장음표시 사용
51쪽
Pro τυ qui spccie immanitate J.setur . Iccirco: on inutile ar vim ad impe bitror uia. N apcrire , qua nam cIhibere ,&in eratri roiam nimia ceratione temperare possimus, nec credibile est Π c Iram. neli lininano naturam sam inscias m fuisse, ut cum corporibus tot res salutires adhibitissici miratis nullam inuenerit.Prima autem & prope unica cautio est,ne haec pestis in actionibus nostris quicquam iuris ubi uendicet, it nihil prius aguntis irati,quam concitatus animus ad traii quill talein redient, cu huic affectiona haec sit natura, ut dilata langaelcar, probra uero imgs,ma ris p conagret. Ideo optimum est ut tradit Plato aduersis iram reme diu dilatio quoad eius furor deferbuerit. Et alioquin aduersus iram,caeteras a libidines,& omnem denim mi
au aegritudinem in ignum nobis a natura datum est ait Ixilium quod affert longinquitasn dies . Quam me delectat illud Architae Tarentini qui cum uillico factus esset iratim,quo te modo,inqint,accepissem, nisi iratus essem. Quotus enim quill est,qui non per iram agat aliquid poenalendum ,dicat aer unde fit ut quicquid iratus in alium iniuste committit,deseruescente irae,iuste poe nas a se ipso exigat, .ut AleXander qui cum per iram in teremisset Clitum familiarem sut m uix a se manus ab ,stinuit. Hoc uoluit prohibere Apostolus inquiens non uosmct ipsos uindicetis,sed date locum irae . Illud igi/tur Athenodori Tharsicitas in intimo est pectore insculpendum qui impetrato ab Augusto commeatu , lanam recessurus his cum uel bis est allocutus. Cum in Caesarte caeperit nihil prius neq; dixeris,neq; feceris qua qua tuor,& uiginti elementa literarum graecarum,teolm i P
52쪽
m se percurreris,& memoriter recensueris. Aliud est em ι Esse tam cax medicamentum ut sicut Rex Thelephus ab Achil ebis p te a quo Derat lethaliter uulneratus uulneris remediti ac Dum ci cepit,ita nobis ab ira, qua fumus saucii, omnis aduersus ira Iram medicina est petenda,nam ut clauus clauum, ita ira iram trudit. Vis aduersus alios cohibere iracundianar tihi hi ipsi quod in :ra sis nimis procliuis, frequeter irascere . tu - Tunc enim aliis irasci desines cum tibi succensere incipi i. is es. Nec ullum est maius alimentu iracundiae. qua sibi ip i s si blandiri,& patrocantu suae excandescentiae quaerere, lita . scut nullii est ad ira caeterasq; animi primi bationes se/ l a dandas praesentius remedita qua cogitare omnes conci ii tatiores motus opinabiles esse,& ob ea re suscipi, quod i nos ita esse assinoe rectum esse iudicemus. N a illud noli sati tutu reor quod primit nonulli putant. in ira uoce Wqμ ξροψ si iii hibere,flenti ut tibi indicere . quid enim prodest in hq qui abdito S uelut tacite stomachari ac suo furori quodum h ii modo latebras quaerere,cu plersit illud uirus intra pne 'is cordia coclusum uehementius aestuet quod si foras erupi pet,paullatim dissipabitur, atq; evanescet, omnis enimo eiusmodi perturbatio animi phicatione abluit. Illud potis UuS approbauerim,unuquem clim maxime ex descit, i ii se suin uelut in ch ystallo specubriue lapide itueri uti bra tumeant,dentes crepent lingua haereat, & si uerba Lundit,quid tamen loquatur ignoret facies ignescat scin ollent oculi,toto deniq; corpore animoq; intumescat, '' si qualem expresserit poeta. ' ' . a. gitur fui iis totoq; ardentis ab ore i scintillae absistunt, illis micat acribus ignis . - l
53쪽
E Dentibus infrendens, Ira pulcherrima ora,decore I omne dehonestan hominem uelut Proteum aliquem immutat ut uix a notis, lomesticism nosci queat,nec fortasse a seipso ut ei diceteliceat quod Plautino Sosiae . Vbi ego perii r ubi immutatus sum r ubi formam perdidi r Qualem autem esse putas illius animum r cuius imago tam foeda est . Iccirco iuxta Socratis documentum, qui etiam speculo ad disciplinam morum utebatur,nihil aeque huic in stho leuando prodest,quam in speculo tandiu oculos infigere, quoad oris deformitate offensus,iracundiam om Alia ramedia nem abiiciat. Nec parum ad hunc morbum leuandu haia binae mor- bet firmitatis ab eo cui succensueris procul abesse, nam ut si ligna de igne sustuleris flamma imminuta breui extinguitur,ita eo semoto in quem debacchabaris,mox effervescentis animi languescit impetus, qui est sedandus non solii moderationis causa,sed etia ualetudinis. nancnim ut hominem ab omni cosilio mentem deturbat, ita bona ualetudine spoliat estq; munis animi, corporis contagio,nec plures gladius quam ira occidit. Cum sint ploeril huic pesti tantopere Obnoxii, ut tunc maxime irascantur cum irasci desinunt, dolent enim sublata sibi irascendi causam. Sicut ille qui familiare morigeria, ad nutum omnia loquentem, sic obiurgauit,dic aduer sus me aliquid ut duo esse uideamur. Hoc genus homi nili fugiendii praeclare docet Solomon,noli esse,inquit, amicus homini iracundo,neq; ambulare cum uiro furioso,di paulopost. Impetum concitati spiritus ferre quis poterit. Eo tendit illud umbolii Pythagorae, ignem
54쪽
abii ilia gladio ne fodias idest, baci india.& tumente animum ne lacessa uti si Loessi ueris, phica. Quod Nestor Agame
noni sapienter suadet, Magnanimum cui corda tument,placemus Achillem. Supplicibus dorus,& amicae cis honore . Tres sunt praecipue assi Emones,ira timor cupiditas, quae Tres assectis si rationis freno non coli:brantur homine pi aecipitant . neo no mbi Ideo poetae tres furias esse finxcrunt,quae animum ille M tκr pthrice Scapiunt,stunulis agitant, anxietate premunt. De mm οἷ se his extant Claudiani uersus non manus memoratu digni. quam Philolbphorum decreta. Si metuis, si praua cupis, si duceris ira: i Seruitii patiere iugum , tolerabis iniquas laterius leges, tunc omnia iure tenebiu bi Cum poteris rex esse tui.
Sed iracudia in pricipe est maxime detestabilis,ppterea quod ab ea facilis est ad crudelitate Plapsus, estq; ueluti fulme ubi cu potestate iungit. Ideo prudeter ido Poeta. Diis proximus ille. Quem ratio, non ira mouet. Talem te Iuli Clemens experimur, qui cum diuinum
simul & humanum,non minus re, quam uerbo repraesen Benignitas, res imperium, ita omnes iracundiae aculeos acie rationis prudentis obtundis, ut omnia consilio, prudentiat modereris, Ponti Pindari uersuum memor. s. Viues uitam optimam, si irae imperes, i . b. . . Ira etiam multa facere cogit mala. a. i. l.Quam latus hic mihi aperitur marum laudum campus . cuius ingressia abstineo, ne quod aliquotiens expertiis sum n laude etiam uerissima modestiam tuam offenda.
55쪽
Et ut coeptum orationis cursum sequar duo restant exj phcanda,alterv iri ne quod Peripatetici uolunt si caratione , cum nullus assistus magis rationis usum euerstat, iterum: quod omnes tradunt an ira inurterata odiusit. Licet ratio quantum ad suas ipsius actiones non t triqr organo rporeo, utitur tame quibusdam uiribus' . sensuum quae impediuntur corpore pertuitato', ut ap . paret in dormientera temulento, Et ira in primis quae corpus uehaementius agitat,uerati. quod non obticuit Ropheta inquiens. Turbatus est prae ira oculus meus.
Nulla ucro affictio cut supra patuit primo ,& per se.
Q U AH- imperio lationis obtemperat, sed duntaxat uoluntate tηr 'ra esse quasi albitra ita constituente, ac mandante. Non tanten tione. absurde dicitur iram esse cum ratione non quidem praecipiente ut facit uoluntas, sed denunciante,ac indicante
quoniam ratio de iniuria illam decemit, & uascedi cau sam , mensuramq; demonstrat. Videturq; aliquid boni prae se ferre. cii appetitio uindictae ut alibi docuimus Iram eisis iis ad usum iustiliae pertineat. Illud autem est irae propitia,
trario. - ac peculiare ut sola contrario careat. Siquidem odium
aduersatur amori despciatio spei dolor laetitiae,audacia timori,itemq3 aliud alii .at irae nihil est contrarita. Id ea ratione contingit,na iratus uel ideo non ilici scitur.quod eius imbecillitas omni caret ulciscendi facultate,& tunc
ira cessat,eius p loco subit dolor qui ut antea uidiinus ad uim concupiscedi spectat. Aut quia omnem ab icit uiciscendi uoluntatem, uel quod sibi satis factum putati uel quCd clementer ignoscit, usus illius consilio qui di xit. Mihi uindicta, & ego retribuam. V iri magni,& exs
56쪽
. cessi munus est obliuisci iniustas,in aduersariumq; ultio nem nunquam moliri,quippe quae nihil in se habeat di gnitatis nihil amplitudinis,& ita sublata omni animi irritatione ,succedit honestissima quaedam exhilaratae mentis uoluptas,quae itidem ad altera animi partam attinet. cum uero dicimus iram inueteratam Odiu esse, non ita Q.. a accipi uolo, quasi eam affectionem, quae prius fuit ira, e-s iram in odiu fieri, sed quod ex ira pluribus causis collecta,diu uel ratin esse turno tempore obdurata, odium prodeat,& simultas
oriatur. Nam,ut uirtus nos ad amorem inducit etiam
illorum quos nunquam uidimus, ita ulti si inflammat ad Coum,magnam habetur de alterius improbitate conte Ictura,si bonas uiris sit odio. Ideo Homerus, ut Thersi
rem uitiosum ostenderet, inquit. .'
odit.& hunc magnus Pelides.odit Vbsses. Licet autem uideri possit odium,ac inuidia easdem es
se animi assectiones,propterea quod utrunq; am ,be um A mneuolentiaeo aduersatur, long Tmo tamen interuallo di G qaidΔ stant, cum quibus causis odium cessat iisdem excitetur 't inuidia. Si quem enim commutatis moribus eae imo ui liorum gurgite emergere,& ad gloriam uirtute niti conspiciunt eum odisse desinunt inuidere incipiunt, raro uest uirtus adeo praestans,quae inuidiae morsus poesi es fugere ,nam qui nihil memoratu dignum agunt, aliena gloria offenduntur.Etiam quasdam hominum pestes eκ iperimur,quae nihil aliud student,quam ut per honorum detractiones,ato calumnias id effciat, ut iani qui sunt, improbi, & humanitatis,masuetudinis,l enignitatisq; cultores,iissimant,crudeles,sordidit uideantur,ubim repe
57쪽
ritur Drances aliquis. Q iem gloria Turni Obliqui inuidia stimulis p agitabat amaris. Nulli praeterea iuste inuidetur, plures tamen iustissime
odio habemus,& nisi oderimus,accusamur. Id quibus dam laudantibus Cherillum Spartae praetore, eius collega respondit. Quomodo probus est Cherillus r cum ne in malos quide sit acerbus. Sed Christiana pietas nos docet homines quidem diligere, at eorum uitia odio habere,neq; propter uitia hominem odisse, ne 3 propter hominem uitia diligere. Et hoc est illud perfeltum odiu, de quo inquit Propheta. Perfecto odio oderam illos, &ut uox illa tyrannica est Oderint dum metuant, ita nec haec amicitiae sitis opportua. Odi inqua amaturus, a tanquam osurus. Haec latius explicauimus, ut planior esset ad militudinem accessus,hoc est ad eam mediocritatem,quae uersatur in sedado inctia,fiduciam regenia, nullo enim itinere ad messisi facilius peruenimus, qua quo ab utrol extremo disiungimur cum haec medii sit na tura,ut in neutram extremorum partem inclinet, sed ab utroq; discedat.nam H in ali hinc vastae rupes,geminit minanturla coelum scopuli.
Quod pcipue i his affectibus cernit Forti fortitudo est
moderatri κ,cu alter ab agedo deterreat, alter ad ageduimpellat. haec uero uirtus metu ut recessum queda animi&tanqua fugaiedabit. Audaciae uero quae exupat,& ferocius exulta lege,modii piastituet. CGtingit. n.alique cOfidere tu magis qua oporteat,tu minus, tu aliter qua oporteat,itide & metuere, at fortitudo nec inerti metu,
58쪽
nec turpissima actionii duce cofidelia duci cu q oportet,& gratia cuius oportet, & quantum oportet,inctuat, fidati. Vnde patet circa eade,audace, meticulosum, Ditet uersari,diuerso tame modo.illi nal eXuperant,
di deficiunt,hic mediocriter sese habet, & ut ipsa ratio iubet,ta sustinet,qua agitoia sedate,ac sapienter. Eius uidet esse propriti motus animi appetetis regere, & se dare,semperq; aduersante libidine in omni re seruare costantia & mediocritate. Virtus haec,ut reliquae Omnes in mediocritate, hoc est,in medio inter utrunq; uitiu spa cio consistit, & praetonii sibi utrosq; inter hostes collo cauit ibit constituta nos recti,Ordinatio admonet, nec aberrare a certo, suom itinere unquam sinit. Est autem rectum quod neo in dextrum , neq; in sinistrum ullo modo declinat. Accommodatissime igitur dictum est uirtutes in medio uersari,nel ab illo deflectere,quod ratio ipsa mediii esse docuerit. In nobis aute uti tutes sede sibi constitueriit aut in ipso tantii intellectu,ut Scientia, Sapientia,Prudentia,aut in appetitu intelligetiae comite ut Iustitia,aut in ea alae parte, quae cupiditatis est anna, rationi tamen obsequitur, & paret, ut omperantia,aut demit in ut ipsa irascibili, qualis est fortitudo. Quas Oes uirtutes & e contrario uitia mo' esse no naturae,indiciuest,quod discedo,agedo,assuescendo comparant,na cuignoremus ipsi ab initio agedi linodum ac uiam, doceri prorsus nos opus est,qd sit bene atq; honeste agere, uel sentire,&ebus illud ronibus asse ur. Quocirca Pinde, ut affectus ipsi uirtutes no sunt,sic nem relaquae uires se cultatest nobis a natura cocesiae, P qs in faciles, aptio H n
59쪽
ad agendum sumus. Ideo naturae ipsius utendum est potestate,ac muneribus,meritot illi assurgendum,gratia: maximae habendae quod nobis instituendis atq; augen dis se tam munifica,liberalem praestiterit. Sed quemad
modum circa alias uirtutes conting.t,ut unum extremumagis distet a medio quam alterum jongius enim abesta liberalitate qui est auarus qua qui prodigus ita,& fortitudini metus aduertatur magis quam audacia. perterre enim quam aggredi,& dissicilius est,& animi etiam fir
Fortitudinesm . naioris,& sedare metum quam fiduciam regere. Hunc uecuri milita ro morem ex cuiust animo 1 ublatum cupio ne opine ri noη esse iis, tur in bello,& inter praeliandum fortitudinem aut lolo,s ρi m. aut praecipue uersari,a caeteris uero uel excludi, uel exi
guum locum obtinere. Nam licet bellicae fortitudinis laudes pleniori uideantur ore celebrari,illud p de Aenea praeconium ubiq; circunferatur . Stetimus tela aspera contra Contulimust manua experto credite,quantus In clypeum assurga quo turbine torqueat hastam. E x hac tamen domestica,& ciuili, non minus uberes fructus percipi solent,nec minus ea praeclara sunt ducenda. quae domi geruntur,atq; in toga quam quae foris, & in lor ca,cum uera fortitudo non tam in laboribus, pericu iisq; militaribus,qua domi priuatos P inter parietes uer setur. Siquide suus cui I hostis intus est,& intra praecor dia fortitudinis armis superandus aduersat omnia con o
60쪽
plasma,est necesse. Quotus enim quiis reptii qui hu/manos castis,& restiniis fortunae procellas nunqua ne rit expertus Quid est in hoc procelloso uiuedi pelago communius quam aegritudO,luctus,exilium,egellas,car cer,orbitas epulsa,infamiar Sed adest maloium d)mi γtrix fortitudo .quae haec omnia mitigat, tolera iam ostedit,& nos tanto animo essa iubet,ut quicquid in hoc breui uitae decursu potest euenire contemnamus pro nihil/ μή lo J; putemus. Cunctaq; humana infra se posita ducens, ea non modo constanter ferenai suadet,uerum maiori hus etiam uiribus statuit superanda, nec solum saeuienti fortunae reluctatur eamque uicta, & superata in fugam uertit, sed animi etiam bona ne externa ui,aut corrupantur,aut eripiantur suo praesidio mei. Viri fortes nuthi la/ lborsi magnitudine,aut calamitatu difficultate frangunt, laut mortis metu,qui sapientia etia animos percutit, Et li Non mi incet ex P ripateticorii 1 entelia circa pericula dutaxat & primis qua res aduersis fortitudo uersetur. Nescio tamen an secudis si se forti in rebus,magis qua aduersis,quisqua quasi Pallactis Aegi ine σκι&,hac uti tute munitus esse debeat, cu no minus sit artis ' 'uentis nimiu prospere nantibus uela contrahere, qua re ibi tantibus uitare naufragiti. Fortis est duris in rebus ani mu no submittere,at longe fortioris ad rerii apice subla . tu no insolescere. Fortis est pericula contemnere,& pro decore capitis discrimen ad re at fortioris mederi libidinibus frenii iniicere supelbiae,iperare iracsidiae, pestesipoes cupiditatu ex animo prorsus euellere, adeo ut saeui ente fortuna multi tulerint fortiter blandiente pauci te Perate, illic ipsa dissicultas ad uirtute quasnpetit,hic co