장음표시 사용
61쪽
tra prosperitas ad incontinentia excitat. Rari admoduin ipso rerum successu uincere animum. piditates hibere potuerunt,nam ut uerissime lcribit Poeta, Nescia mens hominum fati,sortili futurae bEt seruare modum rebus sublata secundis.
Quod quo difficilius est, eo gloriosius, at B praestantiush, retini sub habetur Vera fortitudo excellente reru humanaru dispicientia ostendit,nec honores magistratus, imperia maxit νfusorti, mi Lacit, quippe quae saepillime non hominu men . redium misi aut uinuti l ed opinioni,& fortunae, interdit & pecuniae m. Ubiidi. demandant. Nec tam eos aemulari studet qui ampla nanciscuntur imperia,qua qui pie,iuste, moderatet guber
nant. Quod absolutissimae consumataei uirtutis munus esse puto,cu nullu sit uitiu quo aegrius,qui magno, excellot sunt animo,liberentur,qua honoeu imperiit cu
piditate. Non graue est aspemari uoluptates,maiora spectatibus. facile est Sardanapath aut Heliogabali molammas delitias,ac luxu cotemnere atq; adeo odisse, et plerun* diuitiae ab excellenti ingenio negliguntur. At honores,imperia,magistratus quonia eximiti qdda,& emonens in se continere uident,animii etia excelsum in tran suersum rapiunt,& id saepe honestatis specie, cit opti mus q*a iudicet & quide uerissime nulla re homines ma gis Deo similes esse,qua dandis beneficiis,id aute putat maxime praestari posse ab iis,qui suinina reru adipiscu tur. Quae quide cupiditas in ambitione, & postremo tyrannide erumpit,nec ad magnitudine sed ad superbia,&dominatum sublunia plenital ingenia inducit.hinc fraudes hinc caedes, hinc reliqua imailia flagitia oriuntur,
62쪽
a eii hi, dii uel tyrannide sibi coparent uel coparata me D laocleaza antur,no a solii singulos ciues,sed totas urbes, integras P piclio I penationes ferro,igni, flammam populantur,cunctat mih homines a tum libidini subiiciunt qui nem agro; cultoribus spolia ti in Mre,neo hominia, pecudui praedas abigere ueretur, qui a pueros tenerast uirgines eκ parentu complexu aut adii; morte, aut ad libidinem rapiunt, qui denique publica, ita priuata,eacra prophana funditus euertunt. Quos Cycloa pes,quos Laestrigonas cu istorii immitate, & saeuitia cora feremus r Vehemens est Maronis aduersus hoc hominu a genus inlectatio de Dii talem terris auertite pestemza Nec uisu facilis nec diffii ambilis ullidit Visceribus miseronim,& sanguine uescitur atro. j; Hi secudioris fortunae afflatu, se nescio quid felicitatis Quin f ῶ-n adeptos dii alios tyrannide pinunt,falsissime arbitratur, test da U ignari tanto grauius deii in homines scelestos animaduer i υηηοrsi vita. ait tere consuesse quanto diutius humanam pertulerit con ti tumeliam . Qui ideo sontes plerunq; patienter tolerat, leta ut sese colligant, ad sanitatemq; reuertantur ne animad la I uersionis tarditatem seuerius luant. Quae enim Tyranno εἰ in uita esse potest, qui omnes suas fortunas uidet in aleacues esse collocatas Altius certe uiri uere fortis animus spe pis Etat,qui mortalia despiciens immortale illius uitae gloria pili sequitur ad quam sola iustitia,nos perducit.Impudentiliaet MOP,inuidentiumq; latratus contemnere,haberem pro nihilo magni fortistu animi est,nam aduersus eas arbores c, Pervicacius incumbunt turbulentissimi uentorum natus,
is quae N altioribus sunt, di firmioribus nixae radicibus .
63쪽
- viri foriss Ad quoῖ omzes inibines uiri sortis, ut inquit Poeta,
quibus .suit Mens immoda manet,lachrimae uoluuntur inanes.
moribus, et E ilam ira cohibere,qua nihil consuli recte potest, de is quae ser- solentia, lupeibiamq; uitare,qua uictoria potissimu son μν. let afferre,fortissimi uiri est munus . Non alit nec incen dit uir sortis inimicitias, veru & sedat, & extinguit po tius haud enim dominadi cupiditate ducitur,sed habere quos foueat, quos tueatur,& uincere magis,quam uinci beneficiis studet. Sed ut felicitas humana habet,nescio quid elatum,& insolens,ita haec uirtus commax est, nec facile flactitur,ut deterioris imperiti subeat, quod totunon a superbia sed ab animi magnitudine proficiscitur. Nulli, nem homini, neq; turbation ael casui succum bit,rest quo magis arduae plenaei laborum,& peliculorum sunt, eo fortiori animo aggreditur, idq; honestatis gratia, haec enim uirtutis est finis. Non puto absurdum uelut formulam quandain praescribere, qua tam excet
quis his in tem, heroicam uirtutem aduersus rerum huma iis, festistiis narum dissicultates dimicantem ficilius assequamur . quitatis. t Nam licet utitutum sit nulla, quae non sese omnibus. praebeat expetendam,ad paucos tamen earum possessiol deuenit quoniam & dissicilis, & laboriosa . Quae enim uirtus sine graui corporis, animit, & Opere, & munere haberi potest r quod in ipsi fortitudine magis apparet, quae in primis difficilis est, & supra quam dici potest
rara.nec quisqua nisi assuescendo fortis euadit. Ideminde iusto, & temperato sentiendum est, cum quaeli tuirtus sit animi habitus, quem ut quis non facile ualeteκ re, sic induere est perdissicile . nec nisi lcnga assi
64쪽
exercitatione,frequentiq; usu acquiritur. Nam eutria esse in homine intelligantur,uis illa, atq; habilitas a natura insita,quae a recentioribus potentia dicitur,& affectus a natura nobis itidem tributi,& demum ipse habi. tus. Priora duo quod homini a natura insint naturalia di cuntu habitus uero exterior quaedam res est,ati ab ip/so homine agendo,Vuefaciendo, set frequenter exercendo comparatur.Ideo & habitus dicitur,quia extrinsecus est adhibitus,& quasi quidam uestitus hominem qualis sit in actionibus suis indicat fortiter agentem, fortem liberaliter,liberale,sicut turpiter,effaminate,turpe efLe minatum .est enim ipsius habitus proprium indicare qualis fuerit actio,actionisq3 frequentatio. Licet enim prin cipia quibus ad agendum trahimur,ea insint nobis,sin haturessa,actiones tamen arbitrii sunt nostri, & uolunta/tiae. Non igitur ab assictibus,nec ab ea ui ac habilitate, quae nobis ad agendum est innata,nominari uirtus potest aut debet,cum ea bonum sit hominis,non quod uiuit,&senti sed quod aftione utitur ab ipsa ratione temperasta. Nam consuetudo assidi &reme actiones,diu,mul tumi frequentatae in habitum uertuntur,ab habitu uero omnis uirtus emanat,uel ipsi potius habitus sunt uirtutes. Recte i intur,atq; apposite a peripateticis definititur uirtutes esse animi habitus in mediocritate constitutos,atq, ab electione profectos. Non ergo habilitas,ne δε assimo homini insita bonum,uel malum aliquem reddit,aut in dicat uerum habitus ipse bonis, & honestis, aut contra turpibus,mala a ex actionibus comparatus ,utputa for I
65쪽
tis hominis exercitatio frequens*,re moderata actio, iii vir forti, re optimo uocabitur uiri fortis habitus, nec qui aliquidqηissit halan magno,elat i animo facit continuo Mitis est appellan δεν et viae diis . Vna hirundo ut est in pro ibio non facit Ver, set pristi nec una actio uirum fortcm. Sed nec illa fortia, liberaliaue dicuntur, iae fiunt ab ambitioso,simulat e ciue, in libera patria regnum affectante,uerum ab homine, ut par est, forti, ac liberali atq; ab eo qui ad uti tutem quans cuiam aliam se instituit . ipsa enim uirtus nihil extra set quaerit cum sit animorum uera naturalisl alimonia, neci aliquid simulatum patitur, aut fictum , astu uacua, a
QM In exi fraude auersa, a fisco prorsus aliena . Quam ut adipi t 4 ,Rt h. nc sci ualeant compescendae sunt naturales appetitiones 'tη M - crassiores quaedam animi sordes, uel negligentia, u li iam longo usti inhaerentes, leuiore prius manu abraden dae ne insolens harum rerum animus, remedia prius eae horreat quam futuram inde utilitatem agnoscat, in multis p demum consuescendum, quibus ipsa natura ab initio quodammodo reluctari uidetur . Vt non modo ad ' fortiter agendum simus propensi, sed etiam idipsum dum agimus oblectemur tunc enim habitum compara Itum esse scimus, & cuiusuis proprium iam essestum, si
agentibus nobis ac exercentibus, quae uirtutis sunt mu nera, Voluptas inter agendum aderit, aut minime sal /tem dolebimus, ferimust non grauate , quae' per se ipsa sunt molesta . Ideo poeta ut huius uirtutis laude
insigniret Aeneam,hac alacritate eum fortia adeuntem facit.
66쪽
Praecipitaria moras omnes opera omnia rupit, Laetitia exultans horrendunal intonat armis. Alioquin qui strenue & nauiter agit , si ititeragendum non laetitia exultat, tantum abest a uere forti , quan tum continens a temperato, nam temperatus qui iam τηης hisbitus habitum contraxit ,sine ulla diff cultate, ac molestia in nobis s. negocium conficit, continens uero qui nondum con Qites sistituto habitu nititur, etiam abstinet, sed aegre, & non m sine lucta, & licet eum fere ad portum revexerint fiu ctus, diu tamen uitiorum tuibo iactat, & naufrrgum, ato fiuctuantem ab illis quibus mersatur erroribt S, uix demum longa aetas recipit. habet ille tamen finitimum quiddam , &uirtuti proximum , quae continentia di citur , in qua si diu se exercuerit,paulatim temperan tiam adipiscitur , filo uirtus id quod hactenus uiroes non erat, sed ingressus ad uirtutem , nam quantiis uter idem praestet,continens tamen eo deterior est, quia cum dolore abstinet. Nec satis est filmus aduersus uo luptates, temperans uero benevolens, laetusi abstinet. Subit quis molestus labores, periculat bellica , in quibus de uita, de libertate,de honore agitur, & gloria . si malabbens.& inuito ac coacto similis onge hic a magnitudine,dignitate* abest uiri fortis. ubi uero libri uolnsea mulacra obit,uel saltein non inuitus ad illa acced si certissimi de illius iam habitu quidem sumus. Eadem st caeterorum quom habituum ratio. Itam lucii diras,& delectatio in ulla actionibusq; adhibita ac retenta signa manifesta sunt habitus iam c5parati,ati omnino peifccti.
67쪽
vitia uisis Quod si sortitudinis habitum assequi cupimus uitia omtitudisi mini nia abiicienda sunt,& ea praecipue quae huic utinati ad
mea inμ- uersantur, sicut ignauia,quae a navanda Opera animum
tW. deterret,simul δἰ segnities quae est plena humilitatά missionis. Item dissidentia quae aggredi aut nihil permiti tit,aut ab incaepto desistere turpissune cogit. Libido inpiimis,quae malorum omnium est origo A fons,& ani mum ab aequo,rectoq; ubiq; detorquet ex cuius uelut seminario pullatini omnes animi pestes,nam ob luxum& molliciem,quae lunt laboriosa,& molesta fugimus ea quorum fuga nascitur desidia,& etaeininatio, & utrimcomes nequitia. Ideo philosophi qui summum malum 'lUtins in dolore posuere,nullum fortitudini locum reliquisses φω sutur uidentur,quam enim quis dolores semidat,tam sequi ξνηώ mr uoluptates,quibus etiam sele domandum permittit. in iid autem turpius quam frangi doloribus,meruari uoluptatibus. Quod si quis animo uoluerit qui ex illis cruciatus proueniant,quae mala,quotl afferantur tormentati sensibus,& corpori in cuius bonis popinarii isti phi/losophi omnia collocant,desinet adamare tantopere uoluptates. Quanta sit autem foeditas hominis eneruati, de nihil agentis,facile quis p uidebit, si in eius animo obuersetur species alicuius, ita mente ,& corpore ociosi, ut nihil omnino cogitet, nec digitum quidem moueat. Quid erit eo homine miserius r qui non aliter censen dus est, Quam si dura silex aut stet Marpesia cautes.
uel ut aliquis Endymi6,qui a Luna olim consopitus in
68쪽
Latmomo te adhuc fertur obdormire. Plurimum autem conducit in omni humana actione , si aliorum exempla Exemplis ad proponantur, quorum quanta sit uis docci illa Maronis fortiter agm
exhortatio. Sis memor te animo repetentem exempla tuorum, Et pater Aeneas,& auunculus excitet Hector.
Quis dissidat aduersi aliquid constantor posse tolerari,
cum maiora etiam a pueris,& mulierculis patrata cognoueriis Alexandro sacrificante, puer candentem carbonem acerra prolapsum brachio no excussit quoad exustae camis foetor Regem offenderet. At Democles puer praestati forina ne in balneis a Demetrio inexpletae libidinis Tyranno,nefanda pateretur, in feruetis aquae lacum desi liit,repentel est extinctus. Lacedemonius adolescens ne 'obscoenam operam domino nauaret,se ab altioribus aedium fenestris praecipite dedit, & Cleomenis regis filius audita patris morte eode praecipitio uita finiuit . Quid 'I' 'de foeminis quarum animi solent esse maxime imbecil l .Quam generose Lucretia stuprum licet coactum suo . sanguine expilauit,quo spiritu Chloelia abrupit uincula solam noctu Tyberim natando traiecit, de qua Maro. At fluuium uinclis tranaret Chloelia ruptis. Vetera haec, recenti memoria , cum Mahometes My tilenem adortus Cecennum eius insulae oppidum oppugnare coepisset,sacta oppidanorum eruptione, Marulla uirgo,cuius pater inter praeliandum occubuerat,pat oesypeo, gladio' in aciem armata prodiit,& in oppidam,ob saeuientem stragem, ac interitum terga darent.
69쪽
Dnplex rerri bilium gelira et quomodo in his uir fortis aerepto.
sola in acie consertissima praelians nec laculorum ,sagit
tarumq; nimbis cessit,nec catapultis aut tormentotu ὶ stibus deterrita,animo inuicto,& infracto acriter pugnatio hostem,qui talia se intra moenia irrupturum sperabat, Uera uirtute a muris repulit, eselidem arduam imitata, quae patriam Argos a Cleomene Spartanotum rege ira lidissimis copios obsessam, supra uirilem fortitudinem defendit.plena est: huiusmodi exemplis Christiana historia, inde apparet quantum in animis uirorum fit mitatis sit, ac roboris, si constare nobis uelimus . Malori mquo P praeteritorum recordatio animum ad aduersa fortiter toleranda corroborat. quid enim aliud agit illa consolatior
vos & scyllaeam rabiem, penitusq; sonanteis Accestis 1 copulos uos N Cyclopea saxa Experti. Finis autem fortitudinis est iucundus , de illud. Duraten uosmet rebus seruate secundis. Licet a rebus per quas acquiri solet, nonnih l ossis tiuideatur,ut in pugilibus usu uenit, quos finis dclactat, scilicet uictoria ,& corona, caedi uero moleste ferunt. Nam fortitudinis materia.& quasi campus est labor, &dissicultas. rerumq; terribilium contemptus . Terribilla uero ex peripateticorum sentcntia bifariam diuidimus, alia enim sunt quae omnino captum hominum etau perant,quibus uel tolerandis,uel peruincendis nullus hu/imanae prudentiae,rationi ue relinquitur locus,ut icuae motus,eluuiones,eAestimesq; tetrarum, quas necessu
70쪽
eertis, stitiis temporibus aecidere, platonici docent.
Haec cuil sanae mentis aeque sunt extimescenda, cum per naturam fieri nequeat, ut ea nisi forsan ab insanis non formidentur. Et si etham ficii posset ex eorum in men contemptu nihil laudis,decori ue consequeremur, sicut nec turpitudinis infamiae ue,si ea ut par est, timea mus. Sunt alia uero terribilia, quae concutere quidem animos solent, his tamen tolerandis,ati etiam peruin cendis uirtus esse uidetur idonea. Quod si etham acrius ingruerint, constanter ne nos de praesidio deturbent, resistere possumus ne succumbere, εἰ cedere saeuienti fortunae uideamur,quae fortis uiri animum pervellere forsitan poterit,& pungere,eius certe uires frangere non poterit. Nec probo sententiam illam uel docentis, uel irridentis Epicuri,qui tradit sapientem si in Phalaridis tauro concludatur dicturum, Quam suave est hoc, res enim tristis est sine dubio dolor, aspera,amara, inimi cal naturae . Ideo uiro serti moibus, egestas, inedia, uulnera, mors deniq; molesta sunt, doloreinq; asse runt,nec enim uir fortis est, quod olim Marsias, nunc uero Pasquilius,ut quasi saxeus motum. sensumq; ami rserit. Quin ausim affrinare uisu forte acrius doloris morsum sentire. Est enim uir fortis ide.& prudcs suiq; aeq0simus aestimator. Ideo noscit se dignia qui & diuturni, tale uitae,& fortunae comodis Pfruatur quo scilicet diutius exercedae uirtutis materiam et instrumetum habear.