장음표시 사용
381쪽
rum publicarum admonitio Eugenii Papae secundi. resertur cap. de quibusdam 37. disi. De qui
busdam sinquit) locis ad nos resertur, neque magistros, neque curam inueniri pro studio literarum, idcirco ab uniuersis Episcopis subiectjsq; plebibus, 55 alijs locis in quibus necessitas occurrit, omnino cura, S diligentia adhibeatur ut magistri,& Doctores constituatur, qui studia literarum liberalium martium dogmata assidue doceant, quia in his maxime diuina manifestantur, atque declarantur mam data, Sc Clemens Papa primus epistola quinta ad suos discipulos cap. relatum est nobis, eadem diri relatum est nobis inquit) quod quidam in vestris partibus commorantes ad uersantur sacris doctrinis pro ut eis videtur non secundum traditionem patrum, sed iuxta suu sensum docere videntur. Multos enim quidam sui audiuimus) vestrarum partiuingeniosi homines ex his quae legunt verisimilitudines capiunt, Mideo diligente x obseruandum est, ut lex Dei, cum legitur, non secundum propriam ingeni j virtutem, vel intelligentiam, vel legatur vel doceatur &c. Et post pauca, cum enim ex diuinis scripturis integram quisque,& firmam regulam voritatis susceperit, absurdum no erit, si aliquid etiam ex eruditione communi. ac liberalibus stud ijs, quae sorte etiam in pueritia attigit ad assertionem vetidogmatis adserat, ita tamen, ut ubi vera didicit,n sa, de simulata declinet. Iuuat plurimum humaniores literae, vel ex eo religionem christianam, quod per eas deteguntur gentilium errores, S veluti priprijs gladijs conficiuntur. Quare Iulianus apostata cum christianos in ethnicis disciplinis plurimum superstitioni Gentilium assines cerneret edicto c constat ex eius epistolis, ne puero Christian
382쪽
cum ullo Philoseph je ge/ere ampliu condirentui:
hac racione sperans fore. Vt idi Qtae remanerent, emque aditias ad Idolatriam deficerent. veluti ad binendo arma, quibus se defendere, & impugnare iblum possent S. Augustinus lib. Ciuit Dei, 18. cap. 32. quo exemplo docuerunt Mity lenenses, qui cum In aras imperiti tenerent sotiis qui desciverant hanc pς nam imposuerunt, ut liberos suos non docerent literas, nec artes liberales, omnium supplitio tu hoc grauissimum iudicantes, si in inscitia & ignorantia ritum liberaliu vitam transire cogeretur ut scribit Elianus lib. 7 de var.historia, Decepit aliquos eiusmodi op Halo ut putarint religionem sine bonis diasciplinis posse integriorem conseruari, M fuerunt qui it eas abhorruerunt, ut in inscitia consenescentes aperuerunt haereticis viam inuadendi gregem. dominicum,pastoribus mutis,& elinguibus, qui vix quae legerent, ei grammatice intelligerent: sed suit hars techna, Mi Muscipula Dcmonis, qui dum do mirent.homines super seminavit zizania , scripsit enim aliqua do impius ille*dis agus Mansset desis ad germanicam nobilitatem Ari si otelis Physicam Metaphysicam S Ethicam protinus aboleri deberi ipsasqueauersitates, & Academias aliud nihil e quam lupanaria stilissima. Ex quo Melanthon MCarolstadus suum hauserui virus, S ut suam magis proderent insaniam Carol stadius ex Archidiacono factus est Agricola in iure Vitembergensi. Melai
thon in pistrino artem pistoriam meditabatur, pI rique etiam adolescentes artium liberalium com bullis libris mechanica opi a complς xi sunt, eo rue res deducta fuit, ut multis in locis, scholae clauerentur, donec iterum Lutherus ex Pathmo suo, Veniens, Melanionem hoc nomine calligauit,
383쪽
cares stadium ex ditione Vitembergensi exegit, di. cens Physicam per se bonam esse libro edito, coegit
enim veritas Palinodiam, vel inuitu in eantare, erestri Surius lib. historiae gestorum per orbem. . Ad hoc maius habet Respublica commodum in extruendis scholis& collegiis, si bonos de probos etiam adhibeat prςceptores atque curet ut doceantur ea quae ad edificationem sunt, non ad delicii ctionem ecclesiae,puniunt enim leges quosdam Doctores qui illicita docent l. si ex culpa.C.de malefici in leg. culpa. l. mathematicos. C.de epis audient. nisi parati sint codicibus erroris proprii sib oculis Episcoporum incendio concrematis catholico religi nnis cultui fidem tradere prout factu m suit tempore Apostolorum, quando Paulus Ephesi annuntiabat verbum Dei, quo multi eorum qui suerunt curiosa sectati contulerunt libros & combusserunt eos coram omnibus Actorum I9.Mcae sates libros improbatae religionis habere describere aut legere prohibuerunt eosquedusserunt inquiri diligenter M pis. hlice comburi, ut Nestoris Apollinaris Euthychia-Moram lege quicunque.g. nulli insuper. C. delia, reticis l. ex Manichea ibidem i. i. g. a. de sam 'a Trin. studia igitur legitima illa erunt quae reproba ta non sunt & scholae legitimae, ubi ea quae probati sint re non vetita ubique distuntur,& docentur. . At unde constabit ista approbatio, an a iure civili an ab ecclesiastico lex erat Sophoclis scribit Laertiusqib. . in Theophrasto: vin liceretvlluri Philosophum scholis praeficere nisi id Senatus ac plebs ita decreuisset, quis secus sacere mors ei e set pro penat quam lege postea abrogauerunt Athenienses sed non quod ipsa sancta,&aequa non esset,
quod pertinet ad Concilium Senatus Principis sed
384쪽
sed quia iam idem ab Aristot.constitutini suit, N. .
populo approbatum, ideo non erat renou ndum vel immutandum quod bene antea constituisi fuit: quia vero nunc non de gentilium seu ethnicorum e legiis nobis sermo est, sed de Christianorum, M Catholicorum conuentibus, ideo quaerendu Qui
bus huiusmodi collegia, M scuota religionis 4 i se
ri,& institui debeant. Nulli vero dubium est quin ad ipsam ecclesiam catholicam &, principes ecci siasticos simul cum regum seculari u Principum meon sensu & authoritate pertineatu Inullus praedicandi seu docendi iunctionem subire attentet, augea quae pertinent ad fidem M sacram Theologiam. quisquam usurpet, nisi ptius a personis eccIesiastic ius illud accipiat. Extat ea de te constitutio Grego' vix noni Summi Ponti f. quaecum ratione ita sentit
cap. sicuti in uno corpore de haereticis, & c p. cum ex iniuncto, eodem cum igitur nonnulli laici pr*ndicare prς sumant ut verendum nimis existuat, ne vitia sub spetie virtutum occulte subintrent: Nos alis te dentes quod Doctorum ordo est in Ecclesia Dei quasi praecipuus mandamus , qRatenus cum alios Dominus Apostolos dederit,alios Prophetas, alloguero Doctores interdictu laicis uni irer sis cuiuscunque. Ordinis censeatur ossicium praedicandi, ergo oportet hos Doctores fieri Ac mitti . Quomodo enim: dixit Apostolus praedicabunt nisi mittant m Rom. io Adem in Concilio Generali sub Innocentio ter' tio cautum suit cap. excommuni ius quia vero nonnulli, de haeret. ut omnes prohibiti vel non missi, qui praeter authoritatem ab apustolica sede .. vel catholico Episcopo susceptum publice vel pri-'uatim ostitium praedic tionis usurpare praesumpserua excommunicationia vinculo inn*dentur x nisi quam
385쪽
qu1m citius fierF potuerit reciperint iliaco mpetenati pena plectantur. Ea approbatio alio modo dicitur a catholicis Doctoribus missio ordinaria est enim alia etiam ex traordinaria misso qua, scilicet, quis immediate a Deo accepta potestate ad praedicandum mutitue
scut Apostolidc Paulus, quia vero illa inuisibilis MOcculta est,non ita in ecclesia ad mittitur facile. nisi alijs documetis legitimis eadem comprobetur, vel per miracula vel spetiali sacrae scripturς testimonio Neque solum eorum quae fidei sunt potestate ab ecclesia petendam esse, sed etiam aliorum omnium quae ad erudiendum hominem in pietate, bonis moribus spectant,docetur ea ratione; cum ea enim generalem in corpus Christi misticum p testatem acceperit omnes'; sub illius potestate e6ncludantur nunquam profecto extra ipsius sciet iam quisquam eam sibi vendicare poterit, neque Imperatores aut Principes id sibi adscribent, multo mi-inus alius quispiam ex laicis, S hoc manifest Ecom stat ex Bulla Pij quarti incipiente in sacrosancta, anno I 364. idibus Novembris ubi qui ad tractandas doctrinas quascunque in uniuersitatibus &scholis vocandi sunt, & allegandi, vel priuatim docturi fidei puritatem ex praescripto confiteantur publichin manibus ordinari j Episcopi, seu eius Vicari j aut Doctorum aliorumq; promouentium, nihil adue ius eandem se dicturos, aut aliter quam ipsa iubet victuros promittent δί iurent, renouata illa pacti ne, qua in sacris sontibus idipsum promiserunt, vel
per se vel se leuantes . . Ex tu re nou.ssimo, id quoque apparet. seli. 23. cap. 18. de refor. ubi Patres Tridentini electos etia
priuatim & per Principes, dc Respublicas in suis, scholis
386쪽
scholis Doctorcs ab ordinariis Episcopis locorum probare debere docent. In Gymnasius etiam publicis inquiunt, ubi tam honorifica, SI caeterorum omnium squam Theologiae) maxime necessaria lectio hactenus instituta non fuerit: Religiosissimorum
Principum, ac rerum publicarum pietate, & charitate ad Catholicae fidei defensionem, & incremem tum sanaeq;. doctrinae conseruationem, propagationem instituatur SI ubi instituta foret, & neglige- retur, restituatur, Λ ne sub spetie pietatis impietas disseminetur, statuit eadem sancta Synodus neminem ad huiusmodi lectionis officium tam publice quam priuatim admittendu esse quin prius ab Episcopo loci, de vita, & moribus, M scientia examinatus & probatus non fuerit: Quod tamen de lectoribus in claustris non intelligatur, concessa haec approbandi,&examinandi facultas Episcopis magistros praeponendos seminarijs,Dioc seos inlii tutis S instituendis. Sic Carolus Magnus id in eris concessit Episcopis erigendarum scholarum, S collegiorum per singulas urbes, cui tamen non refragatur quod ec-Hesiasticae personae etiam ibi requirantur,ubi ex sundatione secularium principum magistri l& Doctores in Collegi js ordinandi sunt,& quod contra illo.
runa, scilicet, fundatorum intentionem facere non liceat, cum enim leges non dedignentur sacros Canones nec hi vicissim illas mutua sibi in hoc mune- ire delatione facta, nihil ex hoc istularibus Principibus detrahitur; siquidem manifesti iuris est, quod Principes huiusmodi sole citudini intendant,& prscipiant reliquarum Prouinciarum praesidibus ne patiantur esse collegia, aut sodalitia S conventicula xeliqua, cuiuscunque rei praetextu nisi accedat Prin
387쪽
cipis authoritas. l. I. ff.de coli. illic. I. conuenticula de epist. & cIer. l. I g. quibus autem quod cuiusque uniuers & lege maiestate reus habetur, qui collegia
illicita fecerit per inde, atque qui cctus secerit Mtempla armata manu Occupauerit, i. 2.1f. de colI ibli C. M l. I. g. I. is ad leg. Iuliam maiest. de ambitu. quorum omnium isthaec ratio est quod &ad ecclesiam & Principem pertineat attenderE, ut docea tur disciplinae di boni mores sine corruptione morum,& doctrinae, & ne pessim E erudiantur iuuenes. quibus Respublica costituitur, neve peregrinis dogmatibus animi it Iorum inficiantur. Vnde sicut pro
moribus in temporalibus & peritia docendi debent approbari a Senatu seu Principe. sic expedit quoque in fide approbari ab ecclesia: quia in ecclesia
Dei tentatio est error magistri& tanto maior, quanto ipse est doctior, qui erat, ut ait Vincent. Lirinem improbabantur x probabantur olim decreto ord
nis Grammatici seu Oratores, si non se utiles st dentibus praebuissent I. inita de professor. qui in Vrbe Constant in. C. lib. I a. l. magi stros studiorum. Gde profess&medi c.lib. IO-Extant hac de re iitra expressa Imperatorum, MCaesarum Theodosii A Valentiniani, quomodo ponitur unica lex titulo de studi js Iiberalibus urbis Romae & Costantinop. C. lib. II. per quam uniuersi qui usurpant sibi nomina magistrorum S in publicis magistrationibus cellulisque, undecunque discipulos circumferre consueuerunt, praecipitur ab ostemtatione vulgari amoueri, M in postetum prohibe tur, dc damnantur, dc Vrbe arceri mandantur pr
hilumque his qui in publico munere docendi d scripti sunt ne alibi aut priuatim quam in publico auditorio doceant, alioquin imminenti pina priua-
388쪽
sionis priuilegiorum concessorum his qui publicEtantum docere praecepti sunt: Accedit constitutio Martiani Imperat. l. nemo clericus. C. de summa Trinitate 5c nde catholica, quae prohibet, ut nemo clericus,vel militaris, vel alterius conditionis de fide christiana publice turbis coadunatis ΔΓ audientibus tracta re cone tu r in posterum, ex hoc tumultus perfidiae Occasionem requirens, penis adiectis, Aseuerissimis animaduersionibus, timiliter decernit lex conuenticula. C.de episc. oc cler. ubi conuentiacula illicita etiam extra ecclesiam, in priuatis ardubus prohibentur, proscriptionis domus periculo unminentes, si Dominus eius in ea clericos noua, dc tumultuosa conuenticula extra ecclesiam celebrantes susceperit, facit ad idem lex 2. C. de haeret. ubi Gratianus. Valentinianus, & Theodosius Caesares omnes, inquiunt, vetitae legibus diuinis & imperialibus constitutionibus haereses, perpetuo quiescant nemo ulterius conetur quae repererit profana praecepta vel docere vel diicere, neque antistites e rundem audeant fidem insinuare, quam non habet, nec ministros creare, qui non sunt;& l. 3. eiusdem tituli: cuncti haeretici procul dubio nouerint omnia
loca sibi adimenda esse, siue sub ecclesiarum nomine teneantur, siue Diaconica appellentur, siue De. canias. siue in priuatis aedibus vel locis huiusmodi cstibus copiam praebere videantur his aedibus vel locis priuatis ecclesiae vendicandis. Quo quid clericis ad rem noli ram demonstran- clani mirod desideremus non Video, neque uspiam.
tam articulate de nostrorum temporum pha naticorum hominum: erroribus & ingeniis cauium legibus reperio 3 Quid enim aliud est quod Impera. tores Catholicissimi, pariteri uilissimi reruna aestim I G a iores
389쪽
tores decernunt, ne aliquis inagister constat uatur ab his qui non habent potestatem. quam eoruni ve- saniam euangelicorum retundere, qui putidi quan- doque magiitelli, δί Pedanei puerorum sibi ollici- nam consili triant, S in plebe verbum Dei eructant. et tumultus seditiones commouentes: SI quid a iud
est in priuatis aedibus, prohiberi fieri conuentu ale , quam subreptiliorum hominum praedicantium e lira ecclesiam in priuatis castellis prouinti alimu, ci- DIdque domibus sacra resque diuinas non tractare rar vero his multo nequiora magisq; crudelia illu- l
sribus statibus intentari, in aperio est. Non fame aequo animo isthaec vel parui iuditi ho
ino iudicabit, neque eiusmodi mercatores, rerumque sacraru in prosti tu tores i m mu nes censebit, quin iuxta leges Imperatorum puniendos amouendos il lterraque,& aqua prohibendos: domus velo illo- Tum civium, dc castella, qui non c ericos, scd vilis in os & insulsos praecones eiusmodi sacrilegia fieri permiserint, proscriptionis periculo subiacebunt Synagogas vero, & ii quae alia habeant conuenti- licula priuatim: seu publice rei j ciendas, scholas euer- :endas & omne exercitiorum genus prohibendum statuunt Gratianus, Valentian.& Theod. Imper, itores, serioque cauent superioribus legibus citatis ine quisquam profana praecepta, Vel docere, vel di- iscere praesumat neque Antistites eorundem audeat lfidem insinuare, qui non habent, nec ministros creae rre, qui non sunt .. .i l b l
Scio plurimos nobilissimos Germaniae Heroes
hoc errore infirmari quod a Senatu ciuili, seu politico magi stratu sacer dotes constitui arbitretur, sed is concesserim illis tales quales ipsi habent Cerdones,
390쪽
Crediderim veto lapsos ex leui errore, quem Vta plus leuiter hac in re multis de mos ravit in Primit bus ad epistola D. Pauli ad Timoth. Schobjs, ubi sil sam illam. S impiam evageticorum opinionem effinxisse videtur, enarrans illud Apostoli, noli negligere gratiam quae est: in te: quae data est per prophetiam , cum impositione manuum praesbyteris; ultima silentio inuoluens, priora breui quadam,ssin praua glossa corrupit, Noli negligere pallorale of Stium, quod tibi datum est ad prophetandum , seu docendum, a Senatu christiano qui esst Ephesi. quasi vero munus episcopale, NI sacerdotum catholico tum non sit sacramentumis sed potius ciuile, Minofanum ostiatum, ac proinde posset quis Episco pus, seu sacerdos ordinari j a fanatu ciuili, ut & cς-
teri magistratus ciuiles creantur: hoc vero Principibus saecularibus non licere, aut illis veteri deprauato more manus imponere supra monstrauimus S etiam allegatis Imperatorii decretis manifestum
est, idque Canon primus Apostolorum apertissim Eprobibet I 6. quae ii 7. cap. si quis episcopus. Si quis episcopus inquit secularibus potestatibus usus ecclesiam per ipsos obtineat deponatur, Sc segregetur, ubi propter delicti grauitatem duplex illi ps nairrogatur, qui a suculari pote ita te episcopus, vel f
Cerdos fuerit citeatus. o innis enim ita secta electio.
ranquam impia, & sacrilega exploditur, S huiusmodi initiatus a communione fidelium separari iubetur in Concilio Niceno cap. 4. M Leodicensi
Cui Sanctorum Patrum,& Conciliorum decreto assentiunt praedicti Imperatores Romani, praedi ctis intrusis, S irrepti iijs Sycophantis omnia loca