장음표시 사용
201쪽
consueta aliqua euacuatio, anni tempus, ac praecipue idea morbi: nam in seb. a denti per h orrhagiam potius expect his crisim, quam vix expectabis, imo ne vix quidem, in lethargo, neque in sene, ac pituitoso &c. vero per abscestum, ea sunt, quae morbi longitudinem demonstrant, Vt tamdus motus, seraque coctio; nam qui tarde
mouentur morbi, non per excretionem ,
sed plerumque per abscessum iudicantur: sera vero coctio idem testatur, quia mat riae contumaciam , crassitiem, lentorem cum ostendat, ineptitudinem etiam ad eneundum declarat: unde fit, Vt cu nequeata natura soras propelli, in aliquem ignobialiorem locum demandatur . . Hye sunt signa Crisim praecedentia, ac laturam indicantia. Num vero haec futura fit salutaris ac bona, persecta, absolutam Concomitantibus siβnis explorandum . Itaque ut crisis sit abloluta , necesse est, ut humores evacuentur secundum quantit rem, qualitatem, modum, ac tempuS accomodatum. alioqui enim mala est, & recidiva consequitur . Quantitas maxime spectanda, ut ne aliquid relinquatur m teriae morbific*: nam Qua relinquuntur in
morbis recidiva acere eo ueuem X aphor. Qualitas, ut cocti humores evacuentur: Cosiones enim crisis securitatem portandum.
ex O. Epid. Tompu , ut die critico, & eo quo
202쪽
Zssis neundus. I 8 squo mouentur morbi: Iudicantur enim morbi ijsdem numero diebus,quibus mouentur, ut idem ait diuinus senex. Moduri Vt pau- Iatim: nam iso aulatim fit, tuto siti omne nimium nruura inimicum.Per conuenientes regiones , quia ut medicamelo Rua ducere
oportet, quo maxime natura vergit, eo due
- cte. ita imo multo maximo id necessarium in naturi excretione, quae norma est artificialis euacuationis. Demu per rectitudine:nam & Contraria hamorrhagia mala ex Coacis. Haec omnia si adsint perfectam crisim ostendunt. Idem censendum est de crisi per abscessum. Et quidem ex Hippoc. 6. Epid. l. tria ad absolutam per abscessiim crisim , Ωuo, o Vnde, is Propter quid, eon deranda sunt Quo, ideit, ad quam partemfluat materia trudaturque a natura, considerandum est. nam locus, recipiens mania datam sibi materiam morbifica,debet esse situ insta morbum, magnitussine capax, conditione ignobilis. Vnde,hoc est,ex qua parte abscessus materia fluat, a dextera ne, an potius a sinistra: nam & in euacu tione,& in abscessu rectitudo obseruada. Propter quid, nempe Ob quam causam fiat abscessus, an a natura vincente, coctis nimirum humoribus i an ab irritante morbo, nempe humoribus crudis. Si ergo tres hasce conditiones habeat abscessus , salutaris erit & criticus i sin minus sympm
203쪽
I 86 i. Innitutionum Medistia Ceterum ex consequentibus crisim signis de bonitate ac malitia eiusdem coniectare possumus. Haec autem , Ut recte Framber. , sumuntur ex qualitate corpΟ-ris, actionibus, & excrementis. Illa sita sest in colore & mole: nam si post crisuri facies praesertim , bene colorata sit; & minus collapsa absumptaque , crisim fuisse honam censendum est: contra, si facies aut liuescat, nigrescat, pallescat, collaps que sit. Actiones etiam omnes spectandae sunt, animalis, vitalis, naturalis , num vegetae firmeque, an fractae ac debiles. igitur I interni omnes principe'; sensus vegeti
fuerint, somnus quietus ac tranquillus,&vis animalis motiua paulo robustior euaserit ; Si pulsus validior, aequalior, ac maior fuerit; item si respiratio magis libera a Demum si bene appetat, coquatque, bonamfuisse crisim clepraehendimus. In e
crementis autem colorem obseruamus ac
substantiam, & in urinis conteiicta. igitur si substantia mediocria sint excrementa, colore sano similia, &in urinis contectum sit album , laeve, & aequale, de perfecta crisi sperandum est. Iam Vero quia ad persectam numerisq; omnibus ab latam crisim necesse est, ut certis quibusdam,& a natura determinatis diebus contingat; propterea de Diebus in quibus talis a natura operatio fieri solet,
32qua sum addenda. Et quide natura licet
204쪽
omnibus diebus tentare possit expellere infestam sibi materiam, tamen non omnibus id diebus salubriter tentare potest. Illi ergo , in qnibus salubriter agit , Critici dicuntur: ij vero in quibus non i ta salubriter non critici , sed vel Indices, Vel Intercalares. Critici sunt septenarij, septimus, deciamusquartus, vigesimus nam est ultimus tertiae septimana ) vigesimus septimus, trigesimus quartus, & quadragenmus. Indices Vero sunt quartus, undecimus, decumus septimus,vigesimus quartuS &c., qui& quaternarii sunt in septimana,& CO templabiles dicuntur,quia semper portendunt aliquid futurum in die critico. Inte Calares 1unt,in quibus natura irritata ab aliqua externa causa vel etiam interna, cog itur praepopere crisim patrare, ut tertius &quintus in prima septimana: in secunda isn onus & decimus tertius:in tertia decimus nonus: aliqui vero addunt decimuinquintum & decimum. octauum. In omnibus
hisce diebus fieri possunt crises, sed persectissimae, ac tutae in Criticis, in Indicibus
vero & Intercalaribus non ita tutae nec perfectae, cum ab irritamento aliquo natura moueat hisce diebus: Reliqui vero dies Interiem,seu vacui nominati inutiles sunt ac plane infidi ad crisim: virum priamus est sextus, qui omnium pesimus dici.
tur a Galeno, ac tyrannicus nominatur,
quod instar tyranni a unquam rectς Ωἀciat.
205쪽
I88 - Institutis mMMishuciat. Sunt etiam octauus, decimus, deesiamus sextus, vigesimus tertius, vigesimus quintus , vigetimuS nonus , trigesimus,ttigesimus secundus , trigessimuS tertius, . trigesimus quintus, trigesimus octauus , trigesimus nonus. Hi omnes Medicinales dicuntur , quod medicamenta cathartica exhibere in his liceat; quippe naturae non
Dierum vero criticorum causa obscura valde est & inter auctoreS controuersia . Ego tamen puto Verisimile esse, causam essicientem esse caelum, quod per lunam is vires in nos immittit, per quaS natura eiusmodi motu regulaque eiusmodi moueat, quae proxima est causa essiciens. Sea
hac de re in Quaestionibus agemus Hactenus Diagnostica & Prognostica signa singillatim , distincte, ac breuiter: quia vero dubsunt,qus communia viri avidentur, Pulsus & Vrina; ideo de ambobus breuiter agam,ut absolutam de utrisq; signis doctrinam praebeam.
Memb. 9.AD praesentem morbi starum , fistu
rumque cognoscendum nihil aeque Conducit, ac Pullus, Urinaeque scientia.
nam ex pulsu vitalis virtutis statum expi
206쪽
ramns, ex Vrina naturalis , quae duce faculo tales ad vitam conseruandam maxime faciunt. Virorumque igitur conditio dilige tissime exploranda. r i ,
Pulsus ea tardis is arteriarum motus , ex dilatatione Θ eonfriatione conctans, ad eatoris natiui temperamentum conservadum, a vitali facultare editus. cum enim cor innato calore aestuet, opus habet minua & externi aeris frigidi attractione , di silicinum e pulsione, ut facile temperetur. Vnde dii
ratione cordis & arteriarum, quam graecidiastolen vocant, aerem attrahit: coostri-
tione vero, systote graece dicta, suligines simidosque is ores expellit: unde sequia
tur, Ut cor omnino temperetur.
Species vero pulsus siue differentiae plares sunt. cum enim pulsus sit motus, tot modis variari potest pulsus, quot modis
ipse motus. Motus autem variatur respe-u diuersorum: virtutis mouentis, instruin
menti virtutis, spatij, temporis, & inter mediae quietis. I. Respectu viruitis alius est vehemensi alius debilis, alius mediocris . nam valida virtus cordis pulsum edit vehementem velidumq; debilis debilem, mediocris me diocrem . Vehemens igitur est, qui vehementer tangit manum debilis, quidebitu ter & exigue, ac vix proinde sentitur a tangente manu; mediocris, qui mediocri ex te habet. 1
207쪽
I sto Institutionum Mericinai et a Respectu Instrumenti , idest arteria. rum alius est durus, alius mollis, alius mediocris. ille arteriae duritiem causam agnoscit ; alter mollitiem eiusdem , tertiuS me .diocritatem. Est igitur mollis pulsus, cum arteria mollis tactu percipitur: durus,cum dura ac tensa: mediocris,cu medio modo. 3. Ratione spatij,magnus, paruus, mediocris. magnus attollitur maxime,paruus attollitur minime, mediocris mediocriter. Vnusquisque fit a virtute aut Valida, aut debili,aut mediocri: vel aucto,imminuto,ge mediocri usu. nam valida virtus poscente usu attollit dilatatque arteriam und quaque , secundum latitudinem , longitudinem, & profunditatem; ac proinde spatium pertransit magnum. Contra vero debili existente virtute usuque imminuto breuius spatium commensuratur, pulsu aeditur paruus. In mediocri mediocritas semper seruatur. q. Respectu temporis , Celer , tardus, medioris . ille est, qui celeriter breuique tempore spatium pertransit. alter, qui tam de , tertius qui medio modo. Celeris seu velocis causa est usus auctus: cum enim eor eget stigore maiori, ut maiore aestum temperet, celeritate motus magnitudine , quam nequit patrare , comeensat. Contrarij pullus contraria causa , mediocris causa mediocris est.
r. Ratione quietis pulsus nascitur Cr vers
208쪽
her , seu frequens, rarus , mediotis. Fr quens est, cuius quies breuis est. Rarus,qui multum quiescit, hoc est , qui inter unam alteram'; pulsationem multum temporis interponat. Mediocris qui medio se habet
modo. Causam agnoscit usum auctum propter auctu calorem. fere semper coniungitur cum virtute debili, paruiscue pubsibus. Rarus vero causam habet vlum imminutum , frigidumque cordis temper mentum , astititium, ac morbificum in aegris,naturale in sanis.Mediocre vero me .diocrem causam. Hae sunt omnes pulsuum
differentiae simplices, unde facile comp sitae innotescunt. nam hae ex illis Pendent
Iam vero aliae sunt pulsuum differentiae
ex mutua eorum comparatione ortae:cum
enim inter sese conferuntur pulsus, aequales reperiuntur, aut inaequales; ordinati, aut inordinati; proportionati aut improportionat is
In aequalis pulsus vel in omnibus simpluribus differentus est, vel in aliquibus. Ille est , qui inaequalitatem habet in vehememtia, in duritie, magnitudine, celeritate ac frequentia. hic vero qui in Hiera ex illis aut in pluribus: vel in magnitudine, vel infrequentia , Vel in quavis alia. Inaequalit iis autem causa est potissimum facultas a causa morbifica perculsa, vel ab eadem vitiatum instrumentum, obstructu nempe
209쪽
I92 Institutionum Medie; compressumque. Haec autem inaequalitas multipliciter sese habere potest, IuXt anuam multiplicitatem aliae compliares nascuntur inaequalium 'pulsuum differentiar& utiles & pene inutiles , hoc est ratione
potius, quam reuera reperti, Ut reae monet ma nus MontanuS III suis Conlultationibus. Vtiles & quotidie animaduersae sunt inaequales in pluribus ictibus , qui 1cilicet secundum plures ictus seu secundum collectionem ictuum in qualitate habent. aliqui nimirum ictus sunt vel frequentiores, Vel celeriores , vel maiores &c. aliqui vero econtra. Sunt etiam inaequales uias
unica pulsatione, cum scilicet arteria in media fere dilatatione quasi moratur, qui pulsus Intercisus dicitur, raro quidem, sea
tamen reperitur, nec fictus est,ut alii nonnulli. Huic affinis est IntermittenS, IS DIml-rum, qui in diastole diu moratur; sipe potius, qui, dum dilatatur, in medio itinere seu spatio fere interrumpitur, & In externa quiete moratur : idque vitio materiae morbificet & debilitate virtutis vitalis. Ceterae vero inaequalitates pulsuum sere in tiles sunt, ut Caprietans, Vndos , Verm culans, formicans, tremulus, & si qui lunt alii methafisice, ut ita loquar, eXcogitati. ordinatus vero inordinatus ve pullus est, qui ex mutua simplicium pulsuum di ferentiarum collatione secundo loco nascitur . ex genere inaequalium est , qui. N-
210쪽
. A , Liber Secundust : I. ammirum inter maequalitatem ordine quendam seruat , ut si inaequalis sit ternis quia busque ictibus: duos ictus habeat celeres, tertium tardum: Vel MOS treS Ve aut qua tuor magnos, Vnum paruum, & hoc ordiane seruato progrediatur ulterius. Ex proportione vero seu rithmo plurumae , sed tamen parum Vtiles, nascuntur disserentiae, quas vide apud Galenum, si curiosius nimis fueris. vel apud Capiuaccium, Galeno nescio an dicam diligentio rem, an potius morosiorem in pilis ium1 adisserentiis inuentedis. In uniuersum illud moneo tyrones , audiendum hac in re esse
Montanum, qui quinque simplices dii rentias & eam, quae in inaequalitate cordi- sit, animaduertendas esse priecipit: cet ras sere inutiles & a se diligentissimo m dico quadraginta annis vix obseruataS.
πτ Rinarum doctiina maxime necessa. V I ria est , tum quia certior est , quam Pulsuum , nam Urina Fola auguria valet dinis habet, ait Celsus, & Fivimus piat' quem muti res variant idem ait i .lum quia Hippocrates urinarum Ape,pulsuum ram