장음표시 사용
401쪽
Ioci Episcoporum, vel Vicariorum eorundem, sabrena combustionis librorum publice, dc cetum ducato ita, si aliter imprimantur fabricae basilicae Apostolorum Principis Petri M Pauli applicandorum. Proinde curabunt Episcopi In qui si tores haeretiacae pellis hac in parte malis praeuenire, dc occurrere oportune quandoquidem huiusmodi libri prohibiti non solum notati sunt censura ecclesiastica, sed etiam legibus imperialibus l. 3. S. I. dc g. quoniam. de summa Trinitate l. 6. in fine. C. de haeret. nouel.
62. cap I. Socrates lib. I. hist. cap. 6. De venditione vero alia ratione cautum est mutuata ratione ; Venenorum apparatu l. Cornelia, de scar. 6c venefic. qui venenum hominis causa necandi fecerit, vel vendiderit, vel habuerit, placti tui, de qui in publicum mala medicamenta vendiderit, vel homines necandi causa habuerit, venenarii capite uniendi sunt i H ad legem Corneliam, de sicar. C. Capitolium. g. venenari j. ff. de pen. aut si dignitatis respectus habendus fuerit, deportandus eii, MIdus eli veneno occidere quam gladio l. I. C. de ma-
ef dc mathem. dc plus est parare venenum contra matrem, aut proximos . quam contra alios, Sc qui sciuit hoc venenum ea causa comparatum, nec detexir, qui emit, dc qui vendidit, pena parricidii teneantur quam ui S non fuerit Venenum per eum porrectum l. I. g. fin. & l. 2. ad leg. Pompeiam, de pari-Cul E. quocirca qui virus perniciosorum librorum e li lud. rahunt emunt, de struant eadem digni pς natatin i piui est enim animalia occidere quam corpus d. sancimus C.de sacrosanc. eccl.
Uerum lamen est quibusdam concedi eiusmodi libros pro G sitos licentiam legendi, nempe his, qui suo in enio ex his possunt sanam doctrinam proba-
402쪽
tionem reddere,& errores haereticorum confutando, vel ex mentibus haeret. vel insectorum conuellere. Sicut etiam' pharmacopolis iuratis conces uir est habere in Republica venena, quae non omnibus dantur, sed his tantum qui possunt ex illis antidota, componere, Ut probat in l. quod seph, S. veneni mali fode contrahe n. empl. Sic in libris prohibitis iis uti non potest, nisi qui ex illis utilitatem ecclesiae afferre posset, 1 exinde maiorem contra haereticos cum veritate inuehendi occasionem accipere, alioquin, qui legit vendit, S excudit tales libros non potest euitare, quin pςna dignus sit, post quam libri
etiam fuerint ablati&combusti, nec vitare potest, quin deueniat in suspectionem haeresistan qua se tor S: defensor cap. sicut ait de haeret. cap. ex comm. g. credentes eodem. quia S Scribaei Notarii non tantum.negotiorum haereseos, scd etiam aliorum negotiorum haereticis adesse prohibentur sub eadem psna, cap. si aduersus nos de haeret. multo ergo magis in his, quae ad impietatem eorum pertinent
in quo,& sotij participes delicti essent.
Sic Iulius tertius conit. septima cum meditatione 3. Kalend. Maij anno II o. reuocauitis acuit tem libros suspectos legendi, Sc retinendi de fide catholica praeter concestas inquisitoribus, praecipitque huiusmodi libros intra certum terminum consignari inquisitoribus: similem constitutione edidit Paulus quartus cost. 37. inci p. Quia in suturum;& Pius quartus, const 98. cum pro munere. S ibi prohibet vendi & habere tales libros,idem statuit Pius quam
etus const. Io8. cum inter crimina.
- Existimarem tamen hoc loco praedictas penas i cum sortiri si bibliopola scienter tales prohibitos lia bros vendit: quia contingere potest, ut bibliopola
403쪽
sit expers literarum,& sibi huiusmodi libri ad di
uendendum traditi fuissent, illosque sic exponendo iam vendiderit, quo casu a grauiori pςna excusandus foret argumento. i. generali, de tabular. C. lib. Io. non tamen in totum: quia iuris ignorantia non excusat l. Regula, & l. I. fide iur.& fac. ignor. quia in magna negligetia versantur eo quod sese exponiit
periculo huic grauissimo quod necessario praesuin
ponit scientiam rerum diuendendarum non secus,
ac si quis falsas mensuras conduxerit sciens, si frangantur periculum sustinet Litem quaeritur. S. si quis
mensuras. ff. locati. Si autem fraus accedat & clam rates quis vendat suspitio delictum auget & malam fidem testatur l. fi. is de ritu nu P. Quare vero Principes & superiores tam sedulo huic negotio librorum intendere debeant ortum habet non solum quod inde maxima, dc Reipublicae &. animarum saluti clades accidat. sed etiam quia exileg.&conc ita decretu suerit, accedit quod antiquitus tempore Apost. id ipsum in usu habitum Actorum I9. & ethnicos quoque obseruasse legamus sicuti narrat Diogenes Laertius in vitis Phil sophorum in Pitag. qui cum videretur lubrice dissentire f. de dijs an sint nec ne ex eo quod plurima ea de re sit certitudo, homina vita breuis pulsus ab Ateniensibus urbe fuit, SI Senatus censuit, Vt ait Liuius lib. 4o. de libris relig. in arca Numae inuci
iis, saris habendum quod praeter iusiurandu polliceretur libros eos legi seruarique oportere, M ideo primo quoque tempore in comitio cremardos, MVlpianus in l. caetera. g. mala medicamenta. U.famuliae erciscundae cori cludit, libros improbatae lecti nis magicos forte S his similes protinus corrumpendos. Cuius iei confirmationem pluribu4 ex te
404쪽
iure opus non est, quandoquidem ex praedictis luce clarius constat malum ex Prouincia eliminandum non solum quia alios inficere potest, sed quia in seipso malum est, &ex consequenti naturali instinctu ab omnibus fugiendum promde ad aliud halus capitis membrum properemus.
expediat in vulgari lingua fidei ca-- tholica mysteria populo esse obuia λ
Vriolum hominum sciendi genus eo deuetum est, quod ea quae ad se minime pertinet addiscere Velit, ea vero quae maxime scire expediant negligat, ita inuersum est ingenium hominis, naturale quidem illud est, non tamen naturam sine rationis ordine euagare necesse est, a Loquin non rationis capaces erimus, sed efferi homines. Si ad ea solu quae oculis patent inclinati: verum quod ad rem praesentem attinet multis persuaderi potest, omnibus legendam scripturam sacram, vi pote quia regula est eorum quae agere, Vel vitare debeamus eaque tam firma quae etiam immutari non debeat a Principibus cuiliscunque potestatis sint, cum inferior non labeat leges superiores moderari, aut corrigere; Mquod scriptura: sacrae contineat Vitam aeternam, in dicent salutem,&praedicent viam per quam 'lici tas dari possit, quae cum omni christiano nec estaria sint scitu, quia extra illa salus sperari non potest, maxim E consultum videtur, ita illam populo aperire, ut quiuis unde diuertere,&quo abire debeat inter. noscat: accedit quod magnae in illis lateant diuitiae, I a unde
405쪽
unde si quisquis parum inde sibi recolliget possit
deinde magna sibi exinde comparare diuitias. Haec aliaque spei osa sunt,& verissima in se ideo,& magnam partem Germaniae & Galliae induxerunt, ut in vulgari sibi velint explicatam scriptura . ex qua quis aue sibi prouidere possit de se lute, c,
vere ab haeresibus, M si quae ingruant miseriae &aLn: ctiones exinde tanquam ex thesauro sibi consolationis vim , virtutem desumere possit sateor Ahoc quod maxime necessaria sit,& utilis sacrae scripturae cognitio non solum laicis, sed etiam & pra,cipue clericis ijsque quibus commendatum est habere noua,S vetera deprompta in vasis suis ita quudem, ut necessarium est illis qui legere ignorant, a dire verbum diuinum, habent enim mandata diuisma. quibus obtemperandum est, habent Sc viam, Mveritatem quae amplexanda sunt ad Obtinendam viatam aeternam. Nec enim ignorantia eorum in ex
remo iuditio aliquem excusabit, sed ignorans ignorabitur I. Corint. Iq. Culpa enim grauis est ea ignorare quae omnes intclligunt, vel intelligere debent,
unde dictum fuit diuiti illi Epuloni habent Moysen,& Prophetas audiant illos Luc. 16. & Diuus Chrysost. merito reprςhendit socordiam, Sc iniuriam quorundam laicorum hom. a I. in Gen. qui mundo & corporis delitijs vacantes excusant se 1 bonis operibus, & lectione sacrarum literarii quasi ipsi non egeant hoc labore, & consolatione, solumque sint ad legendum adstricti, vel monachi, vel clerici qui ad hoc praeter Dei mandatum, function em, etiam alio modo obligantur, ut quia Voto asstricti sunt, Min viis mandatorum Dei currere pr
in serunt, quid vero sibi velit isthaec ex rusatio; n ueruit D. Paulum ad Timo t. a. dicere quod Deus velit
406쪽
velit omnes homines saluos fieri idque mediis ad hoc ordinatis, cum vero animae necessitas pluris aestimanda sit, qua corporis prouisio. profecto quia ex animae curatione & firmitate salus oritur eidem plus incumbendum erit quam corpori, siue sit cleticus, siue laicus qui enim omnes dicit, nullum exincludit. Quare inquit qui tantam habet corporis cu- ram, cuius gratia S propter quid tantu animae contemptum admittit, neque illi congruum cibum impartitur non enim ex solo pane vivit homo, sed ex omni verbo quod procedit de ore Dei. Matth. q. Eandem negligentiam exprobrat secularibus Clemens Alexan. a. stromat. qui se existimat sapientem inquit nec vult audire diuina praecepta, sed tamquaqui per se didicerit effrenatus fertur in salem fluctuans descendens ad mortalia, S ea quae sunt generabilia a cognitione ingenti, alias alia opinans, quibus autem non est gubernatio ii cadunt sicut
Uerum tamen non omnibus indiscriminatim comittendum hoc studium nisi qui ad hoc vocati, Medocti sunt:& quantumuis laici homines scientia, dc cognitione literarum secularium praediti sint ijs tamen prohibetur sacras literas, vel interpretari, vellaru tari plusquam oporteat, ait enim Paulus oportet sapere ad sobrietatem, sutor vltra crepitam excedere non debet: Nec omnes unius ingenii sunt homines alius enim pessimum habet ingenium, vel potius irreligiosum qui scripturas non magis ad bona. quam ad mala usurpar. Vnde qui sibi potu eiunt inde haurire salutem accipiunt damnationem. D
inde cum plurima & praecipue fidei nostrae mysteria inibi velut sub velo tecta sint quosquisque est qui ea inde eruere cum timore dc digna reuerentia.
407쪽
pareit polliti Videmus enim quanto ab his qui
undique verbum Dei, ec scripturas iactitant, sint in honore sacramenta ecclesiae, de fidei articuli quod nusquam magis quam in tabernis a sutoribus fa toribus lippitque,& tonsoribus imprudentissime proscindantur dum sus Mineruam tractare, & ouugallinam instruere purant, an non hoc est proh cere margaritas coram porcis 3 an non stictissimum su-ri osis hominibus gladium ad manus porrigere, quo se i pios confodiant an non foveam facere pro caecis & vertiginis spiritu correptis3 communia sunt ista,
nec iuuat exempla in medium proferre. Nunquam minus curata fuit religio christiana quam quando omnibus eam tractare,& inuadere
permissum est magisque non viluit quam quando vulgari lingua eadem exposita fuit, conqueritur hac de re Sanctus Basilius libro de Spiritu Sancto cap.
27. Impleuit autem sacram scripturam Spiritus Sanctus mysteriis, ne illa vilesceret, nec omnes qui intelligunt latinam linguam, aut graecas literas norunt, aut italicas ideo,& sacram scripturam in teiprolabuntur: quia una eademq; scriptura diuersas p test admittere interpretationes una autem est lotalitera diuersaque scribentium mens, quod expresse docuit Diuus Petrus a. Pet. cap. I. intelligentes inquit quod omnis prophetia propria interpretati ne non fit, SI epistola secunda cap.3. 5c Domini nostri Iesu Christi longanimitatem salutem arbitremini sicut S: Carissimus frater noster Paulus secunda
datam sibi sapientiam scripsit vobis sicut Nin omnibus epistolis loquens in eis, de his in quibus sunt quaedam dissicilia intellectu, quae indocti, M insta
biles deprauant, sicut caeteras scripturas ad suam ipsorum perditionem.
408쪽
Diuus Hilarius id ipsum pulchra similitudine explicat in prologo enarrat. in psalmos. liber omnisi ivit similis est Ciuitati pulchrae atque magnae cui
complures aedes diuersaeq; sunt, quarum fores pro priis clauibus aperiuntur diuersisque claudiuntur quae cum unum in locum congestae permistaeq, sunt volenti unam quamque aedem aperire maximam ignaro adserunt disticultatem ut claues uniuscuiusque aedis inueniat, at familiaris suam cognitam cla- em cito ex copia illa congestae qualitatis, nouit elisere aut ingentis laboris aptam & congrua clauem aperi edi uniuscuiusque aditus inuenire, quia ratio, es qualitas non sinat non suas claues claustris disparibus coaptare: Demonstrauit hoc Dominus & SaIlia tot noster sabri filius Iesus Christus, dum Apo- soli sui populo doctiores ipsius claustra sermonis,
aperire non poteratar, nec intelligere clauem quaenam illa esset dum Christus ad illos Matth. et O. filius hominis tradetur in manus gentium, & stagellabiatur,&c. quamuis verba intelligerent idest nouerantes aues esse, non tamen que i Ilarum aptae et ad hoc reserandum mysterium, neque intellexerunt quis, esset ille filius hominis Io. cap. 6. sic& illud modicum,& non videbitis ine,& ilerum modaeum dc vi debitis me, Io. I 6. Qui deli hoc quod dicit nobis modicum 3 ideo capaces qui eile volunt intelligentiae sacrorum mysteriorum Dei, debent ad hoc esse instructi, ut insta patebit. Simile est illud exemplum Actorum 8. cap. Spiritus enim dicit Paulus I. Cor. a. est qui loquitur mysteria litera vero occidit, ibidem: nos non spiritum huius mundi accepimus sed spiritum qui ex Deo est , ut sciamus quae a Deo donata sunt nobis, quae & loquimur non in doctis. humanae sapientiae, verbis, sed in doruina spirituS.,
409쪽
spiritualia spiritualibus comparantes 'postea, animalis autem homo non percipit ea quae sunt spiritus Dei, spiritualis autem iudicat omnia, &ipse a nemine iudicatur, & 2. Corint. q. si & opertum est euangelium nostrum in his qui pereunt, est ope tum in quibus Deus huius saeculi excςcauit mentes infidelium, ut non sulgeat illuminatio Euangelii
gloriae Christi qui est imago Dei.
Diuus etiam Gregorius lib. . morat. in Iob cap. 1. qui textum inquit conciderat,& textum sacraescripturae ignorat non tam se eruditione instituit,.quam ambiguitate confundit, quia nonnunquam
sibiliterae verba contra dicunt, sed dum a semetipsis pro contrarietatem differunt testorem ad intelligentiam veritatis trasmittunt; S post pauca quae nimirum veritatis intelligentia, cum per cordis humilitatem quaeritur assiduitate legendi penetratur, sicut enim si . Doctorum hominu facies cernimus,& corda nescimus si familiari eius locutione coniungimur, usu colloqui eorum etiam cogitationis indagamus. Ita in sacro eloquio cum sacra historia adiicitur, nil ali ad quam facies videtur, sed si huie
assiduo usu coniungimur eius nimirum mentem,
quasi ex collocutionis familiaritate penetramus. Dum enim aLudex alio colligimus facile in verbis cognoscimus aliud esse, quod intimat, aliud quod sonant. Versionem ergo sacrorum librorum in latinum probat ecclesia ut authenticam vulgarem,
quae longo tot seculorum usu in ipsa ecclesia obtrunnit publicis lectionibus, disputationibus, & expinsitionibus. Constat hoc ex Tridentino Conciliose si . . in Decreto de edit. M usu sic. lib. & sub fine concili j in regulis indicis librorum prohibitorum
reg)3, permittuntur versiones scriptorum ecclesia sicorum
410쪽
meorum editae etiam a damnatis aut horibus dummodo nihil contra suam doctrinam contineant: α- quod versiones veteris testamenti ab Episcopis doctis& piis concedi possunt legendae modo illis v er-ionibus tanquam elucidationibus vulgata: editi ris ad intelligendum sacram scripturam non tanquam sacro textu utantur. Versiones vero nouit
stamenti ab authoribus primae classis, S haeresia chis nemini concedantur: adnotationes porro adsulgatam editionem expunctis suspectis a facultate theologjca alicuius uniuersitatis catholics aut inqui ditione senerali conceduntur in Regula vero quarta sacra Biblia vulgari lingua passim & sine discrimine permittenda non esse statuitur sed iuditio Episcopi & Inquisitoris standum, ut cum consilio Parochi, vel confessoris bibliorum a catholicis vetasorum lectio in vulgari lingua eis concedi possit, quos intellexerint ex huiusmodi te ione non dam-9 num, sed fidei atque pietatis argumentum capere posse,&hanc facultatem in scriptis habere debere eumque qui absque facultate ea legere, vel habere praesumpserit, nisi prius biblijs ordinario redditis peccatorum absolutionem accipere non possit. Bibliopilas vero, qui praedictam facultatem non habent biblia idio mare vulgari conscripta vendiderint vel alio quouis modo concesserint libroru mpretium in usus pios conuertendum ab Episcopo,
amittere, alijsque pς nis pro Episcopi arbitrio subiacere. Regulares autem nisi iacultate a praelatis suis habita ea legere, aut emere non posse, sic mandauit Innocentius tertius Cister ciensi,& Maximundensi,& de Crisa abbatibus sua constitutione tertia iuxta bullarium Cherubini de Nurita, ut eos coercerent