장음표시 사용
251쪽
Humanitatis. 111puli , videbunt: eos seeum ad superiorem elasim deducent. Efficient denique, ut Magistrorum mutatio quae tot saepe tragoedias excitauit, non admodum sentiatur. 6 Deniquescholis consultum esset quam maxime,si futuri Praeceptores duobus ante mensibus, aut es amplius priuatim ab aliquo peritissimo exercerentur in ratione legendi, docendi, emendandi, scribendi, o Scholam regendi. Haec enim si ante non didicerunt, ea postmodum discere coguntur cum auditorum damno,er sero proficient post existimationis iacturam,s forte nunquam deponenpinolitum vitium: quod interdum nec magnum, nec inemendabile est, si principio curetur: non curato
autem fit prope inutilis, qui alioquin esset Ῥtililysemus: dici ix potest, quam mole ne emendari patiantur Praeceptores, postquam certam aliquam docendi rationem inierunt, s quam crebra ea de re eum Praefectis contentiones audiantur.Ab hoc malo P siris ut sedulo caueatur,studioru Pras ctus,qui fuerit in primario Collegis, ex quo litterarum Humaniorum s Grammaticae Professores solent educi , quotannis sub extremam circiterassatem tribus fere mensibus antequam sequentis anni studia instaurentur, sectori ae Prouinciali reuocet in memoriam, si nouis in annum alterum Praeceptoribus indiget Prouincia, deligant num aliquem in Scholis moderandis valde versatum,
siue sit ex Professoribus,sive ex Theolograe, Philosopbiaeve auditoribus,ad quem quotidιe per b
252쪽
ram suturi Doctores conueniant, ut ad novum abido instituantur magisterium , vicissim prate gendo, scribendo,diolando,emendando,aliaque munia boni Praeceptoris obeundo L Hactenus de Praeceptoribus z hnunc de ipsis Humanit tartis Partibus recte constituedis,ac tradendis . , agenda
253쪽
ma nostros uti Grainna alica,quaeue eiusmodi videatur.
C A P. III. Vonia motius Humanitatis fumdumentum in arte Grammatica positum est, ab ea videtur exo dicndum csse . De ea vero facultate praecepere qua plurimi: sed in optimo seligendo laborandum est inprimis: nihil enim praeclare sperari potest de male ruderata initiostructura: nec facile est,si qua
barbariem puerorum tener animus combiberit, exuere: nam quo Iemel est imbuta recens eruabit odorem Τesta diu. Superioribus plane annis per varios itum eR Grammaticos cum priores non pIacerent,alios atque alios subinde in Scholas nostras adsciuimus.Quae tam crebra commutatio nec leuitatis nota,nec doctrinae iactura caruit, quod somines nostri, quo tepore oportuit eos ad meliora proficere, gerentur identidem noua conquirere:
dedψcere,quae didicerati s laqua devertedo solo potius, qua destatuendo domicilio cogitare. Igitur ἡ re nostra quamplurimum fuerit Ῥnum aliquem Grammaticae facultatis scriptorem nancisci, qud iure optimo posset caeteris anteponi:repertum vero ita constanter retinere t turpe esse posthac exist
254쪽
quidem in ei e Iirenue laborasse Uidetur Emm nuel noster.Sienificationes enim,s Constructiones
Verborum Nominum, aliarumque partium orationis ex optimis collegit autoribus, o in meth dum redegit accuratissimam. Siquid igitur in Symtaxi latinum,purum, tutum,elegans optari potest, id non ex alqs Grammaticis, qui ea de re,et fatiso et improprie et bat bare praeceperunt, sed ex Emmanuele petendum, detur. O do fortassis non nihil commutundus est,ut facilior,planior,aptior pueris reddatur. Ordo siquidem Emmanuelis ijs fere laborat incommodis . Primo quidem,quod in rudimentis,quae primo loco tradenda sunt pueris, Pag. 06. quatuordecim ponit praecepta toti S3ntaxi communia, qua plus habent obscuritatis,quam ut intelligi possivit tironibus. In vis enim aliquid praecipitur de Germd-s,Supinis,Participi s, Infinitis .ia Dibditur et aliquid de Caufa,de Initrumeto,de Τeporis continuatione, V huiusmodi alijs,qua pueris nunc primum ingredientibus tanquamsalebrae, aut tricae obisci Uidentur. Secundo sub initium libri secundi N Syntaxeos,Regulae quaedam tradutur,in quibhus mentio fit Neutrorum, Deponentium,sc,quorum expositionem nullam autor praemiserat in z.
lib. sed in Rudimentis pag. II 6. ubi tot Generumo classium verborum coaceruatio obruit puerum' Adde quod aliter in Syntari,aliter in Rudimentis Verba actius, o neutra describiit atque explicat: quod confusionem parit non modicam.Tertio quod
255쪽
iusmodi ordo postulattat principio difficiliora qua
dam ponantur,quae postea facilius intelligerentur. 'ut in Genitivo explicando asseruntur nonnulla de refert Interest supra captum eorum, qui lactis indigent potius . Additur Mnesilo quid de Sum, eum ad aliquid pertinere significat, obscvrum, obscure. Alia multa huiusmodi occurrunt dis csetiora, quae tamen suscepti ordinis ratio prinι ipio collocari exigebat. Quarto Verba omnia, quae ad eundem casum pertiment, in unum colligit, oituscunque sint generis.Miscuit itaque Actilia Deponetibus, Neutra Communibus, Personalia Impedisonalibus. Quam methodum probarent quidem maxime Philosophiaqui inceris quaedam genera res
niuersas reducunt: At non omnis ordo quo ex
ctior, clarior.etiam est, alioquinfrustra Philos phi alium naturae,alium doctrinae distinguunt ordinem. Alius igitur inseruit ordo subtilitati, alius
perspicuitati.Certe Emmanuelis ordo ex omnig nereuerba omnia in unum casum coacervatis sub tilissimus essed pueris non admodum commodus, quorum sere lactescens ingenium tam ariorum generum connexione, S tam dissimilium terminationum colligatione, tanquaversicoloribus aulaeis,
aut varijs luminibus simul obiectis imbecillior oculus praeHringitura . Quinto in uno quolib casu exponendo redigit multa verba in duo vel tria Nel plura quaedam capita, verbi gratia, om
256쪽
. De nudii, valitas quanto methodica magis est, eo minus apta tironibus, qui axiomatum generalium non sunt c paces,sed -ngularium potius: in pueris enim viget magis sensus, qui en singularium, quam intelligendi vis, ad quam generalia pertinent: praeterquam quod horum generalium tot sunt exceptiones alis quindo, i ix diiudicari posset,ex ηι ne,an ex illis regula constituenda sit. Sexto, esto haec generalia capiatur a pueris : at ea singularibus adaptare non est Merorum; quali enim iudicio opus est,ut dignoscant,an Adulor sit erbum obsequij,an Fruor sit verbum possessionis, σι' Quam vero generalia sim gularibus applicare arduum sit, indicant scientia Medicorum, uiarum,s Casuum conscientiae, o consultationes prudentium .Haec N alia huiusmodi incommoda obseruari possunt in Emmanuelis ordine optimo quidem per se,sed minus apto tir Ubus. Cum igitur illius res, is innitutiones egregia sint,sed non plurimum fructuosae ob methoda obscuriorem, operaepretiumVidetur eas tanquam meres vites in eum dιrigere ordinem,qui feracior esses eratur: posset vero res tota hoc fere modo digeri. a Duas in primarias partes tota Sγntaxis tribluenda esset. In quarum priorem conferatur simplex ommum Verborum constructio, diuisa in or- .dines.Actiuorum,Passivorum. Neutrorum,Communium, Deponentium,ImpeνIonalium. Actiua
suoque in suas classes bene Latina o perspicua eraιιone Iuba dantur , quas ponit Emmani et
257쪽
re,quae essent ex solo Emmanuele desumeda, quia eoru constructiones, Vsgnificatione, fidelius,qua caeteri, obserua ult:pona i ur vero storsim Ῥerba singula cu suo vulgari significatu quia siligularia, s simpliciter tradita pueroru ingeniis aptiora sunt, o inhaerent altius, discunt enim more nitacorum, potius ex impressione sensuum,quam ex acrimon a iudicis haec N illa conferentis, aut connectentis. Idem fiat postea in Passe uis ex pag. i 8 7. deinde in Neutris ex pag. r 89. tum in Communibus ex pag. I 88. postea in Deponentibus, poRremo in Impersonalibus. Et quoniam imbecillitati puerilis ingenii sic consulendum est , ut cum paulo magis confirmatum fuerit,non defraudetur perfectione doctrirae, non ab re fuerit ad fuem prima classes Actiuorum idem iudicium sit de aliis classibus tum Actiuorum, tum Neutrorum s aliorum) pon simplicem Verborum ad eam classem spectantium enumerationem, ubi cere,tanquam appendicis Ioco,ex Fmmanuele obseruationes quudam utiliores de segnificatu, seu constructione cuiusque verbi seom
s Ad posteriorem Syntaxeos partem pertini nidis iciliora quadam, tradenda provectioribus, qualia sunt insignia quaedam accidentia verborum, ut Gerundia , Supina, Participia uec. Huc etiam pectat nominum regimen, τ aliarum partium, P a ora-
258쪽
unam pueris experiuntur. Hactemus de Ontaxi.lη dimenta aequo prolixiora , dentur , t ijs non modo puerorum ingenium obruatur, sed numium ellum detineantur, antequam ad Syntaxim accedant,cuius exercitatio potissma se debes, i Iongioris indiget temporis. Igitur utilius fore idetur, t primo loco ponantur in Gramatica pueris explicentur breues.s perspicuae quaedam singularum fere partium orationis descriptiones, subiecto uno, aut altero exemplo. Secundo simplices Nominum substantiuorum declinationes quinque
ex pag. I .ad 6.cum prima tantum Adiectivorum declinatione ex pag. . T cti Pronominum declinationibus ex pag. i a. ad finem decimaeoctava tam tum. Haec enim magis necessaria Videntur; catera
disserri possunt non incommode . Tertio simpllies
Verborum Coniugationes sine Modo potetiali, permissiluo:est enim obscurus in non valde necessarius .Quare satis fuerit pori modum Subiunctiva
addere hac annotatiunculam Modus Subivnctuus aliquando explicatur per Possum et Sino. Igitur Substantivo verbo iam coniugato qnattuor tantum simplices Coniugationes ponenda dentur.His vero expositis, oe memoriae commendatis, statim ad concordantias,eniendum esset ter d Concordamt ijs ad Syntaxim pedetentim ordine supra exposito per quotidianam thematum compositionem hae enim est, quae longo usu debet Ii uam Latinum reddere pueris familiarem. s Toιo vero tempore,quod Cocordant*s,i scri
259쪽
23o De stud sbendis thematibus impenditu imul exerceretur pueri in intelligessis, s discendis Declinationibus, ac Coniugationibus, quae supra fuerant omissae ex Emmanuele. Hae namque colligendae forent in unum. cy collocandae post quatuor simplicesvemborum Coniugationes , ut post bal certo quodam diei tempore exponantur, iss memoriter reddan
6 De nominum vero Generibus illud babendum est,necesse no videri,ut sciat puer Genera omnium linguae Latinae nominum:vix haec docti sciunt, ita scita facile excidunt, T semper Calepino opus est. Adde,quod hae generum regulaeversibus fere traduntur, alioquin vix memoriter retinentura versus
ero s per se obscuri sunt, N impliciti sexcentis
exceptionibus, o monosyllabis quibusdam terminationibus insuaues, s sere barbaro st3lo conscripti , ut sis ad barbariem potius,quam ad Latinitatem instituantur pueri. Eadem fere quadrant in Praeterita, s Supina verborsi,de quibus longae sunt praeceptiones, Tnimisi tenebricosae, T coniectae in versus vix bene Latinos, s extremis detruncationibus insulsos, qui diu remorantur pueros in re dis cili, nec admodum necessaria: cur enim sciant pueri statim Fraterita, I Supina omniuῬerborum ' Cur in iis consenescant, praesertim qui debiliori sunt inge-moutaque fuerit satius ad Emmanuelis Genera, Praeterita, o Supina addere paucos versus non
illepidos,atque insulsos, sed bene Latinos, qμibus
260쪽
Humanitatio 23-IRegulae quaedam eorum, quae frequentius in umveniunt,dι lucide comprehendantur, et a pueris ediscantur: Aliae vero regulae, ac multiplices exceptiones memoriae non mandentur,sid . Praeceptore intra duas circiter hebdomadas praeterquam ubi prolixam horum explicationem esse ἰυηge tiliorem experientia docuit) breuiter exponamur, G tanquam indic3tur,ut in promptu habeat puer, siquando opus fuerit ,πnde petat cuiusque ei no minis genus et verbi praeteritum ac supinum. γ De Prosodia vero illud habendum est, paulo post initium ponendos atque explicaηdos 4be communiores quosdam pedes ιDactylum,Spondeum, Trochaeum, Anapestum,Pyrrichium, Dichoreum: tum quaedam per uulgata magis Metrorum genera t Hexametrum,Penta metrs, Sapphicum,Phaleucium sclepiadeum.Id enim proderit ut ant quam omnis Ddabarum quantitas perlegat tir, incipiant pueri pedetentim versiculos aliquot s scandere cyscribere. 3 Porro annotationes illae , qua Dpographo ascribuntur, tollendae sunt: tum quia interturbant regularum cursum: tum quia T7pographo tribu: ntur, quae nec ipse cogitauit, nec intelligere potest, tum quia superuacuum est tam frequenter rationem reddere mutationum omnium,cum satis Ῥideri posiit , si in epistolio, quod Grammaticae principio praefigi posset, dicatur In Emmanuele nonnullas ut e commutata , ut magis ad captum pueroruexplanareturJ eaque asterisco notanda es ent. Tandem