장음표시 사용
171쪽
De Causis Morborum. Solutae Unitatis
Nν ne vero solutionis unitatis causas ex minemus. Ad quinque Galenus via detur reuocare , ad ea quae soluunt secando, siue punctim, siue caesim id praestent, ut gladius , ceteraque similia: ad ea quae soluunt erodendo, ut erodetia omnia,sive humores sint , siue medicamenta, siue v nena: ad ea quae contundendo, ut lapides,
ceteraque sexcenta: ad ea quae tendendo rumpendoue, Ut conatus magnus, aut Onus graue &c.: demum ad ea Quae adurunT, Vt res omnes ignitae, & alia quae a Sennerto priclare enumerantur. Iam vero aliae sunt morborum caus minus principales,quae his spectare videntur, ut causa Conservatrix, Sine qua non . AEdiutrix. Prasservatrix , causa Perse, per a
sidens, Manifesta, Abdita , &, si quq sunt, aliae, quas tyro vel ex philosophia didicit , vel per se cognostet. Haec de Causis ,
172쪽
o diicta, aded necessaria est medico,medicinam facienti, aut potius factum, veHippocrates dixerit lib.de Arte, Modicus si sufficit ad eagnoscendum .suseit etiam ad emrundum . Itaque summo 1tudio niti decet, ut signorum scientiam, qua cognoscuntur morbi, consequamur. Signum autem, ut hinc exordiar , est quia per se notum existens aliud ignorum patefacit.
Multiplex eius diuisio: prima &comis munissima est in signa Salubria, Insalubria& Neutra: hoc est, quq corporis salubrit tem, insalubritatem & neutrum quendam statum ostendunt: Quae insalubritatem morbum ve designant nam de his agendum, cum de signis agamus, ut morbos explorem ad huc triplicia sunt Diagnostica , Prognostiea & Anamnistica, siue commemoratiuat Diagnostica sunt, quae praesentem morbum ostendunt; Prom 1tica , quibus futurum pricognoscimus; An amnistica, quibus praeterita in mem riam reuocamus. Diagnostica verδ adhue duplicia, Ρathognonomica & Assidentia i illa sui que propria & inseperabilia morbo G 6 sunt:
173쪽
Infli imum Medi a sunt: incipiunt , augescunt, ac decedunt, incipiente, augescente ac decedente moria 'ho, Ut sunt symptomata pleutitidiet propria, quae ideam morbi attestantur, ut tuLsis, difficultas anhelitus, dolor pungitiuus, pulsus serrinus. Assidentia vero & adueniunt morbo iam facto, & ab eo: separare possunt, ac proinde aut morbi tempus,aut
magnitudinem, aut morem, aut euentum
attestantur: ut in allata pleuritide dolor ad clauidulam vergens, sputumq; cruentum, cquae & adueniunt pleuritidi iam natae, &non aduenire possunt. Haec vero Asidentia sunt vel Epigenomena, vel Epiph n mena Vtrumq; nomen proprie sumptum
Volo, non communiter. Illa sunt ut mali- , gnitatem morbi attestantia,pulsus iniqua-ss secundum varias eius disterentias,intemmittens, paruus, debilis, obscurus. Haec
vero sunt quae a Gal. I. de Cris dicuntur figna coctionis & cruditatis, salutis, aut mortis, & critica, quae ad Prognostica
-- Iam vero quod facit ad Diagnostica uniuersaliter acceeta nam de his maxime hic agendum nobis est haec vel morbos indicant, hoc est, vel morbi ideam pate faciunt , vel morbi partem affectam, vel morbi causam. Diagnostica morbu ipsum indicantia triplicia statuo iuxta triplice
morborum genus uniuersale. Cum enim
morbus et in intemperie consistat, simi.
174쪽
Libre Secundus. I IIaresque partes assiciat,Vel in compositio- .ne , & instrumentales male habeat ; vel in soluta unitate,& utrasque stimul torqueat; proinde triplicia etiam diagnostica esse volo , quae nempe similarium partiti mota hos indicet, quae organicarum, & demum quae Virisque communes morboS. At Vero morbo per haec diagnostica signa ex loratO,pars affecta cognoscenda: ac demum causa morbi eisde diagnosticis exploranda. Diagncisticorum signorum doctrinam quinque membris compraehendemus, Vel potius sex: nam signa addemus , quae alias minus principales morborum differentias declarant. Sit ergo
rium partium, hoc est . et in In temperie Memb. I,
EX multiplicibus intemperiebus prin
cipiu sumemus ab ea,quae sine materia est, siue simplex ea sit, siue composita. Calida i tui intemperies innotescit ex messis calefacietibus, ut est, insolatio, ru aesus, exercitatio magna, & cum magna contentione facta, usus vini meracioris alioruinque, quae calefacere Unus-
175쪽
is3 Inctitutἱonum Medieruacuisque nouit: calor praeterea vel tactus sensu cognoscitur, si externas partes afficiat, vel si internas innotescit ex aestu alia cuius partis, visceris, totiusve corpriis; exfiti, ariditate linguς, faucium &c., colore rubro particularis loci,ubi maxime intemperies urget,ut faciei M. coniectatur etiam aetate, tem eramento, anni tempore ,
regione, constitutione, alijsque huiusmodi,ari calefacere potuerint.Quod si componia sit, cum siccitate quidem acrior erit calo acutior,cum siccitas sit caloris Iima,
aeuatque eam qualitate praecesseruntas ficcantia&c. Si vero cu humiditate blandior est calor, cum quodam madore conis iunctus, res humectantes una cum calefaeientibus praecesserunt . Frigidum vero intemperamentum ex eodem tactu primo exploratur, ex victis
sestigerante prius adhibito, ex anni tempore , regione, atque constitutione frisida : Quod si addatur siccitas, & quae exi cant praecesserunt,& omnia quae siccit
tem attestantur, accedunt, Vt In parte durities uuaedam ac ficcitas, asperitas. Coniatraria vero adsunt si humiditas adiuncta fit, contrariaque praecesserunt. Ceterum cum raro accidatim simplex aliqua & sine materia in Parte duret intemperies, ideo, quae materiam ostendunt , proponamus fgna: ergo
Bilem ostendunt corporis habitus bilio. 2 sus,
176쪽
Lέων Meumdus. Iis . sis, gracilis, anni tempus aestiuum , C. Ritutio calida siccaque, viἶiliae, ira, putas uvelox, celer, Vehemens; sitis, Urina flava, Excrementa sicca,aegri iuuantur ab humi
dis & frigidis, isduntur a calidis & siccis rhile euacuata melius se habent; deterius euacuata pituita, aut sanguine, & ea omnia prscesierunt, quae calidam in temportem genuisse diximus. Diuerias vero bilis species,diuersi sapores,colores, & antec dentes cause , occasionesque praegresse ostendunt. Pituita vero innotescit tum ex praecessis causis pituitam gignentibus, tum ex eo
poris habitu pituitoso, hoc est, pinguiori, mollioritesne ac hebestinomno, ignauia, pulsu molli, tardo, raro, nulla siti, urina is subalbida &aquosa, aluo liquidiori: aegri iuuantur a siccis x calidis,leduntur ab humidis & frigidis ; euacuata pituita melias
agunt aegroti, deterius euacuata bile vel sanguine . Diuersitatem autem pituitae,
acidae, dulcis, sal &c. sapor praecipue
ostendit., Melancholiae abunda tis signa ex habitu primo desumuntur habitu quidem sicco frigidoqde, subnigro, aspero,mesto, lom. no non profundo, sed leui ac turbulento , cum tetris meitisque insomniis; appetita maiori, urina copiosiori,aluo adstrictiori, fatuum crepitu ac rugitu; siccantia dcrest frigerantia praecesserunt. f.
177쪽
16o Institutionum Mediei Sanguinem demum abundare com stimus ex corporis habitu sanguineo, hoe est; calido humidoq; , carnoso,rubicundo somno placido , Profundo, pulsu magno , tensoque, venis sanguine turgentibus,gr uitate corporis & quaedam ad motum impotentia. & haec lunt signa plethor quo ad vasa:quo ad vires autem signa sunt pulsus imbecillis, inaequalis , Varius , corporis admotum impotentia, & debilitas absque causa manifesta, nulla euacuatione praeeunte &c.
De Signis Morborum OrganseCorum , Qui in Struetura Consistunt
Memb. a. Morbos in Structura vitiata sitos
quadruplices esse ostedimus mem-hr.2. cap.2. seci. I. huius lib. cum de Mo horum differ. ageremus. hic Vero eorum sena distincte proponemuS. Et Forma quidem vitiata lensu innotescit, si externa pars figuram habeat vitiatam: si vero iniana , multa animaduersione opus habet:
nam causas omnes praecedentes explorare necesse est, actiones animaduertere oportet eius Partis , quam talam suspicam :
178쪽
nec negTgere cutis mutationem qui tegi vel e regione est interioris partis male fiaturatae . ex his enim intelligere facile pos-1umus,an interior ac latens pars laesam h beat figuram. Numeri verb in quo sita est altera oris ganicorum morborum species ) vitiati signa externorum quidem membroru Oculus est testis, ut sexti digiti, vel alterius deficientis . Internorum vero haud facile ilia notescunt signa. Si enim deficiat alter ren, vel unus abundet utrumque enim acciridisse testantur anatomici difficillime d praehenditur:potest tamen deficiens ex eo
coniectari , quod eius regio humilior sit,
quod urina non profluat adeo copiose ac prompte, ut profluere solet in ijs, qui ambos habent renes: & paulo certius explorari potest ex eo, quod sanguis vena secta missus copiosiori 1ero,abundet, quam &habitus corporis, & temperamentum, Vitaque ante acta postulet: nempe quia non prompte a renibus totu expurgatur. Ad huc certius si calculo praesitis alter ren v rῖ- nam intercipiat, nullo nimirum dolore in oppositam renis parte Vergente,grauitate nulla , nulloque unquam molesto sensu. Ceterum ut aucti, vel diminuti numeri internarum partiu difficillime innotescunt, ita discillime curantur, imo incurabiles plerumque ac fere semper existunt. Itaque externarum partium ;numeri *itiati sensu
179쪽
χεα IUisutionum Medicina animaduertendi sunt, manuque curandi medicamentis, ferro, igne. In uniuersum vero quiuis numerus deficiens vel abundans actione laesa explorandus est. In Magnittidine siti morbi , externarum quidem partium nimis noti sunt: in te marum vero actio eoru laesa significationem aliquam praebet. siue enim aucta sit m gnitudo organi , siue diminuta, actiones eius membri laesae sint, necesse est. ergo actiones perpendere oportet. dolor etiainc praesertim si aucta sit naturalis magnitudo) quandoque id indicat, grauitas ac pondus incumbens vicinae parti; extrinsecus etiam aliquis apparet vel tumor, ves c lor, vel coIor, vel quid simile .
Situs demum vitiatus externus quidem oculis ac tactu, internus vero eadem laesa actione explorandus.plurimum vero conducit caularum praecedentium animaduersio, dolor, color, calor, tumor ceteraque huiuimodi, quae partem asscere solet.
De Signis Morborum in Solutione Continui
TRes primae solutae unitatis species
Vulnus, Contusio & Fractura sensu innotescunt. Ulcus vero nisi externum sit
180쪽
. Liber Secundus. Iis ingeniose explorandum: suspitionem ali- . quam praeseserunt dolor partis videratae , languis inde profluens, sanies, pus: causae Praeterea antecedentes & praegreisae, &occasiones omneS,quae morbum procre runt. haec de signis ellentialium morbo . rum differentiarum: nunc de accidenta- .lium signis agendum.
Differentiarum, quae Accidentales dicuntur Memb. .
C rYdecim esse diximus memb. . cap. 2. I se l. i. lib. 2. differentiaS morborum accidentales, quarum singulae singillatim signis explorandae. Et I. Prima quidem species, quae complectitur Vniuersales & Particulares mor hos , facillime innotescit, cum uniuersalis morbus uniuersum corpus afficiat, partiacularis parte solum, ut febris, ut pleuritis.1. Altera species, quae compraehendit Simplices, & Compositos morbos,& ipsa perspicue patet : simplex est . quae non alium sibi adscivit morbum: composita squq ex duobus pluribusue constat morbis, ut pleuritis, angina ceteraeque huiusmodi