장음표시 사용
531쪽
natur. Unde voluit, calli nomen retinendum esse, licet jam ossis duritiem aequisivisset. Post Galenum plerique videntur fuisse in eadem opinione. Sed vidimus antea in Commentariis f. is p. nri 9. in vulneribus perditam substantiam regen rari , & uniri partes separatas, non interpositione glutinis, sed vera restitutioiae perditi, per sanguinem bonum allatum , opifice & autore natura ; uti Galenus ipse in loco ibi citato verissime dixerat. Et in vulnerum capitis historia evidentissime patuit, ablatam calvariae partem , instrumento vulnerante vel trepano exicillam , recrescere. Videtur ergo & idem obtinere in ossibus fractis; nempe, fieri horum concretionem non interpositione glutinis cujusdam , sed vera unione substantiae ; Scin illis casibus, ubi pars ossis ablata est, non intereoni inter separata fragmenta lentum humorem, qui sensim indureiceret, sed renasci organicam fabricam olleam, perditi damnum reparat. Observationes Chirurgicae hanc rem pulcherrime confirmant. Homini onuiti plaustri rota supra crus transiens miserrime fregerat tibiam de fibulam cum maxima dilaceratione omnium vicinarum partium, lic u non sine ratione de exstirpatione partis cogitaretur. Repostis tamen ossibus fractis.& idoneis auxiliis adhibitis , post bimestre spatium fibulae frumenta unita erant penitus; sed tibiae insigne fragmentum, quatuor digitos trant versos longum, in quo foramen medium medullare conspicuum erat, separabatur, ideoque ingens hiatus inter bina haec tibiae ossis extrema manebar. Decem tamen mensium ibatio totum illud spatium repletum fuit substantia solida & firma adeo, ut homoeille postea sine incommodo crure hoc usus fuerit sa). An credibile videtur gluten ex superfluo ossis nutrimento natum , ex binis illis extremis fracti ossis exsi dans , polle sic elongari sine ulla deviatione utrimque , ut fieret impletio tanti hiatusὶ Ait non potius hoc aiuscribendum mirae illi proprietati, quam corpus humanum habet ex Adorandi Creatoris instituto, per quam valet ex ingestis , vi cerum dc vasorum vi in nostram naturam mutatis, restituere illa quae perierant,& augere in omni dimensione illa , quae jam formata sunt Certe vitale illud r dimentum , in sacculo colliquamenti ovi impraegnati latens, creata sui corpusculi fabrica, spatio viginti S: unius dierum , ex mollillimo albumine ovi conficit solida ossa , quibus pullus recens exclusus tuto insistit non solum , sed & alacriter currit. Idem ergo videtur hic obtinere in ossibus, quoad regenerationem perditi, Munionem illorum, quae divisa fuerant, quod in vulneribus mollium partium cor poris contingit; organicae nempe substantiae regenerationem, & veram concreti nem , non autem agglutinari haec inter se interpositione informis glutinis. Uti jam in partium mollium vulneribus renascentia haec vascula, adeo tenera& pulposa , cutis tegmine orbata, poterant nimis distendi, de in fungosam carnem degenerare ; sic idem verum est in callo illo ossium , qui pariter luxuriare potest , si vel nimia liquidorum copia, aut nimis valido eorundem impetu valde dilatentur vasa haec, quae ossis renascentis substantiam faciunt: imprimis autem hoc metuendum in junioribus, quibus solidarum partium semper minus firmum robur est , & humidorum major copia, & plerumque etiam celerior motus. Ideoque in his callum luxuriare toties observaverunt Chirurgi, imprimis , si pleniori victu ut rentur. Sed inde necellario sequiit inaequalitas & figurae mutatio in parte. Loi ge tamen frequentius membri deformatio contingit, quando, nondum debitam fi
532쪽
mitatem adepto eallo , extrema ossis fracti ad se mutuo apprimuntur : tunc enim cerae flexilis instar callus undique exprimitur, & prominentem in loco fracturae annulum facit. Hoc imprimis contingit, quando femoris vel cruris ossibus fractis nimis cito incedere volunt aegri : cum enim totum corporis pondus his ossibus sustineri debet, si nondum olleam duritiem acquisiverit callus, exprimitur.
MEMBRANARUM, TENDINUM, NERVORUM DISTRACTIO,
x Ac ERAT io &c. Imprimis si fractura talis sit, ut fragmenta supra se mutuo efferantur; omnium maxime, si haec fragmenta acuta fuerint, uti saepe st : tunc enim omnia vicina laeduntur, & dilacerantur. In eadem hac paragrapho dictu nifuit, quod, Paraeus dum fracto cruri inniteretur , fragmenta ossis non tantum inte- sumenta & musculos, sed ipsam ocream quoque perforaverint, cum dolore intolerabili. Quanta autem mili metuenda sint a membranis, tendinibus, vel nervis laesis aut irritatis, dictum fuit in commentariis 3. I 62. I 6 . I 6 . I 61. I 8 I. 181. 133. 18 . Tristes adeo inde aliquando sequuntur calamitates , ut mppocrates monuerit Medicos, ut, si sine ignominia possint, fugiant tales casus, cum spei parum , periculi vero plurimum sit. Si enim non reponantur ossa, Medicus videtur a te de ιtui, si reponantur, homini magis ad interitum, quam salutem est a . VASORUM Vici NORUM MuTA Tio, DE sΤRuc Tio &c. Pessima
mala, quae sequi solent fracturas , rarius fiunt ab ossis ipsius laesione; longe s
pius, quia ollis fragmenta vicinas partes comprimendo vel vulnerando male assciunt. Plurima jam vasa ossibus ipsis assisuntur, vel in illorum vicinia decurrunt, quae a fragmentis loco suo motis laedi vel comprimi polIunt: unde sollicite monuit Hippocrates suti dictum fuit paragrapho praecedenti multum intereste, an humeri vel femoris os ab interiore, an vero ab exteriore, parte excesserit, quia multae & magnae venae per interiorem partem feruntur. Sed inter causas obstructionis 3. II r. recensebantur omnia illa, quae canales flexiles externa compressione,
vel & distractione, redderent angustiores : patet ergo, post fracturam ossium saepe obstructionem sequi. Et licet non omnino intercipiatur humorum trantitas per vasa sic angustata, miris tamen modis poterunt turbari plurimae functiones corporis ; cum harum integritas saepe pro magna parte a debita proportione amplitudinis truncorum ad ramos, & vicissim , pendeat. Si jam obstructioni vasorum accesserit celerior humorum circumductio per febrim natam , inflammatio fiet, & sequi poterunt omnes ejus exitus, suppuratio nempe, gangraena, seba-celus &c. A distractione autem membranarum , tendinum , aut nervorum , lummi dolores nascuntur in fracturis, non vero adeo ab ossis ipsius laesione; uti facile patet ex eo, quod , repositis in situm naturalem ossibus stactis, dolor omnis cesset, vel minuatur plurimum. Dur autem fractis vasis sub cute integra, vel pa vo tantum vulnere divisa, sanguis exit, colligitur in panniculo adiposo, & ecchymosin facit, uti in Contusionis Historia dictum fuit. Ubi vero arteria, vel magnus truncus nervosus, partibus inferioribus prospiciens, sic compressus vel destriictus fuerit, ut nihil amplius transmittere possit, omni vitali influxu privantur parres suppositae: tuncque vel putri sangraena corrumpuntur, vel lento exsiccantur marasmo : uti constitit mirabili illo exemplo hominis, cui arteriae truncus sub axilla integre dissectus fuerat; unde postea tota vita betachium Mumiae instar ar factum remansit. Videantur de his Commentaria g. I 6 I.
a) Hippociat. de fracturis Textu L. Charier. TOn . XII. pag. 2ss.
533쪽
Mors autem quandoque fracturas ossium sequitur, ob summos dolores ortis febribus acutissimis, delirio , convulsionibus ; vel si gangraena partem laesam occ-per , quae in sphace lum versa superiora petit, & post vigilias, deliria, syncopen .
ungultum &c. tandem placido sopore necat. CONTUSIO FERE s a M p ε κ. Non potest enim vis externa ossis partes a cohaelio ite solvere, nisi simul agat in partes molles ossi incumbentes ; illae ergo inter causam laedentem & durum os suppositum pretia necessario contunia debebunt. Unde semper agerit saltem aliqua contusio ; nisi ossa per Luem Veneream. scorbutum, aut umiles morbos tam fragilia facta fuerint . ut etiam 1 levi vi frangantur. Ad hanc rem autem quam maxime attendendum est, quia, ossibus fractis etiam felicissimo successu repositis, saepe plurima mala a contusione partium
sequuntur : unde Hippocrates saὶ circa finem libri de fracturis , in quo plurima
recensuit mala, quae fracturas & luxationes 1 equi solent pro generali axiomate posuit, magis metuendum esse a contusione, quam a fractura ipsa. Dicit enim: Leviora autem, ut summatim dicantar omnia , sunt vitia, quibus ossa franguntur quam 7uibus ossa quidem non frangMntur, vena autem ct nemi notabiles conteruntur in isdem locis. Hae enim hominem magis ad interitum precipitant, quam illa, si co ianua Dyris accesserit. Unde sepissime illa remedia, quae contusioni fanandae conveniunt , fracturis etiam adhibenda sunt. Licet enim restitutio ossium fractorum .
illorumque in situ retentio , videatur satisfacere generali indicationi; illudque saepe sufficere videatur plurimis Chirurgis, tamen ex modo dictis facile patet, pro Variis nolis, fracturam comitantibus, diversam medelam requiri.
6 3- , expensa 3 i. 3 3. praesens malum, eiusquesta tum docent: si tactus fragmenta , auris crepitationem ιο culus laesam figuram, immobilitatem , intellectus causam , ejus iis, Petum, modum impulsus, senii decrepiti, temperiei morbosae, by bernique frigoris efficaciam simul consideraveris, cursor est diagno sis.
Describuntur hac paragrapho illa fgna , quibus praesens fractura cognosci possit.
Saepe enim tales casus occurrunt, in quibus etiam peritissimi Chirurgi non sinet labore hoc distinguere pol Iunt. Ubique fere locorum habentur homines , plerumque fatis imperiti, qui rudi plebecudae facile persuadent, se lonse melius Chirurgis iesis novisse artem membra luxata & fracta restituendi. Illis solenne est, ii
quovis sere malo Juxavonem vel fracturam culpare, de statim omnem apparatum talium malorum adhibere ; undo saepissime mileros emungunt, simulque a consuetis laboribus cessare cogunt, sine ulla necessitate. Similibus' imposturis & ign rantiam suam tegunt, & ignaris mira praestitisse videntur. Honestum virum decet, omni molimine inquirere, an tale malum adsit. Ubi autem frasmenta ossis loco suo mota sunt, & juxta latera sibi mutuo applicantur, vel de aliquando Peripsam cutim emergunt, facilis habetur Diagnosis. Sed si fragmenta contigua manserint; vel, licet parum deviaverint, adhuc tamen sibi mutuo innitan ur , Scos fractum undique coiiolis musculis tectum fuerit, ut v. g. in femolet, longe
534쪽
dissicilius hoe eognosci poterit. Sic etiam si in cubito vel crure, ubi bina ossa sunt
alterutrum tantum fractium fuerit; uti etiam si Chirurgus serius advocatus omnes. partes jam valide inflammatas & tumentes inveniat. Peritissimus Chirurgus ta ingenue fatetur, se in simili ca u diu cespitasse, antequam fracturam adesse coetnos ceret. Homini , dum fossam transiliret, crus frangebatur, cumque in loco admo dum solitario hoc infortunium ipsi contigisset, cogebatur genubus manubiisque ii nixus diu prorepere, antequam clamores ejus ab aliquo audiri pol Ient. Tandem
accurrunt rustici, qui miserum domum vehunt. Adeo tunc dolebat membrum &tantopere tumebat, ut non nisi repetito saepius examine deprehenderet Chirureu, fracturam adesse, quae transversa erat utriusque ossis ad duorum circiter pollicum distantiam a malleolis. Partes autem vicinae tumidae & inflammatione tensae t
tinebant in situ ossa fracta; unde imprimis dissicultas detegendi hane fracturam
Omnium dissicillima cognitu est ergo fractura ratis, in qua fragmenta adhuesbi mutuo innituntur : quo in casu saepe, si non cognoscatur movendo partem affectam, fragmenta a mutuo contactu removentur, & supra se mutuo efferuntur; unde dissicilior curatio, & major laeso dc compressio vicinarum partium Cum in priori casu nulla requiratur extensio; vel levis tantum, si fragmenta pa tum deviaverint a situ suo naturali. Si ergo talis causa fuerit applicata corporia eujus impetu & modo impulsus metui possit, os quoddam fractum fuisse debet sollicite examinari pars haec , antequam vestes exuantur, ne forte mota parte fra menta a mutuo contactu secedant, & fiat deterior fractiirae species. Prehendiatur tunc pars laesa utrimque ad aliquam distantiam a loco , cui ictus impactus fuit, & prudentissime movendo tentatur, an aliquid ibi vacillet, aut aliqua et pilatio, fragmentis ad se mutuo attritis, percipiatur : si quid talis inveniatur
discindendae potius sunt vestes, quam exuendae, ut caVeatur fragmentorum a mutuo
contactu secessus. Lonse major adhuc fracturae suspicio nascitur etiam a levi tibus causis, si decrepita senectute offa fragilissima facta fuerint; cum in hae aetate oleum medullare incipiat deficere , unde ossium ariditas & major fragilitas se quitur. Idem verum est, si intenso sub frigore talis casus acciderit, nam & tune ossa facilius frangi certis observatis constat: & Videmus, omnia fere corpora acti gelu rigescere & fragiliora fieri. Praeterea per morbos sic polliunt mutari ossa, ut etiam levissima causa fran an tur. Sic ubi Lues Venerea ossibus haeret, observatum suit saepius, quod lecto egressi tales homines solo pondere corporis sui ossa fracta habuerint. I ii pessimoseorbulo , Rachitide &e. aliquando etiam talis fragilitas ossium observata fuit. Mira talis observatio habetur apud Hibiam bin a clarissimo Medico Philiberio
Saraeaeno ipsi communicata. Sexapenarius vir arthritide pituitosa circa articulos humeri & cubiti dextri fere per bimestre spatium torquebatur obtuso cum dolore. Nullis usus fuit remediis, caeteroquin sanus, partem affectam tantum in qu eteretinens. Dum chirothecam manui partis assectae levissimo conatu induit brachii os quatuor vel quinque digitis infra humerum transversim frangitur. Olla resti tuto, dum post triduum remoto apparatu partem in ipiciunt Chirurgus & Medi a M. dela Morie, Traile eomplet de Chi- l b
535쪽
cus, & omnia bene se habere hetantur, inveniunt aliam ejusdem ossis fracitatam circa cubiti articulum , quam statim etiam idoneo muniverunt apparatu. Et in alia Epistola, post sex menses elapsos ad Hildanmn scripta ab eodem Medico, habetur, quod per bimestre spatium frustra calli generationem exspectaverint; Mpostea in cadavere ejusdem hominis, ex inveterato renum ulcere mortui, vid rint, quod brachii os omnino carie computruisset. Similis casus habetur apud eun dem autorem a . Ubi honestae matronae fere sexagenariae , decem liberorum pancratice valentium matri, in lecto sine ulla vi externa brachii os ruptum fuit, dum exporrectis brachiis, & Lblato corpore jacente, subuculam puram induere vellet. Curata fuit haec fractura istoneis auxiliis. Sed postea, dum post diuturnum in lecto decubitum surgere vellet, & ob hanc rem l bialia induere, ancilla illi opem ferens dextrum crus transversim fregit miserae. Chirurgus vocatus consueta meth do curavit sine magna dissicultate & hanc fracturam. Sic per biennium vixit, v rias asiue fracturas pata, tandemque tot cruciatibus confecta supremum diem obiit. Nihil autem Lais venereae hie aa fuisse videbatur, quia maritus nunquam aliquid mali senserat; & numerosa proles optima sanitate gaudebat; & ne levissirna quisem suspicio unquam optimae Matronae minuerat famam. V nde patet, aliquando a latentibus caulis tantam posse nasci ossium fragilitatem, ut levissima vi saeps
g. 3 1. r ERUM oblongae fracturae difficilior detectio, nisi se
V ror dolor, tumor, crastities partis, inaequalitas, pus foedum , causa fortis cognita, aliquid luminis dabunt.
Oblonga fractura dicitur , quando a vi externa os secundum longitudinem suam instar ligni fillum est. Dissicillime talis fractura cognosci poterit, nisi fuerit in t libus locis, in quibus ossa fere nuda luerent ; uti v. s. in anteriori cruris parte, ubi os tibiae satis nudum tota fere sui longitudine digitis tangi potest. In reliquis locis corporis non facile quis talem stacturam distinguere polset. Pessima quidem mala talem fracturam sequi possunt , quae tunc docent illam adfuisse , sed sero tamen. Osse enim sic fissio, franguntur vasa per ossis substantiam decurrentia; eia funduntur liquida unde corruptio horum, ossis caries, incumbentium partium inflammatio, de suppuratio metuenda sunt. Praecipua sigim hujus fracturae sunt. si cognoscatur causa satis valida praegressia fuisse, dolor profundus adsit , & diu maneat, & partes ossi impositae attollantur tumore secundum longitudinem ossis decurrente. Si dein ruptis postea integumontis pus foedum exeat, major suspicio nascitur, os suppositum laesum eisse. Sed omnia haec signa satis ambigua sunt, cum & validam contusionem saepe sequantur, licet talis fractura non adiit; p .ris autem foedi exitus ossis corruptionem jam sero docet i Unde dissicillima est hujus fracturae Diagnosis. Et licet cognosceretur talem fracturana adesse, non muta tum tamen inde emolumenti acceJeret. Quid enim in hoc casu ars facere potaset 3 omnia manent in eostem iitu, sola ossis laesio adest. Diceret forte quis , venae sectionem, fomenta resolventia antiphlogistica, & putredinem praecaventia, ata hibenda esse, & victum tenuem c. ut praecaveatur inflammatio hic imprimis
536쪽
e metuenda, & omnes ejus effectus. Sed contusio huic fracturae semper comes ea dem requirit auxilia , licet os minime laesum foret. In Historia vulnerum capitis dictum fuit, quomodo fila calvaria curari debeat ; sed an os sic secundum lon-etudinem filium potest detegi tuto, ut scalpris radi vel minutis punctulis tere- rari posset si femoris os sic fractum cognosceretur, quis auderet validos huic ossi circumpositos musculos discindere, ut ad os allectum manubus aditus pateret Hine in paucis tantum corporis locis, ubi olla solis integumentis communibus tecta sunt, haec cura tentari possiet; sed & in iisdem locis , longe facilius codinoscitur tale malum. In reliquis ergo difficillima foret, nec magna: ctiam utilitatis talis fracturae cognitio ; cum nihil tamen tentari possiet , praeter generalia ad
g. 3 6. T ACILEM , dissicilem, tardam, celerem . integram,
x vel deficientem fore curationem praedicit figura, si misplicitas, compositio, duratio fracturae, numerus, figura, magnitudo fragmentorum , locus ossis laesi, vicina laesa ; tempus anni , aetas aegri
& temperies. Agitur hac paragrapho de Prosnosi fracturarum , quae docet , quaenam mala
metuenda sint, dc quaenam bona l peranda. Omnes ergo illi effectus fracturarum . F. 3 3. enumerati, considerandi sunt, & post severum examen, ex cognita fra turae indole, & scientia Anatomica partium , tunc concludi poterit, an curatio facilis futura sit, an vero dissici lis : Facilis autem cura dicitur, si sine magno artis molimine, Sc absque multa molestia fracturam passi, perfici possit: Dissicilis autem, ubi contrarium obtinet. Deinde determinari debet, an longo temporis spatio opus si, ut fractis ossibus debita restituatur integritas, an iroi . V ltimo quaeritur, an sperari possit talis curatio, ut firmitas , figura , & usus membri fracti, eadem futura sint ac ante; an vero post curam peractam aliquis defectus sensibilis superia erit, per quem deturpabitur figura partis laesae, vel tolletur aut impedietur taliatem ejus usus. Summa autem hic prudentia opus est : plerumque enim solet culpa damni relicti Chirurgis imputari, de summa quidem saepe cum injuria. Honestum enim virum quidem non decet parvam rem attollere, histrionis instar, ut plus praestitisse videatur; prudentia tamen requirit, ut mala metuenda indicentur, ne , si victa ars his fuerit, vel ignorat se, vel fefellisse videatur. Si nimis meticulosus Chiis rursus etiam in leviori casu pestima quaevis ominetur, saepe alius vocatus curam suscipiet; quae si felix fuerit, prioris famae nota inuretur. Turpe pariter erit, si felicem curam Promillam sequatur malus eventus. Ut autem tuto Prognosis Laberi possit, considerari merentur sequentia. FIGURA. Omnium optima illa fracturae species, quae transversa vel & raphanoides vocatur ; imprimis si fragmenta sibi mutuo adhuc innitantur, neque penitus loco mota fuerint. Obliqua autem fractura longe difficilior est, quia tunc
fragmenta se mutuo non sustinent, dc musculorum ossibus nexorum contractione a
contactu facillime dimoventur, neque facile est falciis sic firmare partes, ut fragmenta reposta in debito stu maneant. Pulchre hoc expressit Cestii sa) de fracturis a iab. VIII. cap. X. pag. 1 ..
537쪽
agens. Dicit enim : Earum maxime tolerabilis est simplex, eaque transvers. 3 pejor, e ubi obliqua, atque ubi fragmenta : pessima, ubi eadem acuta sunt. SIMPLICITAS , co M post Tio. Facile patet, longe dissiciliorem curam
esse, si os pluribus in locis fractum sit; & imprimis, si fracturarum loca adeo
distent a se nutuo, ut non possint uno & eoaem apparatu comprehendi , sed singulae fracturae diversum requirant. Memorabilis talis casus habetur apud de la Moties ubi homini crus, de prope malleolos, & circa genu fractum erat; cumque idoneo apparatu utraque fractura munita ellet, superior fatis bene se habuit ; inferior autem fractura, saevissimis doloribus obortis, debuit postea ligat
ra multorum capitum tractari , instar fracturae complicatae. Si jam fractura non tantum composita, sed & complicata fuerit, sive stipata vultiere contusione, im flammatione de . dissicilior adnuc cura facile P videtur. aDUR ATIO FRAc τυλα. Quando ossis stacti partes in naturali situ manis serunt, non multum mali exspectandum est a majori duratione fracturae , quia ars nihil hic addere potest, sed tantum idoneo apparatu cavendum est, ne fragmentastum suum Postea mutent. Ubi vero fragmenta ossis non amplius a se mutuo sustinentur, ted supra se invicem emeruntur; tunc quo majori temporis spatio hoc duraverit, eo major & diuturnior distractio & laceratio partium vicinarum : unde dolores enormes, inflammatio, tumor &c. solent sequi i & tune impossibile eston haec reponere, antequam illa symptomata sedata , vel aliquatenus saltem mitigata fuerint. Pars enim talis valide inflammata & tumens, si rulius tractetur, brevi gangraena corripitur; vel & ab intolerabili dolorum acerbitate convulsio sequi posset. Ubi autem in fractura complicata per vulnus comitans ossa nudata sunt, vel fragmenta ossis per cutim emerserunt, quo diutius haec aeri expolita fuerint, eo dissicilior & tardior cura exspectanda est ; quia tunc saepe ossis sic male affecti ex foliatio fieri debebit : uti patet ex illis, quae dicta sunt in Historia vulnerum Capitis F. 2 9. 21 O. NUMERUS, FIGURA , MAGNITUDO FRAGMENTORUM. Quo I Ajor fragmentorum numerus est, eo dissicilior erit retentio eorundem in debito situ, postquam reposita sunt; uti etiam quo eadem fragmenta minora sunt. Sient in v. g. brachii os binis in locis sic stactum fuerit, ut fragmentum medium, ab utraque parte solutum , trium transversorum digitorum loti tudinem aequet; illud, quamvis optime repositum fuerit, dissicillime tamen in litu retineri poterit , cum & contractio musculorum, & ipsa spleniorum & fastiarum circumpositarum pressio , illud facillime iterum expellere possit i unde requiruntur machinae, quae membrum fractum in debita extensione retineant. Operoso ergo satis artis molimine indigent tales fracturae , nee facilis talis cura dici potest. Ad similes c sus Hippocrates ib) binos orbes, ex corio AEgyptiaco factos, commendat, qualibus utuntur, qui diu in magnis compedibus continentur; de in cruris fractura iubet, ut unus iuper talos applicetur, infra genu alter. Debebant praeterea hi o bes habere utrimque ex simplici vel duplici loto exiguas ansulas, sic ut superioris orbis ansulae directe responderent illis, qui in orbe inferiori erant. Deinde co
neos baculos aptae longitudinis his ansulis immittebat, quibus in justa distantiat a Traite complet de Chirurgie Toni. IV. I b De Fracturis Textu aν. Charier. Tom. pag. 2 4. Sc. t X. I. pag. 31. . retinerentur
538쪽
retinerentur orbes illi coriacet; sicque simul debita longitudo servabatur partis fractae; & cavebatur, ne media fragmenta exprimerentur. Reliqua in applicati re horum orbium coriaceorum observanda ibidem sollicite notat. Si autem fragmenta habeant acutam figuram , difficillimus calus est, quia talia in situm reposita vix retineri pollunt, oc vicinas partes pessime laedulit; uti dictum fuit in commentariis 3. 3 a. P turea observatis Chirurgicis constitit, ossis divisionem , ii strumento acuto scindente vel secante factam , non poste curari tam brevi temporis spatio, quam si obtuso obstaculo impingens os fractum fuit let; quod mutum videbitur. Ratio forte haec est, quod in vulgari fractura fragmenta semper eminentias quasdam habeant & asperitates, quae ossibus lite repositis sic sibi mu tuo respondent, ut melius cohaereant, nec facile possint per tullina, sternutationem , vel aliam causam, fragmenta haec ad te mutuo alteri; a quo attritu rena cens callus destruitur, vel saltem retardatur ossium fractorum unio. Ubi vero scindente instrumento os divitum fuit, aequabilis magis fragmentorum superficies evicit, ut facilius ad te mutuo alteri, & loco moveri possint. Tres quatuorve memorabiles casus, qui hoc confirmant, habentur in oblervationibus egregii Chirurgi de la Morae A), qui testatur, quod duplo longiori temporis spatio indiguerit , ut curaret talem fracturam etiam simplicem , quam in quavis alia complicata etiam pessima , exceptis illis fracturis, in quibus magna fuit facta perditio substantiae ossis, vel quae ingentem simul comitem habebant ossis coiituli
I gna, aut contritionem in minima fragmenta.
LOCUS ossis Lasi. Dictum fuit 3. 3 χ varios esse fracturarum effeciatus pro vario loco ossis laesi. Celsus b in quaedam communia brachii femoribus, ctu- ribus, digitis fractis recensens, d cit : si quidem ea minime periculo e media framguntur : at, quo propior fraetura capiti ver superiori , vel inferiori est, eo pejor est. Nam er majores dolores alera, ct dis ilius curatur. In medio enim OsIa majora omnium solidissima sunt; circa extrema autem, quibus articulantur vicinis ossibus, cellulosa sunt, & friabilia. Dissicultatem talis fracturae augent ligamenta vi cina , quibus olla articulata nectuntur. Multum etiam differt, an versus extremum superius, an autem circa inferius, os quoddam fractuin fuerit : uti patui ei a commentariis g. 3 χ. ex Hippocratis testimonio. Sic observavit Hildanus se). si os femoris prope articulum coxae fractum fuerit, vix unquam sine claudicatio ne sanari talem fracturam ; ubi autem in medio, vel circa genu fractum fuit idem os, a perito Chiurgo saepissime curatur sine ullo malo super stite. Simul eo dem in loco plurimorum gravissimorum Auctorum testimoniis hoc confirmatur. VICINA Las A. Videantur de his illa, quae dicta sunt in commentariis
TEMPUS A sui. Calidum ossibus fractis plurimum conferre, Imprimis nudati, dixit Hippocrates d); frigidum autem ossibus inimicum ei se, pronunciavit se . Unde, caeteris paribus, hyberna tempestate minus proi pera erit ossium fractorum curatio. Sed aestivis caloribus major putredinis metus est : unde vere M autumno felicior cura sperari potest.
539쪽
AE T A S a cis. Quo homo origini proprior est, eo citius ossa fracta eous litantur : in summo lenio vix, vel laltem non nisi longissimo tempore. Ses in junioribus metuitur saepe nimia calli luxuries; unde mesia aetas optima hic est.
Egregius Chirurgus de la Moi te a ὶ ingenue fatetur , bis sibi hoc intortumum a cidissse, dum in dissicili partu laetum pedibus extraheret, ut brachium ipsis fractum
fuerit; tamen facili apparatu spatio duodecim dierum hae fracturae lanabantur; eum in adultis de sanis ad minimum triplo longius tempus requirant, ut coi solidentur. TEMPERIES. Omnes illi morbi , quibus pinguedo corporis tollitur, vel corrumpitur , essiciunt, ut vel non , vel saltem dissicillime , recret cant offa fracta rhine in Lue Venerea, Scoit ut o pessimo , Rachitide, Phthisi &c. vix curantur fractura: : uti constitit etiam illis Exemplis, quae in commentariis F. 3 . memorata fusrunt. Sed praeterea sorte in quibuidam hominibus latet talis dispositio, per quam non ita facile olIa fracta contolidantur , licet ceteroquin nulla notabilis cacochymia vel aliud vitium occurrat. Celeberrimus Ru chius bj se tales casus vidisse asserit, licet omnia ex artis regulis ad curationem adhibita fuissent. Et in Observationibus suis Anatomico Chirurgicis sc) narrat , quod in cadavere homunis lani, laqueo suffocati, invenerit, duo ex anterioribus carpi ossibus , ante trie nium fracta, nondum coaluisse. Vidi mulierem , cui humeri os fractum fuit, Zepollea restitutum ex arte, sed nunquam coaluit; licet in flore aetatis esset: unde postea tota vita in loco fracturae flexile manebat brachium, neque tamen adeo
multum incommodi inde sentiebat. Observavit Hildanus dὶ, in fravidis di
cillime fieri ossium fractorum consolidationem; & casum narrat, ubi in gravida os tibiae in medio fractum fuerat septimum autem iam excesserat impraegnationis mensem & tamen viginti & tribus septimanis post fracturam elapsis nondum coaluerant fragmenta ; tandem trigesima septimana cura No peracta fuit. Sed in hac foemina insigne vulnus comitabatur fracturam , & fragmenta quaedam ossis ab Dc flerunt; unde forte credi posset, inde curae dissicultatem & taidii iem ortam fuisse. Sed alibi e) habet memorabilem historiam , quae dissicultatem curae fracturarum in gravidis confirmat. Nobilis matrona, obesa dc plethorica , dum equum consce dere vellet, tibiam sinistram inter genu & talum fregit. Eodem die Hildanus fracturam felicissime reposuit, nihilque neglectum fuit, quod curae felicitatem promovere possiet; cumque nullus dolor, neque ullum aliud malum symptoma a cederet , bimestri spatio curam absolvi pose sperabat. Lactabat haec matrona i fantem , cumque quadragesimo die callus adhuc lubricus & mollis inveniretur,
jussit illum aStachari; & paulo post apparuit, illam gravidam esse , & septem
menses post acceptam fracturam puellum sanum & vegetum feliciter peperit. Quidqu d tentatum fuit toto hoc graviditatis tempore. non potuerunt eonsolidari
ossa facta ; licet morositate hujus matronae , continuo tarditatem curae exprobra
tis , incitatus Hildanus omnem diligentiam & industriam adii buisset. Post partum vero quadraginta dierum spatio callus firmatus est,& membri fracti usus integre fuit r stitutus. Hinc conclusit, naturam in gravidis, totam in formando & perta
540쪽
ciendo foetu occupatam, calli generationem quasi negligere. Similes observationes quae hoe coii firmant, habentur Sc in Misceitaneis curiosis a . Ubi tamen εe occurrit historia, qua constat, in foemina, jam quinto mense gravida, patellam si nistri pedis fractam , sex septimanarum spatio curatam fuisse, lic ut in domo obambulare, licet cum quadam dissicultate, potuerit. Unde, licet forte non videatur
uni Versaliter concludi posse , ossium fracturas in gravidis ante Darium nunquam consolidari; tamen in talibus casibus merito curae tarditas & aim cultas praedi cen ta videtur, ne postea in Chirurgum vel Medicum culpa retardatae curae conia j ciatur.
o 1 . Restitutionem in situm naturalem, extendendo, re
a. Retentionem in eo situ per fascias & machinas.
3. Unitorum, retentorumque consolidationem, enato callo.
Sequitur jam cura generalis omnium fracturarum. Omnis autem sanatio vide commentaria in g. .ὶ est mutatio corporis viventis talis, ut conditio corporea, quae vocabatur morbus, tollatur, Sc restituatur illud, quod ablatum faciebat mo bum. Ili fractura jam alest semper cohaesionis ablatio, & mutatio situs partium hanc comitatur plerumque. Unde patet, ad fanationem requiri litus naturalis restitutionem , & unionem partium separatarum. Haec autem obtineri poterunt illis auxiliis, quae tribus hujus paragraphi numeris recensentur. i. Si situs partium mutatus fuerit, temper requiritur extensio, antequam tuto reponi possint ossa fracta. Superficies enim fragmentorum fere semper plus munusve aspe- sunt Sc inaequales ; unde, si sine extensione tentaretur repositio, fragmenta ad se invicem attererentur, & sic facillime eminentes asperitates detererentur ; quae vel fragmentorum extremis se interponerent, & consolidationem retaria darent ; vel inde expulsae vicinas partes membranosas Sc tendinosas irritare de lae de re pollent; uti optime monuit Fabricius ab Aquapendente ib). Praeterea mucculi contrahuntur, uti dictum fuit g. 3 3. simul ac ossis cohaelio , quo dirigui tur de sustinentur, sublata est : Unde requiritui & illorum extensio, antequam ossa reponi possint. ν1. Postquam ossa reposita sunt in situ naturali, si immobilis omnino servari posset pars voluntatis imperio, hoc lassiceret. Sed non advertentibus hominibus, ut in in no v. g. vel etiam invitis per tussim, sternutationem, risum dcc. saepe summi in corpore excitantur motus , per quos ossa reposita facillime iterum loco suo moverentur. Ob hane causam fasciis, spleniis, ferulis & aliis machinis, pro diu versitate partis affectae , sic firmatur membrum laesum, ut immobile omnino retineatur. Pluribus hominibus accidit primis duabus tribusve noctibus post repo stam fracturam, ut membrum affectum in somno subsiliat satis valide, convulusum quasi; unde Sc tunc cum terrore solent evigilare. Nisi tunc idonea cautela a Decur. I. R. I. Observ. x s. pag 3r. I tb Oper. Clairurg. Lib. IV. de si aetii is