장음표시 사용
621쪽
6o INFLAMMATIO. 3.ra, uti in inflammationibus 9 tuboreulosis omnibus tumoribus pus sidie in humoribus P 7 'tu , Podsubsidet in mina puri analogum. Hae avum putredo non simpliciter putredo est, sed aliquid coctio=iis habet. Manente enim conco-qvcως Iacuιtate ' sorum , putreγcens tunc humor ad lassem alterationem deducitur. Unde apparet evidenter, quod puris consectici distinctissima sit a spontanea cle- generatione humorum in putredinem. Laflammationis autem non resolvendae transitus in suppurationem videtur talis
. . ii dii, μ'' h. ς ῆ' gς0 Ructa Pex febrim comitem celeritate , singulis ilibu' pQllitur in locum obstructum ; unde continua hac arietatione distenta. ,-i uis 'ri= ψς ' PM 'βxstra incipiunt in divelli, & separatur eohaesio
extremi obstructi cum reliqua parte vasis : Dum hoc fit, emunduntur humores ex IJ Ry- lis : calore loci iaaec selvuntur ; incipiuntque quasi subputrescere, Immeabile fluidum in extremis vasorum separatis haerens ab iisdem causis incipit O. 'l'ae partes tenerrimae, antea continentes hoc immeabile pariter atteruntur dividuntur & cum liquidis emuss, mora & calore mutatis, abeunt in homogeneum liquidum, quod pus vocatur. Mirum forte videri posset, solida vasorum latera sic lolvi posIe & misceri cum fluidis , ut horum misceta appareat omogeneus liquor : sed , si consideretur incredibilis fere horum vasorum parVltas, res patebit. Ex observatis enim Leeuisenlioechianis ,& aliorum acuti imorum Virorum , patuit calculo subducto, quinquaginta fere milliones stlobulo rum ruDrorum Languinis aequare tantum ponderis granum unicum sa). Sed mia arteriae 1Maguiferae unicum tantum talem globulum transmittunt : Unde , Pparet, quam exigua & quam tenera Inec vascula esse debeant di arteriae tamen suiV Na ima adhuc vasa inter minima. Sed & antea proba tum tali, Veram instammationem sanguineam polibetiam esse in serosis, &lympha-
' VI dispareant i In phthiscis aliquando iid consumituet , , b a' Vbi 0xl , puris foria a per ipula educitur, ut post mortem lus hsque ratioue mirentur Medici, quomodo, tantilla parte-
nobilis adeo visceris superstite , vita tam diu protrahi potuerit. -i4:ψ Q Vς CX liquidis e uis & solidis tenerrimis attritis & simul perta: cuilus dotes , si perfectissima maturatio & coctio inis Ol resolui ilis facta fuerit, hic recensentur. Seli per enim pus tunc ni- . iacti. cremorem , attactu pingue , in omnh
od autem maxime huic contrarium est, pesmum est. Sic & Celsius teὶ agens de
um musiue si ab initio tale est o itemquese colore sero simile, si pallidum , si livia, 'ν- si mese olet ; nisi tamen locus hunc odorem excitari. . . ., ij E ' 'με s, , quo albidius r itemque si lave est ,s nihil, F qu le est. Paulo post pulcherrime notat, pure facto inflammatione: solvi ,
622쪽
se evira pergit : Modo tamen convenire 9 magnitudine vulneris cir tempori debet. Nam plus ex majore, plus nondum seruiis inflammationibus naturaliter fertur. Ubi iam materia inflammatoria , coquenda in pus, magis rebellis est; vel vires coquentes debiliores, vel utraque haec concurrant, tunc non nascetur pus enumeratas
modo conditio ues habens , sed alius magis minuise ab his degenerans liquor ;ut pulcherrime notavit Galenus sa) explicatas textum Hippocratis modo citatum. Postquam enim dixerat, sanguinem in phlegmone est usum in inania spatia, v sis vicina tunicam nempe cellulosam θ, non posse redire in priorem. naturam , sed immutari debere dc putrescere, non aliter quam omnia, quae alieno in loco v hementius incalescatit, lubjungit sequentia: Ita Jue si imatus calor a propria temperie
plurimum recesseris, sanguis , ut in cadavere, putrescit. Si autem ille adhuc aliquam vim retinet, mixta quadam sanguinis mutatio mi partim quidem ab ea, qua prater naturam, partim vero ab illa, quae secundum naturam ca a est i quarum ut illa quae ρυ- ter naturam est , putrefacit ; sic illa , qua fecundum naturam est, causa concoquit. Earum vero utravis prae luerit, Protinus indicia, tum in colore, tum in odore, tum in consistentia, πecessario consequuntur
Putis ergo confectio a sanitate superstite pendet: ideoque merito inter pessimasgna in morbis numeravit Hippocrates , si ulcus ante morbum, vel in morbo ia tum , nullum amplius pus funderet, ted siccam evaderet: moriturum enim talem aegrum pronunciat b, a Cognoscitur autem, locum inflammatum tendere in suppuratisnem ex sieque iistibus conditionibus. S I RUMOR FLUENs BLANDUs. Si enim insignis' adsit humorum acrim nia , haec stagnatione & calore majori loci inflammati augebitur admodum : uia de fiat erosio vasorum Sc destructio, non autem blanda illa separatio extrem xum vasorum obstructorum, quae in suppuratione fieri debet. MOTUS ci et Arus. Iii resolutione inflammationis r qui rebatur una cum humorum lenitate motus sedatus; sed ubi suppuratio sequetur , semper adest major velocitas circulationi L Unde suppuratio medium quasi obtinet inter beni nam res lutionem , de gangraenam. I ii resolutione , sine ulteriore laesione vasorum , aut evacuatione liquidi immeabilis facti, reducuntur concreta ad pristinam fluiditatem, & stagnantia moventur : In gangraena autem fit vera mors partis ii fammatae ; dc postea totum illud mortuum separari debet a vicinis vasis vivis. Sed in suppuratione abscinduntur vasorum obstructorum fines , & liquida extra vasata una cum solidis tenerrimis in pus versa debent educi ; sicque distere a r solutione ra gangrama vero, quia per suppurationem non destruitur tota pars aia secta. Ob hanc causam & aucta humorum velocitas , quae inflammationem comitatur, admodum pacata debet esse, ut resolutio sperari possit. Et contra, si validissima adsit febris , brevi gangrama sequetur : in suppuratione autem , nec tam sedatus est motus, ut in resolutione; nec tam Velox, ut in gangrama solet esse. Unde dum nulla resolutionis spes est, aeque nocere potest, si nimis minuatur febris , quam si incitetur imprudenter ; uti postea patebit in Commentatiss
SI OBsTRuCTIO MAGNA &c. Quando nam obstructio magna vel parva
623쪽
dicenda sit, uti etiam de signis resolutionis, dictum fuit in paragrapho praecedenti. Sed praecipue noscitur inflammationem tendere in suppurationem, si tumor, e tor , dolor, rubedo, & reliqua symptomata, paragraphis hic citatis enumerata , augeantur; non quidem summa cum Velocitate, tunc enim gangraena potius sequeretur; sed continuo tamen .incremento. Dissicile quidem foret, accurate cognoscere illum limitem , ubi desinit resolutionis possibilitas , & incipit suppurati nis initium ; tamen hoc certum est, dolorem, pulsationem, febrim , calorem &α manifeste augeri illo tempore , dum suppuratur locus inflammatus. Pure autem facto, haec omnia iterum minuuntur , quod pulchre monuit Hippocrates castdicens : Circa paris generationes dolores 2 febres magis accidunt, quam pune facto. Nec mirum, cum vascula distenta, dum rupturae proxima sunt, acerrimum d loris sensum excitare debeant vide g. 22i.ὶ: illis autem ruptis, dolor inde oria
g. 388. C I humor acer , Valde motus , Obstructio magna, vasari O gida, omnia symptomata b d i. 386. 3 87. in magna, tum
vascula subito rumpuntur, liquida putrescunt , ichor effusus sub epi det mi de in bullas colligitur instar loturae carnis, vel sani et flavae cinerit ius , pallidus, fuscus, ater iit c Ol Ur ; rubor, dolor, calor, pullatio, rumor in loco assecto de sinit, in vicinis obtinet; fit mors partis
affectae: vocatur Gahs aena , tertius imodus, quo exit inflammatio. Sequitur jam teitius inflammationis exitus, qui dicitur Gangrena. Dum a qc cumque caula in parte molli corporis tollitur induxus liquidi vitalis per arterias . ejusdemque reditus per venas; iunc mor. hujus partis fit : quae dum incipit S perficitur, gangraena vocatur. Diilere ergo hic inflammationis exitus a suppur tione, quod omnis liquidorum motus in Parte allecta sustocetur omnino, ruptis subito vasculis; cum in suppuratione seni in separentur obstructa vasorum extrema per motum vitalis liquidi a tergo urgentis. Inflammatio autem in gangraenam tendit imprimis , si adsint tequentia :HUMOR Acs R. Acerrima quaevis corpori applicata externe gangraenam faciunt: nec refert fere, an acida, an alcatina, an alterius cujuscumque species acria fuerint. Sic Oleum vitrioli, cauterium potentiale Chirurgorum, ex sale alc lino acri cum calce viva cocto, olea acria Empyreumatica ex cornu cervi vel ligno Gu aco cxpressa , sales volatiles alcatini &c. cuti applicata veras escharassans nosas faciunt. Idem fiet, si sanguinis massa acribus inquinata fuerit. V tum' quidem est, haec acerrima sanguinem ingredi non facile posse : observantur tamen in morbis mirabiles tales humorum degenerationes, per quas 1,pe fatis subito in summam acrimoniam evecti destruunt omnia. In scorbulo pessimo putrido saepe gingivae cum intolerabili foezore Vera gangraena depascuntur, pessima ulcera , cito gangraenosa, in variis corporis partibus, & imprimis in cruribus, sunt. Similia & ab atra bile turgida dc mora observantur mala vide M. iio . 3. U nde patet, si inflammatoriae sanguinis tenacitati simul comes fuerit insignis aco. monia, brevi debere destrui vascula, & nasci gangraenam.
624쪽
VALDE MOTU s. Sedatus motus h. imorum resolutioni inflammationis faveabat ; citatior suppurationem promovebat; sed admodum vehemens tanta vi agit iafines obstructoi minimarum arteriolarum, ut iubito rumpantur omnia, non leparentur sensim; ut in suppuratione fit. Pulluum autem velocitate & respiratione auctis, motus velox humorum circulantium cognoscitur in toto corpore : summus autem dolor & calor ingens in parte inflammata idem designant. Si jam velocitati motus humorum simul adsit eorundem acrimonia , patet tacite, citissime debere destrui tenerrima haec vascula; cum acria & majorrimpetu & frequentius intra datum tempus his applicentur. Praeterea demonstratum fuit in Commentariis j. 1 oo. sola celeritate motus circulatorii aucta, sales & olea sanguinis acriora reddi; sicque novos nasci stimulos , augentes circulationis velocitatem, ex qua producti fuerant. Ex quibus omnibus latis apparet, quantum periculum immuneat parti inflammatae, si validissima febris adsit. VASA Ric in A. Demonstratum fuit in Commentariis M. s1. aucta vasorum
rigiditate, dentari quam maxime sanguinem,& dissipari liquidilsimam partem ; u
de magis in concretionem pronus erit. Et, uti dictum fuit 3. 336. canalium flexilis mobilitas & diluens vehiculum inter illa numerabantur, a quibus resolutio inflammati sperari poterat: contraria ergo si obtineant, pejor semper sequetur eventus. Cumque in hoc casu magna velocitate per vata moveantur humores , totus ille impetus aget in obstructos vasorum fines , cujus aliter magna pars dilatandis flexulium canalium lateribus impenditur ; adeoque avellentur subito magna hac vi v sorum extremitates una cum in farciente concreto fluido, & fient omnia illa , quae mox dicentur. Inde patet ratio, quare duro labore fractis corporibus adeo f nesti plerumque sint morbi inflammatorii. OMNI A sYMPTOMATA MAGNA. Si tumor loci inflammati subitissime increscat, rubedo summa in purpureum vergens , calor urens, dolor magnus ii crescens continuo, pullus celerrimus , respiratio anhelosa, &c. brevi gangraena
acre fluidum valido motu pullum urgere fines vasorum immeabile materia sic in farinos, ut nihil omnino transire possit; apparet facile , subitam rupturam v sorum exspectandam esse : imprimis si rigiditas nimia vasorum impediat, quominus distendi facile sine ruptura possint. Sed vasis ruptis liquida emuent; quae spontaneamutatione corrumpentur , & quidem satis celeriter; cum magnus calor , validae inflammationi semper comes, putredini producendae faveat quam maxime puti dictum fuit ε. 8 . n'. s. Dum autem omnia haec fiunt in loco inflammato, observantur quaedam mutationes sensibiles , quae docent, tale malum jam adesse , vel saltem brevi adfuturum. Illa autem phaenomena omnia perfecte similia sunt his, quae ab igne, corporis parti applicato, fiunt', uti die x fuit in Commeniata iis 3. 3 o. Incipit enim tunc epidermis secedere a eute lisiecta , & ab hum
xibus effusis in bullas attolli, ichore plerumque subrubello plenas ; vel in pejore
gradu mali flava tenuis sanies his bullulis continetur : splendens illa rubedo m latur in colorem cinereum, pallidum, fuscum, dc nigrum tandem , Ac prout c Ior vergit a cinereo vel pallido in nigredinem, eo major minorve mali progretasus notatur. Deinde omnia fere inflammationis phaenomena quiescunt, imo alia mando penitus abolita videntur : Nec mirum hoc est, cum a motu vitalis h
625쪽
morum celeritate aucta per partem inflammatam ortum ducant. Rubor hinc eva
nescit, cum, cessante humorum influxu non amplius pellatur languis per vasa partistic allectae; & cum ob eandem causam non amplius distendantur fibrae nervosae, dolor cessat. calor, & pullacio, cum validum fluidi impulsi ad latera vasorum attritum supponant, pariter de linunt , ubi gangraena inflammationem sequitur. Subita hinc clolotis & reliquorum sympromatum remissio in morbis acutis inflam matoriis, sine bonis fgnis praegretiis , merito adeo funesta habetur. Ubi enim in loco corporis externo gangraena post validam inflammationem fit, ex modo dicti signis facile cognoscitur , adeste illud malum et sed si interiora corporis sina item p etiantur morbum, subita doloris cesssatio praecipuum signum dat. Sic in vehementissima pleuritiae, de dolentissima intestinorum inflammatione, saepe acerrimus d lor evanescit subito dumque miseri victum morbum credunt, paulo post mortui tur. Hae sunt fallactis illae in morbis pessimis induciae, Medici fanaae laepe adeo insidiosae; dum imprudens optimum morbi, cito tunc semper letlialis, eventum sperat & praecidit. Destructis ergo vasis , aboletur omnis influxus dc effluxus humorum in parte
affecta, id est, mors fit, tuncque omnia, quae sequuntur , mala a s pontanea coria ruptione mortuae jam partis pendent. Si enim considerentur illae mutationes . quae, in aere calido de humido imprimis, recens mactatorum animal tum carnibus accidunt; patebit, similes esse fere illis, quae in gangraenosis partibus ob
servantur. Vividus enim de ruber color recentis carnis incipit sensim deleri ; succedit color pallidus vel cinereus, sensim magis In fuscum vergens; imo de tandem tigrescunt fere carnes tales putrefactae; dc in tabum olidum divivunt; cum a rea adeo firmae fuerint : Citius autem haec omnia in porte gangraenosa fiunt. quia vicinae partes vivae calore suo putredinem mortui augent Vicina autem mortuae tali parti loca vitalibus humoribus aὸhuc pervia sunt; sed mi confinio mortui de vivi laecessario obstaculum humoribus, huc pullis, nasitutur, cum pCr mortuam iam partem penetrare nequeant: U nde in illo limite qtiati nova nascitur inflammatio : post quam, suppuratione facta, separatur mortuune gangraenosum a vicinis vivis, vel proserpit gans na , vitali humorum motu suis cato in contiguis locis. Hoc autem fistellit iliquanὸo incautos, dum crederent nondum adelse gangraenam, quia dolor adhuc sciat iubatur in parte assecta; licet
proprie loquendo in parte gangraenosa nullus sensus sit, sed a partibus suppostatis dc ambientibus adnue vivis de inflammatis dolor ille otiatur. Bonum autem semper signum habetur, si in ambitu toto partis jam gangraenosae rubor, dolor, calor, tensio &c. inveniantur; modo non tam valida sint haec symptomata, ut metus sit, de hanc inflammationem in gangraenam tendere: Novimus enim tunc, vitam superstitem reliquo corpore moliri separationem gangraenosi corrupti a
vivis partibus vici g. 3 89. π τ B I sic assecto t 388. in laico compressio externa aecidit, vel calor ingens humida dissipat, pars mortua instar arefacti corii durescit, inferiora su Tocat, ic corrumpit.
In Ioco jam illo, quem gangraena occupat, nullus humorum motus est per vasa,
626쪽
sed meta quies & stagnatio : unde fient hic tales mutationes, quales ferent in cadavere ab iisdem caulis. Calor partium vivarum suppositarum de ambientium. si simul humiditas adsit, in putridum liquamen totum illud mortuum convertet; si autem externa compressione , vel calore ingenti, dimentur humidisIima , tunc
pars mortua exsiccatur, indurescit, & arefactum corium nigrum perfecte refert; saepe tantae tenacitatis ut novacula vix discindi possit. Hoc autem imprimis in partibus externis, cute tectis, observatur; in reliquis enim locis in tabum potius deliquescunt gangraenosa. Sic hernia incarcerata mortui hominis, antea lanissimi, intestina vidi in putridam pultem conversa fuisse bidui spatio, quo morbus duraverat. Ubi autem in morbis acutis a decubitu circa os lacrum Sc coccygis gai graena nascitur, macula nigeri ima arida & exsucca in loco aflecto apparet. Quam 1 ubito autem a sola compressione externa etiam in sanissimo homine non eat tum gangraena nascatur , verum etiam cutis nigrescat & eorti instar induretur , didici tequenti casu. Dum vastae molis lignum parant fabri lignarii, ut inde m tendi ni axis construeretur, illudque circumvertunt, accidit tristi infortunio, ut et vata vectibus haec moles, proprio pondere circumrotata, in proximam fostulam abriperet binos homines ; quorum unus tanto pondere 1 uffocabatur miserrime ;alter tibiae sinistrae spinae incumbentem molem sustinere debuit ultra dimidium horae , antequam tolli potuerit. Bona fortuna fossulae fundus limo mollissimo copioso tegebatur, unde minus nocuit tanti ponderis pressio; de homo ille non multum mali inde passis fuit, sed laetus se domum recepit, pedibus ultra quadrat tem horae sine incommodo incedens : Sequenti die vocatus inveni tunc in cruris parte anteriori , ubi tibiae ossis tanta superficies solis fere integumentis tegitur , maculas nigras majores minoresque , quae sugillationis a contusione factae speciem referebant; sed probe examinatis his apparuit cutim in illis locis mortuam & nigerrimam instar corii induruisse. Scabra enim ligni incumbentis sum ficies quaedam loca is presserat, ut cutis, intra durum os suppositum & maliam
incumbentem posita, omni vitali influxu & emuxu humorum privaretur : & postea, suppuratione in omni ambitu harum macularum nata, totum illud mortuum excidit. Sic pulchre vidi , quid sola compressio facere possit, & quare in morbis
loca, quibus in lecto totum fere corporis pondus sustinetur , tam subito aliquando gangraena corripiantur. Ubi autem durum tale coriaceum tegmen vivis partibus suppositis appressum haeret, illae inflammabuntur, adeoque tumentes, si non possint elevare hoc operculum & separare a vivis partibus, quibus cohaeret, comprimentur smiliter, & profundius serpet idem malum.
g. 39o. RIGIDA actu vel potentia adstringentia, coagulantia,c repellentia , pinguia acria, emplastica, narcotica, li
gaturae fortes, compressio externa , hanc mutationem inflammatio
nis in gangraenam 388.ὶ cito promovent.
Recensentur hac paragrapho talia, de quibus constat, quod, si loco inflammato applicentur, satis subito ex inflammatione gangraenam faciant. FRIGIDA Ac Tu VEL POTENTIA. Inter illa, quae inflammationem disponebant, ut in gangraenam tenderet, numerabantur vide S. 388.ὶ obstructio
627쪽
magna, A vasorum rigiditas. Sed frigoris effectus sunt, soli florum major con tractio & robur, fluidorum vero aucta immeabilitas. Summum ideo frigus , coii- strictendo vasa, & coagulando humores, omnem humorum circuitum impedit ;un te subita partis mors ab acerrimo gelu tat. Ubi autem vis vitae haec obstacula si perare valet in parte quadam corporis frigefacta, tunc ingens calor irascitur ab attrita fluidi densati per vasa angustiora reddita. Experiuntur hoc illi, qui niva1nanus fricant : post molestum enim frigus satis acris calor percipitur. Unde patet, frigida, loco inflammato applicata, nocere; Vel quatenus motum, integre suffocant; vel quatenus postea calorem , qui jam nimius adest , augent. Aliquando tamen stigila applicata prodet se polIent, si per errorem loci humores crassiores, minora vasa ingressi, contractis frigore vasis retropellerentur in majores ramos ;praecipue si vitium illud in tenuioribus fluidis haereret. Sanguinis enim rubra pars statim coagulatur in aqua frigida, serum dc tenuior lympha non. Sed facile patet, nihil boni exspectari posse a frigidis applicatis, nisi recens morbus, & mitis tamul fuerit. Si enim obstruens inflammatorium in vasorum minimis angustiis i pactum penitus immobile haereat, augebitur potius malum. Haec autem perfecte
quadrant Veterum doctrinae. Sic Hippocrates, postquam binis in locis a) frigidum inter alia mala, etiam nigredines c μ α -c ὶ facere monuerat, paulo posts b) frigidi utilitates recensens dicit, illud prodesse : si inflammationes ct ardores in
rubrum ct subcruentum vergam ex recenti sanguine. Inveteratas enim sinstammati ne, ὶ denigrat. Et Erysipelas non ulceratum juvat, ulceratum vero Iadis. Et Galenus,
licet frigidorum usum in phlegmone commendet, pulchras tamen cautelas addit, dicens : Magisque profecto ad incipientes phlegmonas frigidis ct ad ringentibus , quam dioitientibus, est utendum : atque ei iam magis, ubi crassum non est, quod constuit. Vehementi enim in parte inflammata incuneatione σtaνώοεως ὶ Iacta , non est amplius repercutientibus utendum , sed tunc tempestivum est discutere se . Non potuisset certe melius dixisse, si ex circulatione sanguinis cognita infla attonis naturam cognovisset. Et alio in loco de Erysipelatis cura agens s d) monet, quod hoc ampliorem quidem refrigerationem requirat, quam phlegmone ; & dein addit: Esto autem refrigerationis terminus coloris mutario. Etenim exquisitum EIsipelas statimetim hac quiescit : non exquisitum vero, sed quodammodo phlegmonodes, si plusculum refrigeres , lividam cutim facit. Si ne sic quidem quis desistat , nigrescit, ct potissimum in fenilibus corporibus et sic ut quadam ita refrigeratorum ne quidem discutiem tibus medicamentis perfecte sanentur, sed reliquant scirrhosem quemdam tumorem in parte M. Ex quibus satis patet . quam anceps sit frigidorum ad inflammationes sanandas usius , cum inde tam facile in pejores morbos degenerent, nisi ipso initio adhibeantur; vel in illis casibus, ubi non a sanguine rubro, seὸ a tenuioribus humoribus, aliena vasa ingressis, morbus oritur : uti v. g. in Erysipelate, codemate calido & similibus malis. Frigida autem potentia vocantur illa , quae applicata corpori sano calorem to utunt vel minuunt, licet ipsa actu calida fuerint ; vel saltem non multum frigidi ra quam est pars ipsa corposis , cui applicantur. Sunt ergo talia, quae causas c
te Galea. Method. Medendi Lib. XIII.
cap. 6. Charier. Ton . X. pag. 3o I.
dὶ Method. Med. Lib. XIV. cap. 3. ibiλ
628쪽
Iotis in parte minuunt vest tollunt integre. Sed calor a motu fluidorum per vasa nascitur ; hoc minuto decrescit; aucto vero increscit: patet ergo, quod frigila potentia dicantur illa, quae circulationis velocitatem & robur tollunt vel minuunt. Sic v. g aqua cama , parti applicata, laxando vasa, & diluendo moleculas ob struentes nimium calorem in loco inflammato tollere poterit; unde frigila dicetur potentia, licet actu calida fuerit. Facile autem patet, haec & smilia raro nocere inflammationibus; uti patebit in curatione inflammationis : non enim tollunt haec motum humorum per vasa , sed remotis obstaculis circulationis aequabilitatem
restituunt. Illa autem nocerent quam maxime, quae vitam lut ocando in varie
frigus inducerent; ut de quibusdam venenis legitur. Sic cicuta epota Socrates sensit frigescere crura , & h c frigore supra pubem adscendente, placide exspiravit.
ADSTRINGENTIA, co Acu LANTIA. Per illa enim vasorum minuitur amplitudo, & fluida redduntur immeabilia: conspirant ergo haec, ut obstructionis causas augeant; adeoque liberum motum humorum per vasa tollunt: hoc vero motu omnino sublato in parte, gangraena adest. R EPELLENTIA. Locus instammatus, ob rationes dictas 3. 282. n'. I. Σ. tumet, & saepe satis valide : unde concluserunt Veteres Medici, aggestam hieesse materiam , quae ante non adfuerat, adeoque aliunde advenisse. Hanc autem accumulationem, cum saepe satis cito viderent fieri , per fluxionem nasci credebant. Ideo partem curae ponebant in repulsu illius, quod influxerat; imprimis in inirio morbi , uti paulo ante in eadem hac paragrapho ex Galeno probatum fuit. Talem repullum sanguinis a finibus arteriarum basim versus possibuem esse, certissimis constat observatis. Sanissimus homo subito percellatur metu, statim pallor faciei de labiorum docent, sanguinem rubrum retrocessille versus cor & majora asa ; unde de cordis palpitatio , dc anxietas mox hunc pallorem sequuntur. Idem etiam in animi deliquio manifesto patet. Hoc autem repulsu moleculae sanguinis, quae errore loci ingress, fuerant minora vasa , pollent iterum retropelli in latiora ;sicque solveretur obstructio. Quousque autem haec proleste possint, dictum fuit paulo ante, quando de frigidorum applicatione ad loca inflammata agebatur. Cum autem illa omnia, quae externe applicari pollent hac spe, ut talem retro pulsum efficiant, agant tantum vasorum contractione aucta, patet facile, periculosum esse horum usum , nisi in initio inflammationis ab errore loci factae simulque ab his augeri malum , nisi statim profuerint. PINGUIA Ac Ri A, E M p L A s T i c A. Videantur de his illa, qgae dicta sunt in Commentariis 3. 3 6. Cum enim haec inflammationi producendae apta sint, natam jam ab aliis causis augebunt procul dubio, imprimis si Emplastica tenacitate loco assecto adhaeserint: tunc enim & magis in perspirabilem reddent locu in affectum , de acre his mistum loco affixum manebit diu. N ARCOTICIS. Forte haec ex sua natura non sunt adeo dananosa, im-
Irimis si prudenti usu adhibeantur. Sed cum haec omnia doloris sensum obtunant, manente ejus causa ; hinc saepe inflammatio augetur omni momento, Scsine ullo doloris sensu destructis vasis, gangraena sequitur. Acerrimus autem dolor, calor, pulsus & reliqua symptomata satis monuissent Sc aegrum , & illos , qui ejus curam gerunt, pellima quaevis metuenda es te in tali calu , nisi haec na colica exhibita pacavillant doloris sensum : unde tunc saepe negliguntur esseaci sima auxilia , quae hunc inflammationis in eanstraenam exitum impediviissent.
629쪽
LIGATUR AE post τε s. Quomodo inde gangraena nascatur , dictum fuit in Commentariis j. 31s. Facile autem patet, si inflammatus jam locus sorti ligata tuta stringatur, longe citius expectandum esse idem malum. OCOMPRESSIO xx TERNA De hac dictum fuit in paragrapho pra
I ' sustu g In Spha celum augent.
Demonstratum fuit in Commentariis 3. 37 . veram phlegmonem omnium fretaquentissime in tunica cellulosa sedem suam habere, .lassique immanem in in lem aliquando distendi posse. Sic nata inflammatione in dorso manus, ubi tene rima tunica cellulosa est, tamen aliquando tumor oritur, binos pollices transve sos & amplius saepe crassitie aequans. Ubi ergo gangraena natam in hoc loco inflammationem sequitur, tota illa moles corrupta separari debebit postea. Pol sitque in tali casu scalpellum ad magnam profunestatem sine ullo tensu adigi. unde omnia supposita mortua esse crederentur. Accidit tamen taeissime. tendines & musculos suppositos vitales manere; tuncque nondum est sphacelus: ille enim dicitur alesse, quando ad olla usque omnia incumbentia mortua sunt; uti postea Licetur in Commentariis f. 419. Verum ubi panniculus adiposus adeo ditatentus, jamque gangraena corruptus , interimque tenaci cute cocrcitus, omnia
subjecta premit; potetit & in illis vitalis humorum circuitus se cati omnino; tuncque gangraena in sphaceium , id est, mortem perfectam partis, transit. Omnia ergo praecedenti paragrapho recensita , quae inflammationem in gangraenam
Convertebant, poterunt gang nam natam sic augere, ut fiat saphacelus.
g. 3 ρα. O I pars inflammata glandulosa , calor internus exter o nusve magnus , materies impacta inertior, crassior ,emum horia obstruista glandularum, folliculi vero harum &. latera
distenta, fit tumor durus, indolens, glandulae: vocatur Scιrrhasi quartus finis abeuntis inflammationis.
Ultimus jam sequitur inflammationis exitus: ubi nempe nee resolvitur inflammatio, nec separatur tamen a sanis partibus vicinis illud, quod vitali humorum motui secundum sanitatis loges peragendo ineptum redditum fuerat. Manet ergo illud morbosum sanis unitum partibus sic, ut tandem indomabilem adeo indolem acquirat, ut nullo amelius naturae molimine , nubiis hactenus cognitis in arte auxia his , solui possit; sed ferro vel igne debeat tolli. In illis autem corporis locis, per quae rapido motu pulsus sanguis omni momento transit, patet satis, non posse diu immutata manere infarcta immeabile materie vasa ; continua enim hac arietatione vel seearabitur omne illud , quod libero humorum per vasa motui res stit , per blandam suppurationem; vel gangraena aut spha celo corrumpetur brevi. Ubi vero talis est conditio loci amecti , ut sanguinis arteriosi impetus vel nihil omniano , vel saltem parum admodum , in illum agere possit; tunc metus est, ne materies impacta, liquidiori parte sensim difflata, immobilis ibi maneat, & tum rem duram indolentem constituat, qui Seirrhus vocatur. Omnium autem frequem
630쪽
tissime ille exitus inflammationis observatur iii partibus glandulosis: Emissariis enim harum glandularum obstructis , nihil poterit exire secreti per harum fabricam lia quid i ; quod mora & stagnatione inlpillatum illarum cava , vel intricatissimam vascularem compagem, replebit & aistendet: cumque humorum circulantium impetus directe agere non possit in materiam hanc impactam ; haec manelut, luquidissima parte spoliabitur, & Scirthum faciet; Evidens hujus rei exemplum habetur in mammarum inflammatione. Lac enim, ex sanguine per arterias mamin
rias allato secretum , in ductibus galactophoris haerens, coagulari incipit; tenue servi per papillae fistulas exstillat ; residuum inspissatum ibi haeret extra circul
tionis quasi territorium ; de tumorem talem durum indolentem, sedata instammatione , saepe tota vita relinquit: ob eandem causam toties scirrhus testiculorum inflammationem sequitur: si enim consideretur, parvam adeo arteriam sperna ticam , ex ipsius aortae trunco natam , vera anastomosi ramulis emissis, similiabus venulis communicantibus, sanguinem rubrum tradere, deinde innumeris ramulis convolutis , de distinctim locatis testium substantiam constituere ; patebit evidenter, sanguinis arteriosi impetum in loca obstructa hic fere nullum esse: uti de semel impacta materies hic adeo rebelles ad optima quaevis remedia tumores saepe facit. Inflammationem autem in locis glandulosis natam sequitur imprimis Scirrhus , si adfuerint sequentia. CALOR INTERNus , ExTERNU sv E MAGNUs. Solent frequenter mammarum inflammatarum curam puerperae custodibus suis, vel S aliis saepe delirantibus ante is, committere : cumque nihil plus soleant metuere, quam suppurationem , dc suppurati loci lanceola Chirurgica pertusionem; omni molimine hanc prohibere ' conantur. Si autem mollissimis fomentis applicatis benignam resolutionem inflammati tentarent perficere , minime culpandae forent: 1ed Periculoso errore mammam inflammatam ardenti prunae exponunt ; vel linteis siccissimis & ealidissimi. fovent continuo; aut spiritum vini fere fervidum applicant; tali quidem saepe eum effectu , ut nulla seciuatur suppuratio , sed difflata parte liquistissima, & residuo quam maxime inspillato, indomabilis nascatur scirrhus : tuncque miserae muli res , dum levem puncturam acutissimae lanceolae adeo metuebant, postea saepe crudelem , & satis aliquando periculosam, operationem sustinere debent. Idem etiam malum sequitur frequenter , si validissima febris inflammationem loci glai dulcisi comitetur , ob easdem causas. MATERIES IMPAc TA INERTIOR, CRAssIOR. Cum lac tantam copiam crassi coaguli caseo si in se contineat, illudque mora & stagnatione tani facile separetur a parte serosa , qua diluebatur ; ideo in mammis omnium frequentissimi scirrhi observantur. Quando sanguinis fluidissima parte spoliati tax, atram dictam bilem Veteribus constituens, picea fere sua tenacitate infecit fluidorum massam, levissimae etiam in locis glandulosis obstructiones in scirrhos degenerant; uti dicetur postea in Commentariis F. 483. EMUNCTORIA oas TRUCTA GLANDULARUM &c. Omne enim illud, quod ex arteriis allato sanguine glandularum fabrica secernitur, Per harum emissatia debet estundi in determinatos usus. Si jam a quacumque causa impedi tur liquidi secreti exitus , debebit illud accumulari, & distendere solliculum. quo continetur. Liquidissima autem parte secreti humoris dissipata vel resorpta, residuum spissius factum ibi haerebit immeabile. Humorum autem circulantium i