장음표시 사용
481쪽
ieit reIigionem non a religendo ut Cicero sed quod . hac conditione gignimur ut generanti nos Deo iusta,& debita oblequia praebeamus, hunc solum nouerimus, hunc sequamur& hoc vinculopietatis obstricti Deo& religati sumus unde ipsa religio nomen accepit. Denique absque religione leges exut lant, Respublica autem recte gubernari, Vitia coe ceri, virtutes inseri nullo modo possunt, deficiunti enim leges ad vitia quae cIam per potentia committuntur, dc ideo religione metuq; numinis diuini. tanquam potentissimo eustode opus est. quo enim parentes, quo magistri, quo iudices, quo censores, quo consessores penetrare non possunt ipsa eo religio peruenit: quod omnes effugit illa tenet quod omnes latet, illam latere non potest, religione namque vitam nostram constare dixitFlin. lib. Iq. c.I9. sunt scintillae M naturales igniculi quibus in homi ne numinis diui mel notionis conseruatur signum, quod non omnino sine summa impietate extingui
vel elidi possunt, signatum est inquit David Psal.
is super nos lumen vultus tui Domine quo lumine e tincto perfractisq; eius claustris caetera omnia iaci
te laeduntur, ac contemnuntur .
- Ex quo non frustra illud praeclarum suis legibus principium praefixerunt prisci sapientes ut sit hoc a
principio omnibus persuasum, dominum esse omnium nerum, aci moderatorem Deum, eaque quae geruntur eius geri iuditio, ac numine eundemque optime de hominum genere mereri,& qualis quisque sit, quod agat, quod in se committat qua memte, qua pietate religionem colat, intueri, piorumque impiorum habere rationem , quod his cerib re bus impulta mentes haud abhorrere possint, ab vis ii, & vera flantentia, illudque magis. & expressius Christus
482쪽
Chlistus filius Dei vivi per ora Prophetarum MApostolorum Sanctorumq; Patrum scripta,& sanctae suae sponsae matris Ecclesiae documenta edocuit quando edificaturus hic in terris Rempublicam aduenit, Sc ei uitatem nouam, cui idcirco nomen nouum imposuit, non inane, nec sine causa neque superuacaneum, sed gloriae amplitudine, M sumina pietate decoratum, appellauit autem hanc ciuitatem ecclesiam, non quae propria duceretur cupiditate, sed quae diuini numinis sui nutu regeretur quaeque diuinae voluntatis suae ultrix esset, N: illius imperio summo studio pareret de obsequeretur, ac
denique sempiterno parenti de Christo Domino filio eius dicata & desponsata permaneret, cuius imbuta praeceptis δc disciplinae sanctissimae documentis instituta illius semper infallibiliter sequeretur vestigia, quod Sanctus Ioannes praeclare admoneta Aoan. a Qui enim dicit se in Christo manere debet sicut ille ambulauit& ipse ambulare, & haec est religio vera, & immaculata Christi sponsa Ecclesia sancta Romana fidesque catholica. Vnde Clemens Alexand. lib. a. strom. hanc pim talem esse dicit de religionem S: cultum Dei scire quomodo utendum faciendum simulq; laborandust, ut per rationem quasi per pontificem quae iusta sunt,& honesta dignoscentes ea Deo offeramus: sic enim ille inquit fieri non potest, indoctum quadiuindoctus est Philosophari, cum sapientiae vim non perceperit & Philosophia sit appetitus ver dentis,
da quae ad hoc referuntur scientiarum, & quamuis in recto agedo se aliqui exercuerint, sciret a me quomodo utendum faciendum simulq; labora dum sit in quo quis Deo fit similis, Deo inquam saluatori, Deum uniuersorum colens per rationem,quasi pon
483쪽
t ficem, qua nos quae vere honesta,& iusta sunt pro spicimus, Pietas est; consequens est actio M asseeta Dei, pietas autem seu verus Dei cultus a Deod natur spiri tus sancti afflatu, fides vero gratia dicitur quod nullis nostris praecedentibus meritis a Deo nobis munifice concedatur, & ea gratis accepta, talauacri sigillo obsignata, nos iustos Deoq; gratos Macceptos reddat, cum vero fidei lumine ad obsequendum Deo seramur, diuinae illius voluntatis ar- cana certo cognosci mus. Quod Clemens dixit est donum doctrina pietatis, gratis quoque fides, s cientes enim Dei voluntatem, in suae voluntatis ς gnitionem venimus religionis igitur & pietatis est fides, fides inquam informata charitate in eaque fir- imiter radicata: quo fit ut ad consequedam inutem aeternam ecclesiaeq; Deisanctissimae muneris parti lcipationem, nequaquam satis sit credere, ni u eius & ecclesiae praeceptis pareamus, iusteq; sobri E ac lcaste vivamus. Neque ideo Abraamum dicit Pau- . I iustitiam consecutsi, quia credidit,sed imo quia Abraam praeclaris se se virtutum, & eximijs operibbus exercuit, omnesq; animi neruos contendite que extendit, ut imperata a Deo inceretur,factimvest, ut fide extimulatus,isthaec omnia praestitit& vi- tam aeternam a Deo consecutus fuerit quod, Ap
stolus Paulus praeclare ad Ephesios capcl. nos instrari xit. Cum enim dixisset, huius rei gratia flecto genua ,, mea ad patrem Domini nostri Iesu Christi ex quo M Omnis paternitas in coelis, & in terra nominatur ut ri det vobis secundum diuitias gloriae suae virtutem is corroborari per spiri tum: eius in interiorem homi is nem, Christum habitare per fidem in cordibus u Bris, mox declarans se talem fidem intelligerein cui, nota modo lactu sud etiam radice charitas velut sum
484쪽
landans iustificationem nostram adesset. Continuo subiecit ita esistitate radicati & sundati ut possitis. compraehendere cum omnibus sanctis quae sit lati' ludo & logitudo & sublimitas & profundum scire, etiam supereminentem esiaritatem Christi, ut im- pleamini in omnem plenitudinem De : qui enim' Christo nomen fidemq; dederunt, cum suo dono, in habitetur Christus per fidem in cordibus eorum, non esistitate veluti fidei fructum quod inepte quidam asserunt, proserunt, sed sundantur radicesque alti stimas agunt in eliaritate Dei, adeo ut fructus bonorum operum qui postea productitur non minus ex Horitatis quam ex cidei radice & fundamento
Opera enim moralia quae proficiscantur a natura vel ab institutis Philosophiae ad ciuilem quidem prosunt sotietatem &ad hominum inter se ostitia,
, ac commertia, ad regnum autem celorum,SC ad supernam s*licitatem ea pertinent. quae fides gremio α complexu suo continet,&ex illius sunt sςcunditate generata,quippe quae Deus sua diuina praemu- : nit gratia, oportet itaque iidem in Deum ita susci pere, ut illi per diraritatem perpetuo adhereas mam dataq; eius obserues eoque omnes actiones dirigas, in quo frui aliquando speras eiusq; perpetuo tenearis desiderio, neque ita leuiter ipsum pertractes vicum semel ipsum inueneris, statim occasione, vel rerum mundanarum, vel voluptatum illecebris illectus eundem dimittas, hoc enim indignum est M sapientia ipsiusq; bonitati minime conueniens. Sicut enim Deus spiritus est, ita eius vicissim oportet esse spirituale desiderium in Deo enim non elialiquid corporeum, aut temporale, aut terrestre, ne que ocutis videtur, aut puribus auditur, a saecli O
485쪽
,, enim non audierunt inquit Esaias cap. M. nequer, auribus perceperunt, ocu lus non vidit Deus absque ,, te, quae praeparasti expectantibus te. Ideo mihi optime Sc sapienter dixisse videtur Clemens Alexand. lib. I. pedagogiae c. I. Dei cogni.
Milonis fundamentum esse vitae aeternae appetitum
deiectum in agrum spiritualem: Vnde quod supra dixit Paulus de longitudine latitudine oc profunda &c. non ad quantitatem seu extensionem coruporalem dicta intelligas, sed ut Dionysius de divin. no. c. 9. per profunditatem Dei intelligitur in coni. prshensibilitas illius essentiae, per longitudine pro-
cestus virtutis eius omnia penetrantis, per latitudinem vero superextensio eius ad omni inquantum scilicet sub eius protectione omnia continentur: est itaque fides religionis ac pietatis fundamentum, fides in quam in Iesum Christum. Christus autem est lapis angularis in quo omnis ς dificatio crescit in templum sanctum in Domino Ephe. M quod est ecclesia a Christo supra Petrum edificata, cui & nomen nouum imposuit quae afflante spiritu sancto Christum filium Dei esse, dc humani generis salubtorem constanter asserit.
Hoc ipsum insinuare videtur Isaias cap. s. dum in spiritu Dei praeuidens Christum totum genus humanum morte & passione liberaturuin atque extim de sibi ciuitatem nouam, id est, ecclesiam efforma turum non habentem maculam, aut rugas dicit, is ipse aedificabit Ciuitatem meam dicit Dominusa, exercituum . quae verba non de alio Rege inquit Elisebius lib. de demon. evang. c. q. quam de Christo intelligenda sunt, qui aedificaturus pietatis & rei, gionis Rempublicam exules extorres in eiusdem libertatem restituturus est: sic etiam confirmat Pro.
486쪽
eob. hic Rex inquit urbem ς discaturus erat pro vi., ipse promiserat Petro Mati. a 6. Super hanc petramia edificabo ecclesiam meam,& portae inferi non praeis ualebunt aduersus eam. Quae urbs seu ecclesia credentium religionisque . domiciliu non ex ligno, aut lateribus, cementoq; ,
vel stuppa sed ex vivis lapidibus construitur, in quibus suscitat filios Abrahae cuiusq; gloriam magis
alio capite 3. 62. praedictus Esaias sacer vates am-- pliando docet inquiens;&vocabitur ibi nomen no-- uum quod os Domini nominauit, & eris corona ,, .gloriae in manu Domini Diadema regni in ma-
,, nu Dei tui non vocaberis ait Sanctus Cyrillus amplius synagoga, aut virum non habens sed vocaberis nomine tuo, quod erit tibi peculiare, appellabiris enim ecclesia quod est nomen nouum quod Dominus tibi imposuit, quando dixit tu es Petrus M super hanc petram edificabo ecclesiam meam. Nec hoc solo nomine authoritas S magnifice tia plena ecclesiae lena ostrare tu r nisi Christus idem Deus& homo eandem alijs priuileg ijs 6c monili o bus decorasset ideo praedictus Esaias 5 i. gaudens inquit) gaudebo, exultabit anima mea in Deori meo: quia induit me vestimento salutis, & indu- ,, mento iustitiae circundedit me. Quocunque vero. modo eadem praedicta verba intelligantur dubium non est quin Iesus saluator intelligatur unitus hip staticae humanae naturae atque sibi ecclesiam hanc in sponsam, & sociam indiuiduam asIumpsit, nam
sancti Dei Apostoli x Euangelitiae Iesum salutare,, Dei appellarunt Luc. I. quia viderunt oculi mei sanis lutare tuum, M Apostol. ad Gal. 3. Rom I 3. Quotri quot baptizati eliis Christum induillis &ὶ induiteri Dominum nostrum Iesum ciuistum. Ecce quam
487쪽
' concinnant Propheta & Apostolus ille dicit vestiat mento salutis M indumento iustritae circumdedit. . me hic vero Christum induistis quod pariter intes-ligunt omnes Sancti Doctores. IEI
Sane exultatio ista inenarrabilis gaudiumq; inexplicabile hoc est, quod non baptizati sumus simplici in homine, ut aiunt infideles dum post baptis mum i dem numero dc specie,neque latior aut pi guior, neque longior, aut breuior reddit sed bapti,gamur in Deum hominem factum remittentem no . bis pqnam & priora crimina sibi nos etiam adiungita peccatis absolutos atque spiritu suo, nos replens . qui ex ipso S patre suo procedit ut simus gens san- cta, & regale sacerdotium, haec est summa Dei in nos beneficetia S benignitas saluatoris nostri quod
cum peccatorum corruptione & eluviae volatu mur iniquitatum, ipse naturam nostram induens Mtanquam proto medicus aegrotantium tristes mod- bos sanauit, & non solum iam morbis diuexatis sed inter numerum mortuorum recensitis, atque prae
peccatorum foeditate iam grave olentibus solusi' lepaternorum suorum viscerum affluentiam nobis impartiuit, nosq; suo studio, & cura benevola praeter cuius piam nostrorum spem & expectationem seruauit: ille ille ,qui est vitae author lucis largitor magnus & eximius medicus. quotquot ergo baptizati sumus inster vestimenti animorum nostrorum mirabili sacramento induimus hunc Christum Ie-
Sanctus Cytillus in Genesim lib. s. in principio quaerit quae nam sint illa vestimenta quibus homo indutus est & respondit sibi, illa esse quae Paulus eo loci consuta expadit, quotquot baptizati estis Christum inductis Ac. quod Eus bius hist. eccl. lib. a ,
488쪽
eap. q. enigmatice nobis insinuare voluit, dum de templo illo Salomonis quo nihil splendidius magnificentius excogitari potuit auro argentoque radiante, cςdris alijsque odo rati semis arboribus fi grante, sermonem faciens dicebat, id quod dictum fuit ab Aggeo Proph. c. a. magna erit gloria domus istius posterioribus quam prioris; de illo, templo quod instaurabatur intelligi nullo modo posse visum est aliquibus,quorum tamen sententia alijs minime probatur quippe quod non de templo illo quod edificabatur a filiis captivi tatis, sed quod reedificatum ab Herode,haec intellexerunt eiusq; gloriam maiorem suisse quam prioris, ex praesentia ipsius saluatorisα ex ipsa operis magnificentia vide
Verum quidquid sit sub illis verbis altitanum
latere sacramentum nulli dubium esse debet, cum enim dixisset gloriosius futurum templum secundum, procul dubio prius nunquam in tanta splemidoris de excellentiς amplitudine suissedeclarat Vnde adiecit adhuc unum modi cum ego commovebo cςlum & terram dc mare, SI aridam,& movebuntur omnes gentes A vemet desideratus cumctis getibus: quasi diceret vos quidem edificatis domum Domini, sed ego a paruis initijs eandem exurgere faciam in alti stimum montem & signaculum omnibus gentibus. tunc vero post quam commota fumini omnia elementa, prioris quidem icpli splendoris excellentiae tantae erat alauentia, quod si cerdotes Domini non poterant stare S ministrare propter nebulam impleuerar enim ait sacer tex. y. Reg. cap. 8. gloria Domini domum, at nebula illae
aliud non erat nisi figura & prototypon praesentia; saeuatorio nostri. Longe vero maius sacratiusquc e est ο
489쪽
esse debet figuratum quam ipsadigura, sic Christum
Jpse praesens carne nostra, S .humanae natura inum litatus, quam resplendentia quaedam illius praesentie , , sic enim audiuit omnis populus Ecce filius meus, , dilectus in quo mihi complacui, ipsum audite, uno de & ipse Christus ait solvite templum hoc Io. a. , , & in tribus diebus excitabo illud erat enim prima iillud templum . Hierosoly morum figura corporis i Christi quod dirutum a Babilonis, & Christus o cisus a Iudaeis, in cuius signum & hodie Babilon Hierosolyma dicitur, quod typus fuerit Hierosoly-imorum Babilon, multo ergo gloriosius est teplum secundum, quam primum maiorique cum triumpho, dc authoritate resurrexit illud corpus Christi mortuum utpote virtute propria, S diuina: Prius vero humana arte & industria: Insuper nobis & e clesiae suae splendoris δί immortalitatis spem dona
que contulit atque mollem superando vitam aeternam resurrectione sua reparauit, de qua re sic concludit Euseb. Io. hist eccl. c. I. nam quoniam pastor illius & Dominus Iesus, semel pro ipsa mortem oppeti jt, 5 post passionem corpus mortale, & cad cum quod eius gratia induerat in gloriosum S: i
mortale commutauit, dc carnem morti obnoxiam ex corruptione ad immortalitatem traduxit, idci co par erat,& rationi consentaneum, ut ille non altiter atque saluator mira ratione commutaretur, M
limbmquam promissionem rerum hisce quibus iam fruitur longe praestabiliorem accepit & propterea maiorem regenerationis gloriam, in resurrectione corporis incorruptibilis cum choro Angelorum limcis aeternae in ipsa Dei regia, supra celos sita, cum Christo Iesu eius patrono &saluatore ad saecula d inceps sempiterna percipere desiderat, tamen in-
490쪽
terea loci in hoc praesenti seculo ea ipsa quae pridem vidua & deserta solitudo i uit, his per Dei gratiam circumuestita floribus, facta est ut propheta loqui-
aur) re vera, ut lilium, atque quo pacto veste nupti ii accepta, S corona decoris ornata, velut choreas ducere, ad gratias Deo regi agendas, & ad eum istis vocibus honorandum per Isaiam doceatur, eam ipsam loquentem Ese. 6 I. audiamus: Exultet anima mea in Domino induit enim me veste salutis & tmnica i titiae circumdedit me tamquam sponsum mitra &tanquam sponsam decorauit me ornamento,
α sicut terra augens florem suum, & ut hortus semina sua oriri faciet sic Dominus Deus oriri fecit iustitiam, & exultatione coram uniuersis gentibus. Haec Eusebius. Quod totum Tertullianus aduersus Martio. lib. . ita Christo soli attemperat quod minime ad e .clesiam referri posse videatur. Verum Sanctus Augustinus in I. a. epist. Ioro. similiter de doctrina christiana lib. 3. c. 3I. Omnem ambigendi aufert occasionem dicitq; hoc esse et gium & orationem factam a Christo Deo suo patri,& nihilominus etiam attribui ecclesim, atque ita e clesiam loquentem introducit, ita ut etiam in ea Christus loqui intelligatur, Christus inquit loquutur qui in membris Christi Christus.& ut noueritis, quia unus dicitur Christus caput & corpus suum: ipse dicit cum de coniugio loqueretur,erunt duo in carne una igitur iam non duo sed una caro. Ne quis autem putet de alio coniugio qua quod inter Christum & ecclesiam initum confirmatumq; est, rem fieri accommode monet, Paulus Eph. s. magnum hoc esse sacramentum ego autem dico in Christo Mecclesiae fit enim quasi unum integrum ex capite &