장음표시 사용
161쪽
144 Institutionum Medicina euocato. Somnus igitur esto quietus, PIacidus, continuus, mediocris a sex ad octo
horas, iuxta aetatem, temperamentum, anni tempus,consuetudinem. Hac ratione initus somnus tantum abest,ut morborum
causa sit, ut potius salubre medicamentu:
nam reficit vires, reuocat calorem ad naturaleS partes ac principales, colligit spiniatos per febrem morbosque alios dissipatos absumptosque digerit, attenuat, ςoquit quicqnid morbificum est in venis, corporisq; habitu, aliaq; sexcenta praestat aegro, sanoque saluberrima. Avicenna iubet ineundum esse somnum ex sinistro latere, ut nimirum in fundum ventriculi cibus d
scendat; deinde in dextrum, Ut stomachus incumbat iecinorsi a quo foueatur. Supian autem. noxius ideo censetur quod ad nemorum principia humores trudat: prOnus , quia ad oculos ducat humores. Iam vero vigilia valde moderata sit, necesse est: nimia enim spiritus ab internis partu hus auocans coctiones frangit ac labefactat, unde cruditates nascuntur i sanguinem attenuat, bilem au t, corpus enunciat, cerebrum laedit, distributionem numiam molitur, ac proinde internae partes exhauriuntur, unae mira debilitas, vise rum languor, oris ventriculi morsus aliasu on Pauca naturae inimica.
162쪽
DS motu atque exercitatione ea inis ualuit opinio, ut omnes sibi maxime laboradum arbitrentur, nec nisi motu alvexercitatione se vitam ducere posse incolumem sibi persuadeant. nemo est,qui non Conqueratur de exercitatione vel intermicla, vel non pro voto inita atque susceeta . nulla aetatum, temperamenti nulla,nullam corporis habitus habita ratione ἱ promisscue omnes eo salubrius se degere posse censent, quo contentius ambulent. Ego , qui tum in Hippocratis Galemquemon menta,quantu fieri per me licuit,accurate versatus; tum reipsa doctus intellexi ae dudici, exercitatione nonnunquam usui non esse : irridere inieci hosce ambulatores. Exercitatio saluberrima est, atque tutis mum sanitatis praesidium, portune appositeque suscepta: hoe est, ante cibum, medi ocris, neq; concitatior neque remissior, initio lenta, mox paulatim contentior, demum siqnsim remissior: eo Vsque Peragendum, dum corpus calescat, paululum m deat,ac humiditas quaedam vel potius m dorexudet; aut verius,donec Vires nonnu
bit fatigentur. haec enim salubris est, &
163쪽
INP In sarisnum Medicina summopere commendanda: praesertim vero in temperamento pituitoso , ac melancholico atque etiam ianguinem com ris habitu pinguiori, aetate declinante atqrsenili: in his enim omnibus summopere s
conducit, & quanto quis'; ab his longius
recedit, tanto mimis salubrem experitur exercitationem. Vnde experimento comstat , exercitationem deterrimam esse post cibum, contentiorem & immoderatam, a
calidis siccisque , biliosis atque iuuenibus
susceptam. obstructiones enim parit, spiriatus exhalat, solidas partes exiccat, refiig rat, atque absumit, robur dissoluit. Merito igitur Hippocrates aeuibus humiditas conis ducis , iis neque labor, nerua inedia , neque filiaso Geme. Vnde, Quies his maxime com lducit, quippe piritus natura calidiores, tenuiores, & exhalationi promptiores .erceat, Zc retineat, viresque proinde me, tur. Contrarium vero prestat vel si immo. dica sit, vel in corpore pituitoso ,sti do , pingui. nam obtundit calorem, spiritia i , corpora reddit segnia ac torpida, replet crudis ac pituitosis excrementi .
De Excretis & Retentis Memb. s.
164쪽
Liber Semndus. 1 ν sua deficiunt, detractio vero eorum qua Abum Iaane, sequitur, ut morbus,cui contraria
medicina adhibenda est, necessario nascatur vel a nimium appositis, vel a nimium detractis. Haec autem sunt non solum ut les humores ted etiam excrementich. an ho enim, si modum excedant,m OrbOS pariunt: natura gaudet mediocritate, παντο πολυ τη φυσει πολεμων , nimium omne naturae Inimicum.& Plautus. Nimia omnia nimium exhibent negorium. Ergo vel quae excernenda sunt ex naturae instituto
ac lege, si uberius eij ciantur morborum causis esse potant: multo magis quae retinenda, si praeter quam quod deceat, retianeantur, Alu egnities, dixit Hippocrates, omnium confusio est, vasorumque impuritast
id ipsum de quavis excretione cohibita ii telligendum est. nam &prohibitus sudor , & emorrhagia mensiumque purgationes, narium, palatus, cutis, & alia, si quae sunt,
excrementa euacuanda,si retine an tur,aut profusius euacuentur, morborum causa existunt: Apprime namque invisa hominis utile est, ut ne quid nimis dixit Terentius.
165쪽
14s In neu senum Meselae din exanimi, Gellio & Medicis eum se tis Affectus & affectiones dicuntur licet etiam Ciceroni aliquando assectiones di eantur) liant animi morbi qui corpuS adeo
assicere pollunt, ut aegrotare cogant . Neque mirum: nam ut Animus eorporis seruitio utitur, ita eorpus animi imperio regitur: ergo Vtrumque perse indigens aiserum alterius a
xilio aget, ut ait Sallustius. Cu igitur aegrotat animus perturbationibus agitatuS,co Pus etiam aegrotet necesse est, ab animo non bene re tum. Hoc autem multipliciter potest accidere, cum vel ira vel odio, laetitia, amore, inuidia, maerore, cupidita te , aliisque agitatus animus , ita corpus percellit, ut non solum morbos accersat, sed mortem etiam quandoque inducat. Ira aegrotasse multos,neminem tamen obijsse produnt: EB, ut ait Cicero, libido puniendi eos, qui videntur tis se. Nascitur ex sanguinis effervescentia circa cor: unde fit, Vt irati audacissimi sint: Nullus iratus timet, ait Aristoteles 1. Rhetor. nempe quia cor
Obstallatur copia sanguinis seruidioris, vel quia non est voti compos, qui iratus est: ira enim dicitur, quod ire faciat extra se; de qui deponit iram, ad se redeat. Unde
Commodus Imperator ira percitus balneato rem in ardentem fornacem coniecit, quod baianeum intraturus tepidiusculum inuenerit, cuius tamen valde penituit, ira deposita,hoc est,ad se reuersum. odium ex ira nastitur:
166쪽
αειν Semn 3. 14sest enim, ut ait Augustinus, Vetus isar plu-ximia potest ad morbos accersendos , aniamiam vehementer perturbans. Multo magis id praestare ponunt , laetitia, meror , a mor , Inuidia, aliaque . nam plurimos hisce affectibus perculsos expirasse, ne dum aegrotasse , notissimum est. agitatur enim languis, nathius calor, & spiritus, & intra extraque compellitur immodice & ino dinate: unde fit ,ut vel introrsum confer tim iuuat, ut inmerore, tristitiaq; atque ira 3 vel extrorsum, ut in laetitia, amore Ceterisque: ac propterea vel tunc suffoc tur, vel nunc dissipetur. Hae sunt omnes morboru eausae: morbi omnes, ab altera ex his, vel a plerisque soriantur, necesse est. Omnes sunt vel in ternae vel externae paucis repeto , quae pluribus dicta sunt internae aut antecedentes aut coniunctae . Externae siue pr catarticae omnes unicis conditionis & indiuis . Sunt autem internae duae Hethorati Cacochynia: Externae sex omnes res non naturales a medicis vulgo dictae, Aer,
cibus & potus. mnus & vigilia, motus &quies, excreta & retenta, animi passiones.
De causis Morborum Intemperiei
Eterum hae uniuersales sunt morbo-
167쪽
Iso Instipuli vim Medisina munes. Particulares vero , quae fingulls morborum generibus propriae sunt, mox enarrandae, & e Galeno petendae ex lib.de CausLMOLPrincipio diximus morbos omnes vel similarium partium esse,qui dicuntur Intemperies vel organicarum, qui dicuntur in Compositione; vel amborum, qui in Soluta unitate appellatur . ergo singulorum causas singillatim indagare opo tet. Et similarium quidem morborum causae sunt quatuor intemperies nam simit res non nisi intemperiei sunt obnoxiae
eator, frigus.humor, siccitas. Quod facit
ad calorem, Uniue a corpora, ait Gal. loco
Iaudatro,plus quo calesceresolent vel ex motu improbo, vel ex putredine, vel ex consonis aliaeuius corporis feruidioris . vel ex adprictione ves ex alimento ad aerendendam ealiditatem
accomodato. Quinque igitur sunt calidae inis temperiei caulae, Motus nimius Miritus ac cendens, sanguinem, & solidas partes:P tredo, quae a calore, & in calore fi t: vicunia, Ut tumoris vicinae partis: Adstitietio meatuum, prohibes calidorum humorum effluuium ae fuliginum evaporationem: Calida alimenta, ut aromata, omnia saliata, ceteraque huiusmodi.
stivitatis vera plurima existunt lausa. -iat, frigidorum propinquitas, alimentorum quadisus is quantitas , adminis etiam dr ta. ratio , peium denique Θ motus immodaeratur , quibus ex ou onibus con υν etiam
168쪽
Liber Secundus. - I s Iignem exting i. Vicinia, alimentaque ceti mae sunt intemperiei causae. De adstriactione vero illud , apud Gal. animaduerrione dignissimum est, quod subdit loco
citato, Adsertinione autem, inquit, tunc prἀ--cipue torquetur corpus, dum vena ipsa ct ara νια . deo turgent, ut intumescant sanguine, is nullus relinquatur locus inanis , in quem,dum E arantur, ambientem aerem possint excipere. Κ κ quidem dum defraudantiar, naziuus c
tot subito fere extinguitur. Proinde qui sic affectistatim destituuntur sensius ut mom .ia quod Hippocrates significare videtur dicens ,
Venarum, hoc es, arteriarum interceptioneryatim vocem eripere . haec Galenus, quibus
licet addere, quae ab Hippocrate scripta aiunt 2.de Mor.6. ubi apoplexia fieri docet apertissime exsanguine no absimili modo illato. Ceterum sicuti haec maxima ani. maduersione digna sunt , ita ad Praesens institutum minus faciunt. De Ocio Vero ,
quod est quarta frigidi morbi causa , satis constat , id humores frigidos coaceru, re, & prohibere ne collecti dissipentur.
Immoderatus vero motus ideo morbos frigidos inuehit, quia calorem ac spiritus evaporare cogit. sta iam de sieris Uectibus oportunum ens ut dicamus. Si quis multo magis dissetur , quam pro modo alimenti absumpti , utaturque eois siccioribus, facile insiccam agrisurinem
169쪽
Is 2 Institutionum Mediema vigil,s torqueatur. huius aer, balneum exis eans, medicamenta intus, forisque adhibita, exiceandi facultate pradita, eorpora exiecum. Humidorum morborum omnes sunt causieontraria, nempe maxima humectantium eiaborum eolluuies, animi seumma tranquillitas, immoderatus dulcium balneorum usus maxi. m. post cibum; visa desidiosa, pluviam copia, humido eo oris constitutio, ae breuiter, hum csantia medicamenta. Galenus ibid. . Iam vero eause eompositorum morborum
si miliaer eo sta suur. nam dictum est sexcenties similares partes obnoxias esse intemperiebus tum smplicibus, tum com positis, tum cu materiadum sine materia. si enim ealida simul Neea in unu aliquando conspirem , ealidus simul ct Meus sequitur morbus idem est euitandum de ala combinationibusr baec Galenus, quibus subiungit, si hisce vel simplicibus , vel copositis inte periebus accedat materia, nascitur mON hus cum materia dictus.
Vinatis iam eausis morborum simila. rium partium, Morganisos deinops ner
170쪽
: Zibre Meundus. :' I M' .eonuertamus, exordium a formatione vitiata flumentes. Euariant autem naturalis figura dum ob maximam materia eseminis evia, aut ob qualitatem ineommodaminoetus serma rio vitiatur. secundo dum no recte ab obseraria cibus meipiuntur, aut ruditerinuoluuntur D. si , aut lac rubefactum sugunt , aut perperam educantur oe. erum quippe incuruantur via an interrorem, vel in exteriorem panem , vel magis recta fiunt , quam natura ordo p
sulet: & sic de ceteris partibus similitem
Numeri autem deprauati causae sunt multa':siquidem si numerussit riminutuis
aio. aulpure actio, aut immodica refrigera rior sin autem aliquia supercreuerit, abundan tia materia es in causa. Mamris do partium augetura evia mare ria benigna, ae potentia robore. Imminuitur aeausis contrari s velfectione, ustione, putref si ione, refrigeratione. Quartum demum morborum inserument lium genus, quod in Praua eompositione consistit, vel ob repentinam agitationem contingit, mel ob articulorum humiditatem immodicam, ex his aliisque plurimis Oeensionibu/ organ rum compositis peruertitur.