장음표시 사용
501쪽
.f. UULNERA AB DOMINIS. g. 3 1 f. 31M
Ubi vero nulla spes est, divisa intestinatis fistulae extrema posse simul uniri de consolidari tunc hoc solum superest , ut extremum superius , aliquando 1 ponte in
vulnere haerens , vel & prudenter illuc adductum , assuatur vulneris aperturae, utib artificialis anus tota vita maneat. Alterum extremum ligatum, ne ejus contenta hoc tempore in ablomeu delabantur, tota vita manebit inutile. Sic vita serva
ri poterit, modo tanta adhuc sit longitudo intestinatis tubi a pyloro ad anum hanc artificialem usque, ut ex ingestis alimentis sufficiens copia chyli possit sanguinem ingredi, ut inde retatuanturIlla, quae inevitabili sanae vitae effectu quotidie de corporis 1ubstantia pereunt. Ut autem cognosci possit, quodnam ex binis extremis intestiunt disiecti sit illud, quod duodeno continuum superius dicitur , signa quaedam h
bentur, a clarissimo Litire recentita a P. Illud enim extremum manifestum motum vermicularem habet, materia chylosa repetitis vicibus per hoc extremum exit,& illius parietes non apparent integre collapsi; vel si quandoque collabuntur , paulo post iterum elevantur a materia intestini cavo contenta , & huc propulsa. In altero autem extremo intestini dillecti , quod recto intestino continuatur, motus peristat ticus deficit, nihilque exit inde, niti in initio , vel quando convulsivo motu retr ,rado ab inferioribus sursum aliquid exprimitur; quod nunquam tamen tam regu lariter fit, ac in extremo superiori apparet. Illud extremum . quod duodeno continuum esse sc deprehensum fuit, tribus in locis , quae ejus circumferentiam trifariam dividunt, unitur per futuram vulneris foramini, vel filis transmissis r tinetur intestini extremum in vulneris apertura, donec ibi concreverit. Sic per a tem vita servatur, sed non sine foedo fatis incommodo , cum tota vita foeces hac via exire debeant. Quandoque etiam contigit, naturae solius beneficio extremum
superius intestini dissecti vulneris aperturae accrescere. Sic Me b) in virgine viginti octo annorum , post herniam incarceratam , & gangraena corruptam, a scidit quinque pedum longitudine circiter putrefactum intestinum , & orificium s perius accrescebat inguini, per quod tota vita postea foeces exibant; satis etiam clurae & si figuratae, si facile digerendos cibos modica copia simul assumeret. Plures tales casus occurrunt post conflictus bellicos, dum milites pugionibus bolin bardis impositis in adversos hostes ruunt; unde frequentia fatis abdominis vulnera cum ii testinorum discissione contingunt. Memini, me ante viginti circiter annos vidisse militem, cui post talem plagam dissectum intestinum colon vulneris orificio e teriori accreverat; & facile patiebatur, cum ostiatim stipem peterer, ut examin retur intestinum, aliqua sui parte extra vulneris aperturam prominens, ubi putichre interior superficies intestini lustrari poterat. Iam decem elapsi tunc erant anni post vulnus inflictum, & videbatur optima ianitate frui.
f. 3 i 8. I omentum exierit, & humidum , cali3um, rutilo simo guine rubescens adhuc est, reponendum, ut 3I6 J.
Dixerat Hippocrates se : si omentum excidat, necesse est putrescere. Certe tene Iima omenti fabrica non potest esu acris externi frigori exponi, quin vitalis humo
502쪽
s. 318. 339. VULNERA AB DOMINIS. 8srum circuitus per hanc partem laedatur insigniter ; imo saepe integre destruatur. V de , si fieri potest , reponendum ilico. Notandum tamen est , quod omenti membrana adeo tenuis sit, ut rudiorem pertractationem sine laceratione ferre nequeat. Unde summa hic circumspectione opus est: aliter enim rudius tractatum omentum , dum reponitur , fractis vasis postea inflammatione , suppuratione, vel &gangraena corruptum pessima mala producere posset. Ob hanc causam potius dii tandum vulnus est, ut sine vi reponi possit. Humiditas , calor & rutilus sanguianis , per tenera vasa omenti pellucentis , color docent, vitalem superesse adii laumorum motum per omenti elapsi de vulnere substantiam.
I. 319. Cl siccum, frigidum, lividum, ligatura, sectione, fotu,'
curatum reponendum est. Ubi vero omentum diu extra vulnus haesit, solet emori , & quidem satis cito ;quod ex frigore, siccitate , Sc livido vel nigro colore cognoscitur. Mortuam talem partem abdomine recondere periculosum foret: illa enim postea a vivis partibus separata in abdominis cavo putresceret, & viscera omnia inlicere posset. Unde voluit Celsus a), ut, intestinis jam abdomine conditis, omentum consideretur, ex quo ,
si quid jam nigri ct emortui est , forfice excidi debet ; si qhod integrum es , leniters
per intestina reduci. Si tamen, mutato quamvis colore, aliqua ipes superesse videatur , vitam redire posse in hac parte , fomentis mollissimis, de imprimis vivis anumalibus dissectis impositis , fovenda est; si signa vitae redeuntis appareant, humi ditas nempe, calor, de ruber color, in abdominis cavum reponenda; sin minus, tolli debet illud , quod corruptum ea. Tamen celebres Chirurgi, si leviter tantum livesceret omentum elapsum, illud reposuerunt, nec ullum inde damnum secutum fuisse testantur sbὶ : tunc enim naturali corporis calore redibat facile vita in hac parte. Ubi autem mortua pars omenti tollenda est, tunc per partem ejus f nam filum transadisitur , deinde ligatur, de sub ligatura ad digiti circiter trans. versi distantiam abscinditur illud , quod corruptum est , reliquum abdomine conditur , curando , ut fili pars satis longa ex vulnere pendeat, ut separatione facta illud commode tolli pollet. Neque multum mali observatum fuit talem omenti r sectionem sequi. Galenus c e in quidem dixit, ablata parte omenti frigidiorem fieri ventriculum , dc minus recte concoquere ; illudque se vidisse affirmat in gladi tore , cui Vulnerato fere totum omentum abstulerat, & qui postea cogebatur assudue lanis ventrem obvolvere, ne ab externo frigore laederetur. Tamen postea n merosissimis observatis constitit, omenti ablationem haec mala non sequi d . Ut de satis tuto tolli posse videtur. Quod etiam confirmatur, quia saepe in cadaveribus omentum pro maxima parte deficit; licet functiones viscerum abdominalium 1 tis integrae fuerint in talibus hominibus.
503쪽
. sc VULNERA AB DOMINI S. s. 31s.
g. 31 o. 'L 1 I S S I O sanguinis largior , clysmata in initio Injecta si1 1 crassa illaesa, diaeta, blanda respiratio, quies, situs,
Ex hactenns dictis quaedam generalia auxilia deducuntur, quae etiam in periculosillimis vulneribus abdominalibus lummopere semper profuisse certis experimentis constitit. Nempe . MISSIO sAM cui sis. Nihil plus hic metuitur , quam inflammatio viccerum abdominalium, quae post enormes dolores cito in gangraenam tendens saepe subito necat: sed luminum remedium praebet larga miluo sanguinis , quae prae ientem inflammationem tollere, futuram vero praecavere essicaciter solet. Sie in hernia su Focata vix ulla remedia juvant, nisi audacis ima languinis missione sic
debilitentur vires, ut motus inflammatorii careant urgente nimis vitali impetu.
CLYSMATA &α Si erassa intestina laesa ellent, patet facile , Clysmara
nocitura fore; liquidum enim sic injectum delaberetur in ablominis cavum. Ubi autem constat, haec illaesa esse , tunc omnium maxime convenit, clysmatibus injectis duras neces, crassis intestinis contentas, educere , ne postea vulneratus cogatur alvum duram nixu valido exprimere. Dum enim alvas exoneratur, diaphragmate deorsum presso ob inspiratum & retentum acrem, & simul agentibus mus culis abdominalibus , validillime comprimuntur omnia abdominis contenta ; quae ergo urgebunt vulneris locum ; sicque intestina vel omentum exprimentur; vel dulacerabitur iterum illud, quod jam inceperat consolidari. Unde patet satis clysin
tum in vulneribus abdominis utilitas
D I AE T A. In generali vulnerum cura L lyx. dictum fuit, vulneratis prodesse illa imprimis alimenta, quae blanda, nec facile putrescentia, facilis digestionis atque assimilationis essent; si parca copia simul, repetitis vicibus, sumerentur. Sed
in abdominis vulneribus praeterea considerandum est. saepe laesam esse actionem illorum viscerum, quae crudis ingestis ericacissimam mutationem imprimere debent , qua apta evadant, ut postea pulmonis & vasorum emcacia in nostram mutentur naturam ; simul etiam a majori copia assumtorum ventriculuin dc intestina
statim distendi: Unde patet. adhuc majori cautela hic opus esse. Sed praeterea summi usus est hic dare talia , quae minimam copiam crassarum foecum in intestinis relinquunt , cum alvi Exoneratio, per clysmata prius eductis omnibus foecibus, hie uitanda sit, quantum fieri potest. Omnibus his indicationibus nihil melius respondet, quam jusculorum ex carnibus juniorum animalium usus e Si enim omni bili rio unciae tres quatuorve sumantur , addito pauxillo succi citri , ut nimis facilis in putredinem degeneratio caveatur, substineoitur vita , nullaque fere actione ven-tticuli & intestinorum opus erit ad haec ingesta mutanda; sin ulque vel nullae, vel paucissimae saltem , in intestinis accumulabuntur Reces, unde per plures dies, imoieptimanas, sine molestia alvum retinere poterunt. Panis tostus poterit immergi, vel& incoqui his justulis; modo tollatur postea, ne foecum copia in crassis intestinis inde augeatur. Pro potu sola aqua , mosica vini quantitate astita, sussicei et . Potaset tamen & Panis , vel hordei aut avenae decoctum , vel & mollissima celeuistae
concedi. I ac laic vitatur, quia nimiam copiam crassarum saecum relinquit; uti patet in infantibus, qui, solo materno lacte licet utantur, tamen duras tenaces taeadmodum foeces saepe alvo deponunt.
504쪽
31 o. 11 r. VULNERA APDOMI NIL . 8ν
BLANDA REspi RAT io, Q. UILS, SIT Us. In singulis enim inspirati nibus distenduntur musculi abdominales, dc contrahuntur iterum exspirationis rei pote ; unde vicissim omnia abdomini. contenta premuntur; quo ergo pacatior rit respiratio, eo minus movebuntur partes Vulneratae, ergo de facilius consolidabuntur. Ob eandem causam quies hic summopere necessaria est. Situs autem talis sit in quo commodissime diu manere poterit vulneratus; nempe ut in lectulo.erecto parum corrore, sedenti fere similis ponatur , dc quantum commode fieri pote rit, declive tit vulneris orificium, ut pus, sanguis dcc. facillime exire possint ,
neque accumulentur in cavo abdominis.
Haee sunt illa , quae in omnibus vulneribus abdominalibus conveniunt . uti etiam post ealculi sectionem vel fistularum ani. Nili enim tunc caveatur alvi ex neratio , saepe felicis lime peractam operationem pessima mala sequuntur, Gravissi ma etiam vulnera abdominalia , dc pessimis symptomatibus stipata , hac methodo curata fuisse felicissime constat observaris. Unicum tale adduxisse susticiet, cujus jam alia ocellitone in commentariis f. IIo. n'. s. mentio facta fuit. Maniacus ho mo sibi ipsi cultro octodecim vulnera inflixerat abdomini , quorum octo penetrabant in cavum abdominis , dc laedebant contenta Viscera. Febris valida , tensio a dominis , respiratio dissicilis & dolens , nausea , Vomitus, diarrhma dce. acerbam dabant prognosin , sic ut fere pro derelicto haberetur. Septies repetita Venae se tio primis quatuor diebus ; diaeta tenuissima ex solis fere lusculis carnium , addi iis quandoque lactuca, cichoreo, portulaca dc similibus mollissimis oleribus; quies.summa , lenibus emulsis diacodiatis impetrata ; rara dc prudentissima vulnerum deligatio , essiecerunt; ut bimestri spatio a tot vulneribus incolumis emergeret non, tantum , sed de mentem sinam in corpore sano haberet Post septendecim menses iterum maniacus factus ex alto se praecipitem dedit, Sc ilico mortuus fuit. In cad vere cicatrices inventae docuerunt, lobum medium hepatis laesum fuisse , uti Sc in testinum jejunum ae colon ca). Haec historia docet, quantum ab hac methodo exspectandum sit in periculosissimis etiam casibus-
s. 32 I. CI durum , obtusum , corpus motu, resistentIa morsu
vel presse , multa vascula senui confregit, laesio haec
Contusio vocatur. Contusio est lutio continui, tacta in quacumque parte corporis, per instrix
mentum durum , cujus superficies non exit in aciem lea in obtusam quamcumque figuram. Sic enim distsnguitur a vulnere, quod est solutio continui, acuto instru mento vulneratue tacta. Unde contusio, caeteris paribus, semper ampliorem locum occupat, quam vulnus , quia instrumentum laedens majori superficiae corpori applicatur. Facile jam patet, essiectum lare eundem, sive obtusum corpus motum caὶ Academie des Scieaces ran Iros. Mem. pag. 4.. dc
505쪽
impingat corporis parti, sive pars corporis mota duro obtuso obstaculo quies centi occurrat, sive gravitate sua obtusum corpus partem nostri corporis prellerit, aut mordendo corporis pars quaedam contrita fuerit.
g. 3O. UJUS idea, accumulatio vulnusculorum cum attri tu solidorum , & vasculorum.
In loco contuso tot possunt concipi Vulnuscula, quot sunt partes laesae in toto contusionis ambitu ; unde minimorum Vulnusculorum , sibi invicem adjacentium . aggregatum dat ideam contusionis. Sic V. g. si arteria novacula discinteretur , vulnus esset : si innumeris juxta se mutuo quam proxime positis sectionibus divideretur , repraesentaret fere talis arteriae contusionem. Solidae autem partes durae& resistentes a causa contundente atteruntur & comminuuntur in minima fragmentula. V. g. si os brachii a quacumque causa rumpitur in binas partes, dicitur fra tura, si autem comminuatur in minima fragmenta, contusio vocatur.
3 13. UFFECTUS ergo, solutio continui lacerans, destructa
C. tio plurium conterens , effusio liquoris in inania vicina, vel facta, & infinita mala, quae ex his sequi possunt. Contusis', fractisque coitis emphys ema lethale. Mem. Ac. R. Sc. ITII. IIy.
SOLUTIO coNTINUI LACERANS. Dilaceratio dicitur, quando partes molles eorporis distrahendo franguntur ; & talis distractio in omni contusione adest, & per hanc distinguitur a vulnere, in quo etiam quidem adest continui
solutio, sea non adest illa dilaceratio; cum instrumento acuto vulnus iustigatur. Potest quidem contulio vulnus comitari, sed tunc compositus morbus est. DESTRUCTIO pLυκtuM coNTEREM s. In vulnere aderat simplex divitio partium , quae ante cohaeserant; unde tam felix saepe etiam maximorum vulnerum cura , dum partes divisae contiguae iterum factae concrescebant. Sed ira contusione saepe sic conteruntur partes, ut vitali earundem fabrica destructa impossibile sit, iterum uniri has polle vicinis; unde requiritur at curationem sep ratio horum omnium, quia omni vitali humorum influxu orbata mortua sunt, de instar heterogenei corporis sua interpositione vivarum partium adjacentium unionem impedient. Ideo Hippocrates saὶ merito dixit, carnes con usu necesa rio in pus versas tabescere. Unde celerrime movendam suppurationem hic voluit EFFUSIO LicUOR Is iN INANIA Vici NA , VEL FACTA. Fractis vasis, liquida his contenta effluunt, & deponuntur in loca aliena. Totum corpus cavis plenumelle dicere ausus fuit Hippocrates bὶ : Omne enim non concretum, sive cute, sive carne tegatur, cavum est. Impletur autem fanum quidem spiritu , airotum vera i h re. Unde essiisi humores ubique locum invenient in cavis illis majoribus aut minoribus corporis. Nullum enim fere vas, nulla musculi tendinisve fibra obse vatur in corpore , quin haereant in membrana facillime dilatabili, cellulis pluria
506쪽
mis cum se mutuo communicantibus constante : minora ergo haec cava per omne corpus dispersa haerent, & poterunt repleri humoribus ex fractis vasis effvss. De majoribus autem cavis, ventriculis nempe cerebri thoracis cavo, pulmonum tracheis& uesiculis. pericardio , abdomine, Ventriculo &c. res facile patet. Sed non tantum humores est usi naturalia corporis cava majora & minora replere poterunt, sed ii dem aeeumulati poterunt distendendo removere partes, quae prius contiguae fuerant. sicque novas cavitates facere, Vel naturalium cavorum magnitulinem augere ima maniter. Dum v. g. post validam contusionem capitis , fractis vasis durae matris. sanguis ess4sus inter hanc dc cranium colligitur, dura mater a cranio, cui ante arcte cohaerebat, separatur; sicque novum nascitur cavum, quod non adfuerat. ET i, si Mi TA MALA &c. Omnia illa mala, quae contusionem sequuntur.
ad tria capita possunt reduci : Vel enim fiunt inde, quod, iuestructis solidis, &effusis humoribus, tollantur illae functiones, quae a determinato motu fluidorum per vasa integra pendent : Vel oriuntur, quod estus humores, in cavis corporis naturalibus vel praeternaturalibus collecti, mole sua premant partes vicinas, ill rumque functiones tollant omnino , vel turbent saltem : Vel denique iidem humo res effusi, mota de stagnatione corrupti, talem possunt acquirere acrimoniam , qua partes circumpositas rodere M destruere possint. Si Jam liaec tria applicentur finiagulis partibus corporis , patet, infinita inde pollie fieri mala, quorum euum eratio impossibilis foret: susticit Fenerales horum malorum fontes indicane. Exemplum, quod hie adsertur ex Acaaemiae Regiae Scientiarum monumentis, docet, mir bilia , nec secile vel a peritissimis praevidenda, mala validas contusiones saepe sequi.
Homini eniis sexagenario, carpenti rotis surra pectus ejus transeuntibus, conis . tuta & fractae fuerant costae, sic ut costae fragmentum extimam pulmonum membranam leviter tantum dilacerasiet; unde aeris inspirati pars elapsa per hoc vulnusculum se tunicae cellulosae insinuabat, & mirabili Emetiysemate totam sere eo potis superficiem inflabat; sicque miser homo quarta aiς lassocabatur. Fiatulei tum talem tumorem post contusiones oriri circa costas jam notaverat Paraeus sa). licet hujus rei causam non adeo intellexisse videatur. Plurima alia oecurrunt passim apud observatores exempla, qua docent, validam contusionem, licet nulla laesio in externis partibus appareret, saepe fregisse hepar, lienem 3cc. unde subita mors. Imo aliquando intervatum fuit, validas contusiones, licet in externis nec interunis partibus aliquid notabilis damni aspareret, tamen subitam mortem induxisse. Videantur illa, quae de hac re dicta sunt in commeutariis 3. 1 4. Et apud ROMnium tbὶ memorabilis talis easus habetur. Homini lapis aliquot librarum valido iactu hypogastrio dextro impingitur, unde subito concidens exspiravit. Dum Prae toris jugu defuncti cadaver lustrat Robuius, nec in integumentis, nec in viscerubus aut vasis, ullam laesionem invenit, nisi quod in diaphragmatis illo loco. ubi costis nothis ejusdem lateris contiguum est, ali 'uam contusionem & sugillati nem viderit, quae tamen ambitu suo vix dimidiam nummi imperialis magnit
507쪽
P haerentibus, interiora sc assecta 31 . 311. 313. , ut liquida 1tagnent, coeant, putrescant , unde ecchy mosis , an risma spurium, sugillatio, ulcus, gangrMna, caries, in glandulis scirrhus ,
Cutis tenax & valide cohaerens non tam facile obtuso instrumento rumpit ut Rvasa, cuti supposita , per panniculum adiposum decurrentia, longe teneriora sunt.& facilius franguntur. Sic si quis malleo disitum percusserit, cutis manebit plorumque integra , & tamen macula niSra, ab estino fractis vasis sub liuegra erute sanguine, locum contusum deturpati omnium maxime , si vasa cuti supposita a caula contundente ad duram os iubiectum atterantur; unde tam vasti & s biti tumores sunt, dum caput duro obstaculo impinsitur. Sed humores sie ruria vasis effusi , integra cute coerciti, in membrana cellulosa accumulantur, stagnant. ideoque coagulantur; tandemque & putrescere possunt, licet hoc tardius nat . unullus aeri externo accessus detur. Varia quidem inde oriri possunt damna, quae tamen imprimis reserti possunt ad sequentia. ECCHYMOSIS. Est emusici humorum extra vasa sua sub integumentis, ea ius definitio habetur apud a inerum saὶ: Came contusa a quoiam grais illuso . in parvis in iιla venulis divasis sanguis profunditur per diapiasn : qui , ubi eo Istituae sub cute, facit illia, quia vocatur eceb nom. . Non dousa cute sicut tumor mollis tritat radens sequatur . lividua re indolam in plurimam. Sic & Galenus c, Eectymosin esse dixit, quando sanguis in spatia , quae vasis circumjacent, inunis ditur. Et alibi se : Quum contusa caro in eam, quae sub cute est, regionem iam guinem prolandit, ille affectus suffusio vocatur. AN EURUS MA spuxi u M. Quando nempe, majori arteria laesa, magisna eopia sanguinis emta in panniculo adiposo sub cute collisitur: de quo vide commentaria in F. i 3. Unde minoribus vasis ruptis, si modica eopia sanguinis sub cute intefra collisatur, dicitur ecchumosis: si autem insigni valla fracto diste
datur cutis sanguine extravasero, vocatur Λne usima spurium.
SUGILLATIO. Quando minuitur, vel & integre fere tollitur, pressio atmo sphaerae in superficiem corporis in quolam loco, sive sugendo hoc fiat, sive e eustitis impositis , sanguis in haee loca minus pressa ruit, vasa distendit, & ingreditur minora vasa dilatata, in quibus naturaliter non erat ansuis ruber, & in his vasis impactus haerens sepe retrogredi nequit; hine macula rubra , livida . imo sepe fere nigra fit. Unde sugillatio dicitur talis macula post sectum rartis e iusdam relicta. Dum vero v. g. malleo percutitur pars corporis, vasis sanguineis compressis subito per hunc ictum, poterit sanguis pelli in setosa & lymphati vasa, & talem maeulam farere colore mutato insignem. Dissereri ergo sugili tio ab Eechmosi, quod in Mehymosi ruptis vasis sanguis in vicina spatia eia funderetur , in sugillatione autem sanguis valida pressione ingreditur vasa aliena,
508쪽
integra tamen; unde etiam sugillatio potius in vicinia. quam in ipse loeo ecinis tuta , haeret. Patet autem facile, eeenymosin de sugillationem saepe se mutuo comitati post validas contusiones, unde etiam frequenter apud auctores haec vocabula eonfunduntur. ULCUS. a AM GRANA. Si nempe humores essus, stagnando eorrupti, vucina inflamment, vel erodant. Imo aliquando , distenta nimis ab effusis hum
ribus tunica cellulosa, nascitur sum alio; unde gang - & pessima putredo si qui possim CARIES. Si nempe mala recensita ad os usque pertingere potuerim.
IN OLANDULis se Ruus, cauearia Cum ex Λnatomicis constet.
landulas innumeris arteriolis constare, quarum varia dispositione ab arterioso anguine separatur tenuior liquor, qui collectus per illarum emissaria exit, Pistet. contusione laesis his partibus, se posse destrui tae vaseula, vel comprimi aut obstrui flandularum emissaria, ut uber denegetur exitus secretis per arieti iam plandulatum fabricam humoribus ; unde stagnatione , & liquidioris partis e halatione vel resorptione in minimas venulas, nascitur inspissatio liquidi iecreti, dc fit tumor durus, vix resolubilis, indolens, quem seirthum vocaverunt Medici et eui tumori jam inveterato, durissimo & scabro, si dolor accesserit, cancer dicitur.
g. 3 i T ..EDIT saepe ossa , tumque sequuntur descripta et '. a Jo. 23 I. 2 3 . 1 36. 23 . in , de medullae laesio , unde ulcera, fistulae, caries, putredines, habet se enim medulla in ossibus, ut Cerebrum in cranio sa73. 174 .
Quando eontusio ossa ipsa assecerit, vasa, quae inter lamellas. ossis fabricam eonstituentes, decurrunt, possunt comprimi, vel & penitus destrui ; unde vitalis influxus humorum in has lamellas tollitur: quae ergo mortuae separari debebunta vivis partibus subjectis. Poterit jam hoe malum sensim proserpere per totam ossis substantiam , uti explicatum fuit in paragraphis hic citatis, quando de laesione
varia calvariae osseae agebatur. EΤ MEDuLLAE L Io &c. Maxime metuendum hoc malum in ossium contusionibus t maiorum enim ossium cavis medulla reconditur, similisque substantia inter cellulas ostras dispersa haeret. Uti autem cerebrum osseo tegmine tuto defendi tur , sie & medulla in cavo osse latet: cerebrum peculiari membrana tegitur. pia matre nempe, quae vasa ejus substantiam ingressura excipit 3c ordinat; ita etiam
medulla tenerrima tegitur membrana , in imiles usus. Vasa piae matris arteriosa. depositis suis tunicis crassioribus, tenerrima apparent; idem & in vasis ad medullae substantiam persentibus verum est : sic ut meaullam, ex osse femoris annosi bovis desuintam . mgitis facillime in oleosum quasi Iiquamen quis conterere possit, Iicet innumeris arteriis irrigari hane medullam eonstet. Uti iam fisso, fracto vescontuso eranio , vitia nata ab effusis humoribus, vel iisdem corruptis, ipsum en- cephalon inficere poterant, sic etiam ossis laesiones ipsi medullae contentae nocere poterunt. Sed valida concussione capitis, integra quamvis manente calvaria , tenerrima encephali vasa destrui poterant; idem & in medulla obtinere facile patet si os medullam continens valido percutiatar ictu. Ubi autem medullae v
509쪽
sa tenerrima vitio tegentis ossis his communicato, vel alia quacumque eausa laeta fuerint, stagnabit oleum medullare fractis vasis ei usum, rancidam pessimam actu moniam acquiret, vicina omnia erodet, os ipsum cariosum reddet; unde ulcera
pessima & vix sanabilia , fistulae pertinacissimae non curabiles, nisi depurari possit medullosum illud corruptum; putredo oleosa pessima omnia depascens, de ii finita alia mala nascentur . de quibus postea iacetur in morbis ossium. F. 1 16.
g. 316. ρ UM aliquando musculos, unde validae suppuratio A nes, gangraenae, paralJses, contracturae. Si autem magia
nos nervos, qui multos emittunt ramos, corrumpit contusio, tum
paralysis, atrophia, insensilitas, atque certa fiet, nec curabilis ut Iaarte, gangraena inferiorum, quae imprimis vera de spina dorsi, quia
que contenta medulla. MUSCULOS. Constat hodierna Analome, musculum quemcumque visibialem posse separari in minores fibrarum muscularium fasciculos, neque hactenus etiam per microscopia inventus fuit finis : nunquam enim singularem muscularem fibram quis viait, semper tantum pluras fibras collectio simul. Fibrarum muscularium illi fasciculi membrana tenui cellulosa investiuntur, quae subtile pii gue in se habet lubricandis his fibris inserviens. Arteriae autem numerosissimae ii ter fasciculorum horum interstitia, Ec in membrana cellulosa, iliis interposita , decurrunt; uti injectiones Rur schianae demonstraverunt, sic ut fere totam mutaculi substantiam constituere videantur. His arteriis similes venulae comites per musculi substantiam disperguntur, uti & nervi. Masculo ergo contuso, frano poterunt haec vasa, effundi humores , in membranae cellulosae cava, ibi eolligi,& vasa vicina comprimere : poterunt extravasata liquida corrumpi, bc acrimonia acquisita rodere illas partes, quas tangunt; unde instam matto , suppuratio, gangraena dc reliqua inde oriunda mala seri poterunt. Suppurationes autem ab haecausa ortae omnium pessimae sunt, quia pus factim in membrana tenerrima ceu lutosa , musculares fioras investiente, miras vias inveniet, dc per omnes anfra tus hujus membranae prorepere poterit, sicque pessimos sinus & fistulas facete. Accedit, quod per diuturnam suppurationem consumta tunica hac cellulosa, quae fasciculos fibrarum , & forte ipsas fibras ultimas musculares , a se mutuo distinguit, haec concrescent inter se; unde tolletur libera expansio harum fibi tum per illas causas , quae musculos agentes distendunt, depravabitur muscularis actio , vel 3c integre tolletur. Sed Ec ipsae fibrae musculares , proprie sis diei e , valida contusione poterunt destrui; unde motus muscularis, harum fibrarum i tegritatem requirens, cellabit, dc fiet paralysis musculi, id est impotentia exercendi motus una cum musculi assecti nexili laxitate. Sed etiam poterit inde oriucontractura, quando per validam suppurationem destructa membrana cellulosa, fibras musculares distinguente , illae concrescunt inter se, & tenuissimis etiam humoribus imperviae fiunt; unde sensim accurrantur , & nulla vi amplius distrahi pos sunt i hine membrorum contractivae mirabiles fieri poterunt : uti etiam ex eo , quod musculi cujusdam actione destructa, ejus antagonista praevaleat, dc membrum, cui assigitur, versus suam originem trahat continuo, unde illud tandem
510쪽
dein bbrigestit: & ideo toties diuturn m paralysim contractura sequitur. Ubi autem a contusione quaedλm fibrκ musculares ruptae fuerunt sic tamen ut inde actio musculi non tollatur, tunc Videtur adesse illud malum ' sati, dblo rificum, quod veteres Medici σπ Vulsionem, vel & rupturam dixe
runt. Galenus de contusi ne agens di Lix: M infestum axiem, parva oe na una etim carae dividuntur sin ρη ἰ χν ματωὶ generatione. Valgian. fori, δεμαγαὶ autem stant circa fibra 'si i liκε distentas, ut nonnulla mpantur, ct vocana proprie juni e Medici βρ fctμι rupturas ρίγμα- i. Horari tem primus Hippocrates meminis ct . Rupturas autem illas sic descripsit Hi , erates s bὶ : Quibusdam autem, cum imbς ille in carnibu -t venis vulsianos facta fuerint, non suppurantur , θἀ Hηt mi μνς δειρre , ct vocant ruptiones sἱ.. 2 . in Ei lii fine ejusdem Capitis addit sequentia : Fiunt enim vulsiones a laboribis,
modi omnibus. De his etiam videtur dixi isse in Coacis Praenotionibus te V l . . omises quidem molesta fiunt, ct δει es in mitis inteυνε producunt , Gr in postorum aliquos commonefaciunt , docillimo aut thoracem ct maxime' perieulo G. No tandum , quod in versione σπάσματα reddiderint convulsiones, sed male uti .i detur , cum σπάσμοι hae vocentur. Diis culyer autem adunari iterum divisa, sie ius euiorum fibrillas, monet Galenus 4ὶ: HAEc enim erat ejus opinio, quod satis facile coalesceret rupta caro, si ecchymoma cito discuteretur i ubi vero lonetiori tempore hoc fieret, tunc sordes collectae inter fibras divulsas se interponerent α impedirent adunationem. Unde a majori, fatigatione, febre, alimentorum minus debita concoctione , & similibus causis, recrudescebat dolor. An non tale quid adesse videtur , dum post validos ni us, pondera graviora in altum subia ta &e. dolores acerrimi & subitanei oriuntur, qui saepe diutissime torquent &a minimo motu corporis exacerbantur Certe talibus doloribus absolutam eor potis quietem summum remedium esse, constat experimentis r & in pectoris aut dorsi ruptionibus curandis jussit Hippocrates, eὶ ut per annum labore abstunetetur: & alibi sfθ, postquam hoc malum ab immodico labore fieri diYerat monet, quietem corporis summopere necessiariam esse ; aliter enim morbus revectitur, tuncque magis, quam in initio , laedit. SI Au τε M MAGNos NERVOS &c. Si considerentur nervi in sua oristine ex medulla oblongata, vel spinali, patet illos mollissimos esse. Si spectentur in illis locis nervorum extrema , ubi involucris suis depostis constituunt illud orea num corporeum , a cujus mutatione per objecta externa novae nascuntur per sensus In mente ideat, quam tenera apparent i Mollissima nervi acoustici pulpa, retina oculi statim collabens in mucum informem, nisi aequabili pressione liquidi ambientis sus
tineatur, evidentissime hoc docent. Tenerrima autem haec stamina nervosa ex is eo suae originis ad extremas etiam corporis partes tuto deferuntur tenacibus vaginis defensa. Si ergo nervus major in hoc itinere contundatur, poterit laedi a Commentar. s. in librum Hippocrat. de
e, di is . Chaster. Tom. VIII. pag. 877. δ Method Medend. Lib. I v. cap. ultimo
Tom. VII. pag. fὶ Interitis affectionibus cap. s. Cha ter. Tom, VII. pag. εο ν.