장음표시 사용
222쪽
hoc est, Grammaticie, Historiae, Poeticae , & Rho
Ostrorum progressus in literis Hu- manioribus magnae curae fuisse Patri Nystro Ignatio sancta memoriae indicat Costitutiones , qua de hs non minus multa, quam desuperioribus facultatibus praecipiunt, o iubent esse Collegia quaedam,quae tota linguis docendis, di cendisque impendantur. Porro ad haec studia non utilitas modo ded euidens necessitas, o nonnulla iustitiae ratio debet Nostros impellere, cum multorum Collegiorum reditus in onere docendi Grammaticam,literasque Humaniores fundentur:cuiusmodi obligationi satisfieri non pores,nis per idoneos Praeceptores: quales habituri non sumus,nisi huiusmodi studia apud Nystros so-reant . Adde, quod linguae Latinae scientia atque Uu Nostri cumprimit indigent propter variarum nationum communicationem: propter scholasticas exercitationes,Theologorum etiam,s Philosophorum:propter frequentes librorum ita Tractatuum scriptiones .propter germanam intelligentiam Sanctorum Patrum,qui satis Latine scripserunt: pro pter frequentem cum viris doctis consueιudinem . Tandem horum studiorum adminiculo potius, qua superiorum facultatum Societas breui propagata
223쪽
χo4 Destudiis est in praecipuas orbis Christiani partesmeque in iis
melius ac firmius conserirari potest, quam ijsdem artibus,ob quas initio admissa fuit ;Vnisi hoc inimgne ornamentum, quo Deus Societatem cohonesti
re dignatus est, tueri studeamus Nerendum est ,me in eam barbariem, quam in alijs probare hon sole-mμs,facile dilabamur. Na caeteras facultates,quae per se ipsae splendescunt,colimus nongrauate: sanidimus vicissim ignobiliora studia, s ad ea tanquarepugnante natura trahimur. Quare bonos agrico Ias imitari oportet,qui plus in satiuis, ac peregriri is arboribus alendis,quam in natiuis Iaborant: cuiusmodi peculiaris humaniorum literarum cura gra niter commendatur Reg. sO.Prouincialis. Dolent ero pleriqne omnes haec studia magna ex parte apud , ostros concidisse, ut bono aliquo Grammatico,aut I 'etore,aut literarum Humaniorum perito nihil plane sit rarius, ac dissicilius inventu: Fiet autem difficile magis in dies, nisi huic malo Superiorum sedulitas vigilanter medeatur: Ex 's vero, quae ad id conferre Ῥidentur, pauca nunc attingemus. Et primo quidem non impune si rendum esset, ab ijs, qui studi s altioribus vacant, contemni, splane irrideri Grammaticos, ac Rhetores : id enim literas humaniores reddit odiosas rs meminisse ostros oporιeret,arborum radices,
ac fibras non esse spernendas: quippe sine illis nullus uset virgultorum, soliorum,sorum, fructuum decor,ac' venustas. Secundo in actibus, sconuenti bus publicis Ueriorum classium 'Praeceptores non debe-
224쪽
deberent absici in tenebras, aut stare inter turbas, sed inter Fbiἰosopbos, N Theologos Professores considere,cuiusmodi honor os clo,non personis haberetur,in Colleghs praesertim,in quibus id usu receptu ei in caeteris vetoricae sulte Professori is locus deferatur: alijs alius plane no obscurus. Tertio in minister ijs domesticis obelidis no esset queadeo oneradi Gramatici, nec magis qua caeteri Professores,cum illi non minus, sed multo magis laboret in Scbola,hs praesertim diebus,quibus docetur lx.n. aliquando inter scholasticos,is domesticos labores respiradi locus est,Ῥt dicant nonnulli se in pistrino versari toto tepore,quo Grumatica docet.Satis fuerit Praeceptores in humilitatis ac obedientiae specimen ac exemplum in huiusmodi functionibus occupari Dominico nisi alius ipsis Professoribus sit co-
modior) die tantum, quod nunc in Collegio I ma no seruatur, cuius consuetudines in caeteris Colletis seruandas e se significat Constitutiones. Potius auditores quando oporteret,onerandi essent, aut alii quorum munus minoris est assiduitati s laboris, quam Praeceptorum . Aut si id feri non potest , augeatur numerus Coadiutorum: Id vero si nec praeiri poteri, alia ratione consulendum en Praeceptoribus,qui ex instituto pertinent ad Collegium:Confessarij vero ex concessione quadam, nec patiantur Rictores postremam haberi curam eoru, quorum gratia o labore aluntur caeteri, nec pκ-tent grata fore Deo quaecunque agimus ex consitito,nis prius sati ibat praecepto, ac iuni: iae, ex qua
225쪽
populis,quorum reditu sussentamur, bonam debes mus iuuentutis institutionem, de qua tamen non optime merentur, o vix nostrae obligationi respondet Praeceptores,quandiu amaro sunt animo. Quarto sua quoque Grammatici recreatione care. re non debent, semel in hebdomada pomeridianis Scholis intermissis,ut praecipitur .Par. Constitu
tionum Cap. 1 3. γ ῆegula o.Rectoris, vel si id nullo modo poteri obtineri, d prandio diebus Dominicis rusticari deberent . Quod si in aestate non po
test fieri,alia quaeratur ratio, vi recreentur ordinarie, 7 quidem missi d Superiore, sicut caeteri Pro fessores: ea nanque rura Praepositorum mirifice exhilarat subditos,redditque alacres ad laborem . Quare in uestibus,in cubiculis,in libris,alijsque rebus necesserijs nihil fere intelligatur esse discrimianis inter inos, S illos Professores. Quinto cum quis se strenu), ac patienter gerit in docendo, non
inde sumatur occasio magis ac magis illum onerandi, o diutius in eo Ialore detinendi,alioquin, ne id sibi contingat egnius alis,atque oscitantiussuo munere fungentur. Sexto siquid carminum, aut ora- tionu publicὸ proferunt,aut pronuntiant, intersint Superiores, ideant,audiant, collaudent, or caci ros iubeant interesseisin nihil tale scribunt, atque edunt Rhetores,et Grammatici,eos Ueat Rector, atque insummet ad hoc exercitationis genus, σsicut praemia distribuuntur externis, non ab res rei ter aut quater in anno egregias aliquas siue so
lutas ue astrictas compositiones Nostrorum publice
226쪽
cum aliqua celebritaιe,s conventu omnium. Se
eius Elgulis Naide congruit) benevole rogandi , eis desiit, qua in re iuuari velint, quidve opta tos Scholarum progressus impcdiat, quid emem dandum , quid commutandum, quid amplifica dum occurrat iis, qvi vel in Societ tem cupiunt admitti, et admissi iam ad superi res facultates profitendum pro moliendi unt,aliu si caetera alde imparia non sim) pr erantum 1edulo etiam quaerantur ii, qui literis humaniorisbus magis excellunt.Tandem illud uniuersim habe dum est,Rectoribus nihil antiquius,nihil optabilius esse debere, quam isalua religiosae pietatis dis i-plina Praeceptorum conseruet hilaritatim , G in ea possita esse praesidia omnia Scholarum bene geredarum existiment. Iam Nero aliquanto propius ad huiusmodi studiorum temperationem,ii stitutiqnemque accedamus, quae dilucida,ac distributa uia gis visit,priusquam ad ea,quae propria sun Hurssanioru Scholgru singulis,descendamus, capita quadam exponemus estrii,qua cimunias 'me si . O S E' V
227쪽
morum & superiorum facultatum laminatia.
gulis Prouin saepie debet . inseparari , ut in aliquo Collegiosoreant studia Humanitatis,in alio vero Philosopbia; Τ Theologiae, merito dubitatur. Videretur admodu quidε utilis hacseparatis,tu quila ex multitudine,na parva confusiori v quia qui Grai caet Humanitati vacant ilescut coram Philosoptis, T Theologis, quorum splendore ita opprimuntur, ut pene cometemni videantur et tum quia si in alteram partem propendeat fauor Superiorum, alteram planὸ iacere oportebit . Neque vero ius aequibile servari potest,cum Superioribus facultatibu, plus debeaturis si posset auor ille diuisus neutram partem,ut par est, foueret: tum quia non pauci aegre ferunt, posbaberi alijs, quos vident quotiese ad Philosophiam pro moueri. e vero ad inferiora deqei: tum quia Collegium unum vix duplicati sumptus onera suRinere poten. I andem Constitu nes in hanc separationem propendent Par-.Cap. r. B. Contra vero huiusmodi separatio non mia- tum Ῥιilitatis pollicetur tum quia insignes Hu - maηla
228쪽
maniorum literarum Doctores in prisario Colla gio oportet esse, in quo Philosophia, s Theologia, ent .Quod si Nostri, qui ad literas humaniores praecipue instituuntur, amandentur in aliud Collegium, privabimus Nostros audiιores illustribus magistris, s illurifles Magistros P.Rris audit ribus: tum quia ipsa multitudo Scholasticorum, σ Scholarum varietas splenjorem ue feruorem studiis terre solent non modicum e tum quia mutuo se iuuant ac fouent traque studia . Nam in suarum disputationum praefationibus indigent Philosophi ac Theologi Humanissis,quorum etiam ersibus,s orationibus recreantur interdum.Humani Rae quoque in obscuro iacerent,nise suarum exercitationum testes spectatores, approbatores bab rem Philosophos N Theologos. Τum quia aliquot Academia certas habent fundatimes pro virisque studijs, ut seiungi non possint. Fortὸ resina magnae deliberationis non indiget.Nam Coil siorum quaedam primaria sunt, aιque insignia , ιαomanum o similia i s horum amplitudo exipit
omnium studiorum complexionem , Doctores etiaquam optimos in omni facultate: quare ad eos mittendi sunt, quicunque pollent ingenio in ea natione aut prouincia: quaedam vero primaria non sunt ,
nec magnorum prouentuum: is in hi ipsamet fundatio postulat separari superiora ab inferioribus sudijs, cum utrisque non suppetant reditus: qui sicubi essent paulo magis opimi, ampliandus videtur numerus Philosophorum s Theologorum ,
229쪽
2Io De studiit quo magis studia ferueant . Nam si diuidi tur reditus ad alendos hinc paucos Hummanistas , hinc paucos Τheologos, ex Philosophos, utraque flu- . . , diorum pars suorum
230쪽
qu os, & quales oporteat esse.
Fgerrimi dile sandum videtur, t aliqui, qui Philosophia ac
Theologiae alijsve Societatis ministeriis vacaturi sunt, non doceant aliquandiu Humanit tem vel Grammaticam in Scholis inferioribus. Nam primo si qui excipi antur,c teris querelarum s aemulaιι onum praebetur occa so: ipsum etiam mansterium Grammaticae contemnitur, tanquam vile aliquid,atque ignobile,si abiἰ- Io Superiores eximant eos,quorum exi timationi, vel autoritati volunt esse consultum.Secundo quia Iinguae Latinae rius lute patere videtur in omniaministeria Societatis nostrae. Illum vero consequi vix possunt,nisi qui Grammaticam, vel literas bu-maniores aliquando docuerunt: contraYero si qui ab onere Scholarum immunes ad alia officia promoueatur, in ijs parum decor E illos versari experimur : nam o Concionatores nonnunqliam errant
in pronuntiando: Consessarii quoque si quem Latine debent audire, aestuant,atque implicantur: prae terquam quod Ῥix commodὸ intelligunt Patrum homelias, i r Breuiaris lectiones, quas tamen inter dum eos cum Praelatis recitare contingit, t omiseramur errores in Missa legenda. Tertio Proderiti O 3 eadem