장음표시 사용
431쪽
integra manere, dum altera , quoad co oream speciem manens , impotens omnino fit ad omnia: uti patet in Hemiplegia : in quo morbo dimidium corporis sic resolvitur, ut nullus motus a mentis arbitrio pendens ibi supersit; tamen manet illa facultas conscia , sentiens dc cogitans motum; de licet homo sic affectus omisiai nixu velit movere latus a flectum , nullus tamen sequitur motus in musculis; imo etiam aliquando in pessima morbi hujus specie simul omnis sensus aboletur in latere affecto. Hippocrates sa) jam monuerat hoc dicens: Cerebrum homixis dulex es , uti etiam in omnibus aliis animalibus; medium autem 'sius dividit membrana tenuis: quare non semper eadem capitis pane doret , sed particulatim alterutra, aliquando vero per totum. Oritur jam subtilis quaestio , an oriso sentiens , dc principium iulud movens, locentur in parte oppolita illi loco , uni effectus suos edunt , an V m in eodem latere corporis : id est, an motus 3c sensus origo. qui parte corporis sinistra exercentur , baereat in parte cerebri dextra, an in linistra. Hoc autem subtilissimorum Anatomicorum observatis, de Experimentis determinari debebit Iilludque cognitum ubi suerit, magnam lucem astundet, ut in capitis vulneribus , ex sensuum de motuum hesione in alterutro corpori a latere, determinetur locus eiicephali, ubi laesio haeret. Mollis de pulposa cerebri fabrica semper magnam dissicultatem secti in demoi strationibus Anatomicis; omnium autem minimam consistentiam habet in juni tibus. In senectute, Ac imprimis in illis hominibus , qui valido labore corpus exemcuerunt, firmius est, δc melius tractari potest. In talibus cadaveribus, post diuturnam macerationem distatuta pro maxima parte eorticali. cinerea , encepi alisubstantia , Iuculenter apparuit, medullares fibras, in dextra cerebri parte ortas, ad sinistram partem tendere, dc vicissim . ille autem fibrarum decursus potissi. mum triplici in loco animalverti potuit; in utraque scilicet priore & posteriore annularis protuberantia crepidine i atque maxime in imo medullaris cauaicis, qua in spinalem abit: omnium evidentissime duabus circiter lineis infra pyramidalia& olivaria corpora hoc apparet: sit enim leniter a se mutuo deducantur pyramidalia corpora, non tenues decus Iari fibrillas . sed validos earundem fasciculos in adve tam partem tendere evidentissime demonstratur tb . Hoc fere totum est, quod Anatome cirea decursum fibrarum medullarium cerebri detexit Plurima jam habentur observata Medica, quae decussatam illam eerebri actionem confirmant. Serva duodecim annos nata eranium contusum dc ruptum
habuit; sectione per serram, non ut decebat, adhibita decimo quarto die periit. Commisio autem manum sinistram occupabat, in dextra tamen parte potius Pulum habebat se . Quibus tempora secamur, radi adversa sectioκis parte coarmulsis co ringis d . Et in pulcherrimo de Capitis vulneribus libro se in idem confirmat Ilippocrates monens, temporum regionem non temere secandam esse, quia sectionem talem convulso sequitur , aicitque: At si sinistra tempora secta 'erivi , dextra convulsio prehendit ; si vero ad dexim fuerint festa tempora, sinistra convηι
la De Morbo Saero eap. 3. Cliater. Tom .iter. Tom. IX. pag. 3 I. X. pag. 478. I d In Coacis Praenot. n'. 4s . bJ Santorin. Observat. Anatoni. cap 3 e Cap. Is . Charier. Tom. XII. pag.
432쪽
sio nebendis. Et in eodem libro a , ubi signa recenset, quibus noscitur , ex capitis vulnere periturum esse hominem , dicit: Plerosque etiam altera corporis pane convulsio occupat. Si quidem sinistra capitis parte ulcus habuerit, dextram eorporis partem convulsio prehendit. bi vero dextra capitii parte ulcus habuerit , sinistram rarisporis partem convulsio prehendit. Sic jam antiquiuimis Medicinae temporibus talia fuerunt obsevata , quae huic sententiae favent. Later recentiores Auctores Fabricius Hildanus, qui simpliciter plerumque narrat illa, quae vidit, nulla admiscens ratiocinia , plures habet observationes, quae hanc sententiam confirmant. Homo quadragenarius globo serreo, qui ultra libram
cum dimidia pendebat , bregma sinistrum perculIus fuit, cum insigni cranii de pressione & fractura. In terram quasi mortuus procidit , loquelam, visum de auditum penitus amisit, quio etiam ex opposita parte paralysi correetus fuit. Et vato cranio depresso , & reliquis idoneis auxiliis sanitati restitutus fuit c b in. Homini sexagenario lapidis ictu os frontis in sinistro latere illo in loco , ubi capilli
prodire incipiunt, profundius impressum erat. Ipso momento ictus in terram pro cidit , vomuit, simul loquelam, intellectiam , visum ac auditum amiserat, i eoque latere opposito paralysii correptus fuerat. Amici noluerunt, dissectis integua mentis cranium intropressum restitui, & paucis diebus postea periit se . Mulier vulnus contusum in dextro osse bregmatis cum fractura & intropres.sione cranii acceperat. Evomuit mox ab initio biliosum humorem, & cibum indugestum, sinistrum latus resolutum est, in dextro autem convulsiones patiebatur. Convaluit tamen , licet multum de ipsa cerebri substantia per vulnus eductum fuisset dὶ. Iuvenis robustus baculo vulnus ad sinistrum bregma cum ossis fractura recepit: dilatato vulnere, & cranii fragmentis eductis , post quinque septimanas vulnus fere cicatrice obductum fuit. Ille tunc cum scorto rem habuit, paucisque horis postea recidit in febrim de dolorem capitis vehementiorem, quam ante. Latus item oppositum resolutum est , brachium vero lateris aegrotantis spasmo correptum , Zc quarto die postea periit se . Puer ex alto delapsus caput laeserat; in initio levius putabatur malum. Us in medio vulnere postea incepit nudari, Min sutura sagittali parvum foramen apparuit, per quod copiosum pus exibat rPuris illa excretio aliquando sistebatur per aliquot dies, tuncque quater vel qui quies de die fortiter convellebatur spatio quadrantis horae brachium dextrum, uti & maxilla eiusdem lateris. Simul ac rediret puris excretio , cessabant hae conavulsiones. Moritur tandem puer , dc totus lobus sinister cerebri fuit inventus
suppuratus , dextro lobo dc cerebello integerrimis cs . Valsalva ρὶ testatur , se quam plurimis cadaverum sectionibus semper invenisse, quod, ubi alterius medietatis corporis resolutio facta fuerat, caula semper haeserit in opposita cerebri parte, testesque eruditissimos, qui his sectionibus adis
fuerant, recenser. Et si aliquando ad alteram etiam cerebri partem extensam lauionem invenerit, haec tamen erat in opposita parte multo notabilior. Inter illos autem viros doctos & graves , qui his expetimentis adfuerant, nominat de Petrum Moia
e Ibid. Exempl. 3. cd Ibid. Centus. I. Observat. 23. Exempl.
433쪽
lin/llum Philosophia st Medicina Doctorem. cujus hasetur notabile experimentum t is quod sic se habet: sinistram cranii partem vivo cani aperuerat, tum d ram matrem iterum & saepius pungens obtervaverat, canem variis qaidem torqueri convulsionibus , praesertim cum illa pars durae matris pungeretur , quae maxime ad os adhaerebat, nunquam tamen apoplexia corripi. Postremo sinistri cerebrilobum penitus extraxit. Cecidit extempro canis , non quidem in sinistrum Iatus quemadmodum exspectandum .videbatur, sed in dextrum , Si elevatus it tum ad eandem partem procubuit. Simul dextra pars corporis omni sensu carere vita suit , contra quam accidit in sinistra, quae & sensum retinuit & motum Addit deinde , quos noverit , alios idem experimentum sumsisse eodem exitur& ex his omnibus conclusit, quod Celeberrimi viri Morganus & Lanesiui jure merito statuerint, facile polle conjici, utra pars cerebri offensam acceperit, si attendatur , in quodnam latus procubuerint Hemiplectici. Plurima' similia observata possient adduci , quae & in morbis & in Capitis vulneribus hanc sententiam confirmant: haec tamen enarrata sincere posse ere do, Imprimis magnum pondus huic opinioni addit illud ultimum in vivo canetentatum experimentum. Nec tamen ditissimulandum est, quasdam occurrere apud auctores obtervationes, quae huic sententiis repugnant , quarum unam alteramve
Puer undecim annorum in lethargum gravimmum incidit, & dum profuit dissisimo sonano detinebatur , tota pars dextra corporis paralysi telo luta nec movebatur, nec sentiebat. Forestus vocatus , cum nulla alia remelia aderant. thymum conicitum cum aceto nari dextrae imposuit, indeque nonnihil reviviicere videbatur puer : simul c nare materia cratia , valde corrupta , sanguino lenta & viscosa instar putridae saniet exibat. Praedixit hinc Forestus, abicellum una cum sphacelo dextram partem cerebri Occupasse. Brevi moritur puer , dum que jam ante obitum , rebus Omnino conclamatis , discellum meditaretur F restus Nobilis Matrona , quae curam pueri habebat, utroque parente absentibus, illum retinuit, ut cadavere incito mortis causa detegi, & parentibus renuntiari pollet. Cranio ablato , cerebrum & cerebellum in parte dextra vergens ad posteriorem partem, omnino seniosum , putridum corruptum & sanguinolentum inuentum fuit; sinistra vero pars cerebrum album, lanum & incorruptum habe bat. Sic in cadavere praesagii veritas detecta magnam famam Foresto conciliaVit
b). Casus ille sollicite descriptus directe repuseat ante memoratis, & videtur magnum pondus habere. iuvenis laeditur in regione bregmatis snistri ; postridie dextri lateris convul sui motus , & sinistri paralysis observantur. Tota regio bregmatis sinistri coriatus, deprehendebatar , ut sua sponte octo ossa separarentur , de quibus unum acutius in ipsam substantiam cerebri per utramque meningem depressum inveni batur e). In hoc casu resolutio ejusdem lateris partem, convulso oepositum latus tenebat contraria ergo directione, ac in casibus paulo ante recensitis. Visfalba d candide monuit, nihil dissimulare volens, in uno alterove ca-
434쪽
su in utroque Hemisphaerio cerebri aequalem laesionem sibi apparuisse ; frequenatissime tamen vidi tib oppostam lateri rei oluto plagam cerebri affectam cis . Si tamen consideretur , sepe nihil detectam fuisse post mortem. iu cerebro licet gravissimae laesiones functionum hujus visceris adfuit sciat ante mortem ;.cum levis tantum mutatio vel compressio in tenerrimis his staminibus sum elatast pessima quaeque producenda mala, uti pulchro experimento docet GIsilva
Nerui Cordis ad jusulum canis filo arcte constricti , & ilico soluti, adeo instructura sua insensibili labefactati fuerunt, ut canis intra aliquot dies, eodem modo, ac si nervi illi amputati essent. moreretur; licet iidem nervi rursus in pecti nullum sensibilis laesionis vestigium ostenderent. Unde potuit in talibus c Ibus a solo etiam concussu oppositum cerebri hemisphaerium in sua fabrica lae
sum futile, licet sensibus nihil mali detegi post mortem potuerit. Quod adhue magis probabile apparebit . si consideretur, saepe duram calvariam in opposita parte findi, dum illa pars, quae ictum excepit, integra manet, uti dictum fuit
in commenta iis f. 264. Cum ergo numerosissimae observationes celeberrimorum Auctorum, & experi menta in vivis animalibuς capta decussatam illam cerebri sentientis & moventis actionem confirment; pauca tantum habeantur Exempla , quae repugnent huic
sententiae, illaque adhuc possint sic explicari, ut saltem minus repugnare videantur ; patet, si non omnino certam, saltem maxime verosimilem esse hanc opunionem , qua statuitur, quod si unum latus paralyticum , alterum convulsum fuerit, tunc mali origo haereat intra cranium in illa parte , quae lateri paralytico opponitur. Si vero convulso v. g. in dextro latere corporis appareat, de nullum omnino vitium adsit in latere sinistro, tunc ob eandem causiam admodum videtur probabile, sinistram cerebri partem assectam esse sic , ut aequabilis influxus spiri tuum in musculos dextri lateris turbetur quidem, non tarnen impediatur omnino. In Exemplis modo memoratis tales casus habentur. Notandum tamen quam maxime, in nervis illam oppositionem directionis non Ubtinere, quae in cerebro per haec experimenta detegitur: nam nervi in dextra parte orti eidem lateri pro se iunt. Celeberrimi Anatomici fuerunt in alia opi Dione , & imprimis crediderunt, nervos opticos se mutuo decussare , & ad oppositi lateris oculum tendere singulos ; multisque opticis Phaenomenis explicandis hoc inservire poIIe arbitrati sunt Philosophi. Fortuitus tamen casus docuit contrarium :Celeberrimus Sautorini sa) dis lecabat cadaver hominis , cui dexter oculus iamdudum caecus fuerat vera Amauros , nullo deprehenso vitio conspicuo oculi. Ner vus opticus hujus oculi inventus fuit. aequo gracilior, & colore obscurior, utpote cinereus ; quem cum anxie persequeretur dexterrimus ille Anatomicus , invenit illum nervum, coloris diversitate facile iistinguendum, semper dextrum latus te pere ι δc simul evidentissime vidit, nervorum opticorum fibras , non modo non
decussati, sed ne implicari quidem , sed tantum hos nervos sibi mutuo accum here , & dein iterum disjungi.c a Observat. Anatona. cap. 3. s. I . pag.
435쪽
TUM i. cruor effusus ilico tollendus. h. loca insecta
depuranda. 3. ossicula forte infixa cerebro evellenda.
Quando jam constitit, causam laedentem quamcumque capiti sutila applicatam cum tali eflectu . ut functiones eiicephali laesae fuerint, primo examinatur , qualis fuerit haec laesio , an ab intropulsa calvaria contentum cerebrum premente vel ac tis fragmentis pungente vel lacerante, an ab effusis sub cranio humoribus; an vero a valido conculsu hoc factum fuerit. Quibus autem signis hae causae variae detega tur , in praecedentibus explicatum fuit. De cura intro pressae calvariae dictum fui: 27 I. 272. Per concussionem validam tenerrima encephali pulpa sic potest assici , ut compressis hoc concussu minimis vasculis liber transitus humorum per hae impediatur: sea si non fuerint fracta vel destructa omnino haec vasa, aequabilis humorum circumductio aperiet iterum collapsos hos canaliculos, & post aliquot horas sensim redibunt sunctiones. Ubi autem sub calvariae olla haeret aliquid, quod comprimere vel laedere potest en cephalon, indicatio curatoria generalis jubet haec tollenda esse , ut facile patet: tuncque ad tria haec in hac paragrapho enumer
in attendendum est. 3. Patet evidenter : omne enim extravasatum liquidum, quod hic haeret, se per comprimet encephalon; cum naturaliter omnia hic adeo plena sint: & si diu maneat naec causa comprimens, contigua minimorum canaliculorum latera cor
crescere poterunt, & impervia manere tota vita ; unde postea immedicabilis orietur laesio functionum encephali. 1. Quando nempe humores effusi, corrupti, in pus, ichorem vel saniena m rati , infecerunt vicina loca, quibus accumbunt; uti & ubi solidae partes sic aia fectae fuerint, ut sanitatis legibus amplius obedire nequeant. 3. Oblervationes enim docuerunt, naec infortunia aliquando contigisse ; unda& haec tollenda erunt.
f. 178. XΤR AV A SATUS sanguis aufertur. I. resorbem a is do. a. dissipando. 3. perforando cranium.
i. In contusionibus , dum sub intefra cute sanguis vasis stactis effusus haeret.& nigra vel caerulea macula locum astectum deturpat, videmus saepissime sensim disparere omne illud extravasatum vasis nempe bibulis venosis resorptum , dc allabentibus humoribus tenuioribus attenuatum. Quare ergo & illud hic loci fieri non posset sanguis autem extravasatus in loco clauso, ubi nullus datur aeri ac cessus, haerere potest diutissime sine corruptela. 1. Quando nempe extravasatus cruor diluentibus & resolventibus remediis sic a tenuatur , ut vasis bibulis venosis, in omni interna aeque ac externa corporis suis perficie patulis, resorptus dissipetur, & sensim dispareat. 3. Ubi tanta copia est effusi sanguinis, ut valida compressione encephali func tiones maxime laeaat, non daretur tempus, ut lenta tali resorptione & dissipati ne tollatur extravasatum : prius enim saepe periret homo. Unicum tunc superest,
436쪽
.f. 1 8. 17'. VULNERA CAPITIS. .i,
quamvis crudele, auxilium , ut calvaria perforata exitus detur sanguini extra-
Jam examinandum est , quomodo singula haee fieri debeant.
S. 1 9. D E SORBETUR, si in venas, largo missu sangulis
I nis, & flaccenturiata purgatione alvi, evacuataS, vi vitae repellitur. Dum vivi animalis junioris i quia in his facilius erantum tolli potest in calvaria
mperitur , apparet manifeste undique transpirans halitus . tota superficies utriusque meningis humida est, omnis ambitus ventriculorum tenui rore madet. Assiduo ergo tenuissimis vasis exhalantibus ematur tenuissimum tale liquidum, quod omnia humectat & fovet. Sed nisi patiter adessent venulae resorbentes in illis locis. accumularetur sensim ibi latex , & totam eiicephali actionem comptimendo toti ret. His ergo osculis venosis debebit resorbeti extravasatus sensuis. Mirum forte videri pollet, sanguinem, statim concrescentem, dum extra vala haeret, tenuissimas has fistulas ingredi pol se: sed si consideretur, sanguinem concretum, de venam illum, sensim iterum resolvi, & deliquescere in tenuius liquidum ; & quidem citius hoc fieri, dum blando calore fovetur, & praeterea exhalante tenuissimo ro re continuo dilui coa3ulatum cruorem; & simul, plena cum calvaria semper se, valide premi, & arteriosam fabricam eiicephali & imprimis durae matris vasa , sanguine impuIso vi cordis nunc distendi, mox iterum se contrahere; patebit, ex travasatum cruorem hic omni momento premi, alteri , tenuissimo liquido dilui, α tandem sic attenuari posse, ut minima oscula venarum absorbentium ingredi valeat. Cum autem ablorbentes hae venulae resorptos humores majoribus venia tradant; facilius fiet haec resorptio extrava sati, si venae majores depletae fuerint r& ob hanc causam larga misso sanguinis hic commendatur: porro per purgantia talia, quae fortiter evacuant, & simul sine aucto motu vel majori stimulo potenter solvunt, subducuntur de corpore humores, attenuantur auNm illi, qui remanent, & minus ergo distendunt vasa, dum facilius per omnia transire pollunt.. Sic. facilis satet ingrelsus rei orptis humoribus in venas depletas , & post illas eu cuationes hccius redditum corpus in omni superficie interna & externa avide a sorbet contigua liquida. Sic observatur post validas alvi subductiones sitim ingentem nasci, & astatim hausta liquida citissime resorberi venosis osculis in cavo ventriculi & intestinorum hiantibus. Quantum autem possit haec methodus, ut extra vasatus sanguis resorbeatur, ad oculum apparet in validis contusionibus. Tumor m talem, qui caput infantis aequaret, in natibus poli lapsum ex curru, hac methodo integre dissipatum vidi; licet tota pars nigresceret ab estuso sub integra cute haerente sanguine. Nemo autem facile dicet, extrava fatum hunc cruorem transpirasse per cutim illaesam: si enim eo usque attenuari possit coagulatus san-puis , ut per exhalantia cutis vascula exire posset, facile patet, quod commode Ingredi poterit absorbentium venularum oscula. Apparet ergo multum boni ab hac methodo merito sperari posse.
437쪽
g. 18 o. T T INC statim ad maximam copiam, aegro tolerablaxa lem, utraque haec evacuatio instituenda si ' , dc, si juvat, pro re nara repetenda , iterumque, si post has adminis
Nunquam nocebit, modo vires constent, largas tales evacuationes facere ; dc primis maxima Venae sectio, de repetita quidem, hic tanti usus est : Visiam . . enim fuit saepissime, ubi omnia signa docebant, sanguinem effas in sub calvaria, cerebrum comprimere , audacissima Venae sectione ilico remisisse symptomata licet jam de trepano applicando cogitaretur. Et licet malum non cederet nis rem diis , & trepanum pollea deberet institui, nunquam nocebit per hanc methodum corpus reddidisse inflammationi minus obnoxium : sic enim pessima symptomata , perforationem calvariae quando que sequentia ; & imprimis fungorum cere ori gens ratio multum praecavebuntur. Haec ergo primo tentanda videntur, antequam adtrepanationem ipsam perveniatur. Si jam his evacuationibus incipiunt minui illa mala, quae compressium ab effusis humoribus cerebrum sequuntur, novimus magnam spem esse, ut repetito horum usu, semper habito re ectu ad decumbentis vires P tollantur penitus. Iii gravissimis certe casibus pulcherrimos hujus methodi successus me saepies vidisse laetus recordor & Paraeus a ) audacter repetitae sanguinis missionis notabile Exemplum habet. Iuvenis 18. annorum lapsubreginatis os sinistrum lapidi valide impegerat et aderat contusio , sed nulla cranii fractura. Septima die febris valida, delirium , inflammaticr magna, tumor ingens totius capitis , faciei & colli; loquela, visu, deglutitione impeditis. Sequenti die duodecim uncias languinis detraxerat Chirurgus: postridie Paraeus vocatus, duin videbat pessima haec lymptomata non remittere, de validas esse vires , qu draginta & duas uncias sanguinis de vena misit r sequenti me, auctis adhuc potius malis , iterum duodecim uncias subduxit ; Sc postea adhuc binis sanguianis missionibus quindecim uncias eduxit: sic ut intra quatriduum ultra octoginta uncias sanguinis amiserit aeger , re a tam periculoso malo integre curatus fuerit. Monuerat quidem magnus Hippocrates b ὶ evacuationes ad extremam ductas periculosas esse; & hinc videretur forte temerarium tantam copiam sanguinis subdueere ; sed eadem Sectione c e in axioma sequens posuit: ad extremos morbos e trema remedia ad amussim optima. Cum ergo hic vita periclitetur, nisi subita medela adhibeatur, patet ratio, quare validae adeo evacuationes adhibeantur. In levioribus enim malis nemo prudens haec tentare auderet.
g. 18 I. IS SI PATIO atten ais perficitur. r. resorbendo I I s 1 9. 18 o. 2 partem dissipandi. i. attenuando per
diluenti i aquosa, dc resolventiae calide pota. 3. parti a Tectae rata imponendo emplastra , cataplasmata, fomenta, ex discutientibus nervinis, cephalicisque. auribus, naribusque eadem applicando.
438쪽
dissolvitur, ut minima absorbentium vasorum oscula ingredi, sicque sensim quasi evanescere possit. t. De his dictum fuit. 1. Si sanguinem seni hominis de vena missum , & coagulatum , in aqua tepida quis conquailaverit, sensim minuetur illud coagulum , aqua astuta rubescet, &ultimo tam parum illius mata coagulatae supererit, ut vix credi posset: remanebit tamen semper aliquid . forte quia libero acri tam diu expositus fuit ianguis. Videmus enim quotidie in contusionibus extravasatum sanguinem dissolvi sic, ut integre dissipetur. Ob hanc causem , post sanguinis missiones & purgantia , dat tanta copia aecoctorum aquosorum, quantam corporis vires ferre & mobilem retadere pollunt: sic tanguis omnis diluitur, 3c exhalanti fluido copiosa materia suppeditatur , ut resolvatur sensim illud coagulatum , & solutum resorbeatur venulis minimis absorbentibus. Quia autem aquosa sola potata , imprimis post magnas
evacuationes, corpus enervant sic, ut naec assumta inciperent colligi in cavis corporis , & corpus ad hydrotem disponerent; ideo simul his decoctis adduntur tota aria aromata, quae blanda solvendi vi commendantur, & simul levi stimulo parum plus movent; quod nunquam nocebit post has evacuationes pstegret Ias. Tot enim scopus est sanguinem reddere sic dilutissimum, ut copia tenuis liquidi per
exhalantia vascula continuo applicetur extravasato cruori, & ille sic dilutus & a tenuatus resorberi postit venolis osculis. Formula talis decocti in Materia Medi habetur. 3. Verum quidem est , quod horum omnium efficacia non directe & immmdiate agere possit in extrari tos humores, qui sub calvaria haerent, cum e terna capitis fere tantum a carotide externa suos humores excipiant. Proderunt tamen, dum externis capitis partibus sic finis & laxatis minuitur humorum impetus versus interiora capitis; uti & dum horum remediorum pars per venas resorbentes externae cutis sanguinem ingreditur, dc postea communi circulati nis lege ad locum assectum deferri potest.. Neque videtur semper anxie dispa-tandum esse, quomodo dc per quas vias remedia applicata agant, modo coi stet profuisse. Sic in morbis acutis inflammatoriis capitis interiora obsidentibu , fomenta ex aqua , aceto, nitro tanto cum fructu deraso prius capiti applicantur.
Unde in periculoso tali malo , omnia arris molimina adhibentur , per quae aliquid emolumenti, quantumvis etiam leve hoc fuerit , sperari potest. In usu tamen horum semper animadvertendum est ad illaε cautelas , de quibus dictum fuit f. 2 1. 2 6. 2 7. semperque curandum , ut Cataplasmata , vel fomenta talia applicata , in debito calore retineantur; quod pannis calidis saepe applicatis fieri poterit. Talis Emplastri dc fomenti formula in Materia Medica ad numerum 2 7. habetur. . . Verum quidem est, duram matrem omnem superficiem internam cranii exactissime obducere , sic ut totum encephalon in proprio quasi territorio se- elusum ab omnibus aliis haereat. Tamen per observata Medica constat , bina haec loca esse cerebri quasi spiracula, per quae serpe miris modis humores exeunt.. Dictum fuit in commentariis ad 3. 1 f. Chronica tape capitis, mala levari citissime , dum per nares vel aures , aqua , pus &α estiuunt; illudque Hippocratis testimonio confirmatum fuit. Notum est , in omnibus morbis capitis, qui ab i
439쪽
.L, VULNERA CAPITIS. 3. 181 181.
farctis encephali vasis a nimia plenitudine, vel & inflammatoria humorum dei sitate , fiunt, sanguinis per nares effluxum adeo prodesse. Enarrata fuerunt Exempla in commentariis ad 3. 173 , quibus constitit, post gravissimas capitis laesio nes, lymphae per aures effluxum sanasse etiam , ubi communi expertissimorum Medicorum & Chirurgorum consilio jamjam trepanum applicandum erat. Hi ne proximus ad interna capitis hic videtur patere aestus. Certe summis naribus i cumbit tenuis ossis Ethmoidis lamella, foraminulis pertusa, quae quidem in homine vivo durae matris vagi nulli ν emissis, & nerveis fibrillis, opplentur exactissime, tamen quam tenue est illud sepimentum, quod calvariae cavum a naribus hic dividiti unde vapores per nares attracti fere immediate encephalo applicantur.
stunt, vel augentur , ilico perforandum cranium, ut exitus detur humoribus si 3. a j. i'.ὶ, & facultas depurationi la77. Σ'. ,& evulsioni fragmentorum s 277. 3'. l.
Cludele videtnr & temerarium omnino ilico semper calvariam perforare, ubi signa docent, post capitis vulnera encephali functiones valide laetas esse. Nisi enim certo constet, cranium depressum esse, vel fragmenta excusia encephalon laedere sic, ut non possint tolli haec mala sine perforatione calvariae, praestat semis per prius per aliquot horas saltem exspectare, & interim validis evacuationibus tentare , an leventur symptomata. Plurimi enim tales casus occurrunt quotidie,
ubi ex alto delapsi homines omni sensu & motu privati jacent, & paucis horis
postea sensim reviviscunt, valido tali concullii turbato cerebro , licet nulli h mores emisi fuerint. Et licet trepanum applicari deberet, valida sanguinis missio prius facta nocebit nunquram, sed e contra summopere proderit. Unde videtur methodus , tribus praecedentibus paragraphis recensita , prius semper tentanda esse ; & si intra duodecim horas ab his remediis applicatis nullum levamen percipiatur omnino, sed omnia mala potius augeantur ; tunc unicum auxilium s rerest , nempe ut perforata calvaria detur exitus humoribus effusis. Monendi tune sunt amici vulnerati, certam mortem instare, anceps tantum hoc & operosum superesse remedium , a quo jure merito multum boni ex ectari potest, tamen nunquam certa cura promittenda est. Poterunt enim essuli humores haerere iatalibus locis , ut aperta calvaria exire tamen nequeant : pollunt valido concussu tracta esse tenerrima fila stamina medullae encephali, unde tota vita & hum nitas pendent. Ubi hero haec operatio requiritur , quo citius tunc perficitur, Comelius pergent enim liquida intuere fractis vasis, major fiet comprestio eric phali sic omni momento aucta copia liquidi extravatati, unde saepe medullofehbrae tenerrimae , soli tenuissimo istius corporis liquido perviae, compressis i teribus & contiguis factis desinunt esse canales aperti, & postea, eductis qua vis liquidis comprimentibus, aequabili liquidorum circumductione contigua 1emel
facta latera minimorum horum vasculorum non amplius a contactu removeri
poterunt; unde concrescent inter se, & sequetae r immefficabilis laeso omnium
illarum furustionum , quae a subtilissimi liquidi motu per minima haec vastata
440쪽
6.181. 183ἰ VULNERA CAPITI s. 13
pendebant. Praeterea humores effusi, diu hic relicti, poterunt corrumpi, & a quisita acrimonia rodere omnia vicina. Ex quibus omnibus paret, semper hic in mora periculum esse : licet tamen observationes fideles docuerint, magno etiam post vulnus inflictum temporis intervallo perforationem cranii institutam fuissE1umno cum fructu. Homo capite vulneratus fuerat , cum nulla adessent mala symptomata, intra quatuordecim dierum spatium vulnus hoc curatum fuit. Diaeost ingens capitis dolor, vertigo , caligo oculorum, dextrique brachii parat Diis latere hic malum evidenter demonstrabant; & Scultetus sa , vigesima nona post vulnus inflictum septimana, detecto cranio , angustam rimam videns , bianis foraminibus perforavit calvariam , & me filum inter haec foramina intersti tium serta versatili exscidit: patula tali apertura evacuabatur collectus sub calvaria humor , & mensis spatio felicissime pristinae sanitati restituebatur vulnera
tus. Sed facile apparet ex hac historia, non fuisse in initio extravasati liquidi sub calvaria copiam, sed angusta rima fis Io cranio , sensim hic collectusti fui in pus vel saniem. Sed ubi fractis vasis statim copia emusi liquidi sub calvatia colligitur , patet facile , non posse diu differri hanc operationem sine magno periculo. Unde dixit Hippocrates bin, in illis casibus, ubi perterebranda erat calv
ria , intra triduum ad sectionem veniendum esse, neque ultra hoc tempus GDectandam esse, pracipue si calida anni temρestate quis ab initio curam Iusceperit. Tamen agebatur hic loci tantum de laenone calvariae , quae scalpro eradi non pol rat : Ab effusis autem humoribus sub cranio masis praeceps discrimen imminet. Perterebratio cranii solebat etiam institui, uti aictnm in commentario S. 27 I. ut os depressum & vacillans vecte posset elevari: sed in hoc casu triplex inde potest exspectari utilitas , nempe ut extravasatis liquidis liber pateat exitus , deinde si per suppurationem deberet aliquid separari a vivis partibus , ut puri facto pateret via; ultimo ut ossis fragmenta, encephalon pungendo, facerando&c. laedentia, commode possint tolli.
g. 13 3. T OCUS, ubi terebra applicanda , cognoscitur. I. ex
ais loco laesionis noto 1 6. i ubi optime fit, si nihil vetat.
Postquam conclusum fuit, calvariam terebra perforandam esse, ut concili . tur exitus effusis humoribus, tunc inquiritur, cuinam loco calvariae terebra apis
plieari debeat. Apparet facile , postquam per signa descripta j. 176. detectas fuit locus laesus , ubi debere terebram applicari, quia maxime verosimile est , ibi haesurum effusum sanguinem. Sed sequenti paragrapho patebit, plurima esse loca, ubi eranti perterebratio vel impossibilis omnino vel periculosa admodum est, unde sub hac tantum limitatione generalis haec resula locum habet. Maturo a tem consilio , nec festinanter , determinari debet locus , cui terebra applicabitur , ne postea crudelis haec adeo apparens adstantibus operatio vulnerati enim
ipsi fere semper stupidi & hebetes in his casibus vix dolorem sentiunt in repetioebeat; sicque aliquando ansa detur illis, qui percussoris causam defendunt, imputandi mala secuta Chirurgis & Medicis.