장음표시 사용
31쪽
exilium habere, Nei praesertim, cui aqua,& igni inter 'diceretur, sed rursus meditabatur, quod ei dissicultates essent superandae ut id malum euaderet cum Clodio armis decertandum,primarios uiros de se optime meritos lgladiis operarum Clodianarum obiiciendos, bellum ci
. uile excitandum, remp. in extremum discrimen addu ,- cendam.quae ne fierent, luit furori Clodiano cedere,
ic spontem exulare. Ex his liquido constat, bonum, ma , tumo sic animo apprehedi posse ut opinemur uel hoc efffugere, uel illud adipisci perdissicile esse, quodammodo supra nostram facultatem situm . Quocirca natura solertissima rerum opifex,non solum eam uim,quae est cupiditatis,generi animantium infixit, sed etiam irasci bilem adiecit, quae in id uehemetius intendat,a quo a petitus cupiditatis alumnus propter disscultatem auer titur, licet appetitio illa, quae non a sensu,sed a ratione. proficiscitur esto ipsius mentis siue comes,siue assecti, simplex sit duntaxat, uesuntasq; latino nomine appet v sin, FU lenis. Vtian P sensiuae potentiae uim Poeta quasi oculis amorosissis conspiciendam subiicit, ubi consultat Dido quid suis is Misis rebus fractis,&accisis potissimum conducat, sic enim
En quid agam . Iursus ne procos irrisa priores . Experiar Numidumis sequar uestigia supplex . . . e Quos ego sum totiens iam dedignata maritos. Se irrisam dolet, de Procorum nuptiis non dissidit,sed degeneris animi ducit,iis supplicare,quos totiens fuerat aspemata, ideo ad aliud se conuertit. es Iliacas igitur classes, ait ultima teucrum
32쪽
Iussa sequar rId primo obtutu arripit ut bonii , sed stitim multiplex
ingeritur difficultas, Troianis non confidit,quos ingra Itos iandudum est experta sic enim eos per Ironiam in flsectatur, Quianam auxilio iuuat ante leuatos, Et bene apud memores ueteris stat gratia facti. Ab iis cauendum cesti qui a prima origine perfidi,per iurissi noscuntur . Nescis heu perdita . necdum Laomcd teae sentis periuria gentis rIllud quoq; in dubium reuocat, solane sequatur Aenea, an tyrios secum adducat. Quid tum sola fuga nautas sectabor ovantes fAn Tyrii Omnil manu comitata meorum, insequar rIndecorii putat, si Aphticae Regina nullo comitatu in alienas terras demigret . At desperat Tyrios ad nauigandum posse induci qui antea licet odio metu B Pygmalionis urgente dissiculter mari se comiserat,ideo inquit Et quos Sydonia uix urbe reuelli, Rursus agam pelagor & uentis dare uela iubebos Cum omnia difficultatis plena conspiciat,potius quam hoc illudue aggrediatur, mori decernit, si animum
offrmat. IQuin morere,ut merita es,ferrom auerte dolorem.
superest de affectuum ortu & ratione paucis disserere ...ci Mn, Sunt autem affectus non uni sed diuersi,inter se P saepe .f. contrariuetenim cum offertur nobis species aliqua,quae ias et uad. ιν nocendae uim habere intelligatur,ex ea afficimur statim tum Δωρ. metu, incipimus P expauescere,at cum ossertur e con
33쪽
trario species aliqua utilis iucundiue assequendi excita tur,ibi cum cupiditate simul ato habendi studio spes quaedam,ati fiducia boni eius adipiscendi.quod cum adepti sumus,gaudium repente enascitur,uel illa potius quae dissutari quodam significatu appellatur uoluptas.
Ast ubi formido irrepserit, suspitiol boni alicuius
amittendi,aut illud iam amisimus ibi dolor nos occv pat ait tristitia, & ne singula exequar illud in univer sum dictum uolo,res,actioneis quas no nostras habere ubim secum comites,aut uoluptatem , quil affectus uoluptuarii ipsi sunt,aut dolorem, ato molestia quael affectiones graues sunt,ati aerumnosae,qui duo aflectus in actionibus nostris ita uersantur, ut eorum alter sena per comes. assistit , nulluml humanum incaeptum
prorsus deserat , ac inmodatissime scribit Tragicus quidam, Nulla sors longa est,dolor ac uoluptas
Inuicem cedunt, breuior uoluptas. Est autem affectio siue perturbatio cui definiendo rem exactius explicemus) appetitus uehementior animi concitati, unde sic uel sic assici rectum esse ducimus . Cum autem nes turbidi motus aut boni, aut mali opinione citeta tur, quatuor perturbationum genera bifariam aeque distribuuntur, duo ex duobus opinatis bonis , totidem ex duobus opinatis malis ortum habent . Ex bonis
opinatis sequitur laetitia, di libido. Laetitia est uola /ptas gestiens cum ex opinione magni praesentis boni animus estertur,& emse, insolenterm exultat . Libido sue cupiditas, siue spes ea sit appellanda,est uehemens
34쪽
appetitio opinione futuri magni alicuius boni,ad quod
consequendum appetitus ille has,& inflammatus rapi νtur. Et sicut haec duo genera bonorum opinione excitantur, sic duo reliqua metus, &mstitia siue aegritu do opinione malarum , nam & metus est opinio su /turi, iami aduentantis mali, aegritudo uero est dcmissio, & contractio animi ex opinione magni praesentis urgentis mali, quod intolerabile esse uideatur, nam quae uenientia metum , eadem instantia aegritudinem afferunt, earumq; rerum absentium est metus, quarum praesentium est aegritudo, quae duo cogitatione dis /ferunt, re plerunt annexa, conlequentiat uidentur. Ideo quidam metum ut inquit Cicero praemolestiam appellabant quod sit quasi dux aegritudinis, conse quentiis molestiae, quod si sustuleris aegritudinem, sublatus erit pariter,& metus. Quaelibet autem perturba tio proprium aliquid,& peculiare ex se gignit, ut aegritudo consternationem & morsum doloris,metus reces sum quendam animi,& fugam, Laetitia profusam hi δbritatem, libido immoderatam appetentiam . Eκ his quatuor perturbationum generibus duo spectant ad effanimi partem,quae est cupid talis alumna. Laetitia exultans, & aegritudo moerens,reliqua duo ad uim irascen /di, scilicet metus turbans, & libido appetens. Sub uno quot autem horum generii species plures cotinent .na sicut uoluptati subiiciutur delectatio,laetitia,gaudiu hilaritudiniucuditas,exultatio,titillitio alacritas,pr6ptitudo,expergiscentia, festinatio sedulitas.uigilatis, diligem,studi,quaeq; aliae affectioesqqsi ancillae uoluptati
35쪽
subministrant. Ita parte ex alia dolor has adducit se
cum uelut comites,& ministras molestiam,tristitia,moerorem, si alionem .languorem recusationem, lassJtudi Dem,tarditatem,lgnauiam negligentiam,desidiam,remissionem,quael cum primis aduersantur uoluptati . Sub libidine continentur ira odium excandescentia inimici lia,simultas desiderium. Ex metu uero pigritia, pudor terror, pavor, eXanimatio, formido proueniunt. Cu omnis autem multitudo ut tradunt Mathematici ad unita
tem redigi possit omnes affectionum partes ad quatuor prim is referuntur,quas Boetius ita enumera gaudia pelle.pelle timorem ,spemo fligato,nec dolor adsit. Turbida mens est, uinctam frenis, haec ubi regnant . Sed quia tradit Plato eκ eadem ueluti radice, uoluptatem, aegritudinem p oriri, & ex altem,in alteram aditum pal, tere,quicquid enim sua praesentia iucundum est, id sua absentia molestiam afferat est necesse . Ideo hi quatuor animi motus in unam affectione coeunt uidelicet Amorem,quae est quaedam naturae inclinatio ex apprehen sione boni, iucundi*. Quapropter idem Plato putat amorem cuntiarum aflectionum esse fontam, & ori nem , qui ad omnes cupiditatum aestus genus humania
inflammat, unde illa Maronis exclamatio.. probe amor,quid non mortalia pectora cogis - Et rursus ea ueluti communi gentium decreto approba Vnde Ostori ta sententia. principiums Omnia uincit amor,& nos cedamus amori. habeant ani , Affectuum autem causa,principium alii ex alio trahiat.
perturba- Astronomi ex ui quadam, testatem stellarum sensus
36쪽
mutari putant,ut a Saturno metus a Ioue laetitia proue niat,sic iram Marti,audaciain Soli,cupiditatem Veneri ascnbunt,ati alia aliis. Illudq; est comune facinoroso rum omnium patrocinium Ruod tamen plerito a sapientibus asseritur Neminem peccare nisi fato, &ipsa
scelera mortalium sideribus imputanda . Contra autem Deoru munera,esse uirtutes. Unde . M. Manilius poeta
aeque insignis atq; Astronomus, no solii hominu fortunas,uerum etiam morta amet uitia Coelo ascribit,huius hi sunt uersus.
Nascentes morimur,finis 3 ab origine pendet, Tunc & opes,& regna fluunt,& saepius orta Paupertas, arteso datae,moreis creati, Et uitia, & clades.
Plerim id totum ad corporis habitudine,qualitatem re semiat,ut qui abudant puro,& desecatiori sanguine, sint ad laetitia procliues,ut Philosophus ille, qui perpetuo cachinno mmpebatur. Qui aquoso, & pituitoso ad timore,ut Decimus Brutus, qui Octauit metu foedissimis latebris omnem uitae decore coinquinauit . At qui acuto,& feruenti ad ira ut Alaticus Gotthoria Rex,qui ex Stiliconis perfidia ira percitus urbe Roma incedio, ruinisq; deformauit. Qui uero atra bili ad moerore, ut . P. Rutilius,qui fratris repulsam consulatus tam aegretulit, ut ob eam causam e uita decesserit. Et certe magna est uis ad habitu mentis ex iis,quae in corpore gignuntur. multa in eo existit quae acunt mente,multa quae obtudunt ut illi tardiori sint ingenioribus rut inquit poeta Frigidus astiterit circum praecordia sanguis.
37쪽
omnes uero melancholici si quid Aristoteli credimus
Astra avis ingeniosi. Parii aute interest hoc,illatae sentiamus,M inani ουε modo costet no agere Astra primo,& per se in anima. nisi per Mei - sed in corpus ipsum ad cuius imulatione animi quoda modo uidentur Mutari.Cu magni referat quo receptaculo,& quasi diueis otio animus utatur. hinc illud Platonis, Animi insequiitur corpora,quod ita accipi uolo, id no naturali necessitate, sed inclinatione quada fieri, ut colpus subsit animae tant instimentit artifici.aliter aute operas faber ferrameto trigono que quadrato,& aliter scalpello obtuso qua acuto, hinc illud ex sacris literis, corpus quod coirumpi aggravat anima. Tertiu quip. piam sensit Lucretius poeta ualde boeus, sed qui Episcuri sordibus musarum ornamenta dehonestauit, hic ex uaria,diuersat ut,& natura Αtomorum,has in animo af ν η' Procliuis hic iras decurrat ad acres. Ille metu citius tentetur,at ille, Tertius accipiat quaedam clementius aequo. Motus mimi Insunt etia brutis eiusmodi motus naturales ab homini: aliter in bru- bus no longe diuersi ut audacia Leoni,ira Tigridi,timortis,σbter in Damae,auaritia Comici .& singula singulis. Sed in brutis homini κερ- omnes eiusmodi motiones bonae sunt,& comendandae. ph in eorsi naturae probe conuant,in hil* duntaxat Epi curi sententia locu habet,licet om ea damnemus quatenus uel cupiditati nostiae aduertentur,uel inferant noctamenta. At in homine res aliter se habet,na cu animii so
fectiones imprimi opinatur gigniP,-my 4' Naturas hominum uarias oreis sequa
38쪽
lo moueri appetitu ostenderimus;ppetitu aute esse duplice,altera , q solis sensibus excitas, rationim minime obteperat,alteru qui Iperio rationis duci&Αt ratio ubi minati ab effienata cupiditatu rannideseruitutem eripuit,tuc nos omnibus procellis, tepestatibus u superatis in tutu,ac tranquillu quietis portu reducit. Sed ubi senssuu perturbatio inualescens excuta rationis fieno appetitu suis illecebris ita corripit,ut malit in seruitute uoluptuose degere,qua in libertate secure,ac moderate uiuere,Τsic ueluti tenebris inuoluti,nec ronis luce illustrati, Excutimur cursu,& caecis erramus in undis. Na qui mare ingressus in uehementiores fluctus incide risino quo uolet,sed quo ingruentiu uentorii filatus impulerit,nauigare cogitur,ueI in rationem affectuu ex comuni seruimus. Si quis aute acutiin il , Y
earii origine,& utris ex opinione profecta. Altera hu mile, degenere,& nobis fere cit beluis comune, alteri 'ri praeclara,N generosam ex aculeo, & impressione ipsiu, ' 'uirtutis emanante. Si t. n.ad coprehensione sensuit sequunt quida motus, Otis incitamur ad alio secta tu,
fugi editue ita ex ipsius metis exagitatione quaeda Obo i , ritur rationis affectio. Deinde uolutas quae quasi media est inter metis cognitione,& sensuit,ea affectione in corpus ipsum traffundit. Sic.n.ratio uolutate itemucia imperat mebris iserioribus,mouetis illa.Et quatu ad hoc, est quaeda colligatio sensus ad ratione,& coua ut uicissim actus unius redundet in alterii. mea odii si m Gepli gra rone decemat diuinii cultu rebus ossius esse
philosophoru schola dis De by --
39쪽
praeferendum deinde per uoluntatem imperat sensibus. ut coledo coelesti numine oblectetur, Letitiam exultet. Hac ferebatur illibata Virgo uoluptare,cum cecinit, Et exultauit spiritus meus in deo salutari meo. Haec est summa, absolutam uirtutis perfectio in affictus quom commigrare, sicut uitiorum ex intimo sensu placere, hominem* quadam corporis titillatione delectare. Hinc bonorum uehemens illud aduersus noxas, flagi tiam, odium , hinc illa contra impios insultatio . Discite iustitiain moniti,& non temnere diuos. Et de impii ac sacrilegis ulciscendi cupiditas,hinc tametasa de honestis actionibus exhilaratio. His ille assectibus ducebatur qui dixit. Domine ante te omne deside rium meum.& rursus. Oculi mei semper ad dominum. Haec est illa ad rem diuinam suauitas, & uoluptas, de
qua in canticis Salomon. Trahe me post te curramus in odorem unguentorum tuorum. Has Paulus uocat spiri
tales passiones, superioris illas animales, illae uersantur circa utile & iucundum, hae circa honestum, illae coma modi, uel uoluptatis, hae iusti rationem habent. Cum autem omne bonum eo sit perfectius, quo ad plura diffinditur perspicuum est ex animi affectibus non pa tum incrementi uirtutibus accedere. Quis enim ambigat eum maiori laude dignum qui non solum uoluntate, sed etiam appetitu ad bene agendum inclinaturile quod non obticuit Propheta,COr inquisi & caro mea exulta uerunt in deum meri. idem uidetur sensisse Augustinus. eum affimat misericordiam ad uirtutem attinere . Tra dunt etiam peripatetici uerecudiam in adolescente esse
40쪽
assessionein commendandam unde illud comicum. Erubui aka res est . Haec de animi passionibus in uniuer sum tradidimus.pingui ut dicitun minerua,& sine ullis laqueis, captionibusue dialecticis,quae in tanto iam harbentur pretio, ut qui ea ignorat, uulgo non satis excubtus doctrina putetur. Nunc seorsum, & sigillatim de duobus affectibus, metu,& fiducia, inter quas fortitudo est media paucis disseremus. Et ne ambiguitate falla
mur, uerba haec, ira, timor, audacia,libido,& id genus: quandoq; motus naturales indicant, qui cum arbitrarii non sint,nec laudi nec uitio dantur,quadom alio quot dam significatu declinationem,& egressum a uirtutis se mira designant , quo sensu uitiorum nomina sunt. Nos ut res postulabin modo hac, modo illa notione utemur. Metus futura conspicit, ideo ueteres definie runt, timorem esse expectationem mali. Et licet omnis passio sit in sensuum appetitu,sensus autem apprehen dere futura nequeant, ut tamen quadam, impulsuq; na turae ex iis quae praetentia sensu apprehendimus ad fit Itura uel appetenda uel metuenda movemur. Solus auteamor si rem exacte scrutari uolumus,timorem parit. cii non aliunde gignatur timor, quam ne id cuius amore ducimur,aut adeptum amittamus, aut non adipiscamur speratum . Recte ital, & naturaliter quaecunq; nocens
Iae uim habent,timemus. Et quanqi fortasse mala non sunt, ipsa tamen opinione formidantur. Sed ita si &propinqua sint, di appareat aliqua euadendi spes. Ideo
mortem licet semper imminentem non admodu time mus nisi cum morbus, uel maior imbecillitas aduenit,