장음표시 사용
191쪽
r I De studio tur quinque mensibus, s in sexto examen omne perficiatur. Idem fit in Eborens Colligio licet enim sine consensu MIis possit id P.Generalis mutarG. optandutamen est,ne minus habeant Eboreses,quam Conimbricenses, cum utraque Academia sit 'gis opuscs ex una in alteram fiant discipulorum frequem
tes commigrationes, quibus non parum incommodaretur, si non idem rerum cursus, ac tenor tr bique seruaretur, audita namque cogerentur audire, et carere prorsus non auditis.
Sunt ci in Germania Pontificia quaedam alumnoru Collegia,in quibus biennio vel paulo amplius Philoso ria percurritur,quia propter inopia ope
rariorum, qui gerant cliram animarum, nequeunt.
triennio detineia: imnia secundo anno valde paruisiou Psit phiae I uidiosi. Satius vero censetur ese se biennali illos philosophia,quam nulla imbui: ea namque non parum iuuantur tum ad melius intelligendos conscientiae Casus, tum ad se facilius extricandos ab haereticorum captionibus, quibuscii oportet eos congredi frequeter: qua in disputatione magis iuuantur Philosophia, quam rudi quodam Ca suum conscientiae audι tu. His itaque locis indnu ri posset, si P. Generali Uidebitur, ea dispensatio, quae significatur in .Paraeonstitutionum Cap. 3 1. Litera D. Qua dispensatione vii possent S ilia Germaniae Collegia,quibus satis magnus vel auditorii, vel Prosessorum numerus non suppetit.
Porro xtis quest consuetudo, qua ad finem astatis
192쪽
aItatis in elasse Metoricae, compendiam Logica praele solet audituris Philosophiam altero anno, abroganda Udetur; id enim s triennii limites excedit,c singulare est,s alieno fit loco, T impedit
eo tempore M etoricae lectionem cum damno eoru
saltem, qui ad Philosophiam non sunt ascensuri. Satius es igitur initio triennii Philosophici expo-Hi,s audiri Logicae compendium , quae summula
dicitura a Constitutiones 4.Par.Cap. r 3. Utera E.Posset aliquis,inquiunt,ea aetate vel ingenio esse t I la Latina lingua ei fi liciat, ex alνs facultatubus quantum ad confessiones audiendas s agenducum proximis opus est, cuiusmodi sunt aliqui, qui curam animarum gerunt, nec magnae eruditionis sunt capaces et alii rursus erunt,qui ad superiores scientias progredientur.Has autem capessere, σillas relinquere quatenus conueniat,superioris erit iudicare. J Et Cap. 1.Litera C.Iuxta modum, im quiunt,aetatis,propensionis animi,et institutionis in literis uniuscuiusque, et communis boni quod spe raretur, posset in his omnibus facultatibusἰvel alia qua,aut pluribus earum quis exerce ris qui enim in omnibus non posset,curare deberetm in aliqua earum excelleret. J Infra Litera D. Aliqui ad Co legia mitti posient, non quod speretur doctos eos euasuros iuxta eum modum, de quo dictum est, sed potius, ut alios subleuent, cuiusmodi essiet alis quis Sacerdos ad audiendas confusiones idoneus,
cybi,s ali , in quibus propicr aetatem prouceti
193쪽
rem vel alias eausas sperari non potest, uod In omnibus his facultatibus magnum facturi sint progressum,conueniet t iuxta Superioris praebcriptum in fistudiis quibus vacare poterunt,occlipentur, sin linguarum peritia, T in iis quae ad doctrina confessionibus utilem pertinent,s demum in Vs, qua
ad commune animarum bonum commodiora sunt futura,proficere curent. J, Vt hae Constitutiones Ieruentur operaepretium videtur,ut qui mediocri saltem non sunt ingenio , Philosophiam non audiant,Iedvel Casibus conscieriae pro confessionibus audiendis nudeant, vel si in Iingua Latina,quantum satis est, profecerint, eam docere contenti sint,nec in Philosophila, ac Theologia occupentur.Nam si consessarios,aut Iudi man-hros agant, Societati TUBrae,quae huiusmodi operariis valde indiget, magno erunt adιumento: sin Philosophia, ac Theologia applicentur, nullu aut paruum asserent operae pretium post magnam Societatis molestiam ac sumptum ex reditu paupersi ad id nobis collato, vi in Ecclesiae bonum impendatur , nonvi infructuose consumatur: cum praeseditim huiusmodi ingenio rudes non solum ex Philosophia commodum peηὸ nullum allaturi sint , sed n cumentum etiam aliquod ; nam post Philosophiae studium Philosophos agere volunt, y nihilo minoris fieri, quam eruditi: de hs etiam dis utant quae non intelligunt,ue implent Societatem indoctis ,
alijs, qui docti esse possunt,locus non suppetat. Verum tamen se qui ab ingeni, mediocritate no. ' longe
194쪽
Philosophiae. 17 slatae abessent,magnam vero prae se ferret indolem
ad regendum et ad concionandum, non viderentur arcendi i Philosophiae Theologiae studio,nisi
magna appareat inaequalitas, quae Nostrorum traquillitatem alde perturbat,cum praesertim eos in primis, qui Concionatores, aut Superiores suturi
sunt,oporteat in humilitate sundari, S paratos esse ad desistendum a studijs,cum oportuerit. 3 Quo certius diiudicetur, qui Philosophiae Ru- dijs idonei sint,adbibendum est examen illud, quod per Eclorem,aut Cancellarium fieri madant Con
s habetur in 'gula 3 7.Rectoris: cuiusmodi exqmen non solum ingressuris Philosophiam, sed ingressis etiam necessarium est, cum in progressu Rudiorum certius perspici possit,quid qin q, valeat , quam principio: G propterea in A.Par. Cap. 6. g. . I s.monetur Rector , ut post incaepta etiam studia observet,quis nolit,aut non possit progressum fac re:&Cap. I 3. f. .iubetur Rector in scientqs DNrioribus propter ingeniorum, T aetatum inaequalitatem expendere,quantum quisque eas discere, quandiu in eisdem versari debeat. J Quocirca praeter examen, quod haberi solet in promotione Rhetorum ad Logicam, expedit pose inchoatum etiam Logicae studium, Vostros iterum examinari:
id quod commodissimὸ fieri posse videtur post lae
Summulae,a qua audienda nulli, ne futuri quidem Casilae,sunt arcendi,cum ad conscientiae etiam Casus Medigendos prosit non parum: O Secund/M Com
195쪽
congregationis Can. II. ad altiora studia non primmouendos,compendio Dialecticae iubet esse contentos. Hoc autem peracto examinandi sunt omnes,
o seuerὸ quidem, tymgulorum facultas, s habi-
Iitas innotescat,s ex ea iudicetur non minus quaquatuor et quinq; Patru arbitrio, quibus quisq; mininerijs addicendussit:namgubernatio Societaris constare non aliter potest, nili in suis quisque Iocis ac sedibus collocetur:'multi examinis seueritate deterriti non asse diabunt Philosophiam, aut
sponte petent ab ea remoueri: examinentur 'vero
nisi obstet multitudoὶ simul omnes t boni sti
mulentur ad diligetiam maiorem,qminus idoneis suis etiam condiscipulis conuincantur. Possent cynonnulli praemoneri, ne se exponant examini; quod si velint, eonfusionis sustineant 'periculum. Siqui vero honestis de causis examini videbuntur subtrahendi at ita cautptat ab aliis minime intelligatur, alioquin vix acquiescent. Possent post hoc examen nonnulli statim amoueri;ali , quorum paulo maioripesvideatur, tolerentur ad Pascha , et ad finem anni; nam Τransalpinis annus videtur indulgendus. Qui vero amouendisunt, quamsuavissime fieri potest amoueantur,sumpta occasione alicuius necessitatis o ent etiam nonnulli,de quibus plus timetur,ante curgum Philosophiae praemoneri Societatem eorum opera indigere in docenda Gra-matica,vel in audiendis confestonibus: quare ingredi eos debere Philosophiam ea mente , t climprimum oportuerit, eam relinquant. Quod siquis his adb,
196쪽
adbibitis edulionibus nondii acqurescet , satius eris tunc huic malo mederi, quam dissimulando alere morbum, qui Philosophia mox inflante plus no
4 Cum Connitutiones 4.Par.Cap. 6. 3. 4.iubeat non esse ascendendum ad facultates superiores, ni
si post solida in lingua Latina, o literis humanioribus fundamenta, expedit ordinariem Nostri ad Logica audiendam non admittantur,nisi post anna alte in Humanitate, s bienisi in M=etorica cosumptu, aut si patiatur aetas s egregii perentur pro gressus,trimo etia oratorijs perficiatur praeceptiso exercitationibus: alioquin i Rhetorica classissere deseretur,s magno,quod ex illa leratur,omnameto, atq; auxilio,auditores carebui. Ad quod Germani quoque s. gliqui manis aluntur Collegiis, , detur compellendi: qui si orator ij cvltus , s Graecae linguae rudes in patriam redean quamuis Philosophi ac Theologi, parui penduntur ab haereticis, eosque suis parum tiles esse experientia demonstrat. Externis vero, licet grandioribus aliquid indulgendum sit, cum caeteris tamen aliquanto seuerius agatur, t et annum Myetoricae tribuant,eorumque parentibus, quantum id empediat,exponatur. Id quod multo magis prastanduerit cum nonris Alumnis aut Conuictoribus lices Italis,salua semper illa Constitutione, quae, Has facultates, inquit, capessere cy illas relinquere Huatenus conueniat, Superioris erit iudicare: quod cu
197쪽
x 8 De Rudio hilominus alia rationem sequi, cogendi non erui.JVeruntamen si nimium pueri ad Philosophiam velint accedere, ex quibus perturbatio potius timetur ordinarie,posset cum ijs agi,quod de si s qui nollent promisione obligari et nomina in matriculam referenda dare, praescribunt Constitutiones 4. Par. Cap. II. D.Non ideo, inquiunt,ὰ Scholis excludendi sunt,dummodo pacifice,s sine ossendiculo in eis versentior, uesic eis significari poterit,addendo nubilominus, quod cura magis peculiaris Scholassicorum, quorum nomina scripta in libro Vniuersitatis sunt, haberi solet. Js Constitutiones Par Cap. IA. 3.3.In Logica, inquiunt, Philosophia naturali, o morali, σMetaphysica, ctrina Aristotelis sequenda est. JHuit Constitutionivix potest satisfieri, nisi Nostri
strenue conentur .aristotelem bene interpretari:
qua in re non optimὸ audimus, quod Aristotelis contextu posthabito in cogitationibus, s inuentis nostris pene evanescimus. Quod si plus operae in - textu enarrado poneretur,esset ostrorum Philosophia maioris apud externos auctoritatis, τ tu tior in publicis distulationibus,ssolidior, cu magna pars argumentorum ex textu depromatur.Videas nonnunquam longas texi quaestiones, quibus tamen si uaris textus hinc inde collati auferantur, vix aliquid modicum superfuturum sit: tanta e distantium textuum coaceruatione opus non esset , si fristotelis sententiae suis quaeque locis exponerentur,seruato amorιs ordine, qui ad intelligentiu
198쪽
maxime confert: memoriam quoque Osecuritatea fert, cum antecedentia, s subsequentia obseruata fuerint; secus, si paucula quaedam erba a reliquo contextu auulsa, ac nuda per se perpedantur . Eam ad rem conseret non parum,si Professores et Scholastici ipsum Aristotelis textum ferant in Scholam. Et primo Prosessor praelegat prima quae que verba praesentis lectionis, explicata breviter
continuatione cum praecedentibus. Secundo memoriter praesentis textus sententiam indicet. Tertio si textus sit paulo perplexior, descendat ad aliquam eonRructionem erborism,graviter tamen,
ut discipuli AriRotelicae phrasi consuescant, π a aliqua ferὸ interpretatione, quae optimaΥideatur contentus,non alias congerat. Quarto cum
incidit textus celebrior, o in disputationibus saepe iactatus N accommodatus ad varios usus, is erit accurate perpendendus,non omnibus quidem, sed illustrioribus aliquot interpretationibus allatis , atque,excussis ut quae quibus anteferenda sit, innotescat et ex antecedentium, o consequentium colIatione,vel ex vi Graeci sermonis , ,el ex aliorum locorum obseruatione et ex insivium interpretsi
auctoritate et ex rationum momentis.QuintoΥ
niatur ad dubiola quaedam siue de re ipsa, siue demente Aristotelis : non assectanda quidem edβ- cuius momenti sint,non omittenda. Sexto his peractis tractandae sunt quaestiones: quarum duplex genus accidere solet : unum earum quae per se ad materiam,de qua disputat Aristoteles, pertinenι M a earum
199쪽
earum alterum,quae ex alicuius propositionis,qua incidenter protulit Aristoteles, occasione nascuntur. Et quaestiones quidem posterioris ordinis ,ubi primum occurrunt, tractandae ferὸ sunt. Quae Riones ero prioris generis digerantur usque ad si ne
omnium textuum ad propositae rei summam spectatium, tu ea de re nihil ferὸ definiri possit,nisi perspecta prius tota serie disputationis iaristotelicae,
tanquam fundamento quaestionu,quae superstruunturi.quod ut seruetur, magnopere non interest,si ea de causa necesse sit tota una aliqua aut aItera lectione in carino telis Verbis enarrandis haerere Professorem,quia bonorificum est, er non ingrata Scholasticis si iuuentur ι Anno telem probe possideant euatur etiam molestia tum dubiis liter alibus uin insigniorum textuum illustri interpretatione, tum insertis aduentit ijs quaestionibus, tum celeri decursu textuum, si eorum na aliqua tantum interpretatio seligatur. Quod si contextus de una aliqua materia, aequo prolixior sit, t De Principijs generationis, De Causs, De Motu Sc.non esset totus contextus anteponendus quaestionibus sed cum illis gratavice coniungendus, s in primis caueantur tractatus, quibus
nihil molestius: sed difficultatis partes in suas diui 'dantur quaestiones,poIl aliquam textus partem interponendas.Porro expediret quam maxime sit cui Nostrorum in Graecis, in Latinis, in Philosophia versatissimo demandetur prouincia interpretandi Atiliotelem ex Graeco in Latinum sermonem, retenta
200쪽
ubilosophiae. Is tenta quantum fieri potensententiae Aristotelicaveritate:ea tamen perspicuitate t per se etiam imtelligi possit ab eo, qui non sit penitus Philosophia
ignarus , etiam si ipsa verba aliter N aliter construenda , aut formanda essent, dummodo integra maneat Aristotelicae doctrinae sinceritas et cuiμs ietiamversimis ad finem operis,exemplo Lambini, reddi possent rationes per singula, collatis ac perpensis Graecis Latinisquevocabulis. Id enim σoperi auctoritatem compararet, o magnam afferret lucem tenebris Aristotelicis; atque huic versioni magno esset praesidio, si plenior accederet commentarius , P Urorum opera compil
6 Logicae Summula praemittatur , s Summmta quidem P. Fonseca esset forte magis ad rem et quia latior , clarior, accommodatior Afristoteli, o sine tricis, quae inutiles sunt,ddeterrent tirones: immo rex iis longe plures adhuc e sient recidendae per ipsum Fonseca et opera Professorum. In explicanda Summula duo menses collocentur, quia tirones magna egent explicatione, σsatis magnum tempus Logicae supererit, si MethphUcalia resecentur: nec inutile erit Summulam explanate ae plene tradere,cum aliquos ea conten non =inti m distUsos esse oporteat transituros postea ad conscientiae tum musa se irae Casus , ad Controuersias,ad Leges c c. Dum a ' mutuans Mi ι rem Summula exponitur, nihil scribant audito' 'oueniar res , nisi breuissima forte Scholiolam assuescant. Prima Nero hebdomada, quotidiana quae domi,