장음표시 사용
241쪽
2Io De studiis quo magis studia ferueant . Nam si diuidum tur reditus ad alendos hinc paucos Hummanistas , hinc paucos Τheologos, o Philosophos, traque stu' υ, D diorum pars suorum
242쪽
Fgerrimὰ dii sandum 'videtur, i , qui Philosophiae ac
Theologiae alijsve Societatis ministeriis vacaturi sunt, non doceant aliquandiu Humanit tem vel Grammaticum in Scholis inferioribus. Nam primo si qui excipi antur,c teris querelarum ess aemulationum praebetur occa seo: ipsum etiam magisterium Grammaticae contemnitur, tanquam vile aliquid, atque ignobiles ab ibis Superiores eximant eos,quorum existimationi , vel autoritati volunt esse consultum. Secundo quia Iinguae Latinae rius late patere videtur in omniaministeria Societatis nostrae. Illum vero consequi vix possunt,nisi qui Grammaticam, ,et literas humaniores aliquando docuerunt: contraYero si qui ab onere Scholarum immunes ad alia officia promoueatur, in ijs parum decore illos versari experimur: nam o Concionatores nonnunqriam errant
in pronuntiando: Consessarij quoque si quem Lati
ne debent audire, aestuant,atque implicantur: prae terquam quod Ῥiae commodὰ intelligunt Patrum homelias, cy Breuiaris Iectiones, quas tamen inter dum eos cum Praelatis recitare contingit, t omiseranιur errores in Missa legenda. Tertio Proderit i O 3 eadem
243쪽
parare,ut hoc munus, quod aliquando subeundum es,exerceam quam commodusime. Contra vero βquos animaduertunt eximi,putant etiam sibi pate' re aliquot fugia, s tanquam cuniculos et quarς causantur obtendunι vel capitis imbecillitatem. et imperitiam Grammatica, s Humanitatis, vel praepropere inuadunt in alias occupationes. Haec
vero aliaque id genus facile tollerentur,si persuasum esset omnibus hanc molestiam singulis aliquando deuorandam esse: Ty diu non possuηt,ρον anna saltem; s si altiora nesciunt, ad infimam classem
mittendos,ut doceant rudimenta Grammaticae, nequis ignorantiam causetur. Neque vero ab onere
docendi Grammaticam liberandiῬidentur Theologi qui eam nunquam docuerunt ve in Societate ,
siue extra studuerint Theologiae. Istud enim ministerium cum ex ordinariis num sit, o prodesse possi etiam Τheologis ad Latina linguae,s humilit
iis exercitationem, nullus ordinarie videtur eximedus ; tametsi cum caetera paria sunt , docenda Grammatica partibus grauandi potius videntur caeteri, quam Theologi, horum enim o maior est paucitas, Grius multiplicior. Si qui tamen excipiendividentur, esset hoc indulgendum vel Valetudinarijs,vel iis, qui ingrediuntur Societatem gramdiores iam,Yel quιrum insignis essetf ei,s necessias pro grauioribus occupationibus.Hos enim ex
ripi ferὸ nullus indigne fert.
244쪽
etr . Destiasi re quam audiam Philosophiam , quam postea
Primo quia inferiorum classium Praeceptores in
singulis pene rebus indigent directione Praesedit, o Rectoris propter quotidianas dis cultates in
pueris regendis promouendis,examinandis, expeliendis se. at Philosophi non tam faciles ac tractabiles se exhibent Praesedimposse ac debere se multa conflituere existimant, nec in singulis alieno ex arbitratu pendere: quin etiam dum adhuc in humiali Iocoversantur,s P uitiatus feruorem retinentialacrius humeros submittunt tot laboribus,ac molestiis, quibus Dodioris munus implicatur. Se-
eundo postquam Philosophorum subtilitates degustarunt, adduci Vix possunt , ut Grammaticorum tanquam spinosis, s insipidis institutionibus delectentur:quare non raro deprehensi sunt in cubitu Iis abiecta Grammatica Phιlosophiae scriptis incubare: s si qua se praebet occasio, facile excurrunt in Philosophorum digressiones,quae ad ostentationem potius,quam ad viilitatem pertineant.Tertios ex Philosophia ad Grammaticam reuertuntur, tam Grammaticae, quam Theologiae subsecuturae incommodant. Nam et serio ac Hrenue statuunt vacare Grammaticae N Humanitati, vel oscitanter, ac perfunctorie .'Si strenue, cum postea ad Theologiam ascenderint, nihil sane recordabun-etur Philosopbiae, quam eonstat iacere fundamen ta Theologiae. Sin perfunctorie, maina fiet audi rorum s totius Scholae laetura,s hoc potius peditimescendum est,nam barbariem, quam ex Phil subii
245쪽
Humanitati t. et Issopbis hauserant, dediscere non possunt sine ma
Ino labore, hunc vero fugimus libentius , quam subimus: qua re vel barbariem non deponunt , eι sero tandem. Satius esset Grammaticam, quam didicerunt, usu statim docendi confirmare , ut linguae Latinae peritia facile postea conseruetur, etiam cum opus fuerit Phιlosophiam vel Theol giam profiteri. Quarto etiam Philosophiae prodest magisterium Grammaticae, bυc enim ita exercentur atque excitantur ingenia aptiora postea fiant ad ea percipienda , quae Philosopbi disputant: praeterquam quod aetas ipsa quo mat rior en, eo altiores agit radices.ιn Philosophorum specul .itionibus . Quιnto Grammaticae si
dia alacritatem quandam iuuenilem desiderant,s nisi a pene pueris decurrantur, non possunt uberiores fructus a grandioribus expectari : siquid vero iunioribus deest autoritatis , aut Uuperitiae, facile est suppleri i Praefecto , qui Grammaticae classibus sedulo assistit . Sexto est etiam
hoc probationis genus , t priusquam tanto labo-νe ac sumptu Societatis non rae fiant Philosophi, aliquid utilitatis incipiant asserre, s periculum sui facere in no Hris mini Hersis: magis verod cends, quam discendo agnoscitur , quid quisque praestare possit. Et si ante Philosophiam graue alicuivideretur ad docendam Grammaticam deis scendere, silet post Philosophiam fortusis contumacior,quod Philosophus iam non magnopere Nisaeeatur nostra opera indigere, cum eo sit proue
246쪽
ars De Rudiis ctus , t sibi ipse satis esse possit. Septimo peracto Philosophiae cursu Iolent non pauci sibi praesituere nutae quodam statum, ad quem se magis; esse idoneos vel propensos intelligunt. Itaque ιta cogitationes suas s studia omnia moderantur , ut exigere arbitrantur praeiudicatum illum statum rex quo fit , ut eorum animus propriis quibusdam rationibus T consilijs praeoccupatus minus qui te ac libere ad progresus in re Grammatica tam suos,quam suorum puerorum posset aduerti, aut intendi. Id vero ante Philosophiam vix accidit. Quare se totos exponunt, aut componunt ad Superioris arbitratum. Tandem Pater Annibal C dretus in literis humanioribus egregie versatus scripsit e Gallia enitendum esse magnopere, πιqui Grammaticam docturi suint,nibit Philosophia antea degustauerint: illa enim sic solet animus ab sorberi,sic plures in partes mens distrahi, sic se mo latinus inquinari . t vix unquam postea si Ieant No Iri egregium aliquid praestare in litteris immanioribus . Constitutiones etiam 4. Par. Cap. s. f. 2. dum statuum ordinarie non esse PQ
Ilros ρ Collegio, in quo didicere Philosophiam, educendos , antequam Theologiae dent operam, non obscure significant Philosophiae, o I beol giae cursus esse continuandos, s propterea Grammaticam docendi tempus non Philosophiam inmierae Theologiam interponendi m , sed Philos phiae potius praemittendum. Id qucd etiam com
Ilitutum fuit in Prouinciali Cptaregatione ΑΡ
247쪽
toricae Scholam, qua Philosopho Doctore , d tur indigere propter maximam huius facultatis cum Dialectica cognationem , S adbuc praeter Humanitatis classem in primarijs Collegiis , scholis caeteris praeficiendi 'identur nondum Philosophi , nisi aetatis morumve ratio ,el magisterio ineptos plane probet adolescentiores , vel a Philosophia retardandos non esse suadeat a quo gram
nio quamuis idqprorogari, o contrahi possit arbitrio Praepositorum) in Scholis inferioribus singuli ersarensuriquia ιa crebra,ac frequens Praeceptorum mutatio plurimas excitat ciuium querimonias. Ipsi etiam Praeceptores non possunt breuiori tempore perfici in re Grammatica cum intelligere incipiunt, quae sint boni Praeceptoris partes , amouentur i docendo. Quin etiam si modico tempore sciunt se in iis Sholis moraturos , ix a id, quod agendum est,animum possunt adiutaere ,σ dum alio spectant, i 7 ad altiora se comparant, satis esse putant, si quoquomodo impleat praesentis semporis functionem. 4 Porro quasi tum ess,an expediat esse aliquos,
qtii si se ad id sponte obtulerint in scholis inferi
ribus addicantur perpetui Praeceptores. Vtile s ne id Videtur: Tum quia diuturno docendi su euadunt eximis Doctores: tum quia eorum exemplo mimantur catςri ad hoc munus bilariter obeum
248쪽
dam,saltem ad tempus , tum quia est insigne quoDdam humilitatis exemplum. ContraYero id non videtur magnopere optandum . Nam inferiores elasies Grammaticae non indigent valde diuturno
tempore t quae sunt illis propria sciantur.Qua re sine incommodo scholarum seruari possunt Pra
ceptorum commutationes N ices,quo suauius ac Iibentius toleretur hoc onus, o cum minore valetudinis detrimento . Ea vero perpetuitas si bi optabilis esset,conueniret maxime classebus Humanitatis, s Rhetoricae, quae praestantes quosdam Praeceptores, s in omni eruditione ersatos, Τulliani Itγli Iaude conspicuos desiderant, quae nopossunt nisi annorum multorum spatio compararia Verum neque id semper accidit ex animi sententia,cum perpetuitas ista otij atque ignauiae ansam nonnullis possit exhibere: postquam enim primis aliquot annis aliquam sibi existimationem, o deminae opinionem collegerunt, malunt praeteriti, licet modici,laboris fructu, ac nomine frui, quam nouiis confici laboribus. Itaque nihil fere nouae supellectilis,nihil eruditionis parant , sed haerent in eodem fere, er quae docuerunt, eadem licet aliter atque aliter docent,s quod peius est,ac si diuturno op re defatigati essent, non posse se aiunt,sicut antea, laborare in auditoribus exercendis: quare frigent plane omnia,elibenter poscunt adiutorem, quis indoctus est, nocet potius: sim doctus t quid duo in no opere occupantur, cum possit alter suam in res alias operam conferre'Ea ero re in utramque
249쪽
s artim iactata, tandem vijum est valde optandum esse, t multi videlicet neq; ingenio,neq; doctrina abhndantes) sese etiam inferioribus clus ibus perpetuos magistros dicent. Si nihil aliud hoc inde consequemur,ne adolescetes maioris ad doctrina indolis in doc di munere invitisne disicipuloru fructu, o eum iactura diu versentur. qtque adeo Pro vinciali fatiendum videretur,ut ex ijs,qm ad Societatem sese adiungunt quos nactus esset eiusmo di, qui peri Matem , er ingenium non magnos in
grauioribus studijs processus facturi viderentur, cum id sine vocationis periculo fieri potest
priusquam reciperet in Societatem, benigne o comiter adhortetur , ut velint s apud se statuant perpetuo, aut quoad raperioribus ideatur , pu
vos docere quod in Hispanise factitatur, succerdit ex sentetia.Ex ijs autem,qui hisce Scholis se se addicunt,si qui defatigatione aut satietate docendi,minus diligentes se se in suo munere praebeant,
vacentrio altero e anno, T post quam vires refecerint,redeant ad Scholas,id si fructuosum esse spe
s Iamvero Scholis nostris admodum conducibilavidetur,eos qui nunc primum incipiunt docere, non statim nisi praesens necessitas,aut aliquorum praestans indoles ac doctrina aliud exigant)fieri Praeceptores primae cthys Grammaticae, aut Himmanitatis,etiam si alioquin ad id inepti non viderentur ,sed initium facere ab in is fere cluse- . bus, '
250쪽
2eto' De studiis' bus, T quotannis ad Superiorem progredi G m gna parte auditorum suorum,quia prima illa ruditas, atque imperitia regendarum scholarum minori cum damno in infimis, quam in supremis classibus u docendi paulatim deponitur: II δει quid e
ratur a nouis Doctoribus, tolerabilius en in minumis,quam in maximis errari:natura quoque ordo postulat , t a leuioribus ascendatur adgrauiora. Huc quoque accedit, quod non toties auditores magistros, aut magistri auditores commutarent nosine aliqua temporis iactura, donec utrique ait ros agnoscant,s intelligant, quid cuique praestam dum sit: sed cum ascendentibus Magistris ita D, scipuli ascenderent ι essent fere semper i dem σauditoribus magistri, s magiRru auditores. Id quod servandum videtur in minoribus certe Colleghio non potvi etiam in maioribus ac praecipui , quod in his o magistris multi praesto Iunt,ad quos
confugiant,s Scholae fatis habent autoritatis, neque magi Rrorum mutatio magnum momentum habet. In illis autem cum Scholarum autoritas fere ex magictrorum opinione, autoritate pendeat,
incredιbile dictu est, quantum incommodi asseras mutatio magistrorum,cum notis, oe magna existimatione praeditis ignoti, o nulla doctrinae opini=ne succedunt,praesertim cum quem consulant, habeant nemiηem. At s qui primae Sciata praefut ri deinde sunt, priore anno Iecundae praeerunt, firma aliquid interea colligent: sese ad Superiorem Isbolam comparabunt: quibus rιbus egeant dibb