장음표시 사용
431쪽
benefacere nemo poterat nisi elegeru, nisi amau rit quod est in bona voluntate,cum aliquid ad uetasus vos leges constituunt admoneri vos credite, ut coaltetis quare ista patiamini. Si propter ius tiam re vera illi persecutores vestri sunt, beati aute vos qui persecutionem passi estis propter iustitia: qui possidebitis regnum cstorum. si autem propter iniquitatem schil malis vestri illi quidem correviores vestri sunt, vos autem sicut caeteri diuersorum scelerum rei, qui pς nas legibus pendent, profecto imielice , M in hoc,& in futuro saeculo eritis.
An iure se intromittere possit Princeps pro rebus fidei S religionis.
NVllam principibus lacusaribus competere iurisdictionem in diuinorum administratione, supra in primo libro, ubi diuersam utriusque pol . statis ecclesiasticae dc temporalis probauimus esse potestatem diximus, cum enim sςculares sint rebus ini attendere debent, sicut ic ecclesiastici,ne Rcularibus negotijs se se admisceat, nec unquam peior esse potuit status quam cum non sua quisque praestat functionum munera interrum putur: munus quippe Regis est, dimittere sacra, Sc tractationem plenam religionis ecclesiae, secundum eius Δρ Dei praecepta viuere,ut in reliquis non superstitionibus studere, sed arma strenue quando, quomodo,& contra quos oportet tractare. Sicut enim pro Monstro habetur, si quis videat Monachos solitarios, aut .ati s personas ecclesiasticas arma mouere, dccurv
432쪽
re,vel exercere nisi ex ingenti causa, &dispensatio. ne apostolica id facerent, sic pro monstro habendus is esset Princeps, aut Rex, qui cum armis, & secularibus negoti js, una profiteretur regularium, S solitariorum aut aliorum ecclesiasti corum munus, cum quis suscipit militiam cςlestem desinat esse revera miles saeculi. cap. unico. de vass. mil. qui arma deposuit, secundo liD.laud.& ideo amittit seuda factus clericus possunt insuper pastores xcclesiasticos Episcopos Archiepiscopos interpellare, ut sita curent ossitia ab ecclesia, SI summo Pontifice imposita. Ipsi autem principes debent habere secum optimum aliquem non ambitiosum, aut curialem sacerdotem confessorem, &χlemosinarios, in offiti illorum illis obtemperare ut christianum hominem decer, sed ad alia eos peruenire , quae muneris sui non sunt, pati non debent, ni si in negoti js ad quae adhibentur sint exercitati, quales sunt plures Episcopi, & clerici in consilio Principum propter merita, probitatem,& rerum aliorum peritiam admis- si. Interim ipsi Principes non debent obliuisci quae
muneris sui sunt, magnanimitatem executionem
iustitiae, aut gladij in facinorosos & rebelles produtores, M contemptores ministerium; adhibitis in Consilium proceribus Sc viris potentioribus peritis in transigendis negotiis Regni & Prouintiarum, Msi quae sunt quae ad religionem pertineant illa debent remittere tractanda. SI examinanda, vel summo pontifici, vel Episcopis& ecclesiasticis pers nis: satis enim oneris ipsi habent in exequendo munere iaculatis principatus, ut de *iritualibus ad quae vocati non sunt se immiscere, aut impedire
Scio multotum ista stequenter eructare fauces;
433쪽
& Ptincipum catholicorum assiduitatem,& lietatudinem pro conseruanda religione hebusq; fidei,
vel plane contem nere, vel minime necessarium existimare. At vero eorum haec sunt velamenta quin rum conscientia turget iniquitatibus & mores corrupti sunt, nec gloriam quaerunt Iesu Christi sedit serum commodum, & religionis decrementum :proinde necessarium iudicauimus hac de re quippiam disserere, videre qua ratione etia pertineat
ad principes, ecclesiasticam disciplinam vel promouere, vel collapsam restituere.
Primum ergo istud dicimus proprie ac principaliter res fidei si quae alia sunt quae ad ecclesiae omnamentum fideique, S religionis splendorem pertinent spectare, ad summum Pontif& Episcopos,a aliasque ecclesiasticas personas, quia tantum Principes constituti sunt etiam a Deo superiores, S habent gladium a Deo in poenam malefactorum, oclaudens bonorum, ipsorum proiecto aliqua pars
etiam erit ut ecclesiae contribuant, qua ratione maxime iuuari poterit ecclesia gladio iaculari contra
contumaces, rebelles & contemptores ecclesiasticarum censurarum, quales ipsa etiam ecclesia remittit ad sarcularem potestate, ut patet in cap. cum
non ab homine, tit. de iuditi js ergo ipsi habent aliquam potestatem in ecclesiam, non quidem direct mam qualem habent Episcopi,&alij, sed coercitiuam S defensiuam, ideoque sar cula res pote states in hac causa, quae fidei est, ct religionis, non minus diligentes csse debent, quam ipsi Pontifices ad conseruandas leges ecclesiasticas, illis suas similes coniungendo: quod etiam demonstrant omnes tituli in corpore iuris tam ecclesiastici quam ciui ijs, ut de saccosanctis ecclesijs, de summa Trinit. fide cath. de
434쪽
dE episcopN Heri c. de haeret. de episcopali audientia. ex qua coniunctione legum ciuilium, &canc num ecclesiasticorum pulcherrimam orire symphoniam dixit Iustinianus, cuius sententiam, ut ab optimo Principe prosectam, orientales Episcopi ad Tharasium constant.is, scribentes, mirifice commendant, ut patet ex secundae synodi Nicenae act. tertia, sacerdotalis dignitas inquiunt imperi j sauctificatio est,& confirmatio: Imperium vero sacerdotalis robur SI potentia: Qua de re sapiens qui Lpiam Rex & inter Reges facile beati stimus dicere solebat, maxima dona, quae a Deo hominibus data sunt sacerdoti j dignitatem, & Imperium existimavi, illa enim cςlestia curat, S dispensat, hoc autem legibus aequis, & iustis omnia quae in terris fui procurat, nec alias magis regnum dilatatur, nec sacerdotium prouehitur nec utrumque cohonestatur.
quam cum stlici consederatione Deo omni ex parte iunguntur. Vnde Imperium,& sacerdotium pari
Manifestum esse potest, quantum prosuit ecclesiae catholicae aut horitas Constantini in perdendis. superstitionibus idololatrarum, quantumque pra: clara fuerit illa lex.C. de summa Trinit. & fide ca- thol. Grat. Valenti & Theodos Imperatorum, cunctos populos quos clemetiae nostrae regit imperium &c. extant & insuper aliae constitutiones principales quae imponant necessitatem clericis vivendi secundum sacros Canones, quaeque eoS arcent iuxta eosdem canones a negoti js saecularibus, quae immunitates ecclesijs & personis ecclesiasticis concessast sanciunt conseruant, S aduersum eas quippiam fieri animaduersionibus impositis prohibent;& quamuis clericos intra sceptrum suum non contineant ta-. I N men
435쪽
men laicos & eosdem intra fines debitae reuerentis Mobseruantiae retinent,ut inconstituti Cassa desa
Magis vero ad rem videtur facere quod legitur Iudicum lib. cap. I7. ubi assignatur ratio quare Micha incidit in idololatria, & fecit sibi idola, M saceris dotem dc aediculas sacratas pro eis, In diebus illis inquit in non erat Rex in Istaei sed unusquisqueri quod sibi rectum videbatur faciebat, idem reperiri tur in l. I 8.& finali ultimis verbis. Constans est omnium sententia, ecclesiam plurimum indigere auxilio brachij saecularis, pro executione sententiae praelatorum quam exliberi Epist pis mandat lex sanctissimorum Imperatorum. C de episcop.& cleric. Sic&ipsi Pontifices concedunt potestatem inquisitoribus fidei &alijs praelatis imuocare brachium saeculare. cap. ossicium. de haereti in sexto, S cap. quoniam plerisque, de ossic.ordi n. c. prodest, et . q. s. idque in supplementum ecclesiasticae potestatis, quae ubi non habet quod amplius faciat inuocat saecularem potestatem, quam facere, M operari sinit,praedicto capite, cum non ab homine de iud. sie est casus expressus in c. filijs. 16. q.7. ubi licet inuocare Regem, vel Principem contra Metropolitanum, qui bona ecclesiae dissipat, ut eum
coerceat, S ecclesiam indemnem conseruet, cum
enim per ecclesiam corrigi no possit, oportet quod per iacularem potestatem insuilicientia ista suppleatur, ne delicta maneant impunita. iSic Cassiodorus scribens de summo bono Iib.3.sent. cap. 3 3. probat intra ecclesiam necessarias esse Principum s cularium potestates, ut quod non praeualet sacerdos facere perdoctrinae sermonem, pinteItas hoc impleat per disciplinae terrorem. Atque Leo
436쪽
Leo Papa in epistola 29 ad Pulcheriam Augustam
prout citat eam Gratianus cap. res autem humanae. I 23.q. . res humanae aliter tutae esse non possiant, nisi quae ad diuinam confessionem pertinent, & regia, M sacerdotales defendant authoritas, & S. Ambrosius lib. I. de Patriarchis sicut Principibus & pol :: statibus fidem, de reuerentiam exhibere cogimur, ita saecularium dignitatum administratoribus defendendarum ecclesiarum necessitas incumbit, quod si facere contempserint, a communione sunt repeblandi, unde in sequenti capite administratores, ea- idem causa,& quaestione dicitur, administratoresi plan E saecularium dignitatum qui ad ecclesiarum tuitionem, pupillorum ac viduarum protestatione . rapaciumq; refrenationem constituti esse procul dubio debent quoties ab Episcopis ecclesiasticis viris, conuenti fuerint eorum quaerimoniaS attentius audiant, & secundum quod necessitas expetierit ab que negligentia examinent & diligenti studio corrigant. Quid enim esset leges condere, aut canones
constituere, si nullus esset qui executionem de mandaret' parum certE est inquit Papa Gregorius decimus in cap. ubi periculum de electione in sexto. iura condere, nisi sunt qui ea teneantur exequi, ob hoc Dominos rectores offitiales Ciuitatis ubi erit summus Pontifex eligendus constituit. Sic mandauit Leo decimus summus Pontis in virtute sanctae obedientiae nomine suo, & suorumsuccessoru Pontificum Regi Franciae eiusdemq; successoribus publicari facere, M inuiolabiliter obseruari per se, vel per alium omnia & singula,quae continentur in concordatis S statutis illorum. In Gallia enim remedium appellationis ab abusu notorio personaru,Vel iudicum ecclesiasticorum deuoluit causam ad cu- N a rias
437쪽
rias supremas quae nomine regio curat, Vt iura, Vca non es ecclesiasticaq; disciplina conseruetur, M vlterius non progredi tu r, quam sibi concessum est, idque optime factum est, prohibitum siquidem est in ' lege ne ecclesiastici in praeiuditium sui Principis., vel de temporalibus iudicent, aut disponant, ut in l. consulta d malia. ff. de test. videntur enim Iunc ecclesiasticae personae a suo munere resilire, immiscendo se saecularibus, quod etiam Saluator: ster cauendum esse suo exemplo docuit Luca: Iz. quando petitus fuit iudex in temporalibus. Magister dic fra. tri meo, ut diuidat mecum haereditatem, respondit, homo, quis me constituit iudicem, aut diuiserem
super vos3 quamuis licit E id fieri potuisset. Vnde Min hodiernum usque diem in Curiis: Principum si
appellatio fiat in rebus quae sunt fori ecclesiastici, vel ex ignorantia iuris, vel per abusum notorium, tunc Principes, seu eorum curis non iudicant de his' sed solum de abusu, de emendato illo remittunt cau sas ad iudiees ordinarios clericorum: sicque solum
de abusu iudicant, in quantum lex Canonica seu priuilegium illis a summo Pontifice concesIum, suffra gatur, quia in contrarium facietibus prout sum iam est per Clementinam primam, de poenit. neque in hoc quod iudices saeculares id satagunt, imp xobandum est, cum unicuique liceat etiam contra quoscunque suam iutisdictionem etiam in psnali iudi- 'tio defendere, cum ergo ita appellatum fuerit, merito eidem est deferendum, iuxta ea quae dicunturi in l. i. s. si quis dicenti ius non obtemperauerit, muleto ergo magis, quando sic ex co a cordatis alijsque priuileg ijs ut in Gallia conuentum est . Tenentur enim iuditia sibi inuicem manuS porrigere, S se
438쪽
. Inter ethnicos etiam quantumuis religionis cura pontificibu3 relicta su i si e t a Regibus, tamen Principes non ita omnum religionis solicitudinem ab-- legauerunt ut negligere videretur rerum sacrarum.. Res enim religionis cum violatur impune, dc cum in ea cuilibet audendi ex arbitrio conceditur iacul- tas, minatur Principatibus una cum religionis defensione subuersionem, sic Dionysius Halicat pasinfecundo, testatur id Liuius lib. 23. quod Marcus Attilius praetor urbis cui cum a Senatu res religionis comendata suisset is in concione senatusconsul-- tum recitauit& edixit ut quicunque libros vatici. .nOS Praecationesve aut artem sacraticandi conscriptam haberet eos libros literasque secce certo ter--anino constituto ante Kalendas Aprilis deserret, nec quis in publico sacrove loco nouo aut externo. ritu laetificaret. admonet&lib. 39.sςpe hoc patrum maiorum P aetate negotium magistratjbus datum ut sacra externa fieri vetarent, quorum omnj ii pro-Sibιtio magnam authoritatem obtinuit non solumi in iubendo, sed etiam in exeque do propterea quod
uam hominibus persuasum fuit de cultu diuino etiaperegrino se in Deo tu offensam facere si quid contra eorum cerem Onias, quamuis prohibitas tentarent: tanta enim est nons nis N ljgionis reuerentia, ut saepe non substineat, quae male sub eo praetextu fiunt emudari, nisi ab aliquibus de qu)bus ante alioqui bonam opinionem conceperint. Vnde Laelius Aemilius Paulus ut est apud Valer. Max. lib. I. c. 3. Consul. cum natus. βerapidis& Iladis Phana di-Tuenda censuisset eaque nemo opificum attingere auderet posita praetexxa securim arripuit.
Cum ergo, S lege diuina ei uili, & naturali Principes iaculares Dei cultum, & disciplinam ecclosiasticam
439쪽
siasticam fidemq; catholicam,Non tam sanciendo,nuam defendendo,N iubendo teneantur iuuare, Dropa are modo iam explicato, nulli dubium est uuin si ita uti a sanctissimis Pontificibus M Conci- lijsadmonentur offitii sui,sedulo praestiterint,lc veri pastoris munus sectant,semperq; oblequentes in suis legibus habeant executores: ouantumcunque inde alij debacchentur faciem addentes negligentiae suae minimeqι illorum russionibus obsequi volentes, sic enim hoc posito maior erit m populo timor & reuerentia in clerum, & clerus palatior inseruitio diuino, habent enim ex Vtroque, quod reformident, Mecclesiae censuram quantum ad animam, dc saecularium Principum, quantum ad corporis commoda debitum respectum: Quorum vero adhuc mens impia est, quod talia principibus tribuamus, recordentur obsecro quantum laboris insumpserint summi Pontifices ad continendam disciplinam spiritualibus remediis & propter maliatiam saeculi, vel parum, aut nihil profecisse contra Contumaces donec oportuerit auxilio, subsidio uti iacularium Principum qui a Deo sunt dati ad laudem bonorum, vindictam malet actorum proinde isti relatores uti videre volunt iustitiae zelo inordinato subtrahere
volentes auxilium saeculareecelesiae causam e
praecipitem dabunt reprobantes
440쪽
si Ῥntum Principum secularium in ecclesiam profuerit cura es vigilantia'
MEminit huius rei Diuus Paulus ad Romanos Io. cap. dum inquit quomodo inuocabunt in quem non crediderunt 3 aut quomodo credent ei quem non audierunt3 Quomodo autem audient sine praedicantet quomodo vero praedicabunt, nisi mittantur3 unde factum est quod Deus in lege veteri semper 5 continuo iussit praedicari legem, de praecepta eius: non recedet inquit Deus Iosue I. cap. volumen legis ab ore tuo, sed in eo meditaboris diebus, ac noctibus, ut custodias, & facias omnia quae sunt scripta in eo tunc diriges viam tuam, intelliges eam. Ex intermissione concionum & praedicationis verbi diuini quid aliud nisi in populo summa iniquitas & ignorantiae Dei omnipotentis, contemptus magistratus, & assiduitas ineuitabilis ad omnia viturum genera, tametsi enim aliqui sibi, abstinendum putant a praedicatione verbi Dei, vel quod habeant principem catholicum, Vel cognoscentem voluntatem Dei, vel ideo quod nolint audire verbum Dei, dicentes, se non posse ire ad e etesiam.& diu in audire,unde scrupulum accipiat, forte conuertantur, haec enim sunt caluae excusationes,&canes muti non valentes latrare,nunquid enim lassiciet populum habere catholicum aut credentem in Deum, & patrem Domini nostri Iesu Christi, an ignorant quod nisi continuo irrigetur hortus