장음표시 사용
261쪽
i . DE VULNERE IN GENERE. 3. 1 o
discissus fuerat , unde mortui fuerunt, postquam per quatuor tamen dies tost vulnus inflictum supervixerant, de consutis labiis vulneris loquela perdita redierat, sie ut unus percuitorem indicaverit, alter se sibi ipsi haec vulnera uaflixit se confessus fusrit , atque ita famulum criminis suspicione liberaverit. Memini me ante multos annos vidisse militem , qui ostiatim stipem petens ostendebat patulum ingens foramen asperae arteriae , quod spongia solebat tegere, tuncque commode loqui poterat, detecto autem foramine, vox peribat. In conflicta bellico huic homini per globum plumbeum pars insignis asperae arteriae ablata fuit ;unde non potuerunt adduci ad se invicem vulneris labia , sed relicta fuit talis apertatura ; plurimis tamen annis postea supervixit. UULNERA MAGNA BRON cui ORUM. Aspera arteria , postquam per colli anteriora in thoracem descendit, circa illum locum , ubi aOrta ex corde egre 1a incurvatur, in binos dividitur ramos , qui singuli ad pulmonem sui lateris tei dunt : hi rami tunc, deposito asperae arteriae nomine, bronchia vocantur ; horumque ramorum subdivisiones in pulmonibus factae deinde illud nomen retinent. Cum
ergo asperae arteriae & bronchiorum munus sit aerem inspiratum per pulmonis cava aurea distribuere , aer , per magna horum vulnera elapuis, in cavo thoracis accumulabitur ; calore loci expansus pulmonem comprimet ; sicque omnem ejus acti
nem impediet: unde sufiocatio Ac mors : imprimis , si utriusque pulmonis bron chia sic laedantur e tunc enim respiratio integre tollitur. Unde Hippocrates ta dixit e Moritur , si in arteriam s asperam hoc nomine semper intelligens ct pulmonem magna admotam plaga inflicta sunt , sic ut percusso pulmone minor sit, qui per os prodit,
spiritus , quam qui per vulnus excidit. Periculum autem talium vulnerum augetur .
quod vix videantur magnis vulneribus bronchia laedi posse , quin vasa sanguinea , horum bronchiorum divisiones suis ramificationibus comitantia , simul discin
VULNERA LATA , UTRAMQUE c AVITATEM THORACIs , CUM ADMISSU AERI s , PERFORANTIA. Pulmones , quamdiu in thorace undique exacte clauso contine
tur , semper sunt plus distenti . quam si aeri libero undique exponerentur , tune
enim collabuntur , de in spatium minus contrahuntur, imprimis actione contractili fibrarum muscularium , quae segmenta bronchiorum inter se connectunt. Natur
liter enim in homine inter pulmonem & pleuram nullus adest aer , sed per glottiadem aeri in pulmonem semper relinquitur liber aditus. V nde pulmo plus distendi.
rur per aerem infressium per glottidis rimam , quam comprimitur per acrem extemnum , costas 3c diaphragma prementem , quia costarum arcuata figura dc diaphragiamatis nexus cum costis Zc vertebris impediunt , quo minus aer externus diaphrasema premat in pectoris cavitatem eo usque, ut fieret aequilibrium inter vim aeris externi de ejusdem pulmone contenti. Haec est ratio . quare pulmo pleurae semper contiguus maneat, etiam post mortem , quamdiu thoracis clausi manet integritas ε, uti patet evidenter , si illaesa pleura musculi littereotales caute separet tur ; tunc enim pulmo omnino contiguus apparet pleurae , prae tenuitate sere peia lucidae. Dum vero pleura perforatur, aere illapso in pectoris cavum , pulmo cola Iapsus statim contrahitur in minus spatium , & a pleurae contiguitate reeedit; di phragma , antea cavum a parte abdominis , tensi tum, & in cava pestoris tr c a Coae. P not. N . so'.
262쪽
sum , statim flaecidum fit , & deorsum collabitur. Ex quibus patet evidenter , naturaliter in homine pulmones Pleurae undique contiguos esse , nec at rem haerere inter convexam pulmonis superficiem & Pleurae cavum. Ideo , dum per musculos , huic scopo inservientes , elevatis costis & diductis a se mutuo, diaphragmate contracto & plano facto ampliatur thoracis cavitas, esset inter pleuram & pulmonis superficiem spatium aere vacuum , sed aer per glottidem libere ingrediens pulmones sic distendit, dum pectus dilatatur , ut maneant semper Pleurae contigui h sicque perficitur inspiratio. Dum vero , perfolso thoracis cavo , liber datur acceuus aerim cδVum , aeris . per glottidem ingressi, pressio aequilibratur : hinc non distendetur Pulmo , sed propria contractilitate abibit in minus spatium. Si hoc jam fiat in utroque pectoris cavo simul , non poterit pulmo uterque collapsus dilatari per acrem inspiratum ; & hinc cor δextrum non poterit per collapsum pulmonem pelalere suum sanguinem , sicque brevi suffocabitur cord is motus , & peribit vita inde
Galenus jam in vivis animalibus tentaverat haec experimenta , & conclusit sa suod ideo semius le Ur semirespirans ilico fiat animal a magnis vulneribus alterutram thoracis partem penetrantibus ; voce autem ct respiratione penitus destitui, si amba ca- ωitates perfossa fuerint. Et inde deduxit mediastini, thoracem in bina cava separari
tis , usum, ut vulnere penetrante unius lateris cavum , in altero maneat respirati
nis integritas. Postea & Vesalius in vivis animalibus sectiones administrans nutatapleura aemonstrabat , pulmonem illi semper contiguum manere ; pertusa autempleura , illius lateris pulmonem concidere , thorace interim aeque ac prius moto ;postea illud latus pulmonis quam maxime aperiens , pluribus costis resectis , per membranas thoracem intersepientes poterat videri , quomodo alter pulmo in thor cis cavo adhuc integro pecto is motum sequeretur illis vero membranis pertusis,
tu ille pulmo coneidebat illico b .
Ex his exeetimentis videretur concludi posse , vulnera thoracis cavum utrumque penetrantia sic , ut aeri infressus detur . eisse certo dc subito lethalia. Quousque a tem hoc verum sit, patebit ex sequentibus experimentis.
Ante duodecim , si recte memini, annos degebat in hac Academia Ni IAM H Us Tos M, eruditione singulari & imprimis Anatomiae Sc Bolanices scientia in sigi1is . cujus amore taediosissima suscepit itinera , naufragia , captivitates & alia plurima mala passus . M magno scientiarum damno in patriam redux in flore aetatis lento morbo periit , longiori vita dignissimus. Magno meo bono huius Viri famuliaritate usus fui, & plurima me ab illo didicisse gratus recordor. Ille quadam die
me ConVeniens rogavit, an crederem , vulnera utrumque cavum pectoris perforantia lethalia esse a Annui, & argumentis modo enarratis asserti veritatem probare conatus sui. Audivit placide ratiunculas , M dein eduxit ridens. de sinu caniculam , cui ante triduum utrumque pectoris latus perforaverat: alacriter currebat animal , ac si nihil mali passum fuisset. Examinans omni cura inflicta vulnera, vidi in cava thoracis penetrare , nec pulmonem accretum esse illis locis , quod suspie bar primo e candelula cerea , applicata utrique vulneri , acre per vulnera attracto 6c expulse exstinguebatur. Obi upui insolitum spectaculum , & postea in canibus similia experimenta plurima tentavi; quomodo autem successierint , referam.
263쪽
Cani perforavi anteriorem partem pectoris sinistri ; statim aer cum sibilo intravit tubo immitia removi undique pulmonem a pleura. Postea δc dextro lateri thoracis
.ulnus inflixi, digito immii Io itidem pulmonem undique a pleura removi : remoto digito pars magna pulmonis cum impetu per vulnus erupit: pergebat respirare de ejulare canis ; vi iterum intrusi pulmonem in pectus . exibat denuo. Haemorrhagia aderat satis valida ; & post quadrantem horae moriebatur animal. Repetens in alio cane hoc experimentum , per vulnera facta acrem per siphonem inflavi valide; longe diutius vixit '. sed non aderat tanta haemorrhagia. Dum quies.cebat animal, pulmo in thoracis cavo manebat. Dum autem prae dolore magnos motus faceret , per vulnera facta pars pulmonis erupit. Alteri cani pariter utrumque thoracem perforavi: tubo aerem inflavi in cava pe toris , dein asperam arteriam resecui 3 postea totum abdomen cruciatis discidi .
tunc diaphragmate pertuso in latere sinistro , vulnere in cavum pectoris sinistrum penetrante , solutis vinculis vixit animal per biliorium, & pendulis de abdomine intcstinis cucurrit per cubiculum. Longe magis mirabar , alium canem , perforato utrimque pectore, abdomine aperto dein, & pertuso utrimque diaphrasmate , per quinque horas vixisse. Haec e perimenta frequenter iteravi, fere semper simili cum successsu : sed dum maximis vulneribus pectus perforarem , quae paralelo ad costas ductu dimidii digiti longitudinem aequarent saepe, vel & superarent, vidi animalia satis cito mori: sed
tunc ingens semper aderat haemorrhagia. Dum una cum eruditissimis amicis , qui haec experimenta mecum tentabant . conabar invenire rationem , quare perforato utrimque pectore in animali pergeret vita dc respiratio ; incidit haec opinio : quod si vulnera inflicta minorem haberent aperturam , quam erat glottidis rima , tunc aer facilius irruens ter glottidis ape turam , quam per vulnus distenderet pulmonem. Praeterea animal summo nixu videbatur expandere pulmonem , ut per vulnus saepe exprimeretur ; sicque acris ii gressum liberum per vulnus impediebat r simul vidi evideliter , quod adductis ad se invicem costis animal minueret vulneris aperturam quam maxime. Ut certi esse mus de his , instituimus sequens Experimentum. Cani in utroque pectoris latere, loco medio inter binas costas infliximus satis
magnum vulnus ; vulneribus immisianus tubulos ex bractea ferri, quorum aperturae longe majores erant, quam apertura glottidis in hoc animali: hac methodo vula
nera manebant patula , celsabat ilico respiratio , & Peribat vax , atque animal vudebatur mortuum. Clausiis dein per digitos impositos tubulorum orificiis , & perfrucato valide abdomine , incipiebat iterum citissime respirare , remotis digitis emicis parte aeris in cavo thoracis contenti . mox iterum tubulos claudebamus , sic a sebatur respiratio , & redibat vcn amissa : apertis iterum tubulorum orificiis desi oebat respiratio , nullam vocem emittebat animal , de moriebatur. Hoc experime tum aliquoties iteravimus , semper eodem cum eventu : & vidi rhus , quod , nisi firmiter retineremus in vulnere tubulos posset animal sui amisi nixibus moto thor ce excutere tubulos de vulnere , & costas sic adducere , ut pergeret respirare. Unde videtur concludi posse, vulnera , utrumque thoracis cavum penetrantia, dc acrem admittentia , tunc tantum esse clio de certo lethalia , si vulnerum oritacia glottidis aperturam amplitudine sua superent.
An non huj.us rei vestigium habetur in illo loco Coacarum Praenotionum in Disiligod by COOol
264쪽
.ir is DE VULNERE IN GENERE. α ν
eodem hoc numero modo at lcgato , ubi dicitur : quod moriatur homo , si percusso pulmone minor sit , qui per os prodit Diritus , quam qui 'r vulnus excidit
Non memini, me legisse apud Oblematores exempla nominum sic vulneratorum. ut mors ieeuta potuerit adscribi soli aeris ingressui in utrumque thoracis cavum :semper enim fere simul laeduntur viscera thoracis cavo contenta. Sed apud Schei chium s aὶ habetur , quod homo delapsus ex alta arbore in palum iaculum inciderit , qui lumborum musculos perforans , sursum in pectaris cavum usque penetr vir. Curatus ab hoc vulnere horamen fistulosum in gorii regione habuit in thoracis cavum penetrans , per quod lumen admotum flatu erumpente in thoracis conis strictione agitabatur , dc nonnunquam exstinguebatur : sic diu super vixit sineiulla
VULNERA Di ApHRAGMA Aa UTRAQUE PARTE MEDIA ITINI THORMIs p NETRANTIA. Pleura dicta membrana thoracis utrumque cavum investit, sic tamen.
Ut singulo cavo thoracis sua propria membrana sit. Pollunt ergo concipi, ac ii binae pleurae forent tales velicae cavae sibi mutuo adjacentes, Ae in loco contactus ac cretae sibi mutuo. Harum membranarum duplicatura mediastinum vocatur , quod.
thoracis cavum dividit bifariam ., sic tamen . ut in parte auteriori mediastinum de clinet sinistrorsum , unde dextro cavitas pectoris major est linistra b ι Cum ergo mediastinum non sit sinapi ex membrana , sed ex binis pleurae saccis sibi accumbentibus nata , satis exacte dixit Galenus e in describens membranam succingentem thoracis , ex illa nasci thoracem intersepientes membranas. υμε is δae ραὲοίες φ2ώρακα ὶ. Si jam vulnus ab utroque naediastini latere diaphragma laeserit , poterit aer per has vias ingredi thoracem , dc sie impedire pulmonis expansionem ; eodem modo ae statim dictum fuit do vulneribus thoracem utrimquci penetrantibus.
Sed si considetetur, magnum hepar diaphragmati aecumbere, uti de lienem dcc. satis patet , non facile polle laeJi di phragma in binis distinctis locis , quin de illa
laedantur viscera ; unde mors , secuta tale vulnus , non polliet adscribi soli acris admissioni in cava pectoris : praeterea enim diaphragmatis ec musculorum abdominalium actione prella viscera obturabunt aeri Iliberam via' per luxc vulnera factam tsed uti ex experimentis modo citatis patuit, deberent i, te, vulaeta talis ampla esse. Unde videtur rarissime , si unquam , talis casus contingere polle. VEL Eius NER vos a DissECANTIA. Medium diaphlagmatis lodum di dierunt ejus centrum tendineum. Est fatis lata plaga tendinea , sive apone Mosis, ad quam omnes fibrae carneae diaphragmatis concurrunt. Vocabatur de pars neryos adlaphragmatis , quia veteres tendinibus etiam nervi nomen imposuerunt. Put/ba tur iam actione hbrarum carnearum diaphragmatis tendineum illud centruM uiniaque deorsum trahi, I; hinc si vulnus huic parti indictum foret, singulis vicibus , quibus agit diaphragma , distraherentur fiorae semilacerae , augeretur vulnus , d lor fieret intolerabilis, dc inde convulsio , de mors.'Sed demonstravit clarissimus SE N A C , cdὶ partem illam mediam,tendineam diaphragmatis non descendero, in inspiratione , cui cor laeticardio suo inclusum incumbit ε, cuiusque adeo turbariretur situs de motus, quia petieardium lata superficie huic tendineae diaphragmatis
265쪽
parti accrescit. Probatur de hoc ibidem ex diaphragmatis structura & nexu. Sed aliud sequitur post diaphragmatis vulnera , nec minus funestum mallam; u de non adeo subita quidem , certa tamen post diras calamitates mors sequitur. Dum Dempe partes corporis , abdominis cavo contentae , diaphragmatis Sc musculorunt abdominalium actione pressae vulnus diaphragmatis ingrediuntur , illud dilatant in pectoris cava transeunt, sicque paensonem comprimendo , & cordis ipsius a tionem turbando , post summas miserias mortem inferunt citius vel serius. Sie ει-- se vidisse testatui in homine , qui vulnus acceperat in media tendinosa parte di aphragmatis, ventriculum per hoc vulnus , pollicis magnitudinem non superanS , inoracis cavum ingressum fuisse. In alio per octo mentes superstite , post acerrimos dolores colicos mortuo , inventum fuit intestinum colon pro magna parte in thorace haerere ; licet. vulnus diaphragmatis minimi digiti apicem tantum capere posset. Simile exemplum etiam habetur apud Sennertum b de studiose , qui proprio se confoderat ense , post binos menses tamen inde curatus sed septem mensibus elapsis post crebros vomitus expiravit. In cadavere apparuit, vulnus prapulmonem & diaphragma penetrasse. Ventriculus totus adscenderat in sinistrum ahoracis cavum , & cor cum pericardio depulerat in latus Jextrum ; ubi vivus a huc , post vulnus sanatum , manu imposita cordis pulsum iusserat observari. Hinc apparet, quam periculosa fuit diaphragmatis vulnera. Hollerius tameth testatur , se observasse hi suspensi catavere , cujus dissectioni in scholis Medicis. Parisiensissius praefuerat , vulnus obductum cicatrice in parte carnosa diaphragm
Recensentur hoc numero vulnera illarum partium , quarum integritas requiritur . ut alimenta ingerantur , digerantur , & chylus ex his praeparatus deseratur in sanguinem,ut inde restituantur illa, quae vitae & ianitatis actionibus perduntur quotidie. I ABSCISSIO in soru Act. Integra nempe abscisiro oesophagi Omnem transitum ingestorum ad ventriculum tollit. Vulnera enim cesophagi, non integro
discissi , sanata fuisse testantur Auctores. Sic apud Schenelaum habetur se id in cy-ἀhomo quidam carceribus detemus sibi ipsi guttur , qua parte tracheam σrteriam spect- , ferro vulneravit, ct digito vulnus tantopere ampliaviit , ut per lysum alimenta st me dicamenta ad os usque tran mitterentur. Sanasus tamen fuiι paucis diebus. Aliud Exemplum habetur apud Bohnium so in de juvene, cui a latronibus maximo Vulnere faucibus inflicto , dum elato capite lae biberet, illud per vulnus effluebat ;dum vero supinus biberet, i Ilud in ventriculum descendebat. Unde patebat oes phagum non omnino rescissum fuisse. Ex hoc vulnere tamen convaluit. Integre a tem discisso sophago una cum aspera arteria, retractum verius ventriculum dit-
266쪽
s ito: DE VULNERE IN GENER r. io
eisii oesophagi extremum non potuit unire Paraeus alteri extremo , licet tanta vale tet in arte peritia. Per luturam quidem uni Vit asperat arteriae vulnus , sicque doque iam amillam misero restituit, ut potuerit indicare percussorem quarta tamen die post vulnus inflictum periit. Aliud simile Exemplum habetur ibidem saὶ Cum autem oesophagus aspera arteria tegatur, corporibus Vertebrarum ineumbat, & a la tere maxima vasa adjacentia habeat, raro solus Vulneratur. Hinc forte credi posset,
adjacentium partium vulnera pariter mortis causam futile. Mirabilis habetur . &forte unica hactenus in arte descripta observatio , quam publicavit Celeberrimus Boethaavius. Illustrissimo nempe Heroi , Nobilissimo Baroni de Wallenaei , Res publicae nostrae Architalasso , post maximos vomendi conatus, abruptus fuit oeso phagi tubus prope diaphragma : unde , post enormes cruciatus , hagestis , una cum aere deglutito , in cavum pectoris delapsis , intra x horas mors accidit b . Cona clusit optimo jure tuinc Magnus Auctor , similem easum , si recurreret , indicio hujus historiae detegi quidem posse , nullis tamen unquam remediis lanabilem
MAGNA v ULNERA VENTRIcUO. Omnes cibos S potus deglutitos suo cavo recipit ventriculus : cujus fabrica, amasis humoribus , & mora ibi haee siemurantur , ut deinde per intestinatem tubum delata praebeant matericis, quae t nutis in is fistulis venosis resorpta , sanguini mista , & ulterius elaborata , restitueraposiet illa , quae sanitatis actionibus de corpore perierant. Si ergo magnum vulnus inflictum fuerit ventriculo , contenta per vulnus dilabentur extra corpus , vel in cavum abdominis ; sicque omnis nutritio deficiet necessario. Accedit, quod & veniatriculi vulnera , quatenus ipsam ventriculi substantiam , tot arte sis, venis, nervis undique repletam , laedant, sint admodum periculosa. Dum autem pereunt ex vulneribus ventriculi non multo temporis intervallo post inflictum vulnus , non potest inde deduci mors secuta , quod nutritionis defectu perierit aeger ; sed ipsam sub stantiae ventriculi laesionem tunc mortis causam fuisse , satis pater. Bina talia veniatriculi vulnerati exempla habet Bolinius scin, sic ut mors intra biduum secuta fuerit. Ubi autem vulnera ventriculi mortem inducunt, quia ingesta alimenta continere nequit veniticulus perfossus , tunc lentior mors sequitur , sensim defectu nutritio-liis tabefacto corpore. Imo aliquando constitit per observationes Medicas , vulnera talia , in fistulosum ulcus degenerantia , plurimis annis aperta mansisse , lupe stite aegro ; sic ut potuerit pro lubitu per hanc aperturam cibos potusque emittere , vel clauso per externum apparatum vulnere eadem retinere : Qualia bina exempla habentur apud Schenkium id). Imo plurima talia vulnerum ventriculi sana iatorum integre exempla apud Auctores occurrunt. Habetur mirabilis admodum hiastoria in Actis Anglicanis. seὶ Maurus juvenis maturos Musae fructus decerpit ,& avide comedit: vitricus ejus ira furens, ut hoc ulcisceretur, cultro magnum vulnus abdomini juvenis infligit, & lata plaga ventriculum sic discendit , ut comesti fructus cum impetu per vulnus erumperent. Peracto hoc facinore , dum amici vulnerati insequerentur, senex sibi ipsi ventriculum simili fere vulnere lacerat. Post quatuor horas Chirurgus veniens utrique vulnerato Sc ventriculum & integumenta
267쪽
abdominis discissa consuit, parvo foramine relicto, ut puri exituro pateret viα Fe bre corripiuntur ambo vulnerati, quae per quatuordecim dies durabat, & mensis circiter 1 patio juvenis convaluit ; senex , sexagesimum aetatis annum agens , magis periclitabatur , & tardius curatus fuit. V terque tamen , post quindςcim a curato vulnere annos, integra finitate fruebatur. Videntur haec observata docere, quod non omnia Ventriculi vulnera , magna quamvis , absolute semper lethalia fuit. Si nempe aditus detur manibus Chirurgi. ut sutura possint uniri. Parva autem ventriculi vulnera satis magnam spem curae faciunt , modo cibis vel potu non distendatur ventriculus; tunc enim contracto m nente ventriculo consolidari possunt. INTESTINI TENUIOR Is, s UPERIORIS , INTEGRA DIIS CTIO. Videntur talia vulnera absolute letalia esse. Intestini enim liscissi extremum chylum in cavum abdominis effundet ; qui ibi corruptus conten omnia cavo abdomianis viscera tabefaciet; unde certa mors. Si vero vel casu , vel arte , discissi intestini extremum externo integumentorum margini accreverit, patebit via , qua motu peristallico ventriculi & intestinorum contenta omnia intestini cavo exibunt de coriapore. Chylus enim ex ventriculo in intestina egressiis per tantam longitudinem tubi intestinatis ejusque gyros & anfractus impeditur , quo minus elabatur de corpore , antequam per vasa lactea & venarum mesera icarum oscula inde resorptum fuit omne illud , quod corporis nutrimento inservire pollet, Si ergo intestinum tenue integre
discissum fuerit , in loco luperiori, id est , ubi pyloro satis vicinum est , defraud
bitur necessiario nutrimento corpus , & lento peribit marasmo , si per vulnus integ mentorum contenta exeant; si vero in cavum abdominis delapsa accumulentur, ibi
Intestinorum autem crassorum vulnera , uti & tenuiorum in loco remotiori a verutriculo, uti & illa quae non integre discindunt tubum intestinatem , periculosa semper sunt , non tamen absolute letham. Maniacus cultro octodecim vulnera proprio abdomini inflixerat , quorum octo in abdominis cavum penetrabant : febris mox secuta . tenso abdominis , respiratio dissicilis ac dolens , nausea , vomitus, diarrhoea &c. funestum praesagiebant exitum : repetitis venae sectionibus , tenuitam a diaeta , rara deligatione vulnerum , praeter spem evasit tamen. Post 1eptemdecim menses mania iterum correptus ex alto praecipitem se deest, unde illico mortuus fuit. In cadavere inventae fuerunt cicatrices sanatorum vulnerum in hepatis lobo medio,
intestino jejuno. & colo a P. Cani naajori intestinum tenue secundum longitudinem divisum fuit ; reposito in testino , non consuto , sutura clausum fuit vulnus abdominale ; sine ullo molesto symptomate animal sanatum fuit c b).
Plurima similia apud observatores exempla occurrunt. Intestinis autem erassis de tenuibus integre diicissis super vixisse homines , modo vulneri externo assueretur ex tremum intestini discissi, ut exitus pateret foecibus, pluribus exemplis constitit; de quibus dicetur in vulneribus abdominis. Requiritur tunc, ut a ventriculo ad locum discissum tanta supersit intestini longitudo , ut ex ingestis paratus chylus per vena lacteas & meseruicas resorptus , nutritioni corporis sufficere possit.
268쪽
.ime, DE VULNERE IN GENERE. iii
chylus, ex intestinis , per vasa lactea resorptus , N ingens copia lymphae per lymphaticas venas in unum hunc alveum confluit : illo ergo laeso, & contentum hum rem dimittente , cessant omnes illi eflectus, qui a chylo , sanguini misto, & vas tum& viscerum actionibus ulterius perficiendo, pendent ; deficit nempe nutritio. Verum quidem est, venarum meseraicarum oscula undique hiare in intestinorum cavo, & resorbere partem tenui ssimam chyli, rectaque via ad hepar deducere ; a bum autem chriosum succum solae venae lacteae dictae ex intestinis hauriunt, sed non videtur sustineri vita posse, si solae venae mesentericae ebiberent tenuissima tantum , chyli autem admisso in sanguinem impediretur. Pulcherrimis experimentis demon stravit Lowerus ta) nihil chyli per venas messerescas resorberi. Canis thoraci, in dextro latere intra duas costas inferiores aperto, digitum immisit, & ungue vetueri serram resecto, commune chyli receptaculum tribus a pastu horis valde turgidum perfregit: consuto dein vultiere, animal, licet cibo saturaretur quotidie, intra sa cos dies exspiravit. In cadavere ventriculus & intestina repleta , vasa lactea chylo turgida apparebant; in ductu thoracico nihil chyli reperiebatur , sed in pectoris illa parte , cui vulnus inflictum fuerat, binae chyli librae repertae sunt. In altero cane pectus sinistrum perfodit inter tertiam & quartam costam superiorem : immisso per vulnus digito laceravit truncum factum ex binis ductibus chyliseris in hoc animali adunatis : eventus fuit similis. V t autem certus esset , dilaceratum fuisse ductum thoracicum , aperto post mortem animalis abdomine aquam siphone injecit in due . tum chyliferum; quam vidit totam per vulnus factum dilabi in pectoris cavum. Dum autem animali, sic vulnerato , post diem unum aut alterum , paucis horis post Iargum cibum sumptum , aperta vena sanguis mitteretur, nihil chylos apparebat in sanguine ; uti aliter in simili .casu seinper invenitur. Ex his experimentis concluditur , chylum non ingredi venas meseraicas ; & in stellu chγli in sanguinem impedito , vitam diu sustineri non posse. Rarius accidit, in homine per vulnera solum ductum thoraci cum laedi : mediis enim fere vertebrarum corporibus incumbit, medio inter venam sine pari a dextris de aortam descendentem a sinistris , loco , sic ut aorta pro maxima paerte ipsi incumhat : deinde assiugens pergit supra corpora vertebrarum sub oesophago , sub arcu venae Azygos ; inae supra corpora vertebrarum sinistrorsum inclinat, pergit sub c xotide sinistra usque aci medium ultimae cervicis vertebrae; ibique arcus forma ii curvatus sinistror tum deorsum tendit, & terminatur in venam subclaviam sinistram. Toto ergo hoc decursu tutissime reconditur, & maximis vasis adjacet: hinc vix laedi
Potest , quin & aliae vulnerentur partes ; a quibus laesis mors sequi poterit. Habetur tamen apud Bonetum i b in Exemplum vulnerati, cui, ex symptomatubus vulnus sequentilaus , ductus thoracicus laesus fuisse videtur. Nobili Baroni circa mediam dorsi vertebram selopeio vulnus infligitur, globo subter sinistram scapulam
exeunte : initio non adeo male se habuit vulneratus , consueta tantum vulnerum
tymptomata passiis. Post quatuordecim dies observatur in linteis copiosus albicans humor , per intervalla rediens et debilis inde manet 3c macie conficitur , licet appetiatus foret integerrimus. Vixit fic per plures menses, & incepit per binas septimanas
269쪽
Φὐ DE VULNERE IN GENERE. I. 1 o. irru
emuxus illius humoris cessare. Genio indulgens, calidioribus imprimis usus, subita commotus ira , Epilepticis insultibus assicitur , postea hemiplegia lateris sinistri eor
reptus periit. In cadavere pulmones , illa parte , qua vulnus inflictum fuerat, in sistiti putredine correpti apparebanti . Masina suspicio adest , ductum thoracicum laesum fullie; cum autem vitam tamdiu protraxerit , forte non Penicus destructum. Praeterea ductus thoracleus in suo deeursu saepe bifurcatus insulas quasi format: forte talis bifurcationis unus ramus .sus fuerat. Fateor meras Lantum b c esse conjecturas, cum & mortis genus , &pulmonis corruptio doceant, non a sola laesione ductus chyliferi mortuum fuisse
i t. AT ULNERA sua natura lethalia , arte vero curabilia
V 13αὶ sint, praedicuntur :1. Vulnera Encephali terebra levanda.
Seduitur nune altera classis Vulnerum , illorum nempe , quae mortem inducunt ἰ& eeitam quidem , si sibi relinquantur. In arte tamen cognita sunt auxilia , quibus adhibitis mors, horum vulnerum estrictus & sequela , praecaveri posset.
Primo loco inter illa numerantur Vulnera Encephali: Generale hoe nomen com-orehendit omnia illa , quae calvaria: cavo continentur. Notum iam est ex Anatomi
eis de Physiologicis , calvaria: cavum naturaliter exactissime plenum eme : simulacet eo mutata figura cranii angustatur spatium , vel fractis vasis effusi humores colli inuntur sub integro cinnio, necetiario mollis encephali fabrica comprimitur , Iriduntur omnes functiones , quae inde Pendent, tandem & destruuntur penitus. Si iam cranium intropremum , vel effusi humores compresserint encephalon sua eopia ; vel denique corrupti mora eroserint sua acrimonia tenerrimam hanc pulpam, unde tota vita & humanitas pendent, mors secuta erit emectus talis vulneris. ML si humores effusi haereant in tali loco calvariae , ut per terebram apertura facta potuissent tolli, apparet facile , potuisse servari vulneratum r & , uti postea in Caputulo de vestietibus Capitis dicetur , plurima sunt talia obtervma , homines ab estu sis humoribus compretio cerebro iam apoplecticos factos fuisse , qui trepano applucato & eductis extravasatis liquidis fuerunt sanati. Bina ergo requiruntur in tali vulnere, quod nempe causa mortis secutae evidens fuerit inventa humor extravasatus comprimens encephalon , & quod haeserit em
sum liquidum in tali loco , und otu et tuto educi.
2. Vulnera arteriar. venaeve majoris in loco , ad quem manus Chirurgi pervenire potest.
Maxime necessiarium est Chirurgo , ut cognoscat decursum arteriarum & venaiarum majorum , imprimis in artubus : in cavis enim corporis haerentes magni trui ci vasorum , si vulnerati fuerint, ipsius manum non admittunt. Et imprimis requi-τixur , ut cognita sint illa loca artuum , ubi magnae arteriae & venae decurrunt adeo nudae , ut comprimi possiuit. Talia sunt in artubus superioribus loca subaxillaria , uterior & superior ossis humect pars , ubi arteriae magnus truncus ad nudum iste
P. subjacens comprimi potest , sicque tacite omnis haemorrhagia a vulnere locis in-Diuili do by Cooste
270쪽
ferioribus inflicto sisti potest. In artubus inferioribus talia loca sunt in interiori de anteriori sere media femoris parte , uti & sub poplitibus. Omnibus his locis splenia apposita , tornatili machina hodie adeo cognita tournequet in appressa valide ,
truncos vasorum sic comprimunt, ut. omnem sanguinis transitum impediant. Sic t
thalis Haemorrhagia praecavetur , & datur opportunitas Chirurgo , ut iuppretib sanguinis fluxu, de dilatato, si opus sit, vulnere, arteriam vulneratam possit invenire.& inventae idonea remedia . ligaturam &c. applicare. Hinc videtur hodie nullum anuum vulnus fere absolute lethale dici posse per haemorrhagiam ' quia per artem cognitam potest compesci per compressionem trunco tum , in locis imprimis subaxilia laribus & in inguinibus ; de si tunc arteria vulnerata tam profunde haereat , ut ligari nequeat , exstirpatio membri adhuc superest , qua vulnerati vita servari potu illet. Dum autem majorum vasorum decursum ignorant Chirurgi, omni molimine per ligaturas, stipticos absorbentes pulveres , uti gypsum dcc. impediunt, ne sanguis ex laeso vase erumpens per vulneris aperturam exire possit, qui tunc totum panniculum adipolum implet, dc postea corruptus horrenda putredine omnia depascitur, uti tristissima docuerunt Exempla.
3. Viscerum , ad quae manus & medicamenta cum effectu sanatio- .nis pervenire possunt.
Nisi certis experimentis constitisset, tuto fieri posse , quis erederet , viscerum etiam vitalium partes , vulnere nudatas, abscindi polle , ne postea corruptae mortem inducerent. Celsus iam audacter pronunciaverat : si quid alit ex jecinere se aut pulvio re duntaxat extremo dependeat, id praecidatur. Unicum susticiet memorabile admodum exemplum , quo constaiat, saepe talia curari polle , si manubus detur accessus , quae fere desperata haberentur : Infligebatur homini ingens vulnus sub papilla sinistra : temulentus ille neglexit vulnus : postridie pulmonis pars tres transversos digitos aequans hiante vulnere prorupit. Temerarius ille vulneratus ne glexit omnino tam grave vulnus, nihilque applicuit; 8c , bidui itinere quamvis abesset , Amstelodanum se contulit, ibique in valetudinarium receptus fuit. Ilico emortua jam pulmonis pars , filo prius constricta , forfice abscindebatur , quae lanci impolita tres circiter pendebat uncias. Decimo quarto die vulnus jam coalu rat , nihilque supererat mali praeter levem tussiculam , non seni per led subinde duntaxat molestam. Sic per sex annos supervixit, quocumque locorum navigans ,& ebrietati indulgens dii lutissinis vitae homo. In cadavere nihil mali inventum fuit, nisi quod pulmo vulneris loco accreverat, unde tamen nihil incommodi, prae
ter levem illam tussiculam , passis fuit b .
Praecedentis paragraphi numero quinto recensebantur bini illi casus , ubi Ventriculi gravissima vulnera , a perito Chirurgo per futuram unita , fuerunt sanata. IIvulnerum abdominalium historia patebit , viscera abdominalia laesa sic , ut effulo sanguine, vel contentis suis, in cavum abdominis mortem inducerent, ligari polse, vulneris margini assui occ.
. Quae mortem inferunt emisso suo liquido in cava illa, unde id