장음표시 사용
61쪽
omne sensum & experientiam sequutur ex illa hypothesi, & eontra omesu Astronomoru auctoritatem,quae a Scaligero ceu corollaria eonfidenter tu gloriose colliguntur, satis superque conuinei pollet falsitas suae dictae hypotheseos;quae sane corollaria, & si superfluum videri possit alia indigere confutatione, cum sit radicitus euulses truncus a quo pullularunt, nihilominus a nobis refellentur pauςoiabore ut nulla vis remaneat in hoc auctore, e qui eius patrocis nium suscepturi essent habere possint ullum refugium. Nam modo apertissime ostensuri sumus huiusmodi corollaria nil aliud esse qua absurda & impossibilia,quae consequuntur eius falsam hypotheu. 1
Polus mundi alius est is polo aequinoctialis.
,, In figura seeundi eapitis est polus aequinoctialis se Io Hima, parehi. Punctum autems est polus mundi. Diuersi igitur sunt.Sed ν, est mobilis, quia sectio N mobilis. Nam angulus N,qui voe ri tur sectio autumnalis, Plato autem vocavit decussationem autum M ualem, ille, inquam, angulus mobilis est, qui tempore Hipparchis, erat in pucto N. Hodie vero est in pucto o. Itaq; circulus V. NX,, qui tune transibat per N, hodie facie decussationem suam in Ο.s, .Quare polus aequinoctialis non est amplius in signo Q Quum de is his eum Mathematicis quibusdam mihi velitatio esset,nunquam ν, potui illis ineuIeare polum aequinoctialis alium esse a polo mundi, ,, ac quamuis profiterer hane essehypothesim meam , tamen illi se is per ita a me dictum aeeipiebant,quin vellem polum mundi mota ν, lem esse, quasi eos non monuissem, me non de polo mundi, sed deas, polo aequinoctialis intelligere. Ita discessi ab illis, ut ego illis de- ,, lirus, ipsi sibi sapientissimi viderentur.
supra Scaliger pag. 3 3. ponit ceu absurdum Hipparehi qua adtrusisset duos manda polos, nempe tufigura eius . adeasclam . partes Sphaerae . Sed falso imponit hoc Hipparcho,qui nunquamat. huiusmodi absurda somniasset ,& tamen ipsemet Maliger aperte admittit illud,lieet hae nugatoria & impertineti distinctione,quod unus dicatur polus mundi, & alter polus aequinoctialis . Sed quod polus mundi sit alius a polo aequinoctialis non est nisi merum somnium: nam unus est inutum aequinoctialia di unus tantum
62쪽
eius polus,quem omnes tam antiqui quam recentiores agnostunt, neque ullus qui obseruationibus incubuit talem rem Hispleatus unquam fuit, sieut fuisset si reuera daretur diserepantia inter duos hosce polos gr. s. Supra probauimus Sealigerum ineonsiderate deceptum fuisse credete stellam potarem habuisse semper eandem dis stantiam a polo mundi fr. 3. m. 14.quem vult in sua figura esse punctum ., unde corruit eius imaginarius polus ι, dc relinquitur utius tantum poIus realis & verus quem Hipparchus cognouit, a quo ultima caudae Cynosurae aberat suo seculo par. I a .m. a . ut ipse asserit,&omnes poli ipsum eundem polum agnoscunt,qui non est mo
bilis , sed stabilis ae fixus,licet stellae fixae ob motum proprium ab ipso recedant vel eidem appropinquent,siuper quo primum mobile circumuoluitur quotidie, neque ulla datur sectio aequinoctialia eum Ecliptica quae ut mobilis. Quare non est mirandum si Scaligeri erronea opinio non fuit reeepta ab illis Mathematicis cum quiabus velitationem habuit. lieet testetur illam fuisse suam opini nem, quasi sibi persuaserit fuisse tants auctoritatis ut nullus et eo tradicere maluerit, a quibus tanquam delirus fuit habitus ut ipseomet sine rubore fatetur, 3c merito quidem, nam quid absurdius exeogitari potuiG Quia vero ille vult stellas fixas moueri motu diurno super punctuma, quem voeat mundi polum respectu aequa toris cireuli, R o T,suae figurae,qui est canon εc regula illius motus, ergo incongruὰ ω improprie sumentur declinationes stellarum fixarum respectu alterius sui circuli aequinoctialis v N X, nam eum stellae in conuersione diurna describant Scaligero circulos paralle I .illi aequatori,R o T, non possunt describere alios circulos heseseeundo aequinoctiali V N X parallelos, quia super illius polis non mouentur, dum maneti ponuntur super polo . , nee hie secundus aequinoctialis potest apte & congrue inseruire ascensionibus & deseensionibus rectis & obliquis ipsarum stellarum pro ortibus & casibus illarum definiendis, & tamen ipse Maliger nunquam deeIinationes & astensiones stellarum ad priorem aequatorem refert,
sed ad hune secundum. Quod sane apartissime patet, quia respectu illius primi aequinoctialis stellae fixae nunquam mutant suas distantias seu declinationes, quod dubio procul negare non potest Scali ger, dum ponit stellam potarem ab illius polo abesse semper gr. 3.
m. a nam tune esset semper illius stellae declinatio ab aequatore gr. 86. m. 36. & proinde reliqua stellae eandem semper retinere de berent ab illo declinatione. Et tamen omnes fatentur,nec excipitullsealiger, stellas fixas mutare continuo declinationes, non auic mdistantias ab Ecliptica, quas dicunt latitudines. Quare nulluε. G a vii
63쪽
alius erit aequinoctialis praeter illum qui inediae inter mundi polos,& proinde eorruit pseud quator ille circulus Sealigeri ROT
is Cireuli Arctici hactenus nunquam paralleli fuerunt Tropicis, 3er
Massinus. Hoe eorollarium non est minus absurdum quam fuerit praeeedens,cum ambo dependeat ab eadem falsa hypothesLCum.n.nona iginta cireuli paralleli deseribantur aequatoi i per motum diurnum .idi super polis mundi, certum est quod non poterunt re vera esse paralleli respectu alterius circuli aequatorem interimantis, sed cuno: non detur alius aequinoctialis praeter cingulum primi motus seue supra patuit , qui sese cum Ecliptica intersecat, cuius quidem Eclipticae duo puncta tropica quo magis recedunt ab aequi. noctiali deseribunt circulos tropicos ipsi aequinoctiali parallelos ;Ideo non sequitur quod dicit Seniger r quod circula arctici hactenus nunquam paralleli fuerunt tropicis de aequinoctiali ; Sed quodcunque punctum in primo nisbili & quaecunque stella deseri bit per diurnum motumcirculum raequinoctiali di impleis iam dictis parallelum. Quare recte omnes tam veteres quam recentiores arcticos 3e antarcticos reliquis tribus parallelos faciunt, quia po- Ius mundi est idem respectu cuius omnes hi circuli describuntur.
Nonsempe ab L em partibus orirantis quinocti unt. ,, Esto A polus Arcticus,B polus Antarcticus.Peripheria EGΗLD, , , Ecliptica,Peripheria F GI KC, orizon ortivus.G locus aequinocti, ,, in Ecliptica seculo Hipparchi. H locus aequinocti, seculo Albatent, ,, L locus aequinoctij hodierni. In conuersione mundi, que fit ab E adis H, & ab H ad D, punctum L in Ecliptica prius oriebatur quam H, is & H prius quam G. Quare L oriens tangebat ortirium orizontem is in puncto Κ ; H autem in puncto I. Denique G oriens adhue tangit ,, punctum orizontis. Manifestum igitur est quum aequinoctium eseri lat in H tempore Mahumedis Albatem lucoriente sole in puncto I
64쪽
is suisse aequinoctium. Hodie vero quia aequinoctium est in L,oriente ,, Sole a puncto Κ, aequinoctium siet in puncto K. Quum isitur teporeis Hipparchi aequinoctium fieret in G,tempore Albateni in I, hodi ,, vero fiat in K, manifestumest Eon seri per si iisdem partibus aequiis noctia fieri. Qiam erat demonstrandum. a V Maginus. Q ot verba tot nugae. Cum fit demonstratum,unteum esse aequatorem circulum omnibus se iis de unicum mundi polum, sequitur etiam quod Sol tepore aequinoctii exoritur semper in illo oriron. tis puncto ubi perpetuo ori dontem interseeat aequator,quod dicitur punctum v*ri ortus aequinoctialis , de recedit a meridiano hine inde gr. o. Hoc puctum exortus aequinoctialis om ies tarn veteres quam reccutiores agnoscunt neque ritu Inquam dubitauit an fuerit variabile. Quare falsi di muria es puctum exortus aequinoctialis tepore Hipparchi fuisse in G . tempore Albareni in I sed semper fuit in Κ sicut est hodie,eo quia semper fuit unum Sidem panctum 'Eelipticae primi mobilis lectionis eum aequinoctiali quod est L in figura hae Scaligeri. Debebat Scal iger probare demonstrative &ex obseruationibus cerri uod tempore Hipparchi fuerit exortus Iuncti aequinoctialis in G,& tempore Albateni in I,& non illud priupponere. Quare male insere aequinoctia non semper ab ijsdem partibus horizontis fieri.Nee hoc est mathematice demonstraro.
M obseruatum est aeqvinoctium ab Hipparehσm Gannis an te Christum . Rursus obseruatum ab Albatentii I abhis 8M post , , Christum . Hodie vero agitur annus Christi Is 9s desinens, quo is aequinoctiu tin K. Sane maior est areus G I,quam areus I Κ,ut is postea demonstrabitur, quia maius est interuallum ab Hipparctois ad Albatent, quam ab Albateni a mo . InterualludffareuηG Iest M annorum a as. Interuallum aut Ix annorum 16. Itaque hi duo,, Meus ut vetustate ita magaitudine sese exeetans: Denique quia is I Κ, & G I sunt partes litens G Κ propterea G Κ maius erit quam
M SI,aempe totum partibus sui sagitur disserentia aeqvinoctialis,& is QEm erat prius.
65쪽
s, quitas. Quo minus oblique.surgi eo maiores angulos cum Hori- ,. Eonte fuit . Itaque punctum H eo plus distabit a puncto I,quo mi- is nor erit obliquitas Eclipticae orietis.Ideo non in I tanget orizo Lis tem, sed inter I & G . ..apropteri digerentia aequinoctialis Ale- ,, xandriae, ubi polus attollitur gradibus 3 r,est partium Io.Edinbum ,, gi Seotiae aut Hassi Danorum, ubi polus attolliter gradibus 3 6,est .
CorolIarium hoc recte procederet, nisi assumptum esset falsum . Quare non opus est alia particulari confutatione. Verum quia a . . nunquam obseruata fuit aliqua differentia a tempore Hipparchi. ad nostra tempora, ne diem disterentiam ad tot gradus, quae Ob- . . seruatoribus illis diligentibus patuisset, ideo conuincendus est a uersarius falsitatis m nifestissimae in hypothesi. l . . . NoIo hie obiter pretierire, quod cum Sealiger in hoc Corollari di in praecedente nullam faciat mentionem de Ptolemso,ticet S ip se exquisite satis obseruauerit ingressum Solis in aequinoctialia
66쪽
puncta,videtur velle dialarare se nihili tantum virum facere cum, non dignetur ipsum nominare praesertim cum alibi dixerit ipsum Ptolemaeum stasse Hipparchum interpolatum. Non miretur igitur quisquam, fi Scaliger non patitur quod moderni scriptores suam , iustam mereantur laudem in Mathematicisi, si unus Ptolemaeus ab
Vitruvius Libro primo docet , quomodo linea meridiana indaganda fit. Et tritissima e Methodus. Ea linea post aliquot annos non conueniet umbra Ghomonis. Nam omnes lineae meridianae per polos aequinoctialis transeunt. Poli autem aequinoctialis mobiles sunt. Ergo & lineae meridianae sunt mobiles. POIus enim aequinoctialis Olympi ei distabat a stella G, quam potarem vocant gr. I S. Tempore Hipparchi distabat gr. I a. m. a . Denique puncta aequinoctialia in antecedentia nituntur EG in H, abH in L in antee dente figura. Circuli vero aequinoctiales ad ea deseribuntur. Quioligitur circuli aequinoctiales, tot eorum poli erunt, de quoties poli mutabuntur,toties lineae meridianae per eos polos transeuntes m nifesto mutabuntur. Nam meridiani non transeunt per polos mun
di, sed per polos aequinoctialis.
Maximum est hoc Scaligeri mendacium. Nam ubi unquam audiuit aut scriptum legit mutari lineam meridianam unius loci a se culo & tamen ipsum non pudelitatem absurdam positionem pro mulgare . Supra patuit verum &legitimum circulum meridianum esse illum,qui ducitur per mundi polos & per verticem loci, in quo ridem contingunt maximae Stellarum altitudines supra horizonteeut & ipsiusmet Solis , qui ibi spatia diurna & nocturna aeque dispeseit. Et eu supra sit satis euidentur colatatum erroneum dogma Scaligeri quod dicitur polus aequinoctialis diuersus a polo mundi, sequitur manifestissime, nullum alium posse dari meridianum praeter eum per mundi polos & verticem incedentem. Quare unica ae linea meridiana, di fimperananens in quoesmq; loeo & qu cunque tempore . Fateor polum aequinoctialis olynipiet distitisse Stella laruvulgo Eocata gr. 18.eiret rι& temporibus Hipparchi
67쪽
I2. m. 24. & hodie minus quam tribus. Gadibus, sed illum assirmo esse ipium mei polum m. indi di non altarius aequinoctialis . quam qui aequaliter iacet inter dictos mundi mios i sicut omnesiunanimi consensu agnoὰunt Quia scilicet Stella potaris ob modum propriuoctam orba cotinuo accessit ad potu, no aute maenoesia ipa retroiscesserunt, ut salso asserit Scaliger .i Attende quaeso L ctor ad inam
nitatem huius Corollarij hac ratiocinatione.Si verum fuisset quod asserit Seliger poluh uinoctialiu motalem esse & r urn cireu- Ium esse ab aequatore primi. mobilis diuersum , sequeretur quod supra diximus , nempe quod darentur duo circuli meridiani, unus nempe respectu Stellarum fixarum qui esset perpetuo stabilis in quocunque loco, alius respectu polcrum mobilium qur esset variabilis ab illo magis & minus pro remotione poli illius mobilis a polo mundi ; sed quando ipsi poli coibunt fier unus tantum merae ia- . nus. Esto igitur Ioeus quispiam in terra, ius vertex naxur in A; M sit B polus mundi, Circulus igitur ABF incedens per verticem .
68쪽
meridianus Α CG, in quo reipectu Solis accidit meridies. Quis novidet posse hos duos meridianos variari maximo hori ZOntis arcu E F, pro varietate totius puncti verticalis A. Vnde quado obserua, bitur altitudo maxima alicuius Stellae fixae illa fiet in meridiano iΑ B F, sed quando obseruabitur maxima Solis altitudo continget ilia in alio meridiano AC G, neque tamen ab ullo Astronomo vn- quam proditum fuit esse circulos diuersos ubi accipiuntur meridianae altitudines Solis,& Stellaru ui.Quod si daretur mutatio lineae meridianae propter mobilitatum poli C, prout accedit aut recedit a
puncto B mundi polo, cognita quidem fuisset ab aliquo artifieo , praesertim quod in aliquibus Iocis esset distincta per notabilem
- reum hori Zontis . nam quando polus aequinoctialis C secundum dogma Scaligeri unitur cum polo mundi B, evanescit meridianus Λ C G, & unitur eu meridiano A B F atq. sic appareret insignis mu . tatio in linea meridiana quae ubi prius respondebat in puncto horis zontis E respondet nunc in puncto horizontis.F cum dii serenti ., areus orizontis E F,quae interdum potest eo gr.9o.& tamen nemo . unquam animaduertit minimam aliquam ditarentiam situs meri. . diani eiusdem loci. . γ t 'u A E L- Praeterea dico, quod si daretur mutatio lineae meridianae seque, retur etiam mutatio altitudinis poli cuiustunq; loci. Nam quoniapolus C pro suo motu variat altitudinem supra hori Zontem,idci eo etiam variatur altitudo poli dum resertur ad dictum polum a s . quod negare non audebit Scaliger, eum attenderit ad operatione, qua per altitudinem Solis meridianam cognoscitur poli altitudo . Vt taceam etiam quod super ius dixi, quod altitudo poli sumpta mediantibus stellis fixis non congruet eum altitudine poli quae me- .diante Sole colligitur. Haec sunt paradoxa adeo a veritate absona ut prodeant Scaligerum ineptissimum Altronomum fuisse eum ipsius Astronomiae principia & solida fundamenta euertat.
Pendet abantecedente . Nam horologia solaria, & organa scio- is therica,quum linea meridiana, cui superposita sirat,incipiet trepi- . ,, dare,& ipsa quoque variare incipient, umbra eorum lineis non euna, ueniente .Quyd erat prius. Et quia per antecedens lineae meridianae
69쪽
x, mutant, per qua tum autem eo maior est differentia aequinoctialis,
,, quo vetustior, erso & lineae meridianae hodiernae a prioribus meri - ,, dianis eo notabilius discrepabunt, quo priores lineae vetusti reserunt . Unde necessario horologia eo magis variabunt, quo vetustiores erunt lineae, quibus imposita sunt. Quod erat minis sterius. ἰ Mamnus. Cum hoe Corollarium pendeat ab anteeedente, alsium erit fieue est illud, sed ut eius falsitas magis appareat, examinabimus ac consutabimus quae Soliger subiungit in sequenti hoc Scholio.
,, Vtriu '; eam insignis rei singula illustria exempla apponemus . ,, quod sciliret solatia defietant a pisca epocha,& quod eo magis diis se maenient, quo erant vetustiora. Prioris exemplum habebim us,, apud Plinium de Obeliseo Augusti.Caput integrum huc transfer ,, mus.Tum quia totum huic demonstrationi necessarium, tum quia ,, duo insignia menda ex eo sustulimus, ut emendatius Lectori
Ei,qui est in campo,Diuus Augustus addidit mirabilem usum ad ,, deprehenadas Solis umbras, dierumque, ae noctium magnitudi- ,, nes,strato lapide ad magnitudinem cui par fieret umbra, brutriae
.. eonfecto die, sexta hora i paulatimque per regulas,quae sunt ex aere,, inelusς, fingulis diebus decresceret, ae rursum augescerer. DignR ,, cognitu res de inpenio 'cundo. Manlius Mathemarieus apici minis ratam pilam addidit,cuius vertice umbra colligeretur,in semeti is ium alia incrementa iaculantem apice,ratione,ut ferunt a eapitoo hominis intellecta. Haec obseruatio triginta sere annis no eogruit, is sue Solis ipsius dissono cursu,& eoeli ratione aliqua mutato, siuvio uniuersa tellure aliquid a centro suo dimota,ut deprehendi S i is alijs locis aeeipio: siue Vrbis tremoribus ibi tantum gnomone inis torto,siuecinundationibus Tiberis sedimento molis factor quam . ,, quam ad altitudinem impositae rei in terram quoque dieanturia is cta fundamenta. M Quam illustris,quam eonveniens arsumento nostro loeus isto,, Plini7, si tam immanis moles obesisti aliquo vitio, aut vi extras perpendiculum vel minimum eiecta fuisset, tanto molimine rati ,, cinationum opus non erat Plinio ad causam inuestigandam undo,, diserepantia illa post triginta annos accidisset. Inis contra quia . - ,, ineolumi statu obeliscas manebat, neque vitium feeerat, hoe amis iam potius praebuerit Plinio , ae resiqvis eius aeui nobilioribus inmis geni js tam latentis mutationis causas iudagradi praesertim cun iu
70쪽
Ds Scaligeri de anticipatione Aequi nectiorum. 3 9
, in ultimis verbis diserte scribat nullam labem aut sedimentum contigist e,propterea quod substructio fundamentoru, Vt ipse monet, is ad Obelisci ipsius altitudinem iacta fuisset. Quia igitur nullum vis, tiun ,nullam labem in mole, neque in situ ipsius animaduertebat, ,, ob id causas occultae variantiae disquirere conatus est. Ecce ingens,, stratum lapideum erat virgulis aeneis distinctum, quae de palationes ν, dierum, ut Vitruvius loquitur, ostenderent. Obeliscus autem ipsos, erat vice Cnomonis r qui quum exacte ad perpendiculum staret, , , neque ullam viiij, aut inclinationis suspicionem daret, si ratum ve- ,, ro lapideum , cui imposita erat moles, nullum sedimentum fecisset, . , sed aequabili superlicie, ut ab initio, maneret: in in hac status incolu, , mitate umbra Obelisci veteribus lineis , aut regulis illis aeneis non ,, cogruebat.Quae igitur caula illius discriminis, nisi quod linea meri-
,, diana, ad quam moles directa fuerat, iam a prisca Epocha desciue - rat A medio tempore imperij Augusti,ad id tempus, quo haec scri-
, , hebat Plinius fuerint anni plus minus centum. Deductio triginta , is ante quos umbra adhuc conueniebat lineis, septuaginta anni me x, rint,intra quos haec inutatio coligerit, vel potius a quibus septua- ,, ginta annis ea mutatio sensu & oculis percipi potuit. Nam sane,ut ,, alibi diximus, in septuaginta annis antieipatio localis manifesto , , deprehenditur unius gradus in Ecliptica . Cuius rei verius causas, , ignorans accuratus atque eruditus Scriptor ac simul rerum naturaeis consultissimus nihil aliud quam ad coniecturas remotissimas conis, , fugit, quae dubium magis augere, quam tollere possint, ut solet fieri ,, in rerum ignoratione. Tandem quum tot congestis argumentis sibi ,, ipse non saeisfaceret, maluit absurditate rem absoluere, quam inis, , tentam relinquere, quum adijcit,terram suo centro motam. Quis, , ferat terram centro suo luxari Ridiculum . Id vero summa atten-
, , tionis vi amplectendum,quod postremo loco ponit: Vι deprehendi ,, ct in alijs Deis aecipio . Ergo non obscure indicat eandem occul , , tam mutationem alibi quoque in solaribus horologijs & seiothe- , , rieis organis contigisse, ne dum Romae in obeliseo. Atque hie qui- , , dem loeus Plinianus auro contra carus non est , qui tam aperte ib,, nearum meridianarum mutationes prodat. Maginus.
Videtur sibi Scaliger adinvenisse maximum sumendamentum suae erroneae opinionis de mutatione lineae meridianae, dum Plinius
asserit, beliscum Augusti qui in subiecta planitie ostendebat Solis
meridianas umbras ac incrementa & decrementa dierum post soannos mutationem fecisse . Quod sane euenisse certum est ob sola