapientissi motum Iudicum,S principum ab eo electorum , hqui suspicante populose perditum, dum suis nollet
irrationabilibus consilj js parere & decretis, in m i imo mortis periculo extiterunt, alii vero vix suspb icionem proditionis euaserunt, quemadmodum a refert Herodotui b. a. quod Acharnenses, qui cum non mimmam partem Atheniensium apud se ego iexistimabant, Sc ipsorum terra vastaretur,ad exeuo dum Athenienses urgebant , omniq; ex parteciola hias tumultuabatur, & Pericli irascebantur , planς immemores eorum, quae ipse prius suasisset, conui' itiantes etiam, qui cum esset Dux , non tamen eo. - l educo:
216쪽
educeret , putantes eum omnium quae paterentur , authorem . Simile est in sacris literis de populo Israelitico contra Moysen insurgente M murmurante , quasi illos abduxisset, ut morerem tur in deserto , Num. o. ita est populus ex leui causa facile superbiens,& virorum sibi utilium tempore felicitatis contemptor, tempote Vero aduersae fortunae ingruentis vili ac deiecto animo, pauidus,& consilii incerti. Quid ni ὶ dum enim sibi appetit quae non conueniunt,ea quae sibi nociva sunt, eue- monti Meminisse debet plebs & multitudo suae vocationis debitique officis erga Deum, aliorumq; Dei hic in terris v ces gerentium, quod fit considerando, quae sibi, quae regibus, quae magistratibus, quaeue communia his simul sunt , ut ait Iustinus extrogo lib. 3. ad insti tutionem rei p. iactam a Lycurgo, M populum, inquit ille, ad obsequia principum , principes ad iustitiam imperiorum firmaruit, parsimoniacmnibus suasit, existimans laborem militiae assidua fragalitatis consuetudine faciliorem sore, emi singula, non pecunia, sed copensatione mercium iussit, auri argentiq; usum . vel ut omnium scelerum materiam sustulisiadministrationem reipub per ordines diuisit regibus potestatem bellorum, magistratibus iudicia per annuas successiones, senatui custo diam legum, populo sub legando senatum, vel creandi quos vellet magistratus, potestatem permisit. Id etiam ordo naturς deposcit, ut omnia certa quadam symmetria intra se se colligantur , certis legibus subiectionis de regiminis temperentur,ne con-lasione breui praestantissimi, amplissimi orbis in pus consumatur. Sicq; imperare ait D. Petrus apud Clementem lib. primo recognit. regere, subiici, re si M subcrnari,consentaneum est iuri naturae, diui
217쪽
noq; & humano, gentium S ciuili conuenit. Hall. iter pro monstro haberi possit, quale fuit illud apud iRomanos, quando deperditae libertatis specie, sibi a magni alicuius Imperii faciem estinxerunt, lege illa a Valeria a Pub. Valerio poplicola post exactos re- ges primo consule lata, quae constituit, ut si quis mai rgistratus ciuem necaret, verberaret, aut mulctaret,i lis ad populi iudicium vocaretur , nihilque damnil ra magistratu acciperet, donec populi iuditium con stituisset Hacque aliae longe peiores leges crescem tte populi malitia subsecutae sunt,ut quod pro popu ali maiori libertate quinque de plebe , quot annis tribuni crearentur, quibus incumberet pro populo raduersus consules opem ferre, ipsi vero tribuni im- munes δί inuiolabiles permanerent, isque honos non alteri competeret tribunitius, nisi plebeis. Quae om , nia irritamenta malorum, & occasio apertissima adelinquendi fuerunt,supplitiumq; ob delicta eua-l dendi. 'Tale nostris temporibus non minus pestilens, se- . trox, atrox malum reipub. Christianae irrepsit, quod non solum in pelliciendis rudibus,& ignaris popu'; χlis obuersatur, sed etiam a catholicae ecclesiae debital vestaq; obedientia in Principibus ac viris primatb: abus debacchatur, non inscium, si ab obedientia de- sciuerint, facile tun uniuersam religionem ruitu- , iram , hocque proh dolor effecit, ut nulla sit apud s sacrae illius priscae religionis facies, nullum ec elesiasticu coelestis sapietiae peculium, nullus castae,
incontaminatae traditionis thesaurus nullo patecnotum reuerentia decretorum , nullus Diuorum, atq; hominum Rex, ita omnia inani suo nugaci, P. contumaci nouae religionis velamento obumbra.
uit, hisque suis perniciosissimis suasionibus dissentioo
218쪽
innus & noui talibus proceres ot M optiniates vitos
pellexit, ut secato quodam Minani vel conseruan,
di vel propagandi status sui studio, turpiter delusi,
uniuersae pene illorum reipub. domorum, arci uni praediorumque angulos occupauit, totamque plebem nefario suo scelere sardissim E fςdauit, ut mirunon sit, si deinceps eiusmodi, at nimis sero, proprio incommodo suoru subditorum exilio, ad extrema, vel infamiam vel status sui mutationem , vel priuationem redigantur ; Quod totuin non aliunde ortiginem habet, quam quod suis superioribus contraire moliuntur liorum i dictis α factis repugnare, ubile populum ii iii amorem allicium, tributorum releuationem promittunt religionem liberam discunt, prae textu mq; inaustitiae religionis Obtrudunt, 'seque suoq; post os immunes semper foresollicetur, ex quo populus aura leuior & fumo secti in x, comouetur, SI modu excutiendi iugum legitimi principis, S sacerdotum catholicorum, libertatemque 'quam isti proceres illorumq;mantesignani educuli quaerit, quo facto coniurationes fi ut vel semper maxime super praetextum religionis: accedunt si ibscriptiones, collegia factionum , apparatus taciti belilorum, &subito non prae u i dentibus principibus t a flamma emicat, quς diu extingui nequiti, &sic
paulatim extinguit rebellionis ignem. θEx tat huius rei recens memoria quando in Q. periori Pannonia ad Oenum Fluuium, quatuor abhinc annis furens quaedam rusticorum turba, facta in proprios damnos rebellione, in apertum campaprorrupit, caedemq; dc extremam omnium vicino rum suorum, ni si in suam factionem co spirarent mi 'nitata. ibique vilissimae sortis hominibus a d. se accitis, ducimique ad instar trabitis,exercuaqi in circum-R iacentes
219쪽
laeentes plasas plurima strage', depopulatisq; gr. uot monasterilis transeuntibusq; bitidem partim
epredatime, partim verberibus ad peram, Sc lac itum Ss baculum excussis ab imperatore Rodulpho nostro gloriosissimo sensim collecto milite, isthincique immissi illis minime expectantibus, debitas suς temeritatis pam exoluerunt, sero enim medi. ci a paratat, cum mala per. logas inualuere moras. Sapienter idipsiam prouida Serenassimus Arctu
dui i E R D IN A N D V S, quam dissicultet mul
titudo in v nam coalescat sententiam, quam queis eandem descendens non diu in eadem perseueret, dum nuperi n. superiori ST YRIA aduersus quosdaSlanungenses suae ditionis ciues, quos iam iure tu rando sibilaisq; legibus obtemperantes credidit, interim tamen, Nes modico vento insolentiores facti Pruptoque sacro liure iurando , serenitatis suae iugum suavissimum excutere, sibim legem nouum.& beneplacen&euangelium condere attentarunt, villauiter saliem commovit, penitusq; sabegit,ubii ni imminentem Principis manum metuentes, ea dem qua leuitate eructare praesumpseruut, ad se ipsos redierunt, pacem q*-vitana poscentes priori excusso faederi libenter sese submiserunt.
Non ergo sibi potest populus imperares, neque alijs imperandi leges praescribere, cum quod ad ambitrium plebis factum est semel, ipsim et diu no placeat, sicut & administrationes per populum factas, aut nunquam perseuerasse,aut'non tam populi, qua uirorum i populo electorum , vel comprobato rum consilio, & industria constitisse legimus , ubi autem suo voluerunt regere arbitrio , statim reciduasse.
Docendiu est populus non sequendus, & quod
220쪽
rceat quulae non commonendus dist. 6aἰ ci
vidimu Dominum nostrum Iesum Chidiviti
tanquam Regem summa cum ammiralacritate a Iuleis exceptum , ingredientem Civitatem Ierus,
lam: & paucis post diebus eundem publice ad crui cis sus licium postulatam , ubi ipsa experientia di dicimus, quantum perni ciosa sit populi vivendi lial bellas ex arbitrio. quod Moyse absente coegit Aa i ronem sibi confine idolum oblitusq; Dersui Crea toris, a quo infinita amoebeneficia accestit eaque recentia, postmodum hostias & victimas obtulit; Ms dii populus manducare . α bibere, & surrexeriitri iudere cum tuas phereua , Exoda 32. Hi fiant Di, is tui Imael qisi eduxer in te de terro AegyPE, quodia ultum re in reliqsi meus, sed seuere vindica i uit: adeo praeposterus ordo eli dicere, populum po testatem habere sibi leges condere, regemque i Sc principem constituere, quod nullam istius concesi sonis, neq; in veteti, neque in nouo testamentqi mentionem hactenus vidimus, sunt enim reges Principes vel ex succei bone, vel ex lege,vel consue: tudine, M praucriptione, vel ex patien tia, M tyranvide, ex quibus olim quidem regia lex facta sen ' i populo Romano , ex cuius prescripto sibi impe ritet Principes vrat pud Attheniens Thucidides scribit lib. I. 6c iterum quia omne sirum imperium ita, sulit in Principe l. a. de con si it. Princep. ff. & L 1.
instit. de iur. nai. gen. M ciuil. t z a o pSic Romnlus legitur init o regni, Ut populo ap. plauderet easdem sere leges, quas Lycurgus Athei ien. posse ille inter qxias populo perniisiit magistra, Screare, leges sancire,& de bello referente rege decernere. Italicarnuleus lib.a. I u litrs tan. en c ae