장음표시 사용
361쪽
tetim Balsaina semper prosunt, quia defendunt partes, ne rodantur ab acribus; de limul obvolvendo acria lenissino pingui, quo scatent, illa enervant. Vide & g.
228. Nq. & 6. . Causa convulsionis a vulnere frequenter erat nervi talis laesio , qua partim dis sectu, distrahebatur in fibris adhuc integris relictis ; unde dolor enormis, cor vulsio, 8c reliqua, quae s. I 6 . dc I 83. recensentur , oriuntur mala. Omnia a tem litae a lenta dc continua distractione fibrarum nervosarum fiunt, quam sem per dolor , uti ex ejus definitione g. 22 o. patet, comitatur. Ergo illa remedia, quae dolorem tollunt, sanabunt etiam convulsionem ab hac causa ortam. Haec autem remedia agebant vel in ipsam doloris causam , vel nervum reddebant ineptum sensui, destiuendo commercium inter nervum affectum de cerebrum ; vel dentiaque sensorium commune ipsum sic obtundebant , ut non perciperet illam nerui mutationem , quae a causta dolorem excitante fiebat. Omnia autem haec convulsionibus sanandis adhibita sui isse cum fructu , mox patebit. Inter illa enim , quae S. χχ S. ad doloris cauiam tollendam laudabantur , praeciapuum locum obtinibant, Sc maxime universalem usum habebant, omnia laxantia Semollientia dicta, quibus adhibitis fibrae nervosae sic disponebantur, ut distendi
possent sine rupturae metu : Eadem autem ab omni tempore ad convulsiones tolialendas fuerunt adhibita. Ad curandum Teianum laudat Hippocrates aὶ juse luna sallinaceum piugue & calidum , fomenta , tepefactoria humida de pinguia in velicis dc utriculis undique, sed praesertim ad partes dolentes admota ; calidi olei copiolas & crebras inunctiones pariter jubet. Et alibi b in ad Tetanum ex
vulnere factum pinguium inunctiones ante focum , fomenta , tepefactoria, sust Tes tepidae perfusione excitatos , aquae multa tepidae potum , ii quidem bibere posset aeger , si non ejusdem per nares infusionem commendat dcc. Praeterea, ubi calidi utilitatem recenset , c) dicit, quod sit dolorem sedans, rigores , convulsiones, tetanos mitigans, dc contra d) frigidum convulsiones dc tetanos facete allerit. Calor enim omnia laxat , ut distrahi dc flecti possint sine rupturae peric Io ; frigus omnia reddit fragilia de contrahit, uti obviis ubique experimentis p tet. Eaciem dc Celius e in commendat , qui sic assectos toto corpore in oleum calidum descendere jubet ; vel in aquam calidam , in qua famum graecum decoctum sit, Zc adjecta olei pars rertia. Galenus , uti in loco F. I 6 . allegato p tuit , in se ipso a valida distractione ligamentorum imminentem convulsionem continua olei calidi perfusione evitavit, quam statim instare sensit , simulae olei
affusio intermitteretur. Similia δc apud Aretaeum in cura tetani commendantur.
f) Unde apparet, antiquos Medicos unanimi consensu mollissima remedia , quae
tam pulchre omnes fere dolores leniunt, ad convulsiones curandas commendatis Facile etiam patet, quod si nervus, cujus laesio totum sensorium commune tu
hat , possit destrui sine metu gravioris mali Zer dissectionem , compressionem ,
caustica &e. nullum amplius convulsionis adsit periculum , quia omne comme cium inter cerebrum de nervum laesum sublatum est. Docuerunt hanc rem p λ
362쪽
43mis observata Melica in curatione cujusdam speciei Epilepsiae , in qua in quodam corporis loco , v. g. in digito majori pedis qualem casum vidi in lentitur titill tio quaedam, ac si formicae reperent per partem ; ascendit ille motus per crus ,
femur, abdomen ad praecordia usque, tuncque mox cadit convulsus toto corpore. Si subito , dum sentiret in digito pedis incipiens malum , ligatura sub genu a
ctissime stringeret omnes partes, liber erat a paroxysimo. In similibus casibus t fies profuit locum illum , unde primo incipit mirus ille motus , caustico profunde inurere, ut destrueretur ille nervulus , cujus assectio tam miris modis totum corpus turbare poterat. Hujus rei vestigium habetur apud Celsum dicentem :sood si musculus usus videbitur, pracidendus erit. Nam percursus mortiferus est: pra ιιι fanitatem recipit. a Illa autem , quae sensorium commune vi narcotica sic obtundunt, ut tollatur doloris sensus, mira essicacia turbulentos illos motus convulsivos compescunt saepe . uti in Hystericis convulsionibus imprimis toties apparet. Apud veteres Medicos t men non invenitur adeo frequentem fuisse in his casibus horum auxiliorum usum. Hippocrates tamen in cura Tetani laudat inter alia remedia etiam semina Hyo clami vino infusa, cui dein aequalis olei copia misceretur, ut his calefactis dein caput & corpus ungeretur. bὶ . Pro generali regula in morborum curationibus Hippocrates statuerat, quod mo bis a plenitudine ortis mederetur evacuaιio ; illis vero , qui ab inanitione fierent , m deretur repletio. cὶ Quando erso vasis sanguineis discissis ingens facta fuerit sanguinis iamira, sic ut aequabilis pressio in vasa encephali inde turbetur , coi vulsiones inde factae pro causa sua nabent nimiam inanitionem : curabuntur ergo
repletione. Decantatissum illa Antispasmodica , spiritus Cornu Cervi, serici ci di , succini tinctura & oleum , Castorei virus, olea pulcherrima stillatilia arom tica &c. quae in aliis casibus tam pulchre compescunt inordinatos illos in syst
male nervoso motus , hic nocent suo stimulo , quo augendo sanguinis motum
pauculum illud , quod in vasis adhuc superest , sanguinis ex discissis vasis expellunt
ad mortem usque. Tota curatio consistit in eo. ut novo dc bono liquido distendantur iterum collapsa per nimiam inanitionem vasa. Verum satis magna hic dissicultas occurrit : nam ingesta viscerum & vasorum actionibus conspirantibus .
Ec misceta cum bonis humoribus maxima copia praeexistentibus, assimilantur in naturam nostram , & requisitas in fluidis humanis dotes acquirunt. vide 3. 1 f. N'. i. Post magnam autem tanguinis iacturam deficit illa copia humoris boni . quae in sanitate pauculum crudum per ductum thoracicum in iubclaviam venam ceductum absorbet & quali disparere facit : simul & debilitatur ab eadem causa omnium vasorum & viscerum actio , unde binae illae essicacissimae causae , quae crudum mutant in coctum , hic deficiunt , vel saltem languent. Totum ergo,
quod fieri potest cum fructu , est , ut ingeratuur talia liquin , quae fanis hum ribus smillima, nihil stimulantis acrimoniae in se continent , & sne molestia aeeorpore debili feres , & superstite adhuc vasorum & viscerum actione , licet lamguida , subigi possunt. Omnia itaque illa proderunt, quae F. 18. N'. I. laudata fuerunt; & inter illa imprimis carnium justula , in quibus humores , in corpore
363쪽
CONVULSIO, &C. g. 23 . 23 sani animalis elaborati , in aqua ebulliendo solvuntur ι imprimis si pauculum
succi citri addatur , quod nimis facilem degenerationem horum jusculorum in putredinem corrigit. Eandem ob causam & acetosae pauculum his luiculi ine quitur , adduntur & o Za , hordeum , avena de similia Cerealia mollissima. --nia haec dantur parca copia simul & saepe repetita , ne gravetur ab ingestis de bile corpus , & ut fiat sensim talis vasorum repletio , quae vitam sustinere possit , sed tam debilem, ut vulnerata vasa consolidari possint, nec ullus metus sit , rictnimis subita impletione vasorum , vel aucto motu lacerentur iterum illa , quariam inceperant concrescere. Nisi enim fidissima observata docuissent, vix credi posset, quam parca sanguinis copia vita adhuc sustineri possit. Memorabile Exemplum hanc rem confirmans allegatum fuit in Commentariis ad F. 161. Et linrceminis , quae saepe per abortum omnem fere sanguinem amittunt, & convelluntur , felix successus hanc methodum probavit ; dum pro mortuis jam fere habitae , senkm sic repletis vasis, ex ipsis orci faucibus evaserunt felicissime. Pulcherrima habetur apud Lomerum c a in observatio, quae docet, quantum e pectari possit a carnium justulis, ubi magna sanguinis jactura facta fuit. Α MN, dico 'fide dignissimo dicit se hane historiam accepisse- Adolescenti sexdecim annornato, cum magna sanguinis copia per biduum eontinuo erumperet, neque medicamem xis , aut arte ulla cohiberi potuerit , fusculis eum reficere amici ct adstantes curarunt, cumque ea valde avide expeteret, atque assumeret, fluxus subinde concitatior factus est,
ct tandem res eo devenit, ut , mass. sanguinis fere :ota esuxa , quidquid jam es ret, dilatum ct pallidam , ct favuinis neque naturam, neque speciem prase ferret , ipsi juscula, quod toties hauserat , quam sanguini similius ἱ atque eadem forma per
diem unum aut alterum duravit hic aqueus fluxus, consanie interim cordi motu suo , donee stum demum consopito, iuvenis paulatim integra sanitati restitutus est , or exim de in virum robustum re quadratam excrevit.
1. Quomodo compesci possit vulneris Haemorrhasia, explicatum fuit in num ris hic citatis. Patuit tunc, artificiosa methodo plurimas Haemorrhagias sedari posse. Ubi vero nullus datur manubus accelsus ad vas laesum , uti dum in corporis interioribus vasa vulnerata sunt; tunc imprimis prodest ligatura brachiis & f moribus circumducta tam firmiter , ut compcessis venis impeὸiatur , ne sanguis ex his partibus ad cor tam facile redeat : sic impedietur saltem pro tempore Haemo rhagia , & forte nascetur occasio , ut vasa laesa contrahi & consolidari possint ; data autem Haemorrhagia non smul de semel sed sensim sunt laxanda fixe vincula , ne recrudescat hoc malum. Summa si sit quies mentis de corporis , de debilissima tantum si sustentetur vita , nullisque cardiacis refocilletur vulneratus, magna adhuc spes etiam in periculosissimis casbus manet.
g. 13 3. UMOR & inflammatio levis vulneri bona . si au- gentur mala : balnea , fotus, a nodyna, antispastica , loco laeso , dc toti applicata aegro , prosunt i de quibus in historia ερ
curatione Inflammationis. Dictum fuit in F. is 8. Nq. s. quod post vulnus factum alicujus momenti so
364쪽
quatur secundo vel tertio die in labiis de sando vulneris major calor, dolor , rubedo , & tumor , 5 quod haec omnia symptomata acciderunt semper vulneri etiam in corpore sanissimo. Levis ergo talis inflammatio , cum comite tunc sere semper febricula, nunquam mala est. Abscilla enim vasorum extrema contracta resistunt liquidis impulsis , unde obstructio nascitur ; & a vitae viribus, febricula tunc comite , ursentibus majori i mpetu obstructos vasorum fines , lavis fit instammatio ; quam blanda sequitur suppuratio leparans obstructa extrema vasorum una eum immeabili liquido , & liberam humorum circumductionem restituens per totam vulneris superficiem, peε quam sit regeneratio perditi de unio partium s paratarum. Ibidem tunc hoc & Hippocratis observationibus constitit, qui nat rat ductum ubique sequens tanquam ingens malum damnaverat, si in gravibus
vulneribus tumores non apparerent; in alio vero loco laxos in vulneribus t mores . laudabat , crudo vero damnabat , ut pote nimis validae inflammationis signum. Pulcherrime hanc rem expressit Celsus dicens: nimis vero intumescere vulnus , periculosum nihiι intumescere pericul Isimum est. II kd iudicium magna infammationis: hoc , mortui corporis est. Gyc. At ne febris qMidem terrere debet , si in magno vulnere , dum iustammatio es , permanet. Bla perniciosa es , qua vel lini vulnari supervenit, veι ultra tempus inflammationis durat , vel delirium movet se. a in Ubi vero valida obstructione nata circa vulnus, auctove admodum motu pet febrim exortam, dolor , tumor, rubor , de calor augentur valide, novi
mus facile , longe majorem jam hic esse inflammationem, quam requirebatur ex observatione psaenomenorum communium omni vulneri. Haec ergo si pergeret, destrueret partem gangraenosa corruptela ; vel saltem longe validior postea sequeretur suppuratio , separanu inflammatum non resolubile a reliquis partibus vivis ;quod fieti nequit , quin multum pereat de substantia corporea , de imprimis de cellulosa tunica , in qua praecipua suppurationis sedes videtur cile e unae tardior consolidatio vulneris, turpior cicatrix, dc reliqua omnia mala oriuntur , quae a consumtis nimis valida suppuratione partibus tequi possunt. Requiritur ergo, ut idoneis auxiliis tollatur nimis valida inflammatio : quod fiet , laxatis vasis , dc solusis fluidis, quae inflammatoria tenacitate colverant. Unde balnea, fomenta occ. ex mollissimis herbis parata tanti tunc usus sunt. Simul tunc attendendum , an causa inflammationis nimiae in ipso vulnere haereat, an vero febris excitata nimio impetu , vel diathesis inflammatoria sanguinis accusari possint. Priori in casu topica medela sufficeret saepe ; posteriori vero universalis medela motum auctum compescens, vel solvens inflammatoriam spissitudinem , requir
retur. De his autem pro parte dictum fuit in capitulo de obstructione , & postea adhuc agetur in Historia & Cura inflammationis.
g. 23 6. O ANGUIS in cava corporis per vulnus delapsas indeo ocrus educendus situ corporis , suctu per fistulam , si
recens vel dilutus primo, apertura vulneris dilatata , vel nova.
Praeter illa loca corporis, in quibus humores a sanguine secreti accumulantur in usus requisitos vel ut collecti excernantur de corpore ; vix reperiuntur cava loca vacua in corpore. Certe tota calvaria plena est , thorax plenus ,
365쪽
abdominis cavum pariter : vulneribus enim haec cava penetrantibus exprimunto contenta , simul ac patet liber exitus. Sanguis tamen discissis vasis emuens potest sic comprimere partes contentas his corporis cavis, ut locum jam occupet, quem naturaliter tenebant viscera in his cavis locata. Laedet ergo sanguis in haec cavaestulus actionem viscerum contentorum comprimendo ; & postea corruptus ac mmonia acquisita poterit rodere & corrumpere illa omnia , quae tangit ; dum quo
simul attenuatur , dum putrescit, resorptus venis bibulis, ubique in superficie corporis interna & externa patentibus, poterit totam sanguinis massam putrida labe inficere , & pessima mala producere. Hippocrates taὶ dixerat, uti f. I 72-N'. I. jam habetur languinem in ventrem praeter naturam effusum necessario suppurati : & Galenus in Commentariis tuis adhuc locum per κMAio quamcumque cavitatem praeter naturam intellexit ; 8c simul monuit 1uppurationis vocabulo hic intelligi quamcumque aliam sanguinis degenerationem. Non adeo tamen vi detur absonum intelligere per vocabulum non suppurationem protrie dictam , sed quod languis extrava fatus , & cavo praeternaturali contentus , viam sibi faciat per loca suppuratione facta , licet sanguis ipse extravasatus non comvertatur in pus proprie dictum. Praeter haec cava majora eorporis notum est , sub cute inveniri, Sc ubique i
ter musculos poni, tunicam dictam cellulosiam , vel pinguedinosam ; quae facita lime dilatabilis cedit sanguini est uso , & distendi potest in molem saepe immanem , uti Aneurusiarata spuria , & sugillationes post validam contusionem docent. Ili his cavis praeternaturalibus haerens sanguis poterit pariter pressione, & corrudi rela nata , plurima mala facere ; unde indicatio jubet, educendum esse cito , si Commode ueri possit. Tamen hoc videtur notandum esse , quod sanguis est usdiu manere posui incorruptus , si nullus acri detur accessus ; & quod aliquando diluentibus & solventibus remediis applicatis sic possit attenuari, ut per vasa bibula resorptus evanescat sensim. De nac re autem, dicetur in capitulo de coni
Ubi ergo sanguis extravasatus in cavo corporis haeret, nocens compressione partium , vel si metuatur ejus corruptela, & nulla spes sit , sanguinem effusum di lipari polle, tune per artem educendus est. Hoc autem fiet. SITU COR postis: qui talis tunc requiritur, ut sanguis extrava satus pro pria gravitate per vulneris orificium exire possit. Multum ad hanc rem facit si codinoscatur corporis positura, quam habuit vulneratus illo momento , dum vulnus accepit: in eodem enim situ corporis tunc reponendus est , quantum fieri potest : aliter enim sepe membrana pinguedinosa vulnus cutis occludit sic , ut nihil exire possit. Simul tunc orificium vulneris in declivi quam maxime situ ponatur , ut sanguis exire possit. In abdominis cavo v. g. si sanguis effusus haereat, pronus in ventrem decubitus proderit. Elevatus pedibus , capite demisse , sanguinem in pectoris cavo haerentem eduxit Paraeus , & ab instanti mortis periculo liberavit vulneratum ; uti dictum fuit 3. 3 2. N'. 3. SUCTU PER pis Tu LAM. Hoc locum habet, quando sanguis in cavo aia dominis , & imprimis in cavo pectoris effusus haeret. Sumunt tunc fistulam ex plumbo flexili, vel ex corio vel balaenae osse, obtuso semper apice instructam , no
366쪽
laedat partes; per hanc cavo corporis immissam vel sugendo , vel M applicata antlia extrahi potest sanguis extravasatus. Ubi vero sanguis sub cute in cellulis membranae pinguedinosae aggestus haeret , patet facile , hanc methodum nullius usus
Sed nec idoneo situ corporis, nec suctu per fistulam educi poterit sanguis e travastatus , nisi fluidus sit: ii vero jam in grumos concreverit, tunc prius sic dilui debet, ut per vulneris orificium , vel fistulae aperturam , transire possit. Sumitur tunc aqua cum melle vel seponis Veneti parca copia: additur aliquid salis marini, &pauculum vini : tepidus talis liquor injicitur , leni conquassatione vel & ipso re pirationis motu agitatur cum sanguine concerto , quem diluit & solvit ; deinde tatu corporis , vel luctione, iterum educitur injectus liquor ; illudque repetitur tamdiu, donec injectum liquidum purum & nullo sanguineo colore tinctum redeat. Simplici sie hordei decocto cum melle residuos in thoracis cavo sanguinis grumos eduxit Paraeus in exemplo modo allegato ; dumque sequenti die Centaurei, absi
thii & aloes infusum injiciebat, ut magis mundaret haec loca , mirabatur vulner tum amarorem ingratum percipere & nauseare. Facile patet haec tentari non polle quamdiu Haemorrhagiae metus adhue superest. Α PERTUR A vuLNERis DILATATA , VEL N O V A. Si angustum nempe nimis vulnus fuit, vel panniculus adi possis , in vulneris aperturam pressus , oo- struxerit oxificium , tunc dilatatio requiritur. Aliquando etiam accidit, vulneris aperturam altiori loco haerere sanguinem vero estusum declivi loco situm non pos se evacuari per vulneris orificium, nisi inverso situ corporis, quem sine molestia diu ferre non posset vulneratus, sic dum vulnere superiori thoracis parti inflicto, vasis discissis , i anguinis copia magna in pectoris cavo accumulatur , ille versus posteriora thoracis, ubi profunde descendens diaphra a thoracis capacitatem multum auget,haerebit, nec poterit facile exire per vulneris aperturam, nisi culti insisteret vulneratus: unde potius versus posteriorem & inferiorem partem thoracis in lato eassecto nova apertura facta, sanguis educitur. Idem verum esr, dum V. g. Vulnere circa
umbos inflicto sanguis in abdominis cavo haeret, qui gravitate sua anteriorem Sc in f riorem abdominis prominuli partem occupabit , unde longe facilius , paraceutesi in hoc loco instituta, poterit educi, quam pressione abdominis & mutato situeorporis per vulneris aperturam exprimi. Pariter etiam nova apertura vulneris
requiritur, ubi sanguis effusus in panniculo adipolo descendendo viam sibi fecerit
g. 237. OI vulnus inter firmas partes corporis descendit, via pa-o randa sordibus pressione , lotione , ligatura , apertura
Aliquando fit, ut instrumentum vulnerans profunde adactum descendat inter partes corporis per panniculum adiposum imprimis r liquida tunc ex vass diccissis in vulneris cavum effusa, & pus collectum ibi haerebunr , & propria graia vitate descendentia in facile dilatabili membrana pinguedinosa augebunt vulneris profunditatem ; nec facile exire poterunt per vulneris orificium altiori loco situm. Imo saepe collecta materies miras sibi & maxime sinuosa vias faciet per pannicae.
367쪽
tum adipo sum inter musculos, unde postea sumnta oritur in curatione dissicultas. Hoc omnium optime exploratur, si vulneris ori licio per siphonem leni vi immiti tur aqua tepida : copia enim aquae immissa major vel minor determinabit vulneris profunditatem , & latentis cavi amplitudinem. Si enim specillo immissis ii dagetur vulneris facti Orofunditas , i,pe dum hoc rudius perficitur , specillum
per membranam adipolam transiens novum cavum ericit , unde postea major
curae dissicultas. Apud Hildanum habetur tale exemplum. Ruthico in singulari certamine vulnus acuto gladio infligitur in coxam dextram e regione fere ariaticuli : barbitonsor advocatus stylo exploratorio immisso vulnus tutium verius os sacrum ascendere invenit. Cum vero circa tertium diem dolor ingens, inflammatio febris de alia gravissima symptomata adessent, Hildanus vocatus, immii Io stylo
per vulneris aperturam , invenit vulnus pergere per mediam natem versus anum.
Facile nunc intelligitur , acuto gladio inflictum vulnus non potuisse adeo diverissa directione penetralle eodem ictu , sed alterutram viam styli tinmissione factam fuisse. Unde apparet. suspensa manu Sc magna prudentia explorationem vulne- tum stylo immisio perlici debere, Ec longe tutius hoc fieri aqua per siphonem immissa; modo hoc non fiat masna vi : tunc enim de aqua ipsa sic valido impetu i jecta poli et panniculum adipolum dilacerare , & miros sinus facere. PRESSIONE, Lis ATDRA . Ubi per aquam tepidam immissam constiterit, vel etiam prudentissima per stylum exploratione , quo usque penetraverit vulnus stunc illi loco apponitur splenium, quod deinde ligatura circumducta apprimitur : sic
impeditur , ne collecti humores in vulneris cavo magis descendant. Sensim dein singulis deligationibus mutatur situs splenii,ut magis magisque versus aperturam vulneris pergat, lente sic ab inferioribus adicendendo : interi in apertura vulneris libe rima relinquitur, ut contenta in vulneris cavo facile exire possinr. V nde ligatura sic di rigitur, ut diri tum premat fundi vulneris infimam partem, liberum autem relinquat AElneris orificium, quod ob eandem causam nunquam turunda obturari debet. De
hac autem methodo, & pulcherrimis ejus usibus, dicetur postea in evitato de F uia. LOTIONE. Dum estuli humores in cavo vulnere stagnant, & diu ibi hae. rent , non facile exeuntes ob acclivem orificii vulneris situm , mora & calore loci corrumpuntur , Ac in acrimoniam fatis malignam pollunt degenerare. Ipsum blandissimum pus, in vulnere nimis diu retentum , icnorosum , tenue & acre fit. Tota ergo vulneris superficies inde male assicietur , & sordida fiet : sed quamdiu nondum pura est vulneris superficies, nunquam poterunt recrescere dc uniri partes , licet idonea compressione & ligatura contiguae factae fuerint. RequiritWr ergo prius depuratio vulneris per digestiva dicta remedia apud Chirurgos : sed haec non potiunt applicari omni vulneris superficiei, nisi diluta prius fic fuerint, ut per vulneris aperturam immissa per omnia vulneris loca Penetrare possint : illa ergo quae g. ro . laudata fuerunt ad depuranda sordida vulnera , hic convenient; sed diluta in aqua vel simili vehiculo, ut per omnia penetrare possinr. Aloe & myrrha vitello ovi 1 acta , addito pauxillo talis ammoniaci & melle, dein aqua Gluta praecipua hic sunt. APERTURA VULNERI s NOVA vEL D1LATATA. Postquam per alia quot dies tentata fuit pressio de ligatura vulneris profundi fundam comprimens ,
uti & post injecta deputantia illa digestiva dicta ; si nondum in melius tamen m
368쪽
tata fuerit vulneris conditio , de aliis cogitandum est. Si vulneris orificium admota dum exiguum fuerit, ut non possint exire de cavo vulneris aggesta liquida , tune illud dilatandum est : si vero vulneris apertura talem situm habeat , ut contenta in vallacris cavo liquita nec propria gravitate , nec mutato situ corporis facile exure possint, tunc cogitandum est de apertura nova facienda , per quam comm dius S sponte elabi possent omnia illa , quae retenta in vulnere nocerent. Ut a
tem hoc fiat, turanda clauditur vulneris orificium , ut nihil exire possit, aggestitunc humores colligentur sponte in infima parte fundi vulneris, de ibi tumorem fata cient , qui indicabit locum , ubi nova apertura facienda est. Idem fieri poterit, sieer siphonem aqua iiijecta promineat extrorsum vulneris infimus fundus ; uti de si specillum immissum per vulneris aperturam ad infima usque pertingere possit sic , ut ejus apex digito Chirurgi sentiri possit: tuto enim tunc supra specilli apicem discinduntur intesumenta, ut nova apertura fiat. Si vero vulnus inter partes crassas musculosas profunde descenderit, sic tamen ut fundus vulneris non versus cutim haereat , sed in interioribus delitescat, longe difficilius est novam aperturam cum fructu facere r optimum tunc est, clausa vulneris apertura . ad illum locum .
ubi vulneris fundus haerere creditur, applicare mollissima cataplasmata hac spe, ut emolliatae partes externae facillime cedere possint liquidis in vulneris cavo aggestis, sicque inveniri locus, qui pertundi debet.
g. 138. ILATATIO fit cultro , linteis carptis , spongia , F radice Gentianae& similibus siccis immissis, filo alli
gato, absorptu humoris tumentibus , sicque dilatantibus.
. Omnium optime vulneris dilatatio per cultrum fit: dolor qui 1em acutus adest . dum dissecantur partes vivae , sed uno momento desinit; dum reliqua , quae dilatando vulneri inserviunt , lenta distractione satis acutum de diuturnum simul dolorem excitant, & una margines vulneris contundunt: quae loca contusa postea Per suppurationem debebunt separari. V nde , qui vano metu sectionem cultro haciendam horrent, majoribus torquentur doloribus. Ut vero fiat sine Sectione vulneris dilatatio , intruduntur ejus orificio lintea carpta vel similia corpora bibula siccissima , quae , humores assiuentes ab tiando distenduntur sieque distrahunt orificium vulneris nimis angustum. Nee parva haec vis est, qua corpora sicca bibula , dum madefiunt , removent a comachia partes , quibus coercentur. Adest enim in aqua mirabilis haec proprietas, certis experimet tis cognita, quamvis difficillime explicanda, qua distendit corpora , quibus se in-sirmat , in majus volumen; tanto quidem cum este , ut sola haec vi enormia pol dera eleventur , 8c durissima saxa findantur cuneis siccissimis ligneis intrusis &postea humectatis; uti solent facere operarii , ut enormes illas massas lapideas unde molares lapides conficiunt, separent , rupibus. saὶ Nec hactenus limites immanis illius potentiae novimus e sumcit scire, quod summa etiam obstacula superet. Lintea ergo carpta siccissima contorta in turundam , radicis gentianae adeo fungosae frustulum , vel & spongiam compressam vulneris orificio intrudunt : dein
a Aead. des Sciences ran 173o. Mem. pag. 33I. BOIIe de utilitate philo c. Experim.
369쪽
vel tenaci Emplastro , vel ligatura idonea, haec sic retinent, ut non possint exire , dum a Muciatibus humoribus retorptis tumere incipiunt: sic tota illa vis, qua dis tenduntur haec bibula corpora , impenditur dilatando vulneri. Inter illa autem . quae dilatandis hac methodo vulneribus adhibentur . nullum est, quod in tam parvum spatium comprimi potest, & tamen ab humido resorpto postea tam immaniter tumet, quam spongia ; unde solet reliquis prafferri r imprimis si artificiosa pra paratione augeatur adhuc spongiae ad hos usus essicacia. Solebant quidam spongiae frustulum circumducto filo validissime constringere , deinde vulneris orificio immittere , sic ut nodus circumducti fili extra νulnus haereret & forfice abscindirossiet: sed non sine dissicultate hoe potest perfici, & longe melius fit methodo sequenti. Resinam eum cera Ac pauco oleo liquant, ut nar inde Emplastrum si iis tenacis consistentiae huic deinde Emplastro igne liquato spongiam puram , si cissimam, & satis magnam immergunt , ut undique Penetretur hoc Emplastro luto : deinde validissima actione praeli, inter duas laminas ferreas modice calefactas , ex spongia exprimunt omne pingue, quantum fieri potest, sicque in pr lo relinquunt donec omnia Penitus refriguerint. Tunc habetur spongia in minimum volumen compressa , densa fere instar ligni, & quae in quasvis figuras scii
di poterit. Illud , quod post validam expressionem remansit in spongia Emplasticum
siccae spongiae Iartes sibi mutuo applicatas retinet, nec tamen impedit, quominus
aqua & aquosa omnia in bibulam spongiam rapiantur , illamque in pristinam dimensionem extendant. Ciam ergo spongia validissima pressions io angustissumum fretium redacta, vulneris orificio immissa , ab humoribus amuentibus Listen
datur in maximam dimensionem , quam acqairere potest; patet, quam enormis
dilatatio hac methodo fieri possit. Praeterea hoc commodi nabet spongia sic prae parata, quod possit in minima ramentim scindi, quae angustissimis etiam vulne . rum vel fistularum orificiis immitti possunt : quod linteis carptis vel gentianae ra dice aut aliis similibus fieri minime possiet. Omnibus autem illis tu rundis, sive ex spongia sive ex aliis similibus fiant, alligatur filum , ne forte se subducant in latius vulneris cavum , & ibi plurima mala faciant, dum non possent sine molestia inde educi cne hae cavi
Sic hactenus ordine pertracta sunt illa , quae ad generalem historiam εc curationem vulnerum pertinent, simulque actum fuit de illis symptomatibus , quae vulneribus accidunt quandoque, & ob periculum vel summam molestiam pec
liarem medelam requirunt. Sequitur nunc ut dicatur de vulneribus, quae corporis paretes illas occupant, in quibus viscera ieconduntur ; ideoque, praeter generales in omnium vulnerum curatione indicationes, multa adhuc alia observanda requirunt. Solent plerumque haec considerari in tribus illis magnis corporis caris , in quibus nobilissima organa illa continentur, a quibus omnes functiones corporis sani pendent: unde apud auctores Chirurgicos seorsim semper solent tractari Vulnera Capitis , Thoracis , & Abdominis. Primo nunc agetur de Vulneribus
370쪽
g. 239. I V ULNERA Capitis laedunt vel sol a externa commuis V nia , vel periosteum , vel cranium , vel duram Matrem , vel piam simul , vel Cerebri vasa, substantiam, corticem,
medullam, ventriculos Distinguuntur vulnera capitis, quot vel laedant externa, inter quae & ipsum
calvariae os numeratur ; vel quod penetraverint ad contenta in calvariae cavo. F. xterna autem haec iterum bifariam solent dividi: vel enim sunt communia extern Tum partium corporis tegumenta ; vel sunt talia , quae soli capiti propria hahentur. Integumenta communia sunt Epidermis, cutis & panniculus admosus :Muae quidem ubique in toto corpore externo fere adsunt. tamen in plurimisa ocis diversam habent indolem. Longe enim alia Epidermis apparet in domso pedis quain in planta ; multo crastior cutis plerumque in dorso quam iniabdomine ; longe alia indoles panniculi adipoli in cervice, v. g. , quam in aliis
Partibus corporis. Sic etiam in capite cutis satis cratia , loculis sebaceis copi sis satis magnis instructa ι cellulosa tunica huic subjecta, satis tenuis, vix mul-llum pinguis habet : unde diversitas communium integumentorum in capite pa-zet. Praeter haec alia fiant capiti propria integumenta. Expansio enim tendinea. sive aponeurosis, totum caput sub membrana cellulosa tegit , quae per collum Pergens ad humeros fere usque descendit i in parte superiori capitis omnium sortissima est liae Aponeurolis, duplici ad minimum strato fibrarum, se mutuo Hecullantium , constans ; descendens postea sensim attenuatur, ubi collum ambit , & circa claviculas quasi evanescit a . Huic membranae supponitur Peri- steum cranii , bini. lamellis , arcte sibi invicem unitis , constans : interior lamella, ossi applicata , a quibusdam Petiosteum proprie vocabatur ; exterior, in quibusdam locis, ut circa musculos temporales , ab interiori secewens , a multis Pericranium dicitur. Sub hoc Petiosteo cranium ipsum sequitur ex os bus va-Tiis , miro artificio unitis , constans , binis tabulis osseis, intermediam diploca
continentibus, compositum. Hujus ossis internae superfici ci arctissime acciescit membrana, dura mater dicta; quae de internum Periosteum cranii vocatur. Du-τα matri supponitur pia mater dicta, cui tamen adhuc tenerrima Arachnoidea incumbit. Per hanc piam matrem omnes arteriae , quae ad cerebrum tendunt, Omnesque Venae , quae inde redeunt, decurrunt, & in illa ordinantur. Piae matri immediate unitur cerebri ipsius substantia corticalis; unde medulla oritur et quae collecta fornicis instar cava relinquit, quae cerebri ventriculi dicuntur : in
quibus plexus , Choroidei dicti, mira vasorum sanguineorum congerie constant