장음표시 사용
411쪽
librorum sacrorum in linguam vulgarem gallicaboam M usurpabant praedicλtioni O laxium. Sic Iustinianus nouella I 6. ut liceat Hsbreos&α permisit Iudς is sacros libros legere in suis synagogis, vel hae brea, vel graeca, vel vulgari patria lingua sic enim ex concessione dc licentia superioris ista fieri possvor, quorum ossitioiscumbit attendere s per gregem sibi commissum, & non solum, ut dent
triticum, Sc cibum, sed etiam conuenientem, &m tempore oportuno, alioquin exsaturati greges omnibusque hinc inde collectis herbis recalcitrabunt, in ipsum pastorem insurgent, qua nihil peius conua dictioine & concertatione inter ouem & past rem . Metuebant hoc non solum ecclassiae catholicae Antistites contradictionis periculum, sed citam prς uidebant olim sacratissimi Caesares I. nemo clericus, de summa Trinitate, qui noluerunt palam mysteria re Iigionis populo, vel legenda, vel disputanda proponi, nec Augustus permisit causas religionis
Cereris aperto soro cognosci teste Suetonio in eo cap. 93. refert Iosephus lib. II. antiquit. iud. cap.8- quod Ptolomeus Rex cum de antiquitate religi nis inter Iudaeos& Samatitanos quaestio coram eo ageretur voluit ut in iuditio partium utrinque aduocati non nisi cum capitis periculo de controue
si a dicerent, Λ ne ullis alijs quam ex lege Mosaica sumptis argumentis, qui addit Sab m Theod
sium aduocatos Samaritanorum morti adiudic Ios retinente Andronico Iudaeorum patrono, idipsum serio comonuit, Iustinianus nouella IO3. cap. a. ut iuxta morem praedecessorum gubernatorum pacata a tu multibus popularibus conseruaret Pr uinciam quae ex diuersitate religionum maxime seditionibus solebat laborare quod i idem in mamiri datis
412쪽
datis principalibus ad alios magistratus commilitcap. I I. de mandatis Principum, nouella prima neque occasione inquit religionum haeresumq; quaesiones permittas alicui prouintiam commouere, M
hoc prςuidit Leontinus Episcopus Antiochenus, ut scribit Niceph. p. lib. hist. eccles .c. 24. Quorum Imperatorum decretis hodie Principes catholici iure insistere possunt, neque parcere laboribus ut si quos tales de religione disputantes, aut mysteria fidei prς popere ad plebium subuersionem explicantes reperiant debitis pς nis castigent prohibeantq; ne uspiam tales concio natores δc indulgentiari j in Prouisti ijs suis desideant qui sacram scripturam ad vernaculam populi linguam conuertendam satagunt, neque Principes uspiam locorum disputationes concedant ubi vel fides catholica proscindatur, vel argumentis & locis scripturae perperam inductis populus in errore confirmetur: si vero eo res uti assolet) ad fidei probatione. interdum fieret ad Ptolem et Regis exemplom pςna utrinque
partibus constituatur, non enim tam oritur ex talium factiosorum hominum congressu ecclesiae &Reipublicae splendor, quam muliorum iurgiorum,&peruersitatnm incentivum. Neque mirandum est, qui enim fieri poterit inquit Sanctus Cyrillus Arehiepiscopus Alexand. lib.
I S. thes contra haeret. cap. 2. tomo 2. Operum sum
rum, ut rectem telligantur, vel explicentur scripturae ab his qui non credunt sed omni venio doctrinae circumleruntur, vitam superbam vivunt animum impurum fouent intus, Virtutemque habent, quae non est secundum Christum unde mens decurrens
per eam adipisci nequit quod expedit, quod docet Athanasius in fine libri de humanitate verbi nec
413쪽
sine pura mente. N sancto tu imitatione, nemo comprchendit sanctorum verbaein malevoram apimam non introiuit sapientia, nec habitabit in corpore subdito peccatis. Accedit de alia ratio quare sacrae scripturae non tractantur vulgari idiomate, quia harum plebs non est particeps, neque intelligere posset etiam si omnia traderentur prout cupiunt vulgares homines
quod docet Paulus de venerabili SI augustissmo sacramento eiusque institutione de quo inquit nobis Haeb. 3. Grandis sermo&interpretabilis ad diacendum, quoniam imbecilles facti estis ad audiet dum: etenim cum deberetis magistri esse, propter lepus rursum indigetis ut vos doceamini quae sunt elementa exordij sermonum Dei, facti eitis, quibus lacth opus sit. Si vero ad audiendum torpent ut plurimum homines quod est unicum,& commodissimum medium intelligendi scripturas indeque viam salutis, S mandatorum Dei capessendi, quam to minus supportabunt pondus diei,&aestus, id est, altissimas speculationes de supernaturales sensus
mysteriorum Dei, qui pio dolor hodie a multi
etiam ijs quibus ex ollitio debito, S: curae pastorali incumbit temere, & cum maximo ecclcsiae detrimento, & religionis iactura negliguntur, quando
soli aliquando superfitiali literae adlis rent indo ctasque fabulas pro Sanctorum Patrum doctrinis ad eandem illustrandam,& explicadam in farciunt
existimantes, se optim Emunere suo perfunctos: pro quo ecclesiarum praelati rationem reddituri sunt, melius namque foret eiusmodi a tali ostitio plane remouere, quam cum scandalo S ecclesiae ignomi ni a sacris occupari, ex quo plurimum hCd e min, ita ium cccitat alii cum vilipenditur,&alaicis ex lu
414쪽
bilatur, quod laici doctiores sacerdotibus sint, m- gisqvςςQ0ς inne scripturas scripturis connectere n. . rint, hoc primum maximumq; est haeresum fulci metum,&hoc verE eli mittere margar,tas coram, porcis qui eas conculcant pedibus. Refert notabile exemplum pro huiusmodi sacrarum luetarum violatoribus Suetonius tranquillus Augustum Caesarem Athenas sacris Cereris initia tum cum postea Romae de priuilegiis sacerdotum Attica: Cereris pro tribunali cognosceret, S quaedam secretiora proponerentur, dimisso concilio, recorona circumstantium, ideo solum audiuisse disse stantes: pro quo faciunt quae ex Euripide sic vertuntur: haec vero Orgia, quam spetiem habent tibi trespondit Dionysius, non dicenda sunt, non initi
tis Bacchicis, iterum: Pentheus quaerit, quam au-
tem sacrificantibus utilitatem serunt 3 respondit Dionysius non fas est te audire id quamuis dignumi sit audiri, addit rationem Dionysius aessis τιe ἀαὐεῖ σοφα λέγων diu ευφρονειν, idest, Apud ignarrum & rudem de myster js loquens parum videtur sapere, quibus insinuare vult, quod indigni sint tales quibus cura sacrorum comittatur mysteriorum, quippe quod non digne venerantur eadem, S pertractant, si enim Rex coram Bacchicis illis & tragl- cis Orgijs sibi cedendum putauit, quanto magis ad verba diuina atque mysteria contremiscere debent lacerdotes dignoque, ut ritu, 5 susticienti doctrina ad eadem se componant elaboraret atque si Cereris Atticae secreta coram populo expandi non debuerunt, multo minus conuenies est & religiosum christianae reipublicae suade Christo& sacra mentis sacratissima secreta pandere unicuique ex rudioribus, aut tali id.oma e peruertere ex quo neque tractant tibus,
415쪽
tibus, neque audientibus utilitas ulla, neque ipsis sa cris mysterijs debitus exhibeatur honor.
Principis ect demoliri ecclesias har
ticorum. intum sempera prouidis rerum publicarum
rectoribus cautum fuerit ne lactiosorum homminum cstus increscant testamur tam sacrarum literarum codices quam gentilium monum eta, non solum enim animus is eorum est, quod regnum vel
prouincias subigant, sed e am ipsius quantum fieri potest fundamenta dei j ciant, quae sunt ipsa religio.& quae audatiores impetus faciunt, ubi christiana religione firmati sunt status testatur id Cicero or tione in Pisonem quod Romae sub Lucio Caecilio.& Quinto Martio consulibus collegia eiusmodi, Mtempla quae aduersus Rempublicam videbantur esse, non solum demolita fuerint, sed etiam praeuisum sapientissime, ut quae ad utilitatem eorum pertinere putabantur a Senatus consulto confiscarentur. Parum enim est Principem a principio et losum esse omniaq; uno tractu reformare velle videri, nisi in opere bono persistat, sic contigit ipsis Romanis, haec enim quae a prς dictis consulibus deiecta soloq; squata erant breui restituta sunt a Pub. Clodio Tribuno plebis. quae iterum sublata, iterumque restituta fuerunt a Gesare dicta ore sublata; conclusum que, ne factiosorum hominiam caetus ad res nouandas& Rempublicam conturbandam insisterentinualescerentque quod haereditates capere non pol
416쪽
rant,ut aiunt leges Imperatorum Diocleti & Maximiani, in i collegia C. de haeredibus instit. & quod nihil illis legari possit Antonius i. I. C.de Iudaeis. Vnde Tarquinius omnia templa sacraque prostrauit relictis iis solum quae a Numa instituta suerunt sic secit Iulius Caesar bellis compositis, testatur id Dionysius Halicarn. in . Suetonius in lutio Caes p. 32. testantur id ipsum sacrae literae quam pernitiosum sit in bono proposito resilire, Ioas namque Rex quantum pro religione domus Dei zelatus sit
testatur caput et q. I. Paralip. Cum enim Attalia impiissime & filii eius destruxerint domum Dei,&devnhiersis quae sanctificata suerint in templo Domini ornauerunt phanum Baalim, praecepit Ioas, ut deferrent singuli pretiit Domino ad instaurandum domum Domini, cumque complessent omnia Ope ra detulerunt cora Rege & Ioiada ait sacratissinuas textus ibi)reliquam partem pecuniae de qua facta sunt vasa templi in momiteri u ad holocausta Phialet
quoque: vasa aurea & argente conuertit.
Ecce quam bonum, & sanctum institutum non solum ecclesias aedificare in honorem Dei, M Sanctorum, sed etiam quae usurpata fuerunt ab haeretiacis in usum eorum alienare, & ad pristinia decorem domus Dei conuertere sicut in principio secit tot des at finis coronat opus. sic poti quam mortuus suit Ioas pontifex, & Iaiada a principibus & itatibus prouinciarum delinitus suit,& obsequi js eorum acquievit. & derelinquerunt templum Dei patrum suorum seruieruntque lucis, & sculpti Lbus 5c facta:
est ira Domini contra Iudam, & Ierusalem propter hoc factum. Non san E mirandum est bella A copias haereti Corum praeualere Turcatu aequo insatiabiles tu i
417쪽
i . De vero, e Christ. PrincIpe
mas christianorum prouincias depopulari: quia eatisa in promptu est ecce inquit scriptura cumque euolutus estet annus ascendat contra Ioiada exercitus
Syriae venitque in ludam, & Ierusalem dc interfecit cunctos principes populi, atque uniuersam pri dam miserunt Regi in Damascum,& ibidem: cum cert E permodicos venisset numerus Syrorum tradidit Dominus in manibus eorum infinitam multitudinem, eo quod dereliquissent Deum patru sum rum. Neque Rex impunitus fuit,sed serui sui accesserunt ad eum,& occiderunt eum in lectulo suo, si pelluntque cum in ciuitate David is non insepubchris Regum ,α hoc totum contigit in ultione sanguinis Zacharia filii Iaiade sacerdotis. i Deus dificantes Thurim confudit illorumque s ctum linguarum confusione dissoluit Gen. I perdiditq; septem ciuitates incorrigibiles Gen. 19. ιI nd ignatus supra m od um miti stimus vir Moyses,
quando audiuit in ca stris vocem cantantium plebis suae, pro quo ante dominum placauit, ne descend ret ira Domini se per eos; Exodi 32. & reuersus est Moyses de monte, portans duas tabulas testimonii in manu sua criptas ex utraque parte,&factas opere Domini, scriptura quoque Dei erat, sculpta in t bulis: Audiens autem Iosue tumultum populi v eis erantis dixit ad Moysen, ululatus pugnae auditur in castiis, qui respondit, non est clamor adorantium ad pugnam, neque vociferatio compellentium ad fugam, sed vocem cantantium ego audio, cumqueat propinquasset ad cailra vidit vitulum,& choros, iratus v lde proiecit de manu tabulas, de confregit eas adrad cena montis, accipiensq; vitulum quem seceram, combussit, S contriuit usque ad pulverem
quem sparsit in aquam, α dedit ea eis potum filijs. Israel.
418쪽
.Israel tandem stans S. Moyses faciensque segrega- tionem in populo dixit: squis est Domini iunga- . ur mihi, & congregati sunt ad eum omnes fili j Le-Di,quibus ait: haec dicit Dominus Deus Israel: ponat vir gladium super femur suum, ite, dc redite de
Porta Vsque ad portam per medium castrorum, Moccidat unusquisque statrem suum& amicum, MProximum suum. 1eceruntq; fili j Leui iuxta sermonem Moysis, cecideruntq; in die illo quasi viginti
tria millia hominum,& ait Moyses, consecrastis hodie manus vestras Domino, unusquisque in filio, de has ratre s*o, ut detur vobis benedictio. Vnde S. Ambrosius lib. I. de offest iniusta inquit misericordia: quia scriptum est in lege non misereberis illius, Deuter. I9.S: in lib. Reg. legitur I. Reg. II. quia Saul contraxit offensam: quia miseratus est
Agag hostium, Regem quem prohibuerat diuina sententia seruari. Itaque si quis latronem filijs de
precantibus motus δί lachrymis coniugis eius: in-Hixus adseruandum putet, cui adhuc latrocinandi aspiret affectus. Nonne innocentes tradit exitio qui liberat multorum exitia cogitantem certe si gladium reprimit vincula dissoluit, laxat exilium cur latrocinandi qua potest clementiori via, non eripit facultatem qui voluntatem extorquere non potuitia
Quod Principibus catholicis apprime dictu vult ne precibus,& pollitationibus haereticorum mitigentur: neque S iustitia deflectant sic enim Deus omnipotens ad Moysen pro populo idolatrante deprecari volentem Dominum Exodi 32. Obsecro, Domine peccauit populus iste peccatu maximum feceruntque sibi Deos aureos, aut dimitte eis hanc noxam, aut si non iacis dela me de libro tuo, quem
sci psisti, sic ait qui peccauit mihi deicbo eum de. - L libro
419쪽
Iibro meo, tu autem vade & educ populum istum quo locutus sum tibi : non enim inquit Ambrosius
ubi supra, haec iusta dici potEst misericordia in ipsa
ecclesia ubi maxime quis misereri debet, teneti quam maxime de sorma iustitiae, ne quis a consostio comunionis vel criminationis abstractus breui lachrymula ad tempus parata, vel etiam uberioribus fletibus communionem, quam plurimis debet postulare temporibus a facilitate sacerdotis ex torqueat,& addit ibidem statim, quia cum vni indutigetur indigno ad prolapsionis contagiam prou cantur uniuersi, & facilitas veniae incetiuum tribuit delinquendi. Praestat hoc loco adducere zelum seruentissimuquondam Serenissimi Archi ducis Caroli, quando supplices OIim utriusque sexus homines illi fiebant Ex synagoga Gr censi pueros puellasque, quae s
cum adducentes, matronae honestissimae pullari icircumamictae vestibus, lachrimabundae inclama tes pro libertate Euangelica concedenda, ipse comstanti infractoq; animo eiulatum singultumque mu . liebrem non audiuit, neque responsione dignas tu dicans subito per fenestellam qua turbam totam,
confluentem circumspicere potuit accers)t praes oum militum prae orianorum suas domos repete
re iussit; nec minus inuictum gloriosumq; is saepe exhibuit se in conuentu Bruchensi ad Muram si uium pro religionis libertate extorquenda illinc conuenientibus utriusque status catholicorum, Mhaereticorum proceribus instantibus sortissimis, Maspectu speciosissimis argumentis propositisque tibtulis SI conditionibus non contemnendis, neci,
men eo perduci potuit ut petita concederet, sed id solum in suorum petentium ruinam ob duritiem
420쪽
cordis eorum permittere visus est in propriis illo. rum castris absque tamen praeiuditio catholicae religionis & suarum prouinciarum quas una cum Ciuitatibus & pagis totoque populo suo intactas ab eiusmodi temeritatis labe conseruari voluit: neque hoc quidem est potestatis Principis sa cularis, ma- scilicet in alterius messem extendere, ipsi nam. que sunt dati a Deo ad defendendam fidem S rei, pionem etiam a violatoribus & haereticis prauitatubus vindicadam, nec illa si qua dicenda e si fui t pe missio quod Serenissimus ille Princeps populi sui ex orem approbauerit certe nusquam gentium, sic enim Moyses ad duritiam populli libellum repudii permisit ne grauiora in populo insurgerent damna, sic quandoque optimi Principes illi ne peiores esticiantur ex duobus malis minus qua doque eligunt, di ingenio suo quosdam relinquunt, est enim in causis ubi pergraues dissensionum scissuras non huius aut illius hominis est periculum, sed populoru,
α Prouinciatum strages timendae sunt, connivendum ad tempus, quod Saluator noster exemplo ficulneae illius comprobare Voluit, ubi vero ex conniventia non meliores esticiuntur nihil severitati est detrahendum sed iram exacuere oportet, & in furore Domini prosisqui malefactores, S eradicam de finibus testae. Nec culpabilis redditur talis haereticorum pers curio sed rationabiliter inquit Sanctus Augustinus lib. 2. contra Manichsos, Haereticos prosequuntur, sicut & Christus corporaliter persecutus est eos quos de templis expulit: nec unquam bonum somtita res est finem, ubi clementia Principis eorum concessit precibus, nec fidendum est haereticis, nec unius aut alterius interitus, sed totius uniuersitatis