장음표시 사용
211쪽
s. 141. π M P A CTU M retro fertur. I. Evacuando liquorem, quII impactum urget, magna , subita Sanguinis Missione ,
unde nixu contracti vasis retro agitur. a. Frictione ab extremis v sis ad basin.
i. Dum arteria vi cordis distenta se contrahit. retroprimeret contentum flui. dum versus latiorem locum . nisi a tergo urgens impetus liquidi impediret: dum ergo illius liquidi minuitur copia , & debilitatur impetus a tergo urgens , retr grado motu ab apice basim versus movebitur in arteriis contentum fluidum ; si que , quoad determinationem motus fluidi , arteriae fient pro tempore venae. Sanguinis missio jam utrumque hoc praestat : minuit enim fiuidi vasis contenti copiam . di debilitat cordis impellentis robur: pollumus enim pro lubitu sola sanguinis missisne ad mortem usque solvere hominis vires. Sed ut haec fiant cum fructis , debet magna eise & subita sanguinis missio : pa Q. enim quantitate sanguinis subducta non fatis minuitur copia ; 6c nisi subita fuerit , non ita debilitatur vis cordis a tergo sanguinem urgens. Robustus enim homo patulo de vulnere vix binas libras sanguinis pleno rivo dimittet, quin cadat in anumi deliquium ; dum triplam copiam Languinis perdere poterit , cum guttatim de naso stillat ; vel dente evulso ut saepe observatum fuitὶ tenuis arteriola jugi stiluIicidio noctes & dies sangu nem fundat; nec tamen tunc animo linquitur. Confirmant hanc rem obtervata in morbis acutis inflammatoriis. Dum acuta pleuritide decumbens prae immani dolore inspirare nequit, sicque sufiocatur sere , solvitur patulo vulnere brachii vena : fluente adhuc sanguine saepissime incipit minui dolor ; imo integre cessat aliquando , liberatis vasis obstauctis retrogrado hoc motu humorum versus latiora vasa. Dum inflammati oculi rubent penitus a sanguine alienis vasis impulso . venae lectionc magna , imo ad animi deliquium usque , facta , statim rubor ille disparet, retropullo sanguine in majora vasa. Non enim requiritur , ut malsulae obstruentes retrogrado hoc motu feramur per magnam longitudinem , antequam ingredi possint latiores truncos : Anatomicae enim iniecti nes docuerunt frequentissimas anastomoses & divaricationes truncorum in ramos in exiguo etiam 1 patio inveniri. Veteres Medici, licet sanguinis circuitum ignoraverim, tanaen per solam obse vationem inectuum in morbis, largam sanguinis missionem commendaverunt ad tamilia mala. a) Galenus explicans Aphorismum 13. lect. i. ubi de evacuationibus agitur , & quium ad animi deliquium utque , talem evacuationem laudat in f bribus ardentissimis , in maximis indammatronibas . ct vehementissimis doloribus. Et alibi b J ubi fervescentis I anguinis inest Heniικῶ . acutissmam accendens febrim ,
Jubito ae simul evacuare expedit . eam 1ιe inanire tentauiam , vel ad animi deliquium usque , virium modo in ecto robore. Quae autem sequuntur mox . indicant , Galenum hie de sanguinis missione agere t monet enim , ad pulsuum diminutiones M dicum attendere debere , tangendo eos , sanguine etiani num fluente , ne pro animi deliquio mors occupet: quod tribus Medicis accidiste turpi errore narrat. a 4 Galen. Comment. I. in Aphoriis. Hip- l ώ De curandἱ ratione per venae sectio-
212쪽
3. I I. I 2. I 3. I . OBSTRUCTIO. iues Signa autem instantis animi deliquii a larga missione sanguinis manifesta apparent : pulsus enim incipit robore minui , vacillare , levis oritur vertigo , pallent oculi S labia , nausea oritur dc saepe Vomitus, dc sanguinis effluentis celeritas minuitur : tunc abstinendum ab ulcerior, vacuatione. 1. Quando impetus liquidi, a tergo ursentis moleculam obstruentem , sublatus est, vel saltem minutus plurimum , tunc sola contractio vasis reprimit immeabilem massu Iam versus latiorem locum. Omne ergo , quod vasorum contracti litacein a set , vel si illi effectu cum illa conspirat , juvabit hunc retrogradum motum. Frictio autem externe comprimendo vasorum latera facit idem , quod contracti litas propria fecisset, & hujus incaciam auget , uti dictum F. 28. ii'. 2. hinc patet ejus utilitas, imprimis si ab extremis vasis basim versus frictio instituatur Quantum autem hoc prosit, docent iterum observata. Longe felicius sanguinis
missione Plautitis lvitur , si illo te ore , dum fluit adhuc languis , leviter per fricetur latus affectum ; vel aegri profunda & saepe repetita inspiratione , vel Sctussi, aflectam partem moveant : unde saepe vino calido vel aceto naribus supposito , caresaci titulo , cogimus aegros , ut vel inviti tussiani ; dum saepe acerbi do- Ioris praegressi metu hoc facere non audent. Dum valido cursu agitantur animalia in venatu, obteritatur saepe , ablata cute totum panniculum adipo sum , imo &ipsam carnem musculosam , fere nigrescere, ob infarctum sanguinem in vasis alienis : ideo reduces post validos cursus equos in stabulis perfricant equisones , ut tollatur hoc malum , didicerunt enim experimentis , nisi hoc fecerint, languere haec animalia , & inepta penitas reddi ad solitos labores. Veteres lassatos longo itinere homines in balnea ducebant, & perfricabant ridem adhuc in Asia fieri consuevit.
g. 1 1. TMPACTUM resolvitur remediis I33. 334. I 33. I i 3 6. 2 ante positis.
De his omnibus dictum fuit in numeris hic citaris. Marime notandum videtur , quot sanguis noster , sponte sua concrescens dum quiescit , concretus tamen senum iterum resolvatur : sanguis enim ., de vena sani hominis missus , concrescit brevi in placentam solidam; unde sensim exprimitur serum tenuius, cui innatat concreta massa rubra , insula dicta. Effuso omni sero , rubra illa erassa pars post aliquot horas iterum simile serum dat, sicque tandem fere tota colliquescit. Hi ne admodum probabile videtur, moleculas obstruentes, in Vasis haerentes, calore coris poris senuin sic posse solvi, modo impetus fluidi a tergo urgentis minuatur, & non adsit nimium robur vasorum , per quod densantur nimis valide fluida. Haecque videtur esse ratio , quare morbi inflammatorii felicius curentur in laxis corporibus , quam in robustis dc valido labore exercitatis hominibus.
g. a 3. ASA Ia Xantur remediis i 33. 36. I . 2 propositis.
s. i . D E Suppuratione dicetur in historia Inflammationis.
213쪽
Hactenus explicati sunt morbi simplicissimi , qui in solidis partibus corporis
humani occurrebant ; nimis debilis nempe , vel nimis valida conaesio partium ii ter se , nulla habita ratione fluidorum. Dein spontaneae fluidorum 6c morbosae de generationes fuerunt enarram : tunc considerata fuerunt illa vitia , quae in solidis& fluidis simul consideratis observabantur simplicissima; nempe incitatus , vel to pens nimis fluidorum per vasa motus : uti & Plethora , sive nimia boni humoris abundantia. Tandem & de obstructione actum fuit , quia dc solidarum partiam vitiis , 8c humorum , vel dc utrisque simul conspirantibas originem suam debebat. Sequitur jam ex ordine g. Ic. aescripto , ut agatur de soluta cohaesione partium id est de Vulnere : patebit enim consideranti, omnia haec praemittenda niue , --tequam Vulneris historia dc curatio tradi polIet.
MIRUM sorte videri posset, Celeberrimum horum Aphorismorum Au
torem externos dc Chirurgicos dictos morbos tanta cum cura tradidissis . cum plerorumque animis haec insederit opinio , internos morbos solos ad Media cum pertinere, externa vero mala Chirurgis relinquenda esse. Sed illa Μedicinae pars , quae de externis morbis agit, omnium vetustissima est. Podalirius de Maachaon , . sculapii filii , bello Trojano ducem Agamemnonem secuti , non mediocrem opem commilitonibus suis attulerunt ; quos tamen Homerus non in pectilentia , neque in variis generibus morborum aliquid attulisse auxilii , sed vulneribus tantummodo ferro dc medicamentis mederi solito ego proposuit a in. Postea quidem in tres partes Medicina diducta est ; ut una esset, quae victu , autera quae medicamentis, tertia , quae manu mederetur. Nec tamen ideo Chiruriagia a Medicis neglecta fuit. Medicinae parens Hippocrates pulcherrima de vulti libus capitis , de ulceribus , fistulis , fracturis, luxationibus , posteris reliquit: nec perfunctorie haec tractavit, sed machinas dc modos reponendi luxata dc fracta me bra descripsit satis diffuso sermone. Praeterea summum usum habet, ad latentes morbos in interioribus corporis partibus cognoscendos & curandos , eosdem considerare , ubi externas partes corporis occupant. Sens bas tunc omnia patent, dc facilius intelliguntur. Inflammationem dc varios ejus exitus longe evidentius intelligimus , dum e ternas partes occupat, quam dum in timeri is partibus latet. Quantam lucem ase fundit tectis capitis morbis cognitio vulnerum capitis i Idem in multis aliis verum
Cum ergo omnis ordinata doctrina a facilioribus intellectu afl dissiciliora pergat, jure merito internorum morborum historiae praemittuntur morbi externi ,
a A. Corn. Celsi Praefatio Lib. I. pag. I. R 2.
214쪽
14s. I c. I . DE VULNERE IN GENERE. F. t 1. r ULNUS est soluta cohaesio recens , cruenta , par-V tis mollis , a corpore duro acuto , moto , preuo , vel resistente.
vulneris hie traditur accurata definitio , nempe quod sit soluta partium eoha so : sed additur , quod , ut vulnus vocetur , debeat esse recens ; sic enim distinguitur ab ulcere ; in quo etiam est partium antea cohaerentium solutio : tamen apud Hippocratem' ulcus' fle vulnus c ελ ι -ἰ σμ, α ὶ aliquando promiscue s muntur ca dc quidem in uno dc eodem Capitulo. Λdditur deinde in definitione, quod sit soluta cohaesio CRυEMTA ; si enim vulnus tam parvum fuerit, ut se guis ruber non diceat, vix considerationem meretur , cum ne quidem tenuissimae Miculae apice cutis pungi possit , quin cruor effluat. Additur deinde , quod se solutio PAR Tis MoL Lis, ut ὸistinguatur a solutione continui, quae in ossibus fit per fracturam , fissuram &c. Praeterea , ut distinguatur a contusione , additur , separationem continui fieri in vulnere a CORPORE DURO ACUTO, quod parva superficie motum suum parti corporis imprimit. Sed corpus durum de acutum non potest separare cohaesionem , nisi motu vel pressione applicetur ad partes coahaerentes ; vel nisi partes corporis moveantur vel premantur ad durum 3c acutum corpus , sed resistens simul. Facile enim patet . eundem fore e tactum , sive lanceola brachio , sive brachium lanceolae impingat.
1 6. AUSA ergo sensibilis ejus est durities, acuties, mo-
u tus, resistentia instrumenti vulnerantis.
Haec per se patent; nisi enim durum esset instrumentum vulnerans , non posset superare vim, qua cohaerent partes unitae inter se . nisi acutum foret, faceret comauuonem loco vulneris.
I. 3 7. CUBJECTUM pars mollis, adeoque , textura vaso o rum sanguiferorum , serosorum , lymphaticorum, adi-
POsbrum , nervosorum, membranosorum, tendinosorum , tum V sicularum , quae ex his conflantur. Ex ipsa definitione patet, vulneris subjectum esse partem mollem ; sed hodierna
Anatome docuit , partes molles corporis humani esse meram vasorum texturam zhinc nullum vulnus potest elis, quin plurima vasa discindantur , dc quidem dive suum serierum. Nulla enim arteria sanguifera discindi potest , quin laedantur fere omnis generis vasa : tunicae enim hujus vasis ex aliis minoribus vasis fiunt, horum tunicae iterum ex minoribus vasis , donee ad ultima perventum sit. Hinc simplici inlinere arteriae sanguiferae vulnerantur ic serosa de lymphatica vasa dcc. vestierantur dc folliculi, qui lubricans illud smegma dant , quo interni majorum arteriarum Parietes inuncti apparent ; vulnerantur membranae , musculosae fibravsal Lib. de Capit. vulneribui cap rL. Charier. Tom. XII. pag. IIo.
215쪽
arteriae tunicam musculosam constituentes &c.
Patet ergo vel in levi vulnere omnes partes in hac paragrapho recensitas laedi post .
g. i 8. FN quo subjecto si T. causa I 6.ὶ producit cohaeren-I tis separarionem , liquidi contenti essu sionem.
Cum ergo nulla possit fieri separatio cohaesionis in parte molli, quin laedantur plurima vasa , apparet evidentissime , omne vulnus duplicem semper praestare e sectum ; separat nempe a se invicem partes solidas ante cohaerentes , & deinde educit ex vasis vulneratis illud liquidum , quod in vasis erat praesens illo momento , quo vulnerantur, uti & illud , quod circulationis legibus mox advehetur ad Iocum vulneratum per vasa nuuc dissecta. Cum ergo patuit ex paragrapho praec denti , omne vasorum genus in vulnere polle laedi, apparet evidenter , omnis generis liquida ex vasis vulneratis effluere posse.
s. i 9. T N DE laedit actiones, quae pendent ab integritate par- tium , & ab determin to fluxu liquorum per vasa.
Totum 'corpus humanum solidis & uigis constat: nullum potest concipi vulnus . quin tollat conaesionem solidarum partium, & interrumpat circuitum humorum Per vasa , , prius integra , nunc divisa. Sed omnes functiones nostri corporis ab in . tegritate partium solidarum , ac debito motu fluidorum per vasa , pendent : hine nullum potest esse vulnus , qum laedat fallem aliquas iam iones. v. s. ut digiti manus ad voluntatis arbitrium flecti possint, requiritur integritas musculorum profundi & sublimis , per quos haec flexio peragitur. Si iam vulnere facto discindar tar tendines horum musculorum , perit illa actio ab integritate harum partium
In Physiologicis demonstratur , quod ad actionem musculi cujuscumque inter alia requisita necessarius sit libet influxus spirituum per nervos i si jam discissiis fusTir nervus ad musculum tendens , dete tuarus fluxus liquidi nervosi ὁn musculum impeditae , & tolli duri ejus actio. g. I Fo. Vulnera proinde Occupant eas parres , quarum
integritas vitae inseparabilis , Lethalia sitnt.
Lethale vulnus vocatur omne illud , quod mortem infert effiectu suo inseparabusi. Sed mors adest, dum sanguinis influxus in cor, ejusque expulsio ex corde impeditur. Ut autem bina haec heri possint , requiritur plurimarum aliarum partium Integritas. Omne ergo vulnus, quod Ollit,requisita ad influxum liberum sanguinis in cor , dc expulsionem Liuguinis recrati ex corde .crit ex sua nu a lethale. Q ala autem lint vulnera lethalia , & quibus partibus inuicta, postea diceturia
216쪽
s. i 3 i. T T ORUM i 3οὶ autem alia inevitabili necessitate Is L mortem ferunt.
Vulnera illa , quae mortem inferunt suo est ocui, conveniunt in illo oremia , quod sanguinis in cor receptionem , & ejus expulsionem ex corde inflant'; sed tamen magnum occurrit inter illa discrimen : quaedam enim sunt inevitabilitei lethasa ; sie ut licet accuratissime fuerint intellecta, V ad amussim cor nixae partes , quas vulnus laeserat , tamen nullo auxilio hactenus in arte cognito potuerit impediri, quo minus mors , ut essiectus inseparabilis , ex vulnere ut causa fieret. V. g. si gladio ancipiti per hominis thoracem adacto vulneretur lata plaga aorta illo in loco , ubi ex P ricardio emergit, exibit omnis sanguis corde sinistro expulsus per hoc vulnus , a cumulabitur vel in thoracis cavo, vel exibit de vulnere , nec redibit per venas ad cor dextrum unde inevitabilis mors sequitur. Nec potest ulla arte praecaveri :non datur enim accessus manubus, ut si getur , consuatur &c. & licet hoc fieri posset quod tamen impossibile omnino est ) ligata aorta , non posset evacu re se cor sinistrum ; hinc suffocaretur sanguinis circuitus , unde vita pendet. Sed si inita bifida facta, ad femur di crus utrumque rei de s , vulneretur in his partibus , erit vulnus hoc ex se lethale quidem , quia omnis sanguis per arteriam hanc. discissam est uet, sed tamen non erit inevitabiliter lethale , quia torculari
vel laqueo arteria sic comprimi poterit , ut nullum sanguinem emittat ; & postea poterit ligari &c. In renunciationibus autem , quas Medici de vulneribus ad Iudices mittunt, haresollieitissime disti riguenda sunt.
S. 111. A L I A , sibi relicta , mortem inferunt , sed artis auxilio ita emendari possunt, ut mortis periculum absit.
Omneς arteriae majores , per artus dispessae , vulneratae ad mortem usque se
guinem dimittent , hinc talis arteriae vulnus lechale quidem est , per artem tamen poterat impediri , quo minus mors inde sequeretur. Talia plurima habentur apud Observatores exempla. Studiosius vigilem publicum noctu sic vesneraverat ense , ut arteria profunde decurrens sub surae musculis discissa fuerit e vulneratus inge tem sanguinis jacturam passiis prolabitur , invenitur sere mortuus et reficiunt debilem cardiacis; statim iterum sanguis effluit ad animi deliquium usqued Vulneris orificium stἴpticis pulveribus replet, frustra sic conatas haei Morrtagiam compric , non citis peritus Chirurgus , interina: pergunt vino ii& similibus languentem vulneratum rehcere, sicque aucto sanguinis motu augebatur haemorrhagia , ex qua miser periit. Vulnus hoc lethale pronunciatum est, Verum quidem est , quod hoc vulnus fuerit causa mortis ; tamen in arte cognita erant talia auxilia , per quae vulneratus servati poterat : si enim sub poplite compressisset arteriam idonea li gatura Chirurgus . potuistet haemorrhagia lilii; aut dilarato vulnere arteria viilia rata potuillet ligari ; vel saltem exstirpatione membes vita servarii potuisset. Similis etiam casus contigit, dum in conflictu gladio vulnerabatur braestrum , de discindebatur arteria profunde decurrens supra ligamentum inter radium & ul. nam medium poterat arteria in brachii parte supeliori supra os fere nudum d currens comptimi , sicque haemorrhagia sisti, & deinde amputato membro vita reis
217쪽
DE VULNERE IN GENERE. I. I 32 . 33 34dimi : sed nec aeger crudelem curam admittere voluit, nec Chirurgi urgebam necessitatem , credentes se compressione valida sanguinem sistere polle. Periit muliere vulneratus putrefactione summa per compressionem hanc orta , qui per artem servari potuisset. Hinc apparet, quam necessarium sit Medicis & Chirurgis , qui vulnera tractant,& de illorum letlialitate ad Iudices ex ossicio renunciare debent , cognoscere decursum majorum vasorum , dc illa loca, ubi comprimi possint commode , ut mors ab haemorrhagia secutura praecaveatur. Exactissimae Eustachii tabulat omnia haec a curate designant.
g. i 13. Γ A N D E M ex non lethalibus, neglectus , vel error, I lethalia potest facere.
omnium hoc frequentissime accidit illis , qui minus merentur ; nempe quibus in conflictibus bellicis vulnera inflicta simi. Quoties perierunt vulnerati ab haemo rhagia , qu e compesci potuisset a perito Chirurgo Z Quot perierunt sanguine sub
cranio effuso , qui teretratione calvariae in tempore adhibita potuissent servari Cranii integumenta externa , valida contusione laesa, cum exigua vulneris simul
facti apertura , fecerunt saepissime nes lectu solo funestissima lymptomata ; imo
ipsam mortem et quae omnia praecaveri saepe potuissent bona curandi methodo adhibita. Innumera hujus rei Exempla apud Observatores occurrunt. Sed non tantum neglectus illorum , quae ex arte fieri debent, verum etiam tu pes errores vulnera non ex se lethalia feceriint esse leuialia. Raro moriuntur homines ex haemorrhagia , nisi maximae arteriae discillae fuerunt; sed magnam sanguinis iacturam passi in animi deliquium cadunt, tuncque sistitur haemorrhagia : si sierelinquantur semimortui fere, in moderato tantum calore , detur solum jus in nium parea quantitate , sed repetitis vicibus ; languida potest sustineri vita , vasdiscillum se contrahit, imo saepe consolidatur : sicque servati fuerunt multi , qui certo perituri videbantur. Dum autem ob ingentes haemorrhagias in animi deliquium lapsos spirituosis e nantur refocillare , non restituunt perditam humorum copiam , sed vim vasorum in liquida augent ; unde nova redit sanguinis jactura , & mortis causa auVtur. Multi post conflictiis bellicos , per dies integros inter cadavera relicti, omni fere sanguine exhausti , levixerunt postea. Scripserant Chemici quidam , Arsenicum per nitrum fixarum summum remedium esse ad haemorrhagias siliendas : sed quam periculosa est applicatio tam virulenti remedii ad crudum vulnus ; dum vel minimum hujus venis receptum post crudeles
convulsiones mortem inferre potest. Hinc dum ex auctoritate publica lustrantur cadavera percussorum , primo inquirendum est , an vulnus tale fuerit, ut inde mors necessario sequi debuerit ; an vero mors praecaveri potuisset arte hodie cognita : deinde an mors tecuta post vulnus aia scribenda sit vulneri, an vero aliis caulis.
Non sussicit ergo sola vulneris in cadavere inspectio , ut de ejus lethalitate judiacium ferri possit ε, sed debent & cognosci omnia , quae vulnerato acciderunt Post vulnus inflictum.
218쪽
, . i s . o R. O varietate alterius cujusdam actionis , a parte Inte- gra prius exercitae , etiam alia vulnerum e Tecta , atque inde variae appellationes oriuntur , vix ignotae perito actionum
Sanitati S. Quot sunt partes diversie corporis humani, quae vulnere laedi possunt, tot pote tunt esse distinctae actiones laeta , quarum integritas 4 cohaesione partium , per vul
nus separatarum, pendebat. Sed qui ex Anatomicis & Physiologicis novit partium eorporis usum , quantum per artem hodie excultam licet, ille cognita parte vulnerata poterit determinare damna , quae inde sequentur. Sic tendine musculi discitara , patet facile, actionem musculi abolitam eme , quae ab intefritate hujus tendinis pendebat &c. Ancilla lagenam vitream manu tenens caciit; fractae lagenae frustum vulnus facit profundum medio loco inter carpum & cubiti articulum in parie interna ; valida oritur haemorrhasia , vulnerata arteria quae sub flexore carpi ulnari decurrebat : idonea ligatura circa humerum comprimebatur , ad nudum ibi fere os humeri, arteriae truncus ; feliciter sistebatur haemorrhagia , sed conquerebatur aegra , quod stuporem in digito minimo de medietate digiti minimo proximi sentitet; credebat Chirurgus a valida compressione stuporem ortum fuisse. Eustachii accuratissimis tabulis confisus ausus fui praedicere , nervum discissam esse, qui digito minimo δc medietati adjacentis digiti prospicit; hinc immedicabile fore hoc malum. Eventus asserti veritatem demonstravit : sanata enim , me rogante, saepius digiti minimi apicem fiammae eandelae imposuit sine ullo doloris sensu. ates ergo , maximam vulnerum varietatem esse , quoad varia effecta a diversis partibus corporis laesis pendentia.
f. 1 3 1. E C minor nominum , formarum & effectuum varie L l tas in vulneribus diversitate cauta vulnerantis I 6 quoad figuram , modum adigendi, pungendo , lacando , caedendo , agitando , illatum , vim impingendi , ablationem ex vulnere , relliactionem in eo , infectionem venenatam.
Considerantur hac paragrapho vulnerum diversitates, quatenus ab instrumento vulnerante pendent. U OAD FI G υ R A M. Si conica acuta figura fuerit praeditum instrumentum vulnerans , erit punctura , cito se claudens ; tuncque difficilius cosnoscitur vulneris profunditas : si vero in acutum cuneum formatum fuerit, erit scissura &c. MODUM A Dic EN Di &c. Nam inde oritur magna varietas I PUNGENDO enim fit Vulnus angustum , saepe tamen profunde penetrans. Secando , quando cuneus acutus per partes molles protrahitur , fiunt tunc longa , sed ibinus profunda vulnera.
CAEDENDO. Majori tunc vi penetrat instrumentum vulnerans & profundius adigitur : & nisi acutissimum fuerit, simul contusionem facere poterit. AGIT AN DO. Ad quod maxime attendendum est : dum enim vulnus extenso directe braclito infligitur ense , saepe inter partes transit, a quibus laesis summum C cDisitirod by Coos le
219쪽
og v ULNERE IN GENERE. g. Is s.
foret periculum , sine adeo magno malo; sed si ensis in vulnere haerens fuerit agitatus & circumrotatus in vulnere , longe plures partes laeduntur. Figura autem vulneris hoc docere poterit: si enim vulneris magnitudo respondeat magnitudini in strumenti uulnerantis , directo tantum impetu vulnus inflictum fuit ; sed si v. g. lato gladio vulnus rotundum factum fuerit , designat ensem circumrotatum fuit lein vulnere VIM 1M PINGENDi. Pro vario enim impetu , quo instrumentum vulnerans
fuit impactum corpori vulnerati , vulnus magis vel minus profunde penetrabit. ABLATIONEM Ex vuLNERE , RELICTIONEM IN EO. In gravisissimis enim vulneribus aliquando prodest relinquere instrumentum vulnerans , cum saepe partes vulneratae se circa hoc constringant, ac sic haemorrhagia sistitur; quae, educto instrumento vulnerante, ipso saepe momento mortem affert. Sic saltem alia , quo tempore vita sustinetur. Dum telo Turnus miseri Pallantis pectus perforat, a Ble rapit calidum frustra ne vulnere telum Una eademque via sanguisque animusi' e sequuntur. Dum immitis Achilles hasta transfixerat Hectoris cervicem , ut morienti insuli ret, reliquit in vulnere telum , quod mortuo evulsit c b . Imprimis haec obtinet diversitas vulneris ab hac causa , si hamatum telum fuerit,
unde non sine magna laceratione educi potest. INFECTIONEM VENENATA M. Mira circa hanc rem capra experime ta evicerunt, esse in rerum natura talia venena , quae innoxie quamvis possent d glutiri, vulneribus tamen applicata certam & subitam mortem facerent. In Vip rarum morsu vulneri dentibus facto immissus venenosus succus certo & hor nemdc majora animalia , gallinas , columbas &e. necat. Dum magni Hetruriae Ducis,ulsu inquirebant Erualtissimi Viri naturam hujus veneni & quidam in felle viperae
vim venenatam latere assererent, Veterum autoritate , uti & recentiorum muli
rum testimoniis moti; in ansulo stans viperarum captor , antiquis Marsis & Psyllis audacior , bilem viperae dimidio cyatho frigidae initam bibit intrepidus, nihil inde mali passus. Nec diversis animalium speciebus exhibitum sed viperinum ullam noxam Intulit nec vulneri recenti instillatum sed viperinum aliquid mali fecit se). Aliis lonpe probabilior videbatur haec opinio , quod venenum illud viperarum liaereret in loculis illis , qui dentibus adjacent. In illis enim caritatibus haeret humor colore & sapore simillimus oleo amygdalino ; dumque morsum infert vipera , compressis maxillis necessario vulneri adspergitur illud liquidum : sed quamvis vurus hoc vulneri dente viperae facto immissum tam lethales effectus faceret, idem ille Venator, qui bilem viperae des lutiverat, pari audacia maximae & simul iratissumae viperae expressum ex his loculis liquorem , simul omnem spumam & salivam , quam ore continebat, vino diluta haust sine noxa. Simili successu animalibus imperebatur d P.
Lethalia illa tela Bantamensium , quae levi vulnere indubitatam adserunt mortem, . vino infusa aut alio liquore per plures dies , nullam malignitatem conciliaverunt li-' quido , in quo tam diu haeserant se ).
io Francisc. Redi observat. da Uiperis I e Ibid. pag.
220쪽
S. Is 1. is C. DE VULNERE IN GENERE. 16,
Dum per Lybiae aridissima deserta duceret exercitum Cato , sitientes milites non audebant bibere de fonte , quem turba serpentum tenebat, sed sapientissimus Dux hortabatur , ut audacter si berent, dicens Vana specie conterrite Iethi
Ne Abita miles tutos haurire liquores.
Noxia serpentum est admisto sanguine pestis.
Morsu virus habent, σ fatum dente minἀntur. Pocula morte carent. Dixit, Abiumque unenum Hausit , Gr in tota Libyes fons unus arenante stir, de quo primus sibi posceret undam sa).
Dum oleo Tabaci madidum filum per vulnus acu saetiim trahitur, in animali vivente , illud cito perit. Viperam sic spatio minori, quam est octava pars horae, n cavit Redi, bj qui tamen in omnibus Tabaei speciebus non invenit hoc oleum eandem habere malignitatem e in. Plura forte talia sunt, quae melius latent. Ubi ergo adsunt anomala symptomata. . quae non possumus suspicari ex vulnere , ut causa , orta fuisse, tunc de infectione venenata instrumenti laedentis cogitandum est.
f. I 36. U M etiam omnia eadem siue 1 ) variant pro disie- rentia partis vulnus excipientis si 7.ὶ , quoad ejuε duritiem , mollitiem , nexum , situm , effectum , liquida contenta ,
faciem mutatam. Vulnerum diverstates enarratae sunt binis praecedentibus paragraphis , quatenus ab actionibus per vulnus laesis desumebantur , uti & illae , quae pendebant a divertarate ipsius causae vulnerantis. Hae autem paragrapho considerantur illae vulnerum Varietates , quae oriuntur a diversa indole partis vulneratae. DURITIEM, MOLLI Tir M. Modica vi instrumentum vulnerans penetrabit mollia abdominis integumenta ; longe validiori indigebit impetu , ut durum calvariae os dividat. NEXU M. Dum tendo mustuli discissus est , motus i partis illius, cui naturaliter nectebatur , perit; hinc pro effectu vulneris Fabetur. Dum parva arteriola dentis evulsit, in alveolo latens, laesa sanguinem landit laepe ad mortem fere uiaque I hoc non fit ideo , quia tam parvus arteriae ramulus laesus est , sed quia os leae alveoli superficiei affixus non potest se contrahere , & sie claudi. Quando in flex in cubiti per venae sectionem infausto casu laeditur aponeurosis illa , a parte tendinea bicipitis musculi orta, saeva symptomata , quae sequuntur , non pendent a tam levi vulnusculo , sed a nexu illius tendineae expansionis cum aliis partibus. SITUM. Si arteriarum intercostalium ramus , licet exiguus , laedatur sic , ut smul perforata pleura in pectoris cavum sanguis fluat ; poterit effuso sanguine corrupto pulmo inflammari, suppurari , de lethalis tabes inde sequi r tantum ideo
a) M Annei Lueani Pharsal. Lib. s. e Redi Experim. Naturalia pag. s . , Cbservat. de viperis pag. 98.