장음표시 사용
371쪽
strorum Dei, scilicet, querela, quae & doctores aliquando conturbat, distrahit, diuidit, cςlum terrae miscet; sacra prophanis, monasteria deturbat, . ecclesias diruit, pios limul & bonos concitat. Vidimus non sine lachrymis in Gallia in Germania hunc praetextum religionis populum demulsi se, S armasse, persuasum a seditiosis contra legiti.
mos principes, tandemque euanuisse cum suis authoriDus, non tamen tam cito fieri potait,ut ex tantis incendi js vestigia cinerum tantum M ibi latentes scintillae non remanserint. Sic tempore Moysis viri mitissimi, & electi a Deo Chore, Datan, Abiron. 6c non ambientesdominatione, iactiones comtra ipsum inierunt, in suasi partes traxarunt, ducentos quinquaginta viros proceres Synagogae, δίqui tempore Consilii per nomina vocabantur, Mpraetextum religionis addiderunt, dicentes aduerissus Moysen,& Aaronem. Num. I 6. Sufficiat vobis quod omnis multitudo Sanctorum est de in ipsis est Dominus,cnrcleuamini super populum Domi, ni . In quibus verbis notatur istos deceptorcs primum detinuisse populum, ad libertatis causam, S: a subiectione ducis legitimi voluis e retrahere, quia persuaserunt aequales Moysi.& eiusdem sanctitatin eum esse,& tamen finis illorum erat, ut Moysen dei uerent, de ipsi defensionis fictone religionis catholic picem summamque rerum obtinerent: Qua fraude usi praedicantes sectatores falsae libertatis euangelicae in bellicis nationibus contra C
tholicum Regem Hispaniarum Philippum secundum excitantes tragicum tumulium, ita ut ad excia idium religionis catholicς spectare videretur, idque Blum piopter edictum factum a Catholico Rege de obseruando Concilio Tridentino, deque aliis
372쪽
religionis fideique catholicae statutis, quibus popu-dus commotus, S plerique ex magistratibus, nobilibus etiam, coniurationes &factiones facere cς perunt nouae religioni locum dare, aduocare haereticos concionatores,cum tamen alia esset intentio catholici Regis, pro ut fusius ista prosequitur Surius
lib. com .in orbe gestarum anno Domini I 66. Quorum tamen Deus sicut& aliorum superbiam vendicauit, ipseque Moyses viriliter ex ecutus est vitionem a Domino impositam, S indictam. Quod δίPrincipes Germani aduet sus turba libertatis Euan gelicae temere & seditiose contra legem diuinam assertricem imitari debent strenue,& huiusmodi initiis de progressibus mature obsistere si saluam sartam. tectamq; velint,&reipublicae sibi commissae administrationem conseruare desiderent. Cuius rei olim erant apud Romanos constituti a Cae satibus homines singulares, qui rectorum prinuintiarum S magistratuum, perinde ac priuatorum actus & commissa scrutarentur,& deferrent, qui Moffitiales dicebantur ut in l. unica, de pri v. car. C.l. ea quidem, de accusat. Quod nostris quoque prin- cipibus persuadendum existimo, sunt enim qui aliquid tam graue moliuntur semper in specula,& exploratores consiliorum habent aulicorum principalium, ut ex omnibus tanquam Cham aleontes ad omnia donec instituta perfecerint colores mutent versipelles. i L.
Magna etiam cura suit Romanis.ne daretur in religionis causa licentia vagandi in quamlibet pa
rem, eo quod multa mala exorirentur, It experientia sepe docuit, fuitque occasio saepe reformandi, dc inquirendi in habentes libros prohibito eosque comburedi sicut liquet ex Liuio lib. s. deca. 3. de lib.
373쪽
Io. Decad. q. Illudque lege duodecim tabularum sancitum fuit, ut apud Ciceronem de legibus , nemo separatim Deos habessit, SI Suetonius in Cia dio cap. 23. Iudaeos impulsare Christo tumultuantes assidue Claudius Roma expulit, Druidarum religionem dirae immanitatis, Sc t mum ciuibus sub
Augusto interdictum, penitu6 aboleuit . . t dilolim prohibitum fuit nouas in Clero religiones inducere ne quodammodo rudis populus christi
nus turbaretur, & occasionem acciperet inquireni di cur tot tantaeq; religiones permitteretur, si enim cuique suum permitteretur prassumptuosa temeritaS conmueretur, quae tamen crimen habet,& lmportuna est, non quod religionis causa probi beantur homines congregari, ut ait Martianus I. Q in I. I. V. de coli. illic. sed ne,cum aemulatione quadam, seu scismate, alij tantum nomina usurparent, ut accidit tempore D. Paulι quo alij dicebant se esse Cephae, alij Pauli, alii Apollo I. Corint. I. Rςligiones coire non prohibentur homines, dum tamen non sit contra senatus consultum, quo illicita collegia arcentur. Quid est autem sine senatus consulto conuenire 3 nempe si sine permissione conueniant, vel priuatim, vel publice. Sic Tertullianus adue sus psichicos scribens christianos excusans conuentus, nisi forsan in senatus consulta dc Principum madata coitionibus opposita, deliquimus, dc idem Martianus l. 3. g. in summa eodem tit. f. de coli illiscit. In summa autem nisi senatus consulti authori tate vel Caesaris collegium, vel quicunque tale corpus coierit contra senatus consultum, & mandata, constitutiones collegia celebrat.
Multo ergo diligentius cauendum in Republicanς sectarum haeresumque varietates indicantur,
374쪽
, sola religio catholica eaque una locum habeat. Rei veneratio nulla aliae quam unius Dei tenenda est ait Lactantius lib. inst. cap. 2 o. unionis author, una fides e it, multiplex autem discordiar & seditio-i num: neque sibi contentire post uni, quorum dispare ii de fide sententia, S hoc strata gena mate usi sunt: aliquando Reges Aegyptiorum pro sceptro, ut illis videbatur stabiliendam, variam: admistam religionem induxerunt, ut diuersa de religione, inter se xxistente sentetia Aegypt j omnes conspirare, nun- uam posIent, Diodor. Siculus in secundo. Atquei vero hoc non est veri Regis sed tyranni opus, lacti D- . nes in suo Regno nutrire, atque in Deum religionem peccatur dum pluribus diuersis admissis religionibus seu impietatibus Dei.veri cullus contemnitur, cum cuius contemptu, status rei publicae aut
potestasquς a Deo est diu stare nequeunt, ubi enim
Deus auerterit spj ritum a populo, & Principe, ne cella est eum concidere, ta quam corpus mortuum. quod anima, S spiritu non vjuificatur testantur id loram Ochozias SC Athalia, verum Dei cultum publice non defendentes, sed sinentes quenquam suo modo vivere, Ioas post mortem Ioadae Pontificis diuinitus obsequies principum Iuda, acquievit eo- Mimpetitionibus, permisitq; ut derelinquerent templum Domini Dei patris sui,& seruirent lucis, sculptilibus 2. Paralip. c. et q. sic mali origo creuit, Minulto magis sub Achaz qui prjmus Regum Iuda religionem iurauit, In Synagogam, S templum haereses cultumque peregrinorum Deorum intulit, Melausit templum Domini a. Paralip. 28. q. Reg. 26. atque ita ad iracundiam concitauit Dominum, Min secit populum: suspende vero iram δί ultionem
Ezechias & Iosias filius eius, qui cultum Domini
375쪽
. restituerunt post quorum mortem non contihuit se Dominus, quid funditus populum euerteret,& in captiuitatem Babilonicam adduci permitteret punitis ducibus cum populo ut docetur a cap. 2 O. 2. Paralip. usque ad finem M a 2q. cap. q. Reg. Vsque ad finem libri. Qualis vero istis seductoribus poena remaneat praeter quod sternam, nisi resipuerint indignationis sententiam certissimam incurrant, eam iudicarem ipsis a princibus secularibus iuxta sacrorum Canonum decreta penam talionis infligendam quemadmodum solitum est utriusque sexus homin mus chiistianis cultum seu religionem aliquam mentientibus decerni, cautu est in Concilio Toletano . cap. 2. & in cap. ut clerici, de regular. ut qui se fingunt habitu, & nomine monachos &non sunt corrigana tur, ut veri cleri ei, & in cap. cum causam. de ele--ctione ussum est ut clerici quidem non professi cuiusdam monasterii, ut vel Beati Augustini regulam lineadem ecclesia constitutam profiteantur & seruent, aut ipsam ecclesiam omnino dimittant. Similiter in cap. quod interrogasti 26. distinct. si quae mulieres sacrum velamen sibi imposuerint, & si exierint se sub eodem velamine sancti moniales esse, quia per hi pocrisim ecclesiasticam disciplinam coneturbare volunt eam penitentiam agere debent de illusione nefanda, atque in tali sancto habitu permanere, aut certe iuxta Concilium Romanum canone 29. relatum in canone 3 o. mulieres 27. q. I. in monasteriis regulariter vivere, aut in domibus su sceptum habitum caste obseruare, sic plures euangelicae prauitatis ministri deterrerentur si dimissis suis uxoribus sanctum vitae statum profiteri & id quod falso mentiti sunt veritate, & opere adimplere cin
376쪽
gerentur quia scriptum est De ut. a a. non esse in booue & asino arandum, nec quenquam debere induere vestem de lana linoq; contexta, id est, cum tales imposiores diseruire volui ecclesiasticis obsequiis. debent in eo legitime consti tuti permanere, non Veiovi sunt laici, se huiusmodi inordinate ingerere, alioquin si immunes fuerint tales atque libitum suerit unicuique sacramenta ecclesiastica dispensare.& iractare, omnis ecclesiasticus ordo turbabitur, nec catholicae fidei iura consistent neque canones sacri rite obseruabuntur, quod Principes cathol ici intelligere & aduertere debent cogitantes se maximam iustitiae pax tem in hoc Deo attribuisse si prae. dicta in Prouinciis sus sancte & sine respectu procurauerint Sc effecerint.
Principis est haereticorum holiis
I Ulla tum sancta res extitit quae non malorum hominum ab usu in malum conuersa sit, neque ulla societas in qua non inuenti sint mali de subuerinseres bonorum. Quorum reprehenso tanto disticilior est quanto praetex tu religionis S pietatis isthaec magis magisq; committuntur. Sane literarum studia& attium liberalium collegia apprime Rei Publicae necessaria sunt de veluti certissimum semina-rjum,& ossicina ex quibus scientiae vel ignorantiae, pietatis vel impietatis formatio vel corruptio ingeniorum puerilium columnae Sc fundamentum aut uim aut malum sperandum est: prodeunt enim
377쪽
Isti ne qui adeam administrandam euocantur, quare interest Principis Curiarum & Reipublicae, in
semina omnium, curam eorum subire M videre,
num ibi praepositi, S magistrales sint ex quibus Resipublica iuuari vel ladi possit: qui aut MarcusTullius
Cicero tertio de diuinat. ait: Nullum munus Rei publicae afferre maius meliusve possumus, quam si
doceamus, atque erudiamus iuuentutem sis mori
bus praesertim & temporibus quibus ita prolapsa
est, ut omnium opibus refrenanda atque coercenda sit, non minorem Reipublicae curam in ea parte colIocandam esse censebimus, quam in ceteris, quae ad administratione eius, qui praeest ciuibus impendendam esse, opere pretium videtur: atque Plato in omnibus pene Dialogis maxime in zI. Diat. parentes in primis ad recte educandos filios adhortatur scies non posse genus humanum absque gubernatoribus optimis vel honeste vivere, vel feliciter gubernari: Prieterea nunquam fore bonos in Republica Principis, nisi uiri sine probatissimi statim, scilicet, a tenera aetate diligenter exculti, difficulter enimpe nimia cum indulgentia pueritia sub domistic rum cura regitur quae nacta licentiam in adolescentiae aetate lasciuiam cum superbia sequitur,& sine . ferris ad insolentiam transit; Vnde factum est ut tot praestantissimi viri in dissitas veluti extra orbem ablegatas nationes cum studio discendi peregrinati sint, Δί contemptas & incognitas sedes, proprias suis reddiderint praeclaras, sic Plato audito Socrate postea Megaram ad Euclidem cum aliis Socraticis discipulis se contulit. Diogenes Laer. lib. 3. in Plat. hinc Cyrene prosectus Iheodorum Mathematicum audiuit, tum deinde in Italiam ad Pythagoricos, Philolaum atque Euti tum concessit, ab his se
378쪽
ut Aegyptum ad Prophetas sacerdotesque recepit regressus Aethenas academiam illustrauit. e Carolus Magnus pro conislatione studiosorum hominum iussit Episcopis& Archiepiscopis stliolas per urbes certis & commodis locis statuere circa annum I 237. notatur ab Henrico Pantaleone Fredericum secundum Caesarem iundamenta adieςisse schola Viennensi cui addita priuilegia postea es arum ι,5 Pontificum quam postea renouauit Albertus Archi dux Austri nno I 336. N Rodul-phus eius nominis quartus anno a 366. ex quo tempore eius exemplo aliae plures liberalitate Princupum, & Impetatorum fundata: dc erectae sunt in
. Neque ulla nunquam suit Respublica quae ubi mentem cςpit a barbaris NI incomptis moribus reuocare, non constituerit sibi publicam bonarum a rium disciplinarumq; SI sapientiae aliquam ossici . nam,s scholam, testantur in Britanna & Gallia antiqv a Duci daru m collegi a. cςi us , dc alibi Brachi manes Gymnosophysiae Philosophi, caeterique, qui ubique scholas habuerunt, quas nunc dicimus priuato Atheniensium nomine Academias, de quisbus ex ordine & ex professo tractat Iacobus Middendor pius. lii Nec immerito id quidem, si enim artium mechanicarum scientia& opera, ad societatem Reipublicae valde sunt necessaria, multo magis necessariae erunt artes & scientiae bonarum disciplinarum quibus & artifices & aliae personae reguntur Sc conse uantur, ut etiam praestantior est i pia anima corpore, & ea quae circa animae salutem, sunt nobiliora his,quae circa corpus versantur.
: Sic itaque ordinanda est respublica ut quidem
379쪽
neeessaria corporalia non desine & ordinata sint. imo potius; in bonis legibus, x discipIinis populus instituatur maxime in ipsa vera religione, quae est anima sincera,& vinculum prς stantissimum Dei cum homine, & hominum inter se, SE deinceps veartes liberales & iustitia doceantur a quibus alieni homines, S ciues eificiuntur veluti animalia bruta cum ignorantia alieni ab omni humanitate B ciuili conuectum proinde David cum ordinaret Rempublicam,&offitia,& ministeria Regni distri hueret inter cςtera etiam curam habuit, doctrinardocendae, atque ordinatus est Connenias cum filij ad opera sorinsecus super Israel ad docendum, iudicandum I. Paralip. 26. &ex iussu Regis Assis. ' riorum missus est unus de sacerdotibus Israel in Samariam, qui docuit eos legitima Dei terrae q. Rep. 17. Iosaphat Rex Iuda reformaturus Rempublica, quam ei pater Asa reliquerat corruptam, cum eius cor sumpsisset audaciam propter vias Domini in quibus gradiebatur, etiam ex celsa, re lucos de Iuda ab milit&tertio anno Regni sui mi sit de Principibus suis Benhair,& Obdiam, de Zacchariam, & Na
thaneel,& Micheam ut docerent in Ciuitatibus I dat-cum eis leuitas M sacerdotes 2. Paralip. IT. Artaxerxes Rex Persarum concessit ad petitionε
Esdrae fit o Sariae Scribae , dc Doctori legis Moysis doctissimo potestatem docendi, populum Israeliticum per regnum Sirum dispersum, cum potestate alios sibi coniungendi I. Esdrae communicauic autem illam concessionem Artaxerxes ex Concili 7 consiliarioru Regni sic enim scriptum erat in Epiastolare eius a facie enim Regis S T. consiliariorum eius IIus es, ut visites Iudςam ct Ierusalem in I
ge Dei tali qui est in manu tua iacis a i
380쪽
-l he eundem modum Selenissimus ArchidukGi
olus pro communi Prouinciarum,'& Prouintia Ium suorum filiis subditorumq; omnium utilitate ma imis impensis suorum praede lassorum Illustri L , si morum Archiducum Regum Sc Imperatorum in ea re imitatus exemplum, & in Metropoli sua Greeensi publicam scholam extruxit ibique tanquam deminatium bonarsi artium pietatis & verae sanςq; religionis esse voluit; ex quo deinceps pro necessitate viri Doctissimi pariter & pietate morumque probitate florentes prodirent, secit ad hoc maxim saucianditatem in habitantibus proceribus ne filios suos ad longe dissitas Regiones pro capessendis homestis disciplinis ablegare cogerentur, ubi maior sumptus fieri necesse est, Δί sorte aliquando cum minori fructu ecclesiae & parentum'suorum hil
Neque minus secti filius eius Serenissimus Ferradinatiuus dum tanto studio filia lique dilectione in-hς rendo patriis virtutibus idem ab omibus fieri
satagit, suadetque,& cohortatur, aliasque suas Prouincias,omnibus modis ad idem adducere conatur in hoc certe aliud non facit, quam Dei voluntatem qui ut olim in veteri testamento per Reges, Duces suam populo voluntatem innotescere fecit. sic in hodiornu usque diem per Vicarios suos Prin ei pes catholicos Rempublicam auspicari vult, a veto Dei cultu Sc Catholicae Religionis cognitione. tui curae suae quantumuis obstacula ponantur, non tamen ab eo, quod hactenus laudabiliter c pium quod materno ex lacte imbibit recessurus est. Sempcrenim virtuti vitium obstitit,& bonis con tibus maligna animi cogitatio. Eitat pia Sanctorum pontificam ad rectores re F a rum