장음표시 사용
311쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VII. 289
tatusque est, ne se admodum animo demitterent, neVe Periturbarentur incommodo : non virtute, neque in acie vicisse
Romanos, sed artificio quodam et scientia oppugnatiouis, cujus rei fuerint ipsi imperiti: errare, si qui in bello omnes secundos rerum proventus exspectent: sibi nunquam placuisse Avaricum defendi, cujus rei testes ipsos haberet; sed sactum imprudentia Biturigum et nimia obsequentia r liquorum , uti hoc incommodum acciperetur: id tamen se celeriter majoribus commodis sanaturum. Nam, quae ab reliquis Gallis civitates dissentirent, haes sua diligentia adjuncturum, atque unum consilium totius Galliae esse turum , cujus consensu ne orbis quidem terrarum po sit obsistere: idque se prope jam essectum habere. Interea aequum esse ab iis communis salutis causa impetrari, ut castra munire instituerent, quo facilius repentinos hostium
XXX. Fuit haec oratio non ingrata Gallis , maxime
quod ipse animo non defecerat, tanto accepto incommodo, neque se in Occultum abdiderat, et conspectum multitudinis fugerat : Plusque animo providere Qt Ρraesentire existima-hatur, quod, re integra, primo incendendum Avaricum, post deserendum censuerat. Itaque, ut reliquorum impera torum res udVersae auctoritatem minuunt, sic hujus ex con-XXIX. In acie. Mo n ter sim. Alii acie. I Errare, si qui in bello e a nu quam enim, ait Livius, lib. xxv, minus quam in bello eventus res- Pandent. v Et Seriec. Theb. a t. IV, v. 629 : re Fortuna belli semper ancipiti in loco est. M J
illud Daris. Et Oudendorp. bone defenderunt. MoRus. Cons. et Suet. Aug. m; et Vat. Max. III, 2, 5,
IDe verbo v. Berger de pulchri t. orationis, p. Besertur ad miserico diam vulgi cap. praeced. naturum. Fo san Iarcitururn Beriti. Consensu. Vulgo consensui. CL , 6. M. CAp. XXX. Et conspectum muItia rudinis. Sic boni eo. d. et edd. vet. Vulgo recentiores nequct. ProDidere. E longinquo videre. V. Oud. ad Suet. Aug. o.
AMaricum . . . censuerat. Cons. E.
312쪽
trario dignitas, incommodo accepto, ita dies augebatur :simul in spem veniebant ejus astirmatione de reliquis a jungendis civitatibus, primumque eo tempore Galli castra muti ire instituerunt, et sic sunt auimo Constemati, homines insueti laboris, ut Omilia, quae imperarentur, sibi Ρatienda et i,erferenda existimarent. XXXI. Nec minus, quam est pollicitus, Vercingetorix animo laborabat ut reliquas civitates adjungeret, atque eurum principes donis poΙlicitationibusque alliciebat. Huic rei idoneos homines deligebat, quorum quisque aut Orutione subdola, aut amicitia facillime capi posset. Qui Avarico ex-Puguato refugerant, armandos vestiendosque curat. Simul ut deminutae copiae redintegrarentur, i inlinrat Certum rium rum militum civitatibus, quem, et quam ante diem in Ca tra adduci velit; sagittariosque omnes, quorum erat Per
magnus in Gallia numerus, conquiri et ad se mitti jubet. IΙis rebus celeriter id, quod Avarici det Ferierat, ex Dietur. Interim Toutomatus, Olloviconis filius, rex Nitiobrigum,
cujus pater ab senatu nostro amicus erat appellatus, cum magno equitum Suor ura numero, et quos ex Aquitania conduxerat, ad cum pervenit. XXXII. Caesar Avarici complures dies commoratus,l Tacit. liist. iii, io; iis qui legati
missi gunt, ait Tacitus, re facundia adsit, muIcendique vulgum artes auctoritas. u lmae Nitiobrigmn. De liis Vercingetorigi conciliatis vid. o. M. N men viri, c. mire variatur in codd. Graecus habet Mihi non dubium est, legendum Teuto. manu ; haec terminatio a mar, C
lebris, frequens fuit in Dominibuκ antiquis Celticis. Sic Vis marias et similia. CAP. XAXII. quidam codd. a Mari , scd dativum illud pos- Patienda et perferenda. Sic Oud.
ex o Hd. restituit. Ita et Horat. EP. I, 25, 27 : te Ruro meo possum quidvis perferro patique. 1
C p. X XI. Donis pollicitationiabrisque. Alii inepte bonis pollicit
rionibus. Quorum quisque OrationE... aut amicilia . . . Cui posset. Hunc esse ordinem verborum , Clar ius et Oudend. monuerunt : et sic metaphra tos Graecus luterpretatus est. M. Pro aut orat. subd., Maliger vitio oper rum et or. si bd. quod deiu ad alias
editiones fluxit. Capi in aliis deest.
313쪽
suuunamque ibi copiam frumenti et reliqui commeatus nam tus, exercitum ex labore atque inopia resecit. Iam 'ope hieme consecta, quum ipso anni tempore ad geretidum hellum vocaretur, et ad hostem proficisci constituisset, sive eum ex paludibus silvisque elicere, sive obsidione premere posset; legati ad eum principes AEduorum veniunt, ora tum , si ut maxime necessario tempore civitati subveniat: summo esse in periculo rem; quod quum singuli magis tratus antiquitus creari, atque regiam Potestatem annum obtinere consuessent, duo magistratum gerunt, et se uterque eorum legibus creatum esse dicat. Horum esse alterum Convictolitanem, florentem et illustrem adolescentem; alte rum Cotum, antiquissima familia natum, atque ipsum hominem summae potentiae et magnae cognationis ; cujus frater Valetiacus proximo anno eumdem magistratum m serit: civitatem omnem esse in armis, divisum senatum , divisum populum; suas ciri usque eorum clientelas. Quod si diutius alatur controversia, fore uti pars cum Parte civi
tatis confligat; id ne accidat, positum in ejus diligentia
XXXIII. Caesar, etsi a bello atque hoste discedere detri
mentosum esse existimabat, tamen, non ignorans quanta ex dissensionibus incommoda oriri consuessent, ne tanta
terioris latinitatis est, et grammatices legibus repugnat, ut nolavit Oud. JAnnum obtinere. Cons. 3, 36. Μ. Alii annuam. Glossa est. deriocus. Alii Uede cris. Sed
mytilum; sturas. Plerique, Popia Ium in euas. Deleverim in , quia a codd. plerisque et edd. ve t. abest, et ipse Oadendorp. agnovit Mali gerum primum illud in exhibuisse. Ergo aio procurrit oratio : in umlenatum, t isum populam; auc c uaguae eorum clientel esse). Frangit vim cirationis illud in. Μ.
omnino delendum , delevi. I Delevit et Achaintre. JC p. XXXIII. Detrimentosum. Verbum alibi non occurrere multi monuerunt, volueruntque corrigi, et legitur pro eu in codd. duobus detrimento suo, aut in uno detriamentum summum. Prior lectio est nihili, altera serri potest. Sed si verbum hoc analogicae convenit, quidni Caesar videatur hoc posuisse Z Form tum est, ut portentosus a portentum. Benti. forsan detrimentum sibi fore.
314쪽
et tam conjuncta limPulo Romano civitas, quam ipse semper aluisset, Omnibusque rebus ornasset, ad vim atque ad arma descenderet, atque ea Pars, quae minus Sibi confideret, auxilia a Vercingetorige arcesseret, huic rei praevertendum existimavit; et quod legibus AEduorum iis, qui summum magistratum Obtinerent, excedere ex finibus non liceret, ne quid de jure aut de legibus eorum deminuisse videretur, ipse in .ssiduos proficisci statuit, senatumque Omnem, et quos inter controversia esset, ad se Decetiam evocavit. Quum prope omnis Civitas eo convenisset, docereturquo , paucis clam convocatis, alio loco , alio tempore utque Oportuerit, fratrem a fratre renuntiatum, quum leges duo ex una familia, Vivo utroque, non Solum magistratus creari vetarent, sed etiam in senatu esse prohiberent, Cotum imperium deponere coegit; Convictolitanem, qui per sacerdotes more civitatis, intromissis magistratibus, esset creatus, potestatem obtinere jussit.
minus assii consideret , pars inscrior, victa. lna Iegibus. Bene sic repetitur praepositio more taesaris, auctoritate eodd. Decetiam. Hoc nomen Ursinus in suo codico, et Oudeud. in septem MSS. Optimis reperit. Alii habent etiam, aut omnino omittunt hoc vel hum. Ursitium Maliger et Cellarius jam secuti erant. Messelingius iunota ad Aulonini itinerar. p. 367, Ursinum Probavit. M. Hodie Deci .
quum rescivisset Colum a Valetiaco fratre, non hoc loco nec tempore quo oportuerit, paucis praesentibus suisse creatum , dum, etc. B.JDuo. Sic et v, 38. CL Gron. ad Idv. xxxv, u I. Vulgo duos. Imperium. Vulgo magistratum contra eodd. teste Oudendo io. M. Glossa erat. Intromissis. Oherlin. scribit m- termissis magistratibus, sed addit rassentior Davisio, intromissis -- gistratibus legenti, o vestigiis me
taphrascos Graecae, quae παρ ντων νων
habet. Accedere mihi videtur haec causa, quod Qesar singula singulis opponit, et Cotum a fratre , C-- vietolitanoni a sacerdotibus; illum paucia clam ConNocatis, hunc in tromissis magistratibus creatum dieit. Clarhius etiam probavit emen
dationem Davisti ; sin cui vulgata
placeat, putat sensum esse PDMe, quo tempore vacabat magistratus. Sed nonne haec esset πψι,να ς Ptaue supervacua Z Lamberti Bosii conjeciatura, ex ejus animadv. ad Caes. P. 22, ab Oudendo io jam Prolata, intermitatis magistratuus, rem eam-
315쪽
XXXIV. Hoc decreto interposito, cohortatus d duos ut
controversiarum ac dissensionum Obliviscerentur, atque,
omnibus omissis his rebus, huic bello servirent, eaque, quae meruissent, praemia ab se, devicta Gallia, exspecta rent, equitatumque omnem et peditum millia X sibi colo riter mitterent, quae in praesidiis rei frumentariae causa disponeret, exercitum in duas pia tes divisit; IV legiones in Senones Parisiosque Labieno ducendas dedit; VI ipse in vernos, ad Oppidum Gergoviam secundum numen Elaverduxit: equitatus partem illi attribuit, partem si hi reliquit. Qua re cognita, Vercingetorix, omnibus interruptis ejus numinis pontibus, ab altera Elaveris parto iter sacere coepit.
XXXV. Quum uterque utriquo esset exercitus in Cons Pectu, sereque e regioue Castra Poneret, dispositis exploratoribus , necubi essecto ponte Romani copias traducerent, erat in magnis Caesari dissicultatibus res, ne majorem se talis partem numine impediretur; quod non lare ante audem, quam Davi sit emendatio, ex ἀprimit. Ε mente Iurinii intellig. D
conlibo. M. Dubitat Oud. an non in romittere valere possit admittere.
f Admisit Achaintre. JCιν. XXXIV. His rebus. Oud. restituit his e codd. et edd. vet.
Ita, Labieno JEMDeris. IIoe est additamentum recentius. Caesar scripserat, ab altera parte e alius deinde explicavit sic, ab Hierosuminis parte: alius, altera EI stria partes nam Cest varietas scripturae in h. I. Videtur Oudendoris pio idem placuisse, ein fluctuat. M. C p. XXXV. Quiam uterquE ... poneret. Tam multiplex est h. l. varietas, diligenter enarrata ab Oudendorpio, ut vulgata lectio non possit certo diei a Caesare prosecta, et lineam additamentis obrutum esse aP-
pareat , quibus resectis, sertasse prima lectio reperiri poterit, quam suisse puto hanc r Quum utrinque essent
in convectu , fere castris castra ορ- ponebant. Dispositis Sic utrinque explicatum est ascriptis Verbis, uterque exercitus ; et e regione quale sit glossema tacito intelligitur. Ponere est a Lipsi O : codd. eni in verbum simplex ponere habent. Qet rum que Post fere abest a quihusdam , et ponebant in pluribus legitur. M. In multis codd. et edd. vet. legitur : Quum uterque utrinque exissent. Morus dederat e reg. C tris castra P. Sic et Oud. iii M. priore cum Maligem et aliis, se i in ed. Posteriore recte r. castris omisit. Servavit castris Achain re, ex sui
usi ante. Sotisu eodem. In causa nives in inolitibus lique cice.
316쪽
tumnum naver vado transiri solet. Itaque, ite id accideret, silvestri loco castris Positis, e regione unius eorum tium , quos Vercingetorix rescindendos curaverat, Postem die cum duabus legionibus in occulto restitit; reliquas e pias cum omnibus impedimentis, ut consueverat, misit, captis quibusdam cohortibus, uti numerus legionum Con tare videretur. His, quam longissime possent, progredi j sis , quum jam ex diei tempore conjecturam caperet in castra per entum, iisdem sublicis, quarum pars inferior integra remanebat, Pontem reficere coepit. Celeriter essecto opere, legionibusque traductis, et Ioco castris idoneo delecto, reliquas copias revocavit. Vercingetorix, Te cognita, ne
contra suam Voluntatem dimicare cogeretur, magnis itineribus antecessit.
Captis ... cohortibus. Et haec est incerta lectio. Pro cum pauci codd. recentes habent demptis o verbum
nuntieti quartis abest a plerisque et quibusque non nisi in uno cod. videtur exstare, pro quo codd. omnes quilusdam habent, praeter unum, in quo est quidem. Sic per codd. verior lectio erit: craptis quibusdam cohortibus. Etai autem res certa est Caesarem ossicere voluisse, ne hostes sentirent duas legiones restitisse in o cullo; sed ut putarent omnes sex
legiones, vid. c. 34 , esse integras et tamen quaeri potest, quid hoc si hi velit, eum hoc essecisse, captis busdam cohortibus. Haud dubie ex his cohortibua quibusdam confecit
aliquam militum manum, quae Videretur esse instar duarum legionum relictarum. Vitium est in verbo cap. m. Caeterum rem, hoc capite narratam, repetiit Polyaenus in Strateg. vm, 23,9. Cons. Dio Cass. xL, 35. M. Collarius probat lectionem dem' iis quiariis qua que cohortibuε, et admittit expositionem D. V sit :Caesar sex legiones in Arvernos duxit, cap. 3έ, secundum flumen Elaver ad Ger viam, dein, quum id flumen
tu transire non posset, cum duabus legionibus restitit, quas dempta
quaque quarta cohorte consecit; reis
liquas copias misit. Sio ex LX tibus captae XV speciem duarum imgionum, et XLV reliquae sex legi
num speciem praebebant. Benu. v lebat exemptis quiBusdam cohortiabus. Iurinius Clarkii emendationem demptis quibusdam coh. probat et Vossii explicationem rejicit. Lia
tionem, quam admisi, jam receperat Achaintre ex suis opti. Captis hic est, retentis. J
Antecessit. Ea sunt verba quihus Vercingetorigem vituperat Tu pin de Crias/, t. II, p. 62 e re La Com
317쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VII. I93
XXXVI. Caesar ex eo loco quintis castris Gergoviam Imrvenit, equestrique proelio eo die levi facto, perspecto urbis situ, quae, I sita in ultissimo monte, omnes aditus dissici les habebat, de expugnatione desperavit; de obsessione non prius agendum constituit, quam rem frumentariam exΡ disset. At Vercingetorix, castris prope Oppidum in montepositis, mediocribus circum se intervallis separatim Singularum civitatum copias collocaverat; atque omnibus ejus
jugi collibus occupatis, qua despici poterat, horribilem speciem praebebat : Principesque earum civitatum, quos sibi ad consilium capiendum delegerat, prima luce quotidie ad se jubebat convenire, seu quid Communicandum, Seu quid administrandum videretur: noquo ullum sere diem intermittebat, quin equestri prielio, interjectis sagittariis,
is part et d'autre; mais elle aurait ligi Perdue Imur les Romains, et o lai is autaui do gagn6 imur les Gaulois.,i l p. XXXVI. I Quintis castris. Nempe quinta die, quum quaque die
Castra metari solerent Romani. JDe expugniatione ... constituli. Sensus est Perspicuus : Vidit non posse urbem capi, etsi obsideretur; voluit tamen eam obsidi ciue aliquata. diu premere, sed comnieatu autea proviso. Et hic sensus in metaphr. Gr. . ex Pressus est. Quum autem codd. aliquot non habeatit verba , spera Dis, de obsessione, quae et Iulius Celsus omisit ; quumque alii rursus oppugnat Bur Pro exPugna tione exhilaeautuon male suspicatur Oudelido ius Cesar in simpliciter scripsisse : de oppugnatione non prius agendum constituit. M.
Si proba est leelio vulgata , intolligonda est expugnatio subita. Prope oppidum. Al. Pro DPyido. Qua despici poterat tu castra H
t Horribilem, i in melisa multitu- diue in armis. B. l
318쪽
quid in quoque esset animi ac virtutis suorum periclitaretur. Erat e regione oppidi collis sub ipsis radicibus montis, egregie muultus, atque ex omni parte circumcisus: quem si tenerent nostri, et aquae magna parte et pabulatione libera prohibituri hostes videbantur; sed is locus praesidio ab iis non nimis firmo tenebatur:) tamen silentio noctis Caesar, ex Castris egressus, Prius quam subsidio ex oppido veniri posset, dejecto praesidio, potitus loco, duas ibi legiones collocavit, foessamque duplicem duodenum pedum a majoribus castris ad minora perduxit, ut tuto ab repetitino hostium
incursu etiam singuli commeare possent.
XXX . Dum haec ad Gergoviam geruntur, Convictin
litanis AEduus, cui magistratum adjudicatum a Caesare d monstravimus , sollicitatus ab Arvernis Pecunia, cum qui busdam adolescentibus colloquitur, quorum erat princeps Litavicus atque ejus fratres, amplissima lamilia nati ad Iescentes. Cum iis praemium communicat, hortaturqueu ut se liberos et imperio natos meminerint : unam esse
Periclitaretur. Plane sic II, 8, et m. c. 13 , nil ergo correctione opus. Prohibituri. Cod. Beg. Prohiberi. Non nimis firmo. Canterus , Var. Leci. II , 28, non minua Armo; et sic exhibet eod. Norvi c. sed praestat vulg. Verum quod mox sequitur tamen mutandum est in tum, ut est in edit. Bob. Stephani. Hotom. satis acute dabat: non nimis mo tamen tenebatur. Omissum a librario adverbium loco motum videri potest. nus in suis codd. leg ebaa Ae in tred' men silentia noesis. Iurini
Cis. XXXVII. Adjudiearum. Alii
Demonstraνimus ; cap. 33. De liis AEduorum molitionibus cs. Dio Cass. L, 37. M.Litaselaua. Nummors ejus duo ex auro Proseri mutemue , des Mo nyel de France , pag. 48. Exlii teos et Haseerca, ad Orosium, Va,
ir, additque tertium ex Sura mu-
aeo. Epigraphe ibi occurrit iaTA , vel
LITAVI. Quod Pone caput conspicitur e notat Cabillonum. Priores duo nummos offert etiam Pellerin, Rec. I, tab. V, 5, et Rec. III, tab. XXIV, 6. In posteriore autem epigraphen
dam statuit, et de Litanobriga explicat, cujus mentio in itin. Aut
nitii. aemium communicat, Pecu
niam, qua sollicitatus fuerat. HoTo-M NΝus. Altera lectio Primum , quae etiam in metaphr. Graec. Occurrit,
319쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VII. 29
AEduorum civitatem, quae certissimum Galliae victoriam distineat; ejus auctoritate reliquas contineri; qua tradu i ta , locum consistendi Romanis in Gallia tion 1ore : esse nonnullo se Caesaris beneficio assectum, sic tamen, ut jus-: tissimam apud eum causam Obtinuerit; sed plus communi Iibertati tribuere : cur enim potius AEdui de suo jure et dei legibus ad Caesarem disceptatorem, quam Romani ad 2 lauos, veniani3 s Celeriter adolescentihus, et oratione magistratus, i et Praemio deductis, quum se vel principes ejus consilii 1orei Profiterentur, ratio perficiendi quaerebatur, quod civitatem temere ad suscipiendum bellum adduci posse non confide-
, ruit. Placuit uti Litavicus decem illis millibus, quae Coo
sari ad bellum mitterentur, Praeficeretur, atque ea ducenda curaret, fratresque ejus ad Caesarem Praecurrerent. Reliqua, , qua ratione agi placeat, constituunt.
XXXVIII. Litavicus, accepto exercitu, quum millia Pa , suum circiter XXX ab Gergovia abesset, convocatis subito, militibus, lacrimans, si Quo proficiscimur, inquit, milites 7 Omnis noster equitatus, omnis nobilitas interiit: princi; pes civitatis, Eporedirix et Virdumarus, insimulati prodi-
, Distineat. Al. detineat; i. e. m, duci ab sociis. M. Graecus χρηματων i retur; obice suo impedit quin victo- uπίδι.ν ria sit solida et continua. Deeem illis miatibus. Vid. p. 34. Diseeptatorem. Aliae lectionet, Μ., disceptaturi, visceptatum, sunt coria Cap. XXXVIII. Equiniatus...nobia, ruptiones verae lectionis. Μ. I acer Extremo hoc capite, et i tator, qui litem dirimit, judex et am principeε. M. biter.J Utitur hac voce Plautus,Μ - EporedTrix et Virdumarus. Hii teli. V, 2, IG. CL Gron. ad Liv. cum equitatu ad Caesarem Praecur t xx VIII, 35. rerant. Conseratur caput 39. MOR.- , Oratione. Al. ratione. Epore ueris, vulgo Eporo rix. I , Proemio deductis, a societate B rum elarissimus Millinus in Mone-mana ad Gallos , ut aut ea AEdui tis antiquis ined. tom. I, pag. 1έ6, , traducti a Romanis ad Gallos. Ε, e lapide detecto anno I m in sun-- go non opus est cum V sio prc mentis arcis Boruonis murbonrnii eps ductis legere, aut cum aliis Lano docet ducis nomen esse
dubitare, an deduci possit poni pro quale dedimus, ejusque filium
adduci. Manet verbii sua vis, de- num elientem fuisse Cesaris, as
320쪽
tionis, ab Romanis indicta causa intersecti sunt. Haec ab iis cognoscite, qui ex ipsa caede sugerunt; nam ego, fratribus atque omnibus meis propinquis intersectis , dolore prohibeor, quae gesta sunt, pronuntiare. n Producuntur ii, quos ille edocuerat quae dici vellet, atque eadem, quae Litavicus pronuntiaverat, multitudini exponunt : u omnes equites AEduorum interfectos, quod collocuti cum Arvernis dicerentur; ipsos se inter multitudinem militum Occultasse, atque ex media caede Profugisse. η Conclamant AEdui, et Litavicum, ut sibi consulat, Obsecrant. Quasi vero, inquit ille, consilii sit res; ac non necesse sit nobis Gergoviam Contendere, et cum Arvernis nosmet conjungere. An dubitamus quin, nefario facinore admisso, Romani jam ad nos interficiendos concurrant 7 Proinde, si quid est in nobis animi, Persequamur eorum mortem, qui indignissime in terierunt, atque hos latrones interficiamus. η Ostendit cives Romanos, qui ejus praesidii fiducia una erant. Continuo magnum numerum frumenti commeatusque diripit, ipsos crudeliter excruciatos interficit: nuntios tota civitate AEdu rum dimittit, eodem mendacio de caede equitum et Princi Pum permovet : hortatur ut simili ratione, atque ipse se cerit, suas injurius Persequantur. XXXIX. Eporedirix aeduus, summo loco natus adolescetis et summae domi potentiae , et una Virdumarus, Pari
u hi linea penultima legendum so
Virdumarus , vulgo Visidomarus. Ast in codd. variis et in fastis Romanis triumphalibus legitur Virdum rus, quod nomen Sehotius restituit spud Victorem, de Viris ili., c. Ita etiam Propertius IV, io, 4 , ubi videndus Bmuhhusius. Omnes equites. Alii muItos.
Consilii sit res, deliberatione opus sit in tali re. B. JI Pra sidiis lucis. 3Iercatores B
manos intelligit qui erant interio, o AEduorum in praesidiis a Caesare dispositorum , rei s umentariae cau-
Per Met. Alii permonet. Male. jurias. Ρassive sumitur. V. Gel