장음표시 사용
41쪽
rursus cum omnis uiuendi spes fuerit adempta, cessat timor,timemus enim Duin curae ambigua dum spes incerta futuri. Et moeror tristitial succedit nam quae metuimus uen γ*ra,eorum aduentu tristamur. Nec tamen omni u,quse in malis ducimus,eade m est timendi ratio, alia quippe, honestum est metuere, & non metuere turpe ac flagitiosum. Quid.n .est improbius uel ut inquit diuus Paulus, crudelius,quam infamiam non timere quid immaniusquam filio grauius aegrotanti,aut in acie manu cum hoste coserenti no metuerer Vide ut Aeneas selix ille qui denUion quod ab eo genus prodierit latinum, sed ea ratione qua felix habitus est Achilles, ad cuius tumulumcu Alexander in Sigaeo astitisset, O fortunate ,inquisiadolescens qui tuae uirtutis Homerum prc ne inire Iris. Ille,Inquam, Aeneas aduersus omnes & gladios,& dolos Argivorum imperterritus, eae periculo patri filiomimminente,in muliebrem sere pavore incidit,inquiens . Et me quem dudum non ulla iniecta mouebant, nTela, nec aduerso glomerati ex agmine Graii, i s H unc Omnes terrent aurae, nus excitat Omnis i a1Suspensum,& pariter comitissi, erit timentet n. l Qui haec timet potius cautus, benignus, & misericors qua meticulosus est appelladus,ea uero no timere. uidetur magis stolidi,& immanis hominis qua sensu,taticinem bene utetis. Adeo ut metu oi eκ parte abiicere in Ixime uitio sit dandii cu timor plerum ad uirtutem adi
tum faciat.quid enim aliud sibi uult principiti sapim I. tiae umor domini,& quod Paulus Philippenses admo I
42쪽
net,ut in metu,& tremore salute operentur. Hos aute timoris,formidinisi damnamus qui habent incisicie qua Qai timo, sudam, nimii torporem quil periculis,ato aduersis re iandri opente oblatis,ita constemantur ut prope uideatur atto sumes . niti . Mox enim eos invadit conturbatio, eiusq; comes
exanimatio, ut nullus eis praesidii consiliit locus relin quatur,de his scribit poeta.
Degeneres animos timor arguit. i 'It in doloribus praecipue cenauntur,qua sint eneruati,&demissi ut* nihil duru tolerare possint,stitimi conci dant foemineum in modii, fianto totius rationis experin . Ideo in fabulis dicitur Hecube in canem uersa, &Niobe in lapidem,&utram ob lustiam Iais moerorem.
Est autem meticulosorum uaria coli etudo, ratiot di varias inrauersa,asti in eo peccant quod metuenda,&non metuen ' risesespecies da iuxta patient,& ut inquit Poeta, in I rasu es b γOmnia tuta timent. i LVTantam adeo mollicie soluuntur ut ne apis quidem aculeum quod sexibit Cicero sint situri absis summas cla inoribus. Alii cum angusti, pusillim sint animi, ea tisi amen loquuntur,& agunt,ut fortes habeti uelint. Alii deim quanquam grauibus in rebus atq; periculosis ea me tuunt , quae fortasse merui Oporter, timentiamen, aut non perinde ut oporteta, aut ubi minime est opus N a medio , mensuram ita recedunt, ut penetui mdeantur exanimes . scidissimast pauoris latcbras quael , - i, rrere. Quosdam etiam ipsa praemeditatio tenet, me
ius autem ubi uehementius turbarit animum, omne con
silium eripit ,ment l. labefactat, Iit tunc timeamus i i
43쪽
cum nulla sit timoris causa. Licet aliquando animus ip. se futurorum praescius uentura mala praesagiat, qui cuignoret quid timeat, timet tamen, ut de Mezentio. Agnouit longe gemitum praesaga mali mens. Quemadmodum nescio qua superiore ui,eademq; coe lesti,aliquando animus ad maxima quael audeda compellitur,ut de Niso tradit poeta, 'nii ne hunc ardorem mentibus addunt Euryale an sua cuiq; deus fit dira cupidor Aut pugnam,aut aliquid iandudum inuadere magnum Mens agitat,nec enim placida contenta quiete est. nil γAt meticulosi eo quadocv impelluntur,ut mori uelint, inon quod pulchrum id iudicent,sed ut aduersa defugi fl: iti . ant,mollisi mi enim est & imbecillis animi quae ing unt mala,& periculti uoluntaria morte deuitare . Cum N ob id ipsum adeo grauiter apud i feros mulctent ut, Vellent aethcre in alto .a UD Nunc & pauperiem,& duros perferre labores. I :TSunt autem quaedam uelut indifferentia quae quoad ra' Itiouem motum,non admodum refersitimeantur nec ne, .
nam qui .proscriptiones, impiam , orbitatem, repulsas. atq; id genus uerentur, non omnino uituperari 1 olent . Et tameninuenti sunt, qui paupertatem non curarunt, qui in exilio sponte uixerunt qui fili u obitu aequissimo aio tulere, qui magistiatu gerere contempsere, obo, hoc ipsum beatiore quod priuatum ocium publicis ne .piae onocti- Sociis praeetulerunt. Hactenus de timore,nunc de auda/tis timori et cia. Scimus eam esse rationem contrariorum, ut inter se lqmini si mi longissime distent; nihil autem est a timido is otius
44쪽
quam audax, Audacti igitur metui aduersatur, ut con tiarium & maxime seiunctum . Caeterum ut male na turaliter metuimus,& quia metuimus,declinamus ita bona expetimus,eXcitamuri aggrediendis illis, quibus ut bonis nos potituros confidimus. Et ut quaedam hone /stum est timere,sic in quibus ii confidere turpe. Est autem audacis ante quam periculum adeat,& in aggres sionis principio, supraquam satis est confidere cum nullum periculorum delectum,nec in re gereda quicquam pensi habeat,magisl temeritate,& impetu rapiatur,qua certo animi iudicio. Ital sese periculjs obiectar,ut uix
sentiat quid petat quidue suscipiat ideo uidetur ab inutio habere quippiam forti simile, & illius animum praese ferre,cum tanquam adumbratam fortitudinis perib inam gerat. Audaces igitur pluriinu sibi arrogant,sunt i 3 uetosi ac tumidi,quos adamussim in certamine pugi
Talis prima Dares caput altum in praelia tollit, . t costendito humeros halos,altemat iactat Brachia protendens,& uerberat ictibus auras. l iEst autem audacissimus quisl elata, insolentit oratio sne ato ut seipsum iactar,extolliti,sic alienae laudis est ldetractor,& tanquam contemptor. Vide quam de se 'magnifice quamq; de Aenea contumeliose dicat Hac ego Dardanium dextra sub tartara mittam, 'Desertorem Asiae,sedeant,spectentq; hatini. e Et soliis ferro crimen communς refellam. o pii liAt ubi iii mediu periculum deuenere, ut paru firmis uti isti emo, istibus,impareis incoepto succumbunt,na moae intimi . .i
45쪽
tatem incidunt deinde magis, magisῖ deficiunt, donee
omnino concidant animis uideanturq; ipsis timidis im/ cjliores . Ut Tumus ille qui paulo ante tam feroci Iter uerbis insultabat, ubi ad cominus pugnandum inuitatur ab Aenea. Irine omnes tete in facies,& contrahe quicquid , Lia ni
Siue animi siue arte uale im Lia DaVt totus formidat ut totus coturbatur, ac perhorrescit, tanqua depraehensus,nec animo, nec corpore stibsistit .ICun staturq; metuaelumq; instare tremiscit,in cit id modec qua se eripiat, nec qua ui tendat in hostem: ' cri Nec currus usquam uidet aurigam* sororem. iVir autem fortis nihil sibi arrogat,nihil habet tun idu onihil insolens nihil inflatum,& si quando p in mention rerum a se gestatum inciderit, moderate hunc in modii loquitur. uti ii Oin ira et qui Et nos telia pater,serrumi haud debile dextra blsu eius is ini- Spargim & nostro sequitur de uulnere sanguis. Ttio ex quibus Haec de timore dem audacia dicta sussiciant, iam series M Upetibn ipsa postulat ut de ira disieramus,quam Maro comitem iriwt . fortitudini sic adiungit. Neq; terga ira dare, aut uirtus patitur, &rursus Conserre manum pudor,iraq; monstiat. De hac paulo latius agemus, cum nullus animi assemvisit concitatior.& manifestior, de eo p philosophi sim . . tentiis diuersissimis colluctentur. Nos media incede i , - . mus uia,inter Aristotele,quae ira calcar uirtutum appet
. lat,mutum: et attribuit ut neget quicqua splendidi fieri posse,nisi prius ira animia impleat,& spiritus accedat
46쪽
E t Senecam stoicorum ut sentit Lactatius rigidissimii,
qui iram opinatur non esse secundu hominem, necu narturalem,tantumq; abesse, ut conferat ad animi magnitu dinem ut uitium sit muliebre, nec modo posth indici tus euelli, sed etiam eam excludere, quam regere esse facilius. Et ut ex nostro instituto a definitione incipia mus, Ira est accensio sanguinis circa cor, cupiditate puniciadi eius a quo iniuria te hesum existimas, quae ex duobus affectibus gignitur, spe,& moerore. Nam iratus ieit xv c 'aegre fert sibi ill tam iniuriam,laetatur ex uindicta quam animo concipit ,ulcisci enim sperat & par pari referre, 'ν
ut cum Aeneas ad ulciscendos euersae urbis cineres se ita excitat. sumpsisse merentis
Laudabor poenas, animumq; explesse iuuabit. Scitum est illud Homeri. Ira stillate melle dulcior in animis uiroru crescit. Cuius finis est estio nam ubi quis suo arbitratu ultus est,ira abiicit ut non insulse a nescio quo philosopho, Im dicatur uictoriae conciliatrix. Ira aliteritia definiri potest ut sit concitatus appetitus ea tolle liquae nostris actionibus ingerunt difficultatem. nec enina soli homini iumentoo irascimur, sed & aleator tesseris,&scriba calamo,& pictor penicillo,& quises artifex in
strumeto minus idoneo successet,illudi pleru* atterit,& confringit. Inest aute ira in ea pane animae' qua irasci pos ora bile uulgato uerbo pauloante nominauimus. Quae iccir inscibilis c rco nomen ab ira sibi sumpsit, uel quod oes illius partis se Ur D- affectiones ad ira quodamodo referant,uel quod illa sit
passio omniu notissma, cuius excessu iracundia nota , mus, quae maletudini uides opponi. Ex frequeti. n. ira
47쪽
saepius p repetita, gignitur quasi quaedam ad irascen, idum procliuitas, cum quis ex nulla, i leuissima causa concitatur, Sed ira attrjbuitur naturae, iracundia uitio. Vnde iratus,& iracundus, quorum alteria est eκὶcausa, alterum ex moribus. Medici affrmant ex frequenti ex candescentiae usu, fel in homine augeri. rursus ex fellis eκtensione, homine fieri iracundiorem,& prope nullis de causis irasci. Ideo dicimus eum iacere in fermento, iram a rasura qui assidue iracundia tumet. Hic affectus homini a na/homini neres tura necessario est datus,ratione tamen sicut reliqui ino frio esse derandus,Et ut Stoicos desinantes,& Senecam obiurgant m cratim rem omittamus,sta ratione molliri potest,eradicari non 8 6 PMsq. potest, cum animus suarum affectionum sit non extin stor,sed moderator, ut qui eas perimere nequeat, miti
gare queat. Nec ille est laudandus qui irascitur nunqua, alioquin δἰ trunci.& stipites laudentur. Sed qui ratione se compescit, indignationem cohibesia puniendo,ani
mum reuocat. Non minoris enim laudis est temperare iracundiam, & forte maioris, qua animo non commo ueri, cum illud sit uirtutis hoc naturae. Sed nec vetat Propheta nos irasci,immo iubet. Irascimini,inquit,& nolite peccare. ubi concedit quod est naturae, prohibet quod culpae. Sic Paulus E phesiis scribit. non cadat in uos Ira ndia, sed non occidat sol super iracundiam Vt nimii iμ' uestra. Nam sicut pati non ubi cs laudi, sic irasci non sci vitist 4 semper uitio datur , tamq; in culpa est,qui nimis irasci tui it tur Wiam qui omnino non irascitur. Siquide non irasci P ubi oportet, est improbe factum nolle emendare, plus
uero irasci qua Oporteat, peccatum peccato cumulare.
48쪽
sunt quidam adeo segnes,& reniissi ut nulla intuita, nulliue continnelia excitari possint,qitos sic arguit poeta
Quis metus O nunquam dolituti,o semper inertes : i ci Tyrrheni ' quae tanta animis ignauia uenit -l IAlii uero no humano m Ire traiciatur, sed ex paruo momento, furore ardent,animo ad ultionem incento, ac in flammato qui in rabiem,& ulciscendi Ibidincm ita ex Icandescunt,ut non multum absint ab amentia ammo nein enrm lumine mentis carentem amentiam appelli
rvus nihil aduertentes quotast, quoue modo sit puniendum,quicquid impetus luggerit rectum putant,& ut inquit poeta Euror arma ministrat. & alibi
Abiitris p abest ira opportuna,& moderata,nec est quae o bro dii an qsilascat sed quare irascit, sicut quo ad ratio iubigis., ne moris, no multii refert an qs sit tristis, sed quare,nec ovoton Ossan timeat, sed qd timeat. Irasci scelestO,moerere eX Gd dis tu oppressione timere periclitati.est: & officii,& pie latis , at lcelerum atrocitate,& facinoribus non como ucri,nequitiae potius quam modestiae ascribitur . Nec quicquam coluitius agimus quam cum & nostris,& aliorum erroribus succensemus. tibi enim non irasci cii pee caueris .maius est crimen quam illud ipsum quod peccaueras.& ut irasci ubi non oportet,est intemperati,ita noirasci ubi est opus,impudentis. Nec enim solum,ut est
apud Laberium Furor fit laesia saepe patientia. Sed patientia pbemno uitia serit,negligentiam sit, ad
49쪽
peccandum inuitat. Nulla resp. sine aliqua irae acerbita /
te commode regi potest,immo nec paterfamilias suam domum sine aculeis iracundiae moderari, qua etiam si careat,simulanda est ,ut familia in ossicio contineatur . Prohibenda est tamen nimia excandelcentia, & tanquaimmanis belua uinculis,& cathenis frenanda,& intra me tas,& cancellos rationis cohibenda. Nam ut cauendum est ne metu fracti quod rectum est deseramus, ita etiam nos conuenit turbulentissimos iracundiae indignationis * motus temperare,quod studiose admonet Paulus in quiens. Sit Omnis homo uelox ad audiendum, & tardusi I iram. Alioquin nullum uitium,nel atrocius, neq; detestabilius homine euertit,caetera enim animu Ipellunt. Furor, irat mentem praecipitant, ut inquit poeta . Hinc natum est illud Platonis nihil esse tam contrarium rei p.quam sit irae commotio,& impetus furoris, qui usum rationis adimit,& consultationem tollit, nam ut
uulgo dici solet ira consilium non habet . verissimem Bias Prienensis dicere est solitus, duo maxime consilio uersari celeritatem,& iram. Cum iracundus ignoran tiae tenebris inuolutus, lucem ueritat: s amisia, quid, Mquo ordine sit agendum ignoret omnino,& uelut insa Inus raptetur quantum enim ab insano distat qui ne amonis quidem suae conscius est, tantumq; abest, ut ira si fuerit effrenis, & immoderata fortitudinis opera iuvet, set ea nihil magis fortibus conatibus adurrsetur. Interemptis Turnus custodibus hostilem urbem irruperat, E t si continuo uictorem ea cura subisset
50쪽
his Rumpere claustra manu,sociosis immittere portis, a Vltimus ille des bello gentiq; fuisset. ni Sed ira quae mentem atq; consilium, rationem denilui omnem a uer retal detorquet, eum praecipitem ad his caedem,& occisionem rapuit,& ut est apud eundemi , Sed furor ardentem,caedisq; insana cupidoti Egit in aduersos. a Nec est admodum in iis ratio quaerenda qui semel deuia praecipites ire coeperint. Ideo ueteres dixerunt eos stl qui estimati feruntur aut libidine aut iracundia quamuis ipsa iracundia libidinis sit pars ex potestate exiisse. . Nam sicut pupillus adultus exit ex potestate tutoris, 3el a filiusfamilias patris, sic ii dicuntur exiisse ex potestate di qui non sunt in potestate rationis cui totius animi impeis rium a natura est tributum , cum uehementiori ira percitus uim omnem rationis amittat, & in id raptetur quod Solomon attribuit impietati , inquiens totam iram suam profert impius . Quae furori est adeo pro κima, ut poeta alterum pro altero frequenter usurpetis ut est illud. Sine me hunc furere ante furorem. & item illud. Heu furiis incensa feroris In quo toto genere illud est pemiciosissimu quod q*ιδε iratus causem suam probat,nec ulli ira sua uidetur intu , sta unde fit ut dum ad aliensi peccatu coercendu festiis nat,in grauius ipse icurrat, cu prae animi caecitate saepe innocetes ad crimen adducat, δἰ quos castigados assumpserat,opprimat potius qua castiget,sub iustaeip ultiois