장음표시 사용
651쪽
tigidae fuerint fibrae linjus vasis , sic compriment hanc moleculam , ut immobilis maneat: proderit erso in tali casu fibras laxare, dum simul prius per sensuinis
missionem impetus liquidi a tergo urgentis minutus fuit ; aliter enim ulterius protruderetur obstruens molecula in majores angustias, quia laxatae fibrae patere tur se facilius distendi; quod repugnaret huic indicationi, quae retropuli iura obiast tuentis jubet, non vero ejus propulsum per laxata vasa. Quomodo autem, α
g. or. π π IN C intelli muri Quaenam sit In omni morbo Inflam XL matorio, interno , externo, illa, semper quaerenda, Resolutio , quae sanatio perfecta , quae sine criti 386).
In quocumque corporis loco inflammatio haereat, manet semper eadem definiatio; nempe, obstructio canalis arterio si cum impetu valido vitalis liquidi a tergo urgentis locum obstructum. Quaenam ergo erit inflammationis resolatio quando molecula obstruens canalem arteriolum sic attenuatur & dividitur , aut vas ob structum sic laxatur, ut liber fiat humorum transivus per vas antea impervium : vel etiam quando talis mole la retropellitur in latiora vasa. Facile autem patet hanc inflammationis curam omnium optimam & tutissimam esse, quia sine ulteriori partium lautone functionum integritatem rcstituit. Seiu non semper est in potestate Medici inflammationem curare per resolutionem. Quaenam autem requirantur,
ut resolutio fieri possit, dictum fuit 386.
U AE SANATIO PERFECTA. Sola resolutio potest dici sanatio perfecta ii fiammationis , quia illam tollit, nullo alio morbo inducto, Reliqui autem ex tus inflammationis in suppurationem, vel scirrhum, non sunt perfectae sanationes , quamvis inflammationem tollant ; quia desinit inflammatio in alium morbum , qui iterum novam curationem requirit, antequam sanitas integre restituatur. Ubi autem instam matio in gangraenam vel sphacetum desinit, tunc non in uinationem, sed in mortem tendit. U AE st NE CRIsi. Quid proprie crisis in morbis sit, & quomodo hoe vocabulum apud Medicos tam veteres, quam recentiores varia significatione usurpatum fuerit , postea opportunius dicetur in Febrium historia , ubi de hac relatius agetur. Sufficit hic notasse, quod tune inflammatio dicatur sanari sine crus , quando morbi materies , liquidum nempe immeabile in vasis arietiosis haerens, a vita surperstite & remediis adhibitis sic disponitur , ut iterum libere fluat petvasa sua , sanitatis legibus obsequio sum penitus: Ubi autem eadem haec mat ries morbi sic quidem mutatur , ut mobilis fiat, nec amplius impacta maneat v sorum angustiis , & tamen tales conditiones non habeat, quae requiruntur , ut cum ianis humoribus sine functionum impedimento fluat per vasa; tunc evacua tur de corpore, vel deponitur ad quaedam corporis loca ; diciturque tunc cris nati inflammatio; 3c evacuatio materiae, vel depolitio ad alia loca, vocantur criticae. Dum v. g. globulus ruber errore loci ingreIIus est vas serosum , & intain-
652쪽
matio iude facta fuit; s vel retropellatur globus ruber ex vase seroso in arteriam rubram, vel dividatur in sex serotos globulos quibus ex Leeuwenhoeckii sententia componi creditur sanata erit haec inflammatici sine criti: quia materies moria hi se dispolita fuit, ut sine impedimento fluere pollit per omnia vasa , per quae secundum sanitatis testes moveri debet. Si vero vasis obstructi finis una cum imia meabili obstruente molecula , impetu liquidi fani & blandi a tergo urgentis , sei sim separatur, sublata erit obstructio; sed continuitate vasis interrupta effundentur humores, separatum extremum vasis obstructi cum immeabili sua molecula contenta non poterit amplius sanitatis legibus obedire, hinc debebit removeri. Cum jam instar corporis heterogenei consaerari possit: U nde tenerrima haec soli da , cum liquidis estulis mista, calore corporis, & levissimo inchoatae putredinis ini-rio mutantur in pus , quod evacuari debet, cum nunquam possit nostrorum ii morum indolem acquirere. Sanatur tamen & hoc modo inflammatio, sed facta crisi ; quia materia morbi per vim vitae superstitem mutata separatur S excernitur de corpore. Sic apparet evidenter, quomodo inflammationis resolutio disierat ab ejusdem sanatione, quae per critim fit; Et videtur pulcherrime hic convenire GaIeni
de morborum vario exitu generale axioma caὶ τα ιών γαν-ε η νεται πανυς ac δε σμικρα λύε ras Magni si quidem morbi iudicantur omnino e cynicum-
qre autem parvi, solvuntur solum. Valida enim inflammatio in suppurationem aut sangraenam desinit ; levis vero resolvi poterit.
ox. Q I , his 391, 396. 397. 398. 39'. 4o O. frustra, non. I sero, paratis , inflammatio in suppurationem f 3 8 . vergit, idque per signa , ibi l 387. posita, notescit, indicationes
T. Crudum Ocyus maturare in unum humorem. a. Idem, ut & vicina , emollire. 3. Ad exteriora ducere. . Puri cocto exitum conciliare. 3. Mundare locum. 46. Reliquum instar vulneris per curare. Abscessus, απις , α ς, , apud Veteres Medicos variam signifieati
nem habuit. Morbi enim mutationem in alium morbum hoc nomine vocavit Hippocrates b) dicens: ιὶ Γλλω, πυρι, ων ψ-ἀποτάσιες ἐν τετaρτάδες εγιυmra,
ex aliis febribui ct morbis abscessus in quartanar fiebant. Praeterea & abscessius ito- a De Crisibus Lib. III. eap. 4. Charier. b Epidem. r. Textu ar. Charier. Tom. IX. om. VIII. pag. 43 3. Pag
653쪽
mine vocabatur illud naturae humanae molimen, per quod ex sanguine separ bantur quaedam nocitura , quae evacuabaistur de corpore, vel deponebantur ad quaedam loca; ideoque distinxerunt Veteres bifariam hos abscessus, nempe in illos , qui per effluxum κατ' - re alios , qui per decubitum - αν
in partes quasdam fiebant i a in Sic v. g. in Peripia monia materies morbi obser vatur exire de corpore per sputa , alvi fluxum biliosum, aut urinam crasIam e piosam cum multo stat mento ; tuncque abscessus per eae uxum factus fuit. Ubi autem nulla talis excretio obtervatur, interimque signa salutaria aegrum superstitem fore docent, tunc monet Hippocrates b j , exspectandos elle abscessus vel ad aures, vel versus inferiora corporis, materia morbi versus has partes deis posita. Vulgatissimo tamen hodie in usu est, abscessus nomine intelligere inflamiamationis transitum in suppurationem, & puris inde nati collectionem in loco quodam corporis. Hoc autem sensu abscessus definivit Galenus sej affectiones illas,
in quibus ab invicem fecedunt, qua priui se mutuo tangebant, corpora. Spatium stiatur in medio vaeuum fleri necesse es , quod materiam aliquam statulentam aut . humLdam , aut ex utraque missam, continebit. Mutantur autem in abscessam ct infamiamationes quadam, ct Erysipelatosi Phlegmonodesque tumores non pauci cte. Dum enim vasorum inflammatorum fines obstruchi vitalis fluidi a tergo urgentis vi separantur, cum estulis humoribus miscentur , & calore loci foventur, transeunt in pus squod partes prius contiguas removendo locum sibi facit: cum autem vera Phlegia
mone uti dictum fuit f. 37 .) fere semper tantum in panniculo adiposo haereat .
Deile cedens haec membrana pure collecto distendi potest in maximum aliquat do tumorem. Tale autem cavum praeternaturale fieri a pure collecto, postquam phlegmone suppurata fuit , non vero praeexstititIe, patet inde , quod si pars ii flammata lanceola pertundatur, antequam pus factum fuerit, sanguis exit vel de tenuius ichorotam fluidum, Sc totus tumor solidus apparet: ubi vero post suppur tionem factam pertunditur talis locus, pure educto cavitas naanifesta apparet, facta a secessu partium , quae prius contiguae fuerant. Omnium optimam esse inflammationis curam, quae per resolutionem fit, nuulus dubitat: saepe autem non est in potestate Medici vel Chirurgi hanc obtinere; tune suppuratio sola superest: facile etaim patet, reliquos inflammationis exitus, in gangraenam nempe vel scirrhum, pejores longe esse. Si ergo ex signis 3. 3 8 . enumeratis constet, talem esse inflammationis indolem, ut non polsit exspectari resolutio : vel, licet sorte in initio spes adfuerit illam obtineri posse, tamen frustranea applicatione , aut neglectu idoneorum remediorum, aut iisdem sero
adhibitis spostquam per plures jam dies impetus vitalis liquidi continua pressi
ne consolidavit obstruentes moleculas, dc expressa parte fluilissima easdem retadidit omnino irresolubiles j omnis haec spes evanuerit; tunc indicationes curatoriae omnino sic dirigendae erunt, ut quam citissime facta suppuratione tollantur omnia illa, quae & in solidis ac in fluidis per inflammationem adeo corrupta sunt, ut nullo modo amplius fanitatis legibus obedire possint: & deinde hoc facto testitu Ditur perdita, & uniantur illa, quae a naturali cohaesione separata fuerant. Haec autem tequentibus numeris hujus paragraphi considerantur.
a J Galen. Comment. v. in Lib. I. Epidem. a 6s s. & in Coac. n . 3 ys. Ilipp. I ext 44. Chareer. Tom. IX. pag. 3 s. I c) Method. Med. ad Glaucon. Lib. II. cap.
654쪽
t. Causa materialis morbi, quamdiu tales conditiones habet . ut morbum fauciat vel augeat, ci ut a vocatur; ubi autem per Vitam superstitem , propriam indolem , aut medicamenta lao lea sic mutata fuit , ut minus recedat a sanit tis legibus, minuique turbet functiones corPoris, tunc cocta dicitur. Ille autem status morbi, in quo haec causa materialis sic mutatur, ut minus noceat, dicitur maturatio vel coctio. Poterit ergo haec cruditas in partibus fluidis de solidis to cum habere; adeoque Ec maturatio. In Phlmmone autem crudum vocatur , omnis materies sic obstruens, ut resolvi nequeat ; Omne vas sic obstructum , ut reserati non possit. Debet ergo , ut restituatur sanitas, separari vas illud sic obstructum una cum coiit tinta materia immeabili, a reliquis vasis vivis & perviis, & cum effusis liquidis mutari in unum humorem, qui ius dicitur. Quamdiu ergo non sum s luta est cohaelio finis obstructi a reliquo vale pervio, vis vitae urgens locum obstru tum faciet augeri omnia symptomata inflammationis vide F. 381. 381.ὶ ubi autem haec separatio facta est,cum per fines abscissos jam liber sit humorum transtus, paleefatis, minui debere plurimum omnia haec mala. Cruditas ergo ex symptomatum omnium incremento, vel summo vigore , maturatio vero ex eorundem remissi ne cognoscitur. Pulchre haec habentur apud Celsum saὶ ubi de abscessibus agit roudum est autem, in quo major quasi venarum motu/ est , or gravitas , cr ardor ,
ct distentio , ct dolor , ct rubor , ct durities 3 σ , si major abscessus es, horror ,
atque etiam febricula perimanere peniti que condita suppuratione pro his , qua ali qui cutis ostendit, punctiones sunt. Ubi ista se remigerunt, jamque is iocus prurit , craeutfublividus , aut subalbidus es , matura suppuratio es. Σ. Durities & renixus partis inflammatae a compactis admodum liquidis & Iidis oritur vide f. ,8 a. ia'. . in & quamdiu illa adest , crudus merito dicitur morbus. Sed maturatio requirit separationem finium obstructorum a reliquis vaso rum partibus : quo ergo magis haec emolliantur & contabescant quas, eo citius& minori eum dolore haec 1eparatio fieri poterit. Si autem valida Phlegmone partem occupavit, plerumque observatur , licet medium loci affecti jam molle cere incipiat, omnem tamen ambitum adhuc durum elle; unde & vicina similia limis emollientibus foveri debent , uti monuit Celsus b . Si qua circa duriora sunt , ad ea mollienda , vel malva contrita , vel foeni graci linive semen ex passo coctum serperdandum est. 3. Si pus natum ex supPuratione loci inflammati circa corporis superficiem sub cute haereat, plerumque solet sponte cutis elevari in tumorem ; omnium maxume , si emollientibus 8c laxantibus foveatur locus. Si autem profundiorem l cum occupaverit, tunc majus periculum est, ne sinuosas sibi vias in panniculo adiposo formet; vel, in corporis interioribus si lateat, purulenta labe viscera eorrumpantur. Simul ac ergo ex signis 3. 387. recensitis constat, inflammatio nem tendere in suppurationem , omni artis molimine telitandum est , ut versus exteriora dori vetur pus. De Pleuritidis cura agens Celsus se) ad magnum & re centem dolorem commendat sanguinis missionem r sed ubi vel supervacuum vel serum est id auxilium , tunc dicit: Confugiensim es ad cucurbitulas, ante summa euare incisa. Recte etiam sinapi ex aceto super perem imponitur, donec ulcera pustulas
655쪽
ue excitet; ct tum medicamentum . quod humorem illue citet M. Et in peripneum nia sa) , ubi ad summum incrementum morbus pervenit, monet e Prodesse .etiam imposivum super pectus salem bene conιritum , cum cerato mistum : quia leviter
cutem erodit, eoque impeιum materia , qua pulmo vexatur, evocat. Utile etiam aliquod malagma est ex his, qua materiam trahunt. Si jam ubique pus factum commode posset versus exteriora duci, non adeo metueretur ille inilammationis exutus : nam v. g. a pleuritide suppurata moriuntur aegri, dum ulcus pure plenum tuis more suo, versus interiora prominente. pulmonem comprimendo suffocat; vel dum idem ruptum in thoracis cavum pus deponit; unde Empyema, phthisis, Mmors. Si vero apostema in locis intercostalibus natum versus extimam corporis superficiem vergat, ibique tumorem faciat, illo pertuso, dc pure evacuato, felix plerumque curae successus sequitur. Ob hanc causam Veteres Medici externas has partes stimulis irritabant, vel & mollissimis fovebant cataplasmatibus aut
fomentis, ut versus exteriora tenderet morbi impetus.
4. Quando vasorum obstructorum fines, cum sanguine Immeabili in illis limrente, calore. humoribus admistis. & mora in loco clauso, abierunt in pii guem , album, homogeneum liquorem , tunc pus coctum adesse dicitur. Quibus autem signis cognoscatur, tale pus iam praesens esse, postea in 3. o s. explic hitur. Ubi autem pus illud loco clauso dc calido diutius continetur. incipit sensim tenuius fieri & sim ut acrius ; cumque venulae resorbentes patulis suis orificiis iatota superficie cavi , quo pus continetur , hient, illud resorbebitur his, de reliquae sanguinis massae admistum purulentam cacochymiam essiciet: unde febris
hectica , & phthisis sequi poterunt. Praeterea pus illud acrius factum totam s
perficiem loci, quo continetur, male assiciet: cumque simul attenuetur, poterit
novas sibi vias facillime invenire in panniculo adiposo ; unde pessimi sinus &fistulae saepe sequuntur, dum non satis cito puri cocto conciliatur exitus. Unde iterum patet , quantum differant inter se resolutio inflammationis, ejusdemque cura per suppurationem, Dum enim resolvitur inflammatio , materies morbi per vitam superstitem & idonea remedia sic mutatur, ut evadat salubri quam simillima , & cum reliquis humoribus per vasa fluere possit sine laesione rufictionum , unde nulla requiritur evacuatio. Quando autem per suppurationem fit separatio illorum fluidorum & solidorum , quae per inflammationem corrupta fuerant. haec quidem convertuntur in blandum rus , illud tamen penitus alienum est a nostrorum humorum indole, illisque mastum omnia turbat, febresque accendit, donec pvacuetur de corpore , vel per metata sim a sanguine secernatur, & dep natur ad quaedam corporis loca; unde iterum educi debebit, ut sanatio fiat. Patet ergo, puris cocti evacuationem requiri. & quidem satis cito , cum longi mri mora semper acrius reddatur. Quanta autem mala fiant. dum pus in abscestu latens non satis cito educitur , docuerunt observationes Medicae. Virgini quadragenariae sinistra parotis suppurata fuerat, & decimo quarto morbi die ac Pugnimasnitudinem excreverat abscessiis ibi factus, Licet autem in initio morbi febris nulla adfuisset, sed domestica curaret negotia quotidie; cum non in . tempore
exitus factus fuit puri contento, febris accessit stipata pessimis symptomatibus, li.
rothymia, nausea, vigiliis &c.; unde paucis diebus postea periit. Sponte quidem
656쪽
ruptus fuerat abscessus aliquot diebus ante mortem , sed nihil vel patum admo. dum puris effvxerat saὶ. In puero trimestri abscessus circa humerum dextrum erat : cum autem parentes incisionem fieri nollent, sponte quidem tumor inc pit subsidere, sed resorptum pus per metastasim ad genitalia delatum lethalem gangraenam harum partium fecit ibὶ. Plurimae similes observationes occurrunt apud Auctores , quae docent, quam periculosum si pus coctum in vomica clausa diu relinquere. s. Quamdiu locus suppuratus clausus manet, vomica clausa dicitur; ubi ve ro vel sponte , vel per artem , puri exitus c ciliatus fuit , tunc vomica aperta vocatur. Tota autem superflates cavi illius, quod pus continuit, macerata fuit in hoc pure, unde semper plus minusve male affecta erit ; imprimis si pus mora& calore acrius factum Iuerit. Non poterit ergo partium separatarum unio Mconsolidatio fieri, neque restitutio perditorum, nisi prius omnis illa superficies ad
conditionem puti vulneris reducatur. Semimortua ergo vasorum extrema & semi-
corruptae panniculi adipos partes , prius separari debebunt, & reliqua omnia fi
ri , uti dictum fuit in vulnerum historia 3. 2o6. χo7. a. o 8. Ulcera non purgata coire nolunt, etiamsi adiacantur i neque etiam sponte coalesunt. Ulcera etiam, qu rum circumposita partes inflammantur , coire non possunt, quamdiu non cessaverit imsammatio. Neque , si ambientes ulcus partes denigrata fuerint, aut sanguis putresens, aut varix sanguinis influxum suppeditans adfuerit, talia coιre possunι, nisi circum santes ulceris partes fanas ofeceris c e )6. Post depurationem illam ulcus transit in naturam puri vulneris , sed cum jactura substantiae ; unde tunc Perditi regeneratio, & leparati unio , procurari debet
1 o,. M ATURATIO fit applicatione horum, quae
I. Motum in parte augent, fovendo, stimulando, calefaciendo per ea, quae re ipsa , vel & virtute calefaciunt , in toto similia praestant, excitata febricula.
Omnis maturatio crudi inflammatorii In coctum pus fieri debet per vim vitae superstitem: simulac enim haec vel deficit, vel languet, nullum pus fieri obse vatur. Ideo inter signa mortis numerat Hippocrates s d , si ulcus vel ante morbum, vel in ipso morbo natum , siccum fuerit. Et in phthiscis ultimo morbi, stadio
sputa minuuntur, imo & tape cessant ob eandem causina. Vis vitae autem mei suratur liquidorum trajectu per vasa. Cum ergo separari debeant vasorum obstructorum fines , una cum materia immeabili contenta , per vim liquidi a tergo urgentis , patet illud citius fieri, si motus fluidorum per vasa in parte suppurat, da augeatur robore & celeritate; tunc enim intra datum tempus frequentioribus
di validioribus simul ictibus fluidum per vasa projectum arietabit obstructos fines,
657쪽
illosque a cohaesione solvet. Unde & motus citatus recensebatur 3. 387. inter illas conditiones , quae faciebant inflammationem in suppurationem tendere. N tandum tamen , nimis velocem liquidorum per vasa motum subito rumpere vascula, non autem sensim separam unde gangraena loco suppurationis benignae sequeretur; uti dic uiti fuit 3. 38 S. Requiritur ergo hic justuin moderamen , ut nempe motus in parte major sit, quam in sanitate; nec nimius tamen. Calor autem loci inflammati, ii in corporis superficie sit; vel febris major minorve , si in internis lateat malum, demonstrabunt, an motus auFendus vel minuendus sit. Unde vel topicis auxiliis parti assectae applicatis, vel internis remediis, a gendus erit motus , si deficiat. Et uti dictum fuit in Commentariis g. 3 i. inflammationem habere comitem febrim in toto , vel saltem in parte , sic etiam motus augendus erit vel in parte inflammata sola, si fieri potς it; vel in toto, excitata
febricula. Sic videmus in phthisicis, in quibus quotidie pus fit, febriculam illam
hecticam semper adesse, ingravescentem, dum pus conticitur; imminutam vero, quando pus factum exscreatur. Ideo Hippocrates dixit loco in Commentariis F. 38 . allegato, circa paris generationes, dolores Gr febres magis σccidere, quam pure facto. In materia Medica ad hunc numerum laudantur gummata illa aromatica, ammoniacum,
galbanum , opopanax &c.; in quibus omnibus stimulus adest moderatus , & t Hacitas simul l uis masna , per quam haerent parti, cui applicantur; sicque coe cendo exhalans subtilissimum quasi proprio vaporis balneo partem fovent, simulaque laxatis se vasis atomaticum illus siunulans insinuant : unae tam pulchros e 1ectus habent talia remedia in omnibus inflammationibus, ubi a nimis debili mo-
Tu scirrhus metuitur. Omnia autem haec , quae blando tali stimulo majorem m tum in parte affecta excitant, simul S VIRTUTE CALE FACIUNT, quia au
tum motum fluidorum per vasa major calor sequitur; uti demonstratum fuit in Commentariis S. 381. n'. s. Prosunt simul de pulcherrime illa, quae actu ipso calida 1 unt, modo non tantum habeant caloris gradum , ut dissipando liquidissimam partem reliquum in scirrosam duritiem convertant. Unde omnium optimus hic est humidus calor ; quando nempe fomenta vel cataplasmata, loco suppurat do applicata, pannis laneis calefactis vel similibus obvolvuntur, ut continuo sed blanio calore foveatur pars affecta. Calidum enim suppuratorium, non in omni η cere , maximum secuinitaιis signum : eutim emollit, extenuat, dolorem sedat m. ca . Quare autem Hippocrates dixerit, non in omni ulcere, explicat Galenus in Commentariis suis in nunc Aphorismum ; quia nempe putridis ulceribus & rheumaticis omnibus calidum nocet, augendo putredinem , 5c attrahendo fluxionem.
x. Excitatum moturix, Sc calorem ad eum locum coercent, Impe
diendo nimiam exhalationem & dii spatione ira per obturantia glutinosa, lenimen acrimoniae nimi*.
Locus inflammatus semper calet magis, quam in sanitate solebat s vide 3. 3 32. nri , cumque omnia symptomata inflammationis augeantur , ubi illa in suppurationem tendit vide S. 38 .ὶ , ergo & calor auctus erit dum abscessus fit. Sed per calorem auctum liquidissima pars humorum nostrorum dissipatur, uti pate-
658쪽
bit in Commentariis s. 689. unde maxime conducet talia applicare, quae continua humectatione partem assectam fovent, de restituunt illud , quod per calorem auctum dissipatur continuo. Pulcherrima ergo erunt illa, remedia, quae maximam copiam aquae continere possunt, nec facile tamen illam iterum dimi tunt et talia autem sunt glutinosa omnia, quae cum aqua in ductilem pastam abire pollunt , uti omnia farinosa, & imprimis farina seminum lini, quae ingentem copiam aquae absorbere potest. Ex similibus mollissima cataplasmata hunt , quorum variae formula: ia Materia Medica ad hunc numerum habentur. His si involvatur undique locus suppurandus noctes S dies, imprimis si curetur, ut calida maneant. selet satis cito omne inflammatum irresolubile maturari, dc in bonum pus conia verti. Cum autem omnia haec remedia una cum vi humectante simul emolliant& laxent partes solidas corporis , dolorem plerumque satis acrem, luppurationis comitem, plurimum mitigant Vide g. 228. n'. I.) omnemque acrimoniam ii vis cando dc obtundendo leniunt: adeoque & hoc respectu prosunt, quia blanda humorum indoles requirebatur ad suppurationem , uti dictum fuit in Commentariis 3. 38 . Cum autem imprimis hic metuatur degeneratio in putredinem vide f. 8 . ia'. . & s. in ob, stagnationem fluidorum in vasis obstructis , illorumque celeriorem motum per vasa vicina aperta , dc auctum calorem ; ideo 1 liguntur talia quae calore partis , cui applicantur , brevi mutantur in oppositam putredini indolem , id est , acescunt. Farinam hinc lecales citissime acelcentem. ipsum acetum, acetosam & similia Chirurgi addunt cataplasinatibus maturantibus. Solent etiam his addere recens butyrum, oleum lini, vel similia mollissima pinguia , partim quia culaneos meatus obturando humidi di filationem impediunt; tum etiam quia per haec addita cavetur, ne cataplasmata illa nimis cito arescant.
3. Moderando motum totius fluidi vitalis , ejusque temperiem ita,
ut nec torpeat, nec e X citetur, niniis. Maximi momenti haec regula est in Praxi Medica, tam in morbis internis
quam in externis curandis. Motus citatus humorum inflammationem facit tendere in suppurationem vide j. 387. ) motus nimius , subito destructis vasculis tenerrimis gangraenam producit vide 3 388. . Motus sedatus autem in resoluti ne inflammati locum habet vide 3. 3 86.) Quamdiu ergo resolutionis spes est , impetum vitalis liquidi audacter minuunt Medici per illa remedia, de quibus actum
ait g. 396. ut caveatur ulterior laesio vasorum inflammatorum : ubi autem signa docent, resolutionem inflammati impossibilem este, tunc requiritur semper major motus , quam naturaliter in sanitate aderat, ut separentur fines obstructi v sorum , de convertantur cum emulis humoribus in bonum pus : adeoque patet,
tunc saepe nocere polis illa , quae nimis debilitant circulationis impetum. In hoc ergo casu vel per remedia interna, vel per topica parti assectae applicata , tale quaeritur moderamen in motu humorum per vasa, ut in loco suppurando sit m jor calor de celerior motus , quam in sanitate; neque tamen tanta haec sint, ut subito destructis vasculis omnem influxum vitalium humorum per partem tollant, id est, gangraenam faciant. Cognoscitur autem tale moderamen adesse, si calor in loco inflammato caloris sani Sradum excedat quidem , nec multum tamen; si
dolor adsit, sed non summus; si pulsatio percipiatur modica; si tumor, rubor,
659쪽
3: reliqua inflammationis symptomata augeantur quidem, sed sensim: Haec autem signa in ipso loco assecto docent, an minui debeat, an augcri v talis fluidi m tus. Ubi autem inst1mmatio tanti momenti est , ut totum inde tui beIur corpus, tunc febris magnitulo, sitis, siccitas linguae , facile demonstrant, quid fieri debeat, ut illud moderamen obtineri possit. Nullum ergo universale suppurans est , t ed , prout vel augeri vel minui debet motus humorum, diversa mea cla requiritur. Incal do juvenili corpore suppurando loco applicatum cataplasma ex avena, la te , butyro insulso , prodetit; in melancholicis, senibus , aut frigidae temperiei hominibus bulbos ceparum lub cineribus allatos, galbanum, ammoniacum gummi.& similia stimulantia adduntur , ut incitato parum motu felicius succedat suppuratio loci inflammati , & caveatur scirrhus ; qui saepe sequitur in tali casu, si inflammatio glandulosa loca corporis occupaverit. Idem jam in internis inflammationibus obtinet. Sic in pleuritide incipiente audax sanguinis missio ad animi
deliquium usque saepe morbum tollit: ubi vero serius vocatus Medicus videt , curam per resolutionem non amplius obtineri posse , superest tunc coctio m teriae morbi, & coctae evacuatio per leuta, urinas &c. vel in abscessum converisso. Qui tunc per Venae sectionem vel alia evacuantia vitam nimis debilitat, se imper nocet; cum requiratur in tali casu febris moderata ad maturationem crudi inflammatorii.
. Relinquendo locum clausum, donec omne inflammatum irreso. lubile suppuratum sit. His enim causis bonum fiet Pus in parte.
Accidit in majoribus abscessibus saepius , medium ccntrum loci suppurandi mollescere, & digitis cedere, dum tamen maxima pars tumoris inflammati in omni ambitu dura manet. Cum autem eure jam facto , si nia. is diu relinquatur locus clausus , plurima sequi possint mala, uti dicetur in Commentariis g. os . ideo saepe festinant Chirurgi aperire tales tumores , dum vel minimam fluctuationem percipiunt. Sed omnia mala, quae observata fuerunt sequi, si non satis cito concilietur exitus puri, pendent vel a putredine & acrimonia, quam pus nimia mora acquirit, ut & dum copia auctum novas sibi vias parat in panniculo adiposo, & imus fistulasque producit; vel ab ejusdem attenuati resorptione per vasa bibula venosa , unde cacochymia purulenta sanguinem inficiet; aut dissipata parte tenuiori reliquum crassescens scirrhosos tumores producet , imprimis . circa loca glandulosa. Quamdiu autem locus clausus manet, & aeri nullus d
tur accellus, non tam subita degeneratio in putredinem fiet; dc dum pus conti netur cavo , cujus ambitus unesque durus est , non poterit facile cuniculos agere in panniculo adiposo : neque magnus erit metus resorptionis attenuati puris, cum distenta vasa arteriosa per inflammatoriam non resolubilem materiam adjacentes venas comprimant. Praeterea illud pus, quod in semimaturo tali abscessa haeret , .optimum dat remedium , quo vicina omnia adhuc dura & cruda solvantur, dum contiguum pus calore & mora illa quasi contabescere facit: tali phrasi usus fuit Hippocrates in loco allegato in Commentariis paragraphi 313. uti δc alibi
660쪽
Necesse est, earnes rem as ct laceratas in pus versas tabescere. Sic etiam in Commeri tariis M. 118. n'. 7. dictum fuit, pus in vulnera natum solvere partes semilaceras, re inflammata vasorum extrema una cum in farctis liquidis. Patet ergo , quanti usus sit, locum suppurandum clausum relinquere, donec omne crudum instana
matum fuerit maturatum. Ita eL i. n imitamur naturam , quae suppurationem oditi me perficit, ubi locus clausus est , qui suppurari debet. Sic recenti vulnere divisis partibus, postquam sanguinis efflaxus cessavit, crusta languinea cavo vulneris innascitur, & iub hoc tegmine blanda supputatione depuratur vulneris superficies. Unde naturam ubique secutus Hippocrates hoc axioma Medicum posuit. uacumque concoqui oporteι, occludi convenit ; contraria vero exsecare S aperire a J. Si jam omnia illa fiant, quae quatuor his numeris enumerata fuerunt, tunc
Bonum pus fiet in parte. Quaenam autem sint puris boni conditiones , dictura fuit in Commentariis F. 387.
g. 4o . , T IS I materies inflammata sic mutata, cum periculo,
ut i & sine profectu, aperitur abscessit S.
Quam liu en in nondum ad perfectam maturitatem deductus est inflammatio-xius tumor , si aperiatur , nihil puris estiuet, sed merus languis, uti dictum fuit in Commentariis f. 381. iari 2. vel, si jam pro parte in pus versus fuerit, illo educto reliqua indurata dissicilius & longiori tam poris spatio maturari poterunt. Praeterea dum crudi tales tumores secantur, longe acerbior dolor oritur, & m jus periculum est , ne pertusa cute subjectae partes laedantur. In maturo enim abscessu collectum pus cutim elevat a partibus suppositis, hinc tuto aperiri po-ristit, cum lanceolae cuspis cute perforata cavum pure plenum ingrediatur; unde nullum periculum laesionis vasorum aut fibrarum musculosarum erit. Ideo Celsude abscessibus agens, qui in locis nervosis occurrunt, dicit: Sed caetera etiam subcruda aperiri possuκt; inter nervos ultima ex pectanda maturitas est quae cutem Extenuet,
pus iungat, quo propius reperiatur ib). Idem verum orit in illis locis , ubi magna vasa sanguinea decurrunt; uti v. g. in inguinibus & sub axillis , ubi frequenter tumores tales inflammatorii occurrunt, postea suppurandi. Nemo enim prudens , tales abscessus aperiet, nisi penitus maturi fuerint, cum magna vasa vel illorum in lignes rami facillime laedi possent, ingenti cum periculo, si nimis cito dissecarentur. Quantum autem retardetur cura , & augeantur dolores, si crudi abscessus aperiantur , optimorum Chirurgorum observata docent. Nobili viro post febrim praegressam sub axilla oriebatur tumor inflammatorius acerrime dolens; Chiru gus , qui curam ejus gerebat, spreto prudentiorum consilio, simul ac levem stu tuationem in hoc tumore percepisset, profunde adacta lanceola pertudit, acem bissimo cum dolore aegri . Neque pauculo puris educto ullum sequebatur levamen, sed contra febris & inflammatio augebantur. Mollissimis cataplasmatibus applicatis diu, sanatum fuit malum, quod paucorum dierum spatio fieri potuitiet ,
nisi temerario ausu ante perfectam maturationem apertus fumet tumor. Pluribus a ) Epidem. Lib. VI. Τextu 3 . Charier. l b) A. Corn. Celsi Medie. Lib. VII. cap. Toni. IX. pag. 4IG. l a. pu. 4o'.