Ratio atque institutio studiorum per sex patres ad id iussu R.P. praepositi generalis deputatos conscripta

81쪽

7a De Scripturis diligentia in promouendis, exercendis,illustrandis Scripturarum Rudijs, s ijs, qui Scriptura vacat. Hi namque magnam susceperunt prouinciam, qua 'visustineant,multis egent praesidiis,linguarum peritia,eruditioris arietate,antiquitatis observatione, Scholasticae munimento, ut tuto ac proprie loquantur. Quare cum hoc opus laboriosum maxime sit,sed non adeo honorificum,non mirum,si tam pauci hoc stadium ingrediantur. Quae vero ad huiusmodi studium iuuare possent,haec fere veniebant

in mentem.

1 TXyn haereat Professor alde in Scripturae quolibet loco,nisi id fructum non exiguum polliceatur; optandum enim est , Yt aliquis fiat progressus, σ

ria,exponeret Esaiam. Si quod caput paulo facilius occurrat,pauca quaedam ex toto capite dis ciliora satis fuerit obseruare. Neque hi loriae, aliave id genus externa asserenda sunt ; nis eorum magna sit utilitas,ut non aliud docere, quam Scripturam Praeceptorvideatur: nam si aliena coaceruentur, iis non delectabuntur,nisi pauci quidam oriosi cae teri,qui sedulo Scripturae acant, cum tam pauca de Scripturis antimaduertant exponi, priuato po

tius,quam publico studio,quod cupiunt,asie qui spe

rant:Inde Isbola Yilescit, N auditorium infreques est. Quod si quis esset, qui in germanum Scriptura sensumstrenue pervestigandum incumberet,eoque comperto ad reliqua gradum faceret , ut uno ali-qlio anno tantia posset percurrere,quam plurimi . . sunὸ

82쪽

De Scripturin 73Dηd gratissimum esset huius lectiones frequen

tare.

et Ad inquirendum exponendumque fideliter, oe breuiter literalem sensum, cuius praecipuam curam oportet esse,haec ferὰ conserre posse Uidentur.

Primo antecedentia, o consequentia conferantur.

Secudo observentur phrases, c figurae Scripturarum propriae in omnibus linguis,adductis N expositis locis alus, in quibus similiter , vel aliter una aliqua phrasissonat. Quo sanὸ pacto iet i intra biennium, quo di ostri ScripturaῬacant,magna harum rerum sibi comparent supellectιlem, qua ad

reliquorum etiam locorum intelligentiam reddantur paratiores. Tertio Hebraea quoque ita Graeca explicanda sunt, atque examinanda,cum Ῥel 2 Latina vulgata editione discrepare Videntur ad eoru conciliationem, quoad eius fieri poterit: vel cum aliarum linguarii Idiotismi ad maiorem conferunt siue persticuitatem, siue energram . Ha vero , aliaeve rationes si non subsint, nihil attinet demorari in Hebraeis, aui Graecis exemplaribus multo minus in eorum vocabulis explanandis lexiconsignificationum texere. PNec expedit magnam operam ponere in colligendis,ς excutie iis erroribus aliarum versionum siue Latinarum recentiorum, siue Chaldaicae, Syriacae,Τheodotionis, Aquilae, Symmachi, nisi errores ρο insignes sint probabile aliquod prae se ferant fundamentum. Caeterum siquid, quod LatinaeῬulgatae editioni fidei e nostrae wsterresfaueat,repertum fuerit et in Paraphra

83쪽

ν De scriptum.

ne Chaldaeo,qui apud Iudaeos in honore ess,vel iii antiquis interpretationibus Aquila, S3mmachi, Theodotionis,diligenter obseruandum, detur aduersus Iudaeos 7 haereticos: multo vero magis,siquid huiusmodi fuerit apud γ o. Interpretes e quilbus honorificὸ semper loquedii est; T licet non constet, quid illorum sit in editione Graeca , qua nunc extat,quare non est necesse quicquid in ea legitur, incorruptum esse squis tamen locus Interpretum d Patribus plerisque allegatur,ac recipitur,defendendus e set. Quarto ad id etiam conducunt Pontiuscum N Conciliorum Canones, qui si quem esse segniscent cuiuspiam Ioci literalem sensum, aut ex eo loco fidei dogma aliquod ex innituto conssabbliunt,eum Nostri literalem esse sensum dcfendat inec fere oporteret alios praeterea liter ales sensiusuperaddere, nisi eximiae quaedam faueant coni cturae. Quinto Patrum quoquevestigiis venerater insistant, N quem plerique omnes Patres sensum

aut literalem, aut allegoricum esse tradiderunt, esi t talem complectantur, memores professionis fidei quam ineundo magisterium iurarunt.Imo cum de uno aliquo sensu inter Patres non conuenit , si quam Patrum interpretationem d multis iam si culis Ecclesia Uidetur complexa, ab illa non rec dant,tanto moλis,si alia Patrum expositiones di,

versae quidem sint, non contrariae: si quod autem est fidei dogma,quodstrὸ qua plurimi Patres, aut

Theologi ex Scripturis probare contendunt,non dicani et Ustri id ex Scripturis probari non posse; po

84쪽

De Scripturis. UriIur,si qui probare non possunt d relinquant.Serito non sequantur binos i duces, tum quia plerunque nihil supra carnem sanguinem sapiunt: tum quia verum sensum Scripturarum iam tradidit Christus Apostolis, eorunque succinoribus: tu quia parum fidendum est no Hrae Religionis aduerfari s. Quare cauendi potius sunt, nec illis auto. ritas ulla concilianda est ; ne ad eos, amissores assuriuntur. Idem ferὸ iudicium de quibusdam recentioribus Christianis interpretibus, qui plus nimio sequuti Rabinos, de uulgata editione Latina male merentur. Si quid tamen isti vel Rabini asserant,

quod vel vulgatae editioni, vel muteriis fidei faueat, praetermittendum non Videιur: caeteravero rarius, etiam si Rostris contraria nonsint,sed tantum diuersa. 3 Interpres Scriptura in quaestionibus parcior sit , suique inHituti esse putet ,solum,uel praecipuὸ veram Ῥerbi Dei intelligentiam tradere. Quare si in aliquem Scriptura Iocum incidat, quo Theologi scholastici in aliqua disputatione communiter.Yti solent,in eam quaessionem non digrediatur: indicet Dium, quantum is locus po deris habeat ad eam quae limem definiendam. Quin etiam siquis Iocus

nobis cum haereticis controuersus sit, controuersia ex eo loco nascentem non explicet, edgrauiter, π renue conetur ostendere illi loco non aliam sentεtiam congruere,quam Catholicorum. Ipsas etiam

quaestiones Scripturis proprias tractet breuiter, o non morescbolastiso, nec in varia temporum supputatione,

85쪽

rs De scripturis putatione , aut in perscrutandis Τerrae sanctae Io-cis,aut in huiusmodi paruvlilibus,multu temporis ponat: autores,qui de hs plene disserant, satis erit

indicare. .

4 Moralia,si nota sunt ac trita erbo no pigii ficetur,annotatis Patrum Iocis, in quibus haec luculentius habentur:sin adeo pervulgata non sunt, ssapiunt ingeniosum, ac perspicax aliquid, nonῬidentur praetermittenda,cum Scripturae lectio e non dι sputatores tantum cy lectores , sed concionatores

etiam informandi sint : idem iudicium sit de sensibus Alletoricis.s Libri Historici non explicandi sunt per quaestiunculas, quas aliquando Patres Uurparunt zcum enim in disputando nostrum seculum maxι- me ersatum lsit, plus periculi est, ne in disputan do,quim ne in contextu explicando haerear nus . Quare tanquam fundamenti loco summa capitis perstringatur initio: deinde ad singulas sententias earumque continuationem descendatur, ue siquiden egregium,in singulis annotetur:tametsi cum totum fero caput dilucidum est, siue habeatur in libris historiarum,siue in libris Prophetarum, sum'

ma capitis satis fuerit ι fiat ad dis ciliora progressus. I andem quo distinctius res tota tradatur, Iibrorum aliqui explicandi sunt ad longum t Iob, Halmi, Prophetae, Ecclesianes, Cantica, Prouerbia, prima capita Genestos, Euangelia,Epi stola Canonicae , Apocal3psis : carieri ἰι-bri percurrantur summatim annotatis locis solum

86쪽

De Scriptum. . 77 , difficilioribus quorumlibet capitum, nec liberrio anno inchoatus in alterum reservetur Aniendus. 6 In delectu librorum , qui quolibet anno legendi sint, haec ferὰ Uidentur seruanda . Primo abstineatur 2 repetitionibus earundem rerum: quare si duo aliqui libri communem fortiantur materiam , dum unus exponitur, inferatur quicquid proprij habet alter, ita ut ex utroque tota materies. initaretur , Siso exposito alterum seorsim interpretari no sit necesse. Hoc modo se habet Deuteronomiu ad tres proximos alios libros Mosis:Paralipomenon ad libros Regum: N quatuor Euangelia inter se, quae sic identur exponenda , ut ex ijs Monotessaron conficiatur.Secundo Notium,s V

tus I estamentum alternis annis enarrentur. Teditio non tam frequenιer recurrendu ridetur,ad eundem librum interpretandum, nisi explicata prius maiore fortassis parte librorum praecipuorum : Nam iste recursus frequens nullum assert utilitatem: cum enim libri omnes non possint iisdem amditoribus explicari,oportet eos semper carere praecipuis aliquot libris,s fructum, quem ex quibusdam non capiunt, capere posunt ex alijs: contra Ῥero crebra eorundem librorum iteratio facit , ut paucorum librorum habeatur notitia,sin isdem

semper consenescamus. Quod si subinde alij, salij artarentur,intra paucos annos praecipua scripturarum d bcultates explicarentur,o per scriptorum communicationem plures reperirentur,

qui Scripturam possent interpretari,cta habita iam

87쪽

3 Descripturἰs: strὸ omnium praecipuorum Ioeorum notitia νcertius , s accuratius in singulis exponendis versaremur . Hactenus descripturis i nunc ad Schο- lanicam Τbeοἰω

88쪽

scholasticae Theologi et curriculum Scholarivmm excellentes nunquam vel raro euadant:expertentia enim docet nunqua exacte potuisse quadriennio perlegi Theologiam totam, imo neque primarias quaestiones. et Puta in aliquot Academiis magnam sibi Nostri autoritatem compararunt accurata, qui

quennali Theologiae pertractatione, ita ut Episc Π, Inquisitores,alsique multum nobis deferant, ct nostris acquiescant sententire,cum aliquid dubii occurii: ruet haec existimatio,nisi iisdem ijs, quibus parra fuit,conservetur.3 Constitutiones aperte desiderat i Nostri emeeliant in Theologia sedsi quadriennium praestriabunt, id factusti fuit ex eo, quod tunc nondum coeptum fuerat tam sedulo in Casus conscientis,s in Controuersias incumbi,quae cum postmodum accesserint,plus exigunt temporis. 4 Omnium iam Academiarum obtinuis usus t

perficiendum sit. c A P. I. I imum quidem non pauca sunt,quae non miηus quinquemnio Theologiam totam expliacanda esse declarant. Nam priamo quadrienni breuitas obest magnis progressibus nostrorum

89쪽

go De Theologia quinquenηium Theologiae impendatur: magnum sane praeiudicium de nimia breuitate quadriennii.s Multa Theologia partes nondum perfesunt,nec eas perficiendi spes reliqua feto circumscripto quadriennio non tam curandum sit, ut alia quid addatur, quam ut multa resecentur, imo opi- .niones, quas nunc passim danamus, possent aliquando ita e quodam suo reuiuiscere,tanquam nondum plene examinatae; NYix poterimus esse parati , toportet,ad satisfactionem omni posienti nos de ea, quae in nobis est psis fide. 6 Egregios Scholastici nostri optant facere progressus in Hudsis, ne incantur in oppositionibus, per quas nunc beneficia consequi debent,cum p .sertim nostri Theologi in tiis concursibus freque ter Uigat cum Casistis,oe Canonistis: quorum facultatessi a nobis leuiter attingantur quod re oportet, acetur gravioribus) Uilset Theologia,capraelati praeferant ersatos in Casibus, s sacris canonibus tanquamsuo gregiutiliores. Neque vero sperandum est , ut quam in I bolis excellentiam in Casibus alijsque id genus adepti non sunt, priuatis studiis adipiseantur. Id enim indiget longo te pore,copia librorsi,praestantia tetentorum,aliisq; , quae omnium esse non possunt

remporis tribuatur ad quaestiones excutiedas:s satisfacient magis Scholaribus, qui si nonnunquam contemnunt sui magiseri commentarios tanquam futiles, quid externi faciem minus lecti bene. .

90쪽

Scholastica. 8 Is Valetudo tandem Praeceptorum periclitabitur,si laborem in quinque annos commode diuidendum,totum exantiare cogantur quadriennio, cum

praesertim ad laborem tam multa,quae parsasunt, colligendi, accedat G onus resecandi, qua minus tilia sunt, in quo delectu S tempore, T acri ii dicio opus esti nec libenter intra horam effunditur, quod multis diebus f ibi is collectum est. His non ob Plantibus Uidetur sus cere quadriennium. Primo quia Constitutiones huc inclinant. Nam in A. Parte Cap. I I. Theologiae, inquiunt, curriculum sex annis emetietur. In primis quatuor ea omnia,quae legi oportebit,praelegentur.JQuibus verbis no solum praescribiἰur quadriennia auditoribus ad audiendum, sed etiam Professoribus ad legendum, T quidem omnia, qua praelegenda sunt.σ infra. Quarto quoque anno.ordinarie cursus inchoabitur, sic libris praelegendis distributis, i quolibet quatuor annorum quiuis studiosus incboare possit,s quod reliquum est incoepti quadriennij,ο eius quodsequitur quadriennij sque

ad illum terminum,unde incoeperat,audiendo,quatuor annis peragere omnino cursum Theologiae

post. J At non rediret auditor post quadrienniii ad terminu, Ῥnde incoeperat,si adhuc intermedia superessent materiae quinti anni. Neque obstat, quod in Declaratione dicitur. D,Si talis esset re rum Italus in aliquo Collegio et iversitate S cietatis , ut secundo quoque anno inchoare melius ideretur et aliquanto post quartum,de consen

F et su