장음표시 사용
641쪽
Agitur hoe numero de illis, per quae motus humorum per vasa sedatissimus fieri possit, ut impediatur ulterior laesio vasorum inflammatorum. AERE sUBFOGIDo, sicco. Quatenus nempe pulmonibus recipitur inter respirandum. Sanguinem enim ex corde dextro per arteriae pulmonalis angustias pulsum quam celerrime ab hoc attritin calescere , & refrigerio aeris indigere, ex Physiologicis constat. Si autem aer externus incaluerit nimis , non poterit hoarefrigerium inde exspectari. Constitit autem pulcherrimis experimentis in vivis animalibus captis, solo hujus refrigerii defectu acutissimam febrim nasci, paucia etiam horae minutis lethalem, dum in aere calidissimo versarentur haec animalia fa . Patet ergo , aerem subfrigidum multum conferre ad pacatam sanguinis circulationem. Siccus autem aer humido semper praesertur caeteris paribus ; dc h midus aer, si stigidus simul sit, nimio posset peccare refrigerio. Observatur enim semper , homines autumno & hyeme ad sensum majus frigus percipere, si h naidus aer fuerit, quam si siccus; licet tamen Thermometra eundem gradum caloris nolent: quod videtur fieri, quia aer corpus nostrum ambiens citius calescita calore corporis , si nullam aquam habeat, vel ialtem minimam copiam : qua enim densiora corpora , esuida ,sive Jolida fuerint , eo pluri tempore egent, ut ab eodem igne ararualiter incalescant i b J AFFECTIBUS A Ni Mi VEL MυLLis, VEL IEDATIS. Possa motum circulatorium sanguinis accelerari admodum per validos animi affectus . constat quotidianis & certissimis observatis. De hac re dictum fuit etiam 3. 99. n'. I. Unde patet sedulo hos vitandos esse. Si vero nati fuerint, sopiendi ilico. Quo modo autem hoc fieri possit , dictum fuit in Commentariis S. Io . QUIETE NATURALI. v EL ARTIFICIALI. Quantum possit quies in omni morbo , in quo nimia circulationis velocitas adest , vel futura metuutur, dictum fuit in Commentariis 3. ios. Dum autem nullis animi affectibus tur batur mens, nihilque valide agit in sensuum organa , solet sponte subrepere pacatissimus somnus. U nde in morbis omnibus acutis inflammatoriis tenebricoso ialoco decumbere faciebant aegros Veteres Medici, ab omni strepitu remotos. SL vero per haec quies nondum possit conciliari, tunc praemissis illis, quae praecede tibus numeris dicta sunt. anodynorum usus satis tutus erit. Videantur δε his illa , quae dicta sunt in Commentariis F. ΣΟΣ. & 229. n'. 2. VICTU TENUI, L I Q U IDO, ANTI pHLos is Tic o. Ut restituantur illo, quae inevitabili vitae sanitatis effectu quotidie pereunt de corpore, requirui tur alimenta ἔ quae , licet optima fuerint , semper tamen alienam indolem habent , & per viscerum & vasorum actionem debent mutari in naturam nostram.
Dum aptem haec permutatio & subactio ingesti alimenti fit, si illud vel nimis copiosum fuerit , vel non facile permutabile, oritur etiam in sanis & robustis corporibus febricula ; per quam vel subigitur, vel expellitur illud , quod turbas has excitat. Imo quotidie fere aliquot post prandium noris quivis etiam sanus in seioso augmentum celeritatis in pulsu obtervat. Quo autem debiliores fuerint vires illae permutantes cruda ingesta in bonum sanguinem , eo major acceleratio motus
circulatorii ab assumtis alimentis. Si debilis puella fumo induratas carnes , pingue lardum, vel similes difficilis digestionis cibos sumserit in prandio, febricitabic a) H. Boethaave Chem. Tom. I. pag. αγ s. l b Ibid. pag. I .
642쪽
certo post aliquot horas. Phthisici, quos sensim hectica febris depascitur, etiam
a lactis usu copiosiore augmentum suae febris percipiunt. Cum autem ingestorum assimilatio in naturam liquidi vitalis fani pendeat imprimis ab actione solidorum in liquida , dc magna copia humorum iam coctorum , cui sensim pauculum crudichyli miscetur vide Commentaria in g. 11.3; de per sanguinis militonem & alvi ductionem , numero a. de 3. hujus paragraphi praescriptas ad curam inflammationis per resolutionem , subducantur humores cocti , & minuatur circulationis imp Ius ; patet evidenter , in victu non posse usurpari nisi talia , quae facillime subi suntur. Omnia ergo, quae levissima etiam actione viscerum chylopoleticorum in bonum chylum polsunt mutari, Se deinde pulmonis δc arteriarum imprimis e ficacia facillime ulterius perfici in sanguinem , huc conveniunt. Lachis hinc serum , imprimis acidulum illud, quod ex lacte ebutyrato paratur ; lac duplo vel
triplo aquae dilutum ptisanae hordeaceae, avenacear &c. fructuum horaeorum recentes succi tanti in nis casibus usus sunt; imprimis si parca copia simul , S: r petitis Cepe vicibus ingerantur. Talis enim victus nunquam gravabit corpus , si mulque gratum refrigerium illi inducet; quod in morbis acutis inflammatoriis adeo prodest. Spontaneo hinc appetitu , aestivis caloribus summis, sani etiam homines, de in morbis calidis aegri, tenues liquidos refrigerantes cibos appetunt, a ccii . trariis vero abhorrent : dc contra hyemali sub frigore, & in morbis languidis filiasidis oppositus victus prodest. Paucis verbis . ut solet, haec expressit Hippocrates dicens : Imbecilles diata frigida , valentes vero calida sa). POTU si Mi Li. Succus citri, vel aurantiorum , cerasorum, ribesiorum . vel illorum syrupi aut sapae inspissatae . quae in ossicinis prostant, magna copia aquae diluta , gratissimum potum exhibent, cumque ingens horum varietas elle possit, & omne tenue liquidum ad hunc usum conveniat, poterit facile ex his seia
ligi tale , quod aegro placeat.
MEDICANI ENTIS D1Lut Net in Us ET REFRIGERANTIBUS 5
M u L. Haeret sanguis arteriosus immeabilis in canalibus minimis, S impetu a tergo Urgentis liquidi premitur & atteritur ; uti patuit ex definitione inflammationis datas. 3 i. oc demonstratum fuit g. 381. n'. 6. calorem intensum sequi hunc attritum. Ut ergo ulterior laesio vasorum inflammatorum impediatur , convenient tala r media , quae de diluendo concretum obstructionem lolvere possunt, dc nimium c lorem natum tollere. Diluens tantum unicum proprie loquendo habetur in hoc casu, aqua nempe; & reliqua omnia medicamenta tantum diluunt ratione aquae, quam continent: sed statilia dictum fuit , liquisos cibos δί tenues potus hic convenire , id est , aquosos ; unde & una cum medicamentis conspirabunt; ut dili tio fiat. Refrigerantia autem medicamenta sunt talia, quae nimii caloris causas tollunt, vel minuunt. Sed in Commentariis 3. 381. n'. 6. dc 8. demonstratum fuit, Calorem nimium , inflammationis comitem , nasci ab aucta circulatione & attritu
valido solido tum in liquida , 3c liquidorum in solida in vasis inflammatis ; uti &in vicinis adhuc perviis, sed a tumore obstructorum accumbentium angustatis. Ergo refrigerantia remefita erunt omnia illa , quae densitatem nimiam fluidi tot iere possunt, vasa in farcta laxare, & nimium impetum circulationis minuere. Omnia ergo aquosa non tantum proderunt diluendo , sed etiam simul sunt refrige rantia. Observatur enim, eo frigidiorem esse corporis temperiem , quo major aquae
643쪽
copia in corpore adest; dc contra, eo majorem adesse calorem, quo minus diaturus languis est : hinc hydropicis omnia frigent, robustis vero & exere itatis hominibus calor magnus adest. Simul autem aqua prodest , quatenus solidas partes eorporis laxat : uti dictum fuit in Commentariis g. 3. s. dc ue . Sed sanguine per aquosa diluto , & laxatis valis, semper minuitur circulationis impetus; uti eated evidentissime in debilibus puellis, quae aquosorum potuum tepidorum abusu ita tantos languores incidunt. V bi ergo spes est , inflammationem resolvi posse ; ba-fs omnium medicamentorum antiphlogisticorum est aqua : cui adduntur mollissi rea farinosa , ut magis laxentur vasia; de solventissima remedia, ut concretum inflammatorium attenuetur , dc meabile reddatur. Variae jam poterunt esse tali uni remediorum formulae : quarum specimina qnaedam in Materia Medica ad hunci numerum habentur. Notandum etiam est , ianguinis missionem, dc purgationem alvi, de quibus numeris 1. dc 3. hujus paragraphi dictum fuit,. in morbis inflamismatoriis refrigerium facere
6. Sedando impetum in Ipso eo, applicatis refrigerantibus, repellentibus, adstringentibus externe, admistis a nodynis, tum aperientibus , varia, pro re nata , mistura.
Hactenus dicitam fuit de illis auxiliis, quae mutando alias partes, vel & totum
corpus , ulteriorem vasorum laesonem impediebant: nunc agendum de illis, quo Ipsi loco inflammato externo applicata nimium impetum humorum sedare valentia Ita Commentariis; g. 381. 11'. 8. dichium fuit, a fibrarum irritatione in loco inflammato accelerari motum humorum, Ac in parte affecta, Sc in toto corpore. Omne
ergo , quod applicatum parti inflammatae poterit tollere hanc irritationem , sedabit impetum. Sed haee irritatio fiebat inde, quia sanguis urgens vasa obstructa distrahebat illorum latera : omne ergo, quod obstructionem natam solvere poterit ,& liberam viam sanguini expedite per vasa aperta se tollet hanc irritationem. D plici autem modo hoc fieri poterit , vel laxando sic vasa obstructa , ut transmi tant per ultimos suos fines in venas immeabiles moleculas; vel sic constringendo Vasa per refrigerantia , repellentia, aut adstringentia se ut retropellatur obstrue Limmeabile ex angustiis , quibus haeret, versus latiorem locum vasis o posterior haec methodus in cura inflammationis apud Veteres Medicos usitata fuit fatis frequenter , quando a nulla causa evidente praegresta subito inflammabatur pars quaedam corporis; tuncque a fiuxione deducebant mali originem : Galenus de hac re agens I monet, quosdam , Methodicorum lectae addictos Medicos Qx ille, infamismationes omnes laxantibus indisere, quia adstrictas affectiones asse credebant si 'tum enim est, hanc sectam Medicorum a stricto dc laxo morborum causas deduxi se de postea plurimos temere hanc opinionem secutos fuisse. Paulo post autem subjungit, quod de ratio de experientia suademit, post debitas evacuationes, pa rem inflammatam perfundendam dc illiniendam esse talibus remediis , quae influentis humoris rc pellendi vim habeant; simulque vacuorent illum, qui jam in affecto loco continetur ; tonumque de robur assectis partibus redderent. Laudavi L a
644쪽
g. 39 c. 39 . INFLAMMATI O. cir
tem ad hos effectus praestandos, Sempervivum, Malicorium, Rhus S c. in quibus vis refrigerans & adstringens satis manifesta adest. Et in sequenti capite ejusdem lubri dicit, quod inflammationes ab aliis causis, non autem lubita tali fluxione, n tas , humectare & calefacere nihil vetet. Ex modo di istis ergo , uti & ex illis, quae habentur in Commentariis F. 39o. ibi agebatur de effectu frigidorum actu vel potentia applicatorum loco inflammato, patet, aliquando, sea non semper , prodesse refrigerantium, repellentium , S adstringenti ut usum; & requiri cautelam in horum applicatione, cum magnopere laedere possint, si non profuerint. In levioribus inflammationibus pulcherrime saepe prosunt, si in principio adhibeantur; sic optulisimias incipientes sola aqua frigida applicata toties curatas vidi. Ubi autem vetustior jam morbus est, instammatorium illud obstruens vasis quasi incuneatum uti Galenus optime dixerat in loco citato 3. 39ο ὶ non patietur se retropelli facile : unde an pustatis per haec u
sis , dc fluidis coagulatis, augebitur malum. In hoc casu ergo laxantia & aperiei via, quae vasa expediunt, & materiam obstruentem solvunt, conducenti Prudentis ergo Medici est pro re nata varia seligere remedia. Utiliter elim his videntur admisceri polle anodyna , sive dolorem sedantia Medicamenta. Dictum fuit in Commentariis j. 1o1. illa remedia, quae dolorem sedant, apere triplici modo : vel enim tollunt doloris causam ; vel partem comporis, cui causa dololifica applicatur, sic disponunt, ut minus afficiatur ab hac causa ; vel denique manente causa doloris, nullaque mutatione inducta parti aia
sectae, tollunt loloris sensum. Omnia ergo modo memorata erunt anodyna, qu xenus aperiendo eanales obstructos & laxando, ' aut repellendo immeabilem ma teriam ex angustiis versus loca latiora, tollunt doloris causas ; aut partem aste .
tam sic disponunt, ut minus assiciatur ab iisdem causis. Sed praeter haec pollunt re ad biberi illa, quae doloris sensum sopiunt in parte , cui applicantur; moto
sina ut non negligantur illa auxilia, quae cioloris causas tollere vel emendare u
lent. Solani hinc, hyosciami, cynogloIIae & similium folia, fomentis , locis ii fiammatis applicandis, addere licet: nam doloris validi effectus uti dictum fuit 9. 216 sunt febris, calor , sitis , siccitas &c. quae omnia nocent partibus ii Sammatis r cumque plurima ex his malis a doloris sensu oriantur vide M. 229. a. . patet facile , multum boni exspectandum esse ab illis remediis, quae doloris
s. 3 97. T aESIO facta tollitur usu eorundem 396. J: nam υ distractione nimia laxata , propria fibra: vis priscam
formam rellituet, & nutritio vires reddet. Laesio facta erat distentio vasis obstructi a pressione liquidi vitalis urgentis lo-
eum obstructum. Cum ergo omnia, praecedenti paragrapho recensita, impetum sanguinis vel minuant, vel avertant patet facile , laesionem factam per eadem
media tolli. Quamdiu enim res ob ionis spes superest , nondum soluta est vas rum cohaesio, licet valide distracta fuerint. V nde, simul ac obstructio resoluta fuit, sensim proprio robore redeunt in priorem stimensionem distractae fibrae: to- enim malum, quod tunc superest, est debilitas fibrae a nimia distractione
645쪽
facta svide 3. 1 f. n'. 3. , quae curatur, si causae distrahentes tollantur vide so18. nq. s. in dc idoneis alimentis, per vim vasorum 8c viscerum mutatis, restia tuantur illa, quae perierant. Quo iam firmiora & magis elastica fuerint vasa, quae per inflammationem distenta fuerunt, eo citius redeunt in priscam sormam; de contra, quo tenerioribus in vasis haeserit inflammatio, eo longius tempus requia ritur , antequam his redeat debitum robur. An forte inde ratio deduci potest quo rundam phaenomenorum , quae post morbos inflammatorios encephali, resolutio ne sanatos; sepe diu supersunt 3 Accidit enim aliquando post mirenitidem, auddeliria in febribus acutis, variolis &c. satis valida, sanatis his turbis, superesse ingentem debilitatem, vel & perturbationem omnium vel quarundam tantum functionum , quae ab encephalo pendent. Si tunc vesicatoriis, catharticis, sudoriferis, de similibus evacuantibus , aut valide moventibus , tentetur cura , omnia. in pejus ruunt: sens m tempori & naturae commilia haec mala evanescunt. Sude
hamus, qui in rimanda teliissimorum etiam morborum indole adeo sagax erat, suo hanc rem confirmat sufffragio sa). Observaverat enim in febre continua Epiademica, quae citissime caeut petens Die nitidem facere solebat, post evacuati nes generales , per venae lectionem & cathartica factas, coma aliquando super fuisse; quod tamen post multos dies sensim evanelcebat, modo quotidie lectoe surgeret aeger, neque validis remediis vexaretur. Videtur enim in similibus catabus aequabilis sumo tum per vasa encephali motus utcumque turbatus manere, doκ nec ridierit vasculis, nimia distentione debilitatis, pt stinum robur.
f. 398. A TER I obstruenti conciliatur fuit duitas , si R
I VI illa attenuatur, si diluitur: I. Vasis oscillationes elasticas restituendo per imminutionem dIsten dentis liquidi, misso sanguine, purgatione multa , per stimulum additum fibris ope liquidi tenuis, aromatici, calide epoti; fomentis se frictionibus, cucurbitis, scarificationibus.
Tertium requisitum ad curam inflammationis, quae resolvendo fit, erat, uernateriae obstruenti fluiditas & lenitas concilietur & conservetur vide S. 39s P. V ndo jam ordine tractandum est, de methodo de auxiliis, quibus hoc obtineri poterit : ac primo quidem de illis , per quae fluiditas conciliatur tali materiae imis meabili, ut per vasorum fines angustissimos sine impedimento transire possit. D plici autem modo imprimis videtur hoc fieri posse; vel diluendo, quando nempe
aqua admistione & interpositione suarum partium separat adunatas tanguinis m leculas; vel attenuando per attritum vasorum 8c frictiones, aut de talia remedia, quae particularum suarum figura fle rigiditate dividere possent illa , quae concreverant. Possunt deinde diluentia 3c attenuantia sic combinari, ut conspirantibara vitibus majores efictus faciant. I. Sanguis noster sponte sua in concretionem teniuit, si quiescat; & quidem eo magis , quo fortior homo est : jugis ergo motus requiritur & mutatio situs in san guinis particulis, ut impediantur a concretione : dc per eundem hunc motum
sa Schedula Monit. de novae febris ingressiu pag. 661.
646쪽
herum solvitur illud, quod jam inceyerat concrescere. Dum homo in animi de
liquium cadit, llagitat in magis venotis receptaculis circa cor sanguis; & imprimis magna copia incer cor duxeru ri de pulmonem in sinu venoso de auricula colia
ligitur, δe incipit itatim ad concretionem disponi. Si aqua frigidissima, corporial persa, homo talis incipiat reviviscere, mox valida nascitur cordis palpitatio;
lentescens jam sanguis , & in polypolos quasi flocculos mutari incipiens , in pulmonalis arteriae angustiis haeret; contracta arteria pulmonali hi flocculi retropria muntur Α, sicque eunt & reddunt, donec tandem repetito hoc attritu ad vasorum latera solvantur ; tuncque omnis anxietas cellat, & libera iterum patet sanguini, corde dextro expulio , per pulmonalis arteriae angustias via. Idem effectus exspectari poterit, si vasis inflammatis restituantur oscillationes et sticae, quibus antea movebantur. Si enim cons terantur illae causae , per quas in ianitate vasa nostra moventur; patebit, in vase inflammato debere deficere motum illum oscillatorium, per quem nunc distenduntur, nunc contrahuntur iterum. Dum enim cor contrasitur, omnem sanguinem cavis 1 uis contentum expellit in arterias
plenas ; quae ergo , cum flexiles sint, dilatantur , momento post, dum cor est in Diastole, arteriae propria elasticitate Sc actione fibrarum suarum muscularium conistrahuntur iterum; unde sanguis harum cavis contentus propellitur ; cumque valvulae aortae impediant, quo minus sanguis versus cor retroprimi posset, hac vi sanguis ex arteriis derivatur in venas. Si jam concipiatur , obstaculum haerere in arteriae cavo, quod liberum sanguinis transitum impediat, sanguis vi cordis ina pulsus, dilatare poterit talem arteriam; sed non poterit momento tequenti contrahi arteria dilatata, quia sanguis ejus cavo contentus per obstructum finem transire nequit, Sc retrogressum impediet a tergo urgens impetus vitalis liquidi. Manebit ergo talis arteria distenta de plena, ted immota; cum ejus elasticitas dc vis muscularis non possint superare resistentias. Quomodo jam poterit restitui oscillatio in hac arteria 3 Sola imminutione liquidi distendentis : sed obstructus finis negat transitum in venam : unde nihil luperest, quam sic minuere copiam de imp tum vitalis liquidi, ut naturalis arteriae contractio ejus efficaciae praevaleat , ade que contentus sanguis retroprimatur versus arteriae basim . Obstruens tunc illud immeabile, non amplius pressum fluido a tergo urgente, arteriae contractione pariter ibit versus latiorem locum s nisi sic impactum fuerit his angustiis, ut penitus immobile sit , momento autem sequenti pelletur in priores angustias; sicque hoeitu & reditu atteretur ad latera vasis Zc vicinas sanguinis alluentis moleculas ; ut de metito attenuatio & divisio concretarum molecularum exspectari poterunt. Quod autem massulae coneretae se iterum solvantur, ut per arteriarum ultimas
angustias transire possint, ad oculum patuit in Experimento pulcherrimo Leeu-wenhoechiano , cujus mentio facta fuit in Commentariis 3. I 32. n'. i. Quom do autem dc copia, & impetus distendentis fluidi, minui pollini per venae te tionem & purgationem alvi, dictum fuit numeris x. de 3. praecedentis paragraphi. Quantum vero possit imminutio liquidi distendentis ad restituendam vasorum os
cillationem , a nimia plenituline suffocatam , in plethoricis patet; in quibus fripe pulsus arteriae vix potest percipi, si ad summum gradum plet hora pervenerit:
dum autem ingenti sanguinis nussione nimia minuitur copia, mox pulsus insuriagit, dc omnes functiones , antea fere suppressae, restituuntur.
647쪽
AROMATICI, 'CALIDE EPOTI. Demonstravit celeberrimus Raglivi in tractatu. quem scriptit de sbra motice S morbosa, solidis corporis partibus inesse talem proprietatem , ut irritatae a stimulis miras saepe turbas excitare possint; sive aucto naturali, quem secundum sanitatis leges exelcere solent, motu; live eodem omnino perturbato. Per experimenta certissima constat, in majoribus partibus stl- mulos hunc effectum facere. Ingesta alimenta , motu ventriculi & intestinorum sensim per omnes horum gyros L anfractus deducuntur usque ad finem intestini recti, totoque hoc itinere spoliata omni solubili, tandem excernuntur de corpore: si autem purganti stimulo irritentur intestina , brevi admodum temporis spatio ingesta per alvum deturbantur, accelerato motu peristallico propulsa. Acria venena , dum internam intestinorum superficiem rod unt , faciunt saepe sic contra, hi intestina in omnibus locis , quae tangunt, ut integre claudantur ; unde, in
tercepto acre elastico, enormes adeo abdominis tumores tunc alictuando observata tur. Imo haec irritabilitas adeo tenaciter multis corporis partibus adhaeret, ut
etiam post mortem , imo & in iisdem a reliquo corpore resectis , diu superstes maneat. Verulamii observatio docuit, vide Comment f. i. cor hominis evise rati in ignem projectum saltasse in altum, & motum hunc continuas Ie septem vel octo minutorum spatio. Dum in fele, post abortuna demortua, licet diu iam obriguisset, abdomine ac rectore reserato , cisternam chyli inflaret P erus , obstupuit, acre ad cor delato , auriculas primo , dein totum cor vibrare per plures horas. Dum fortuito hoc casu incitatus idem tentabat in humanis cadaveribus ,
parem habuit successim ; sic tamen ut in quibusdam facilius, in aliis vero difficilius cordis motus resuscitaretur ; Sc aliquando praeter acrem iniustiatum, quem calidum esse expedit, etiam externo fotu opus haberet. Suspensorum autem corda
facile motum recipere, & servare receptum diutissime, experimentis didicit a . Ex quibus omnibus apparet , fibras viscerum & vasorum , stimulis applicatis etiam fatis levibus , incitari posse ad majores motus. Dum sanissimus homo niamiam copiam salis, vel aromatum, aut vini sumsit, stimulis his irritabuntur vasa & cor in celeriorem motum , & nascetur febris. Ubi ergo obstructa vasis , impetu vitalis liquidi a tergo urgentis , distenta fuerunt admodum & diu, saepe fi-Drae nimis distractae vires suas amiserunt, neque fatis reagunt in fluidum contentum. Postquam ergo per Venae sectionem & purgantia subducta fuit distendentis liquidi copia, & minutus sanguinis arterio si impetus, proderit dare talia remedia, quae sanguini mista, & per canales arteriosos circumducta, blando stimulo possunt irritare fibras vasorum , ut fortiori vi contrahantur, sicque atterant de diavidant obstruentes moliculas, ut per angustias vasorum sine niolestia transire potistit; tunc enim inflammatio lanata erit per resolutionem. Huic autem scopo in aserviunt blanda aromata, quae larga aquae copia infula potantur , lignorum tantalorum, fassaphras, quinque radicum aperientium & similium infulum, vel leve decoctum , quae nunquam in tali casu nocere poterunt. In Materia Medica ad uinc numerum talis formula habetur. Dum autem talia remedia larga copia assumuntur, ut illorum e Teacia determinetur Versus partem affectam , prosunt fomenta , frictiones, cucurbitae , se rificationes: de quorum omnium ulu actum fuit in Commentariis j. is . Frictis c a Peyer. Parerg. Analom. pag.
648쪽
ne, autem in hoc casu prosunt, quia persecte imitantur de supplent alterna prec sone de relaxatione valorum actionem in fluida. Facile autem patet, lenissimas tantum hic requiri frictiones ; neque illas unquam adhiberi polle locis inflammatis , nisi postquam tensio & dolor per evacuantia, & impetum sanguinis minuet tia remedia, integre sublata fuerint; vel saltem plurimum imminuta
a. Nova liquida tenuia , aquosa, calida potando, impacta diluendo.
Postquam per evacuantia subduina suit magna pars liquidorum, & vasorum oscillationes restitutae fuerunt, nihil magis convenit ad curam inflammationis pex resolutionem , quam replere Vasa tali liquido , quod per omnia etiam minima vasa facillime transire poterit. A qua autem has dotes habet ; & subtilissima nostro tum fluidorum pars, quae sub sensus cadit, aquam sere Omni dote refert: unde patet , aquam per minima etiam corporis Vascula transire polle. Haec calida pol ta summum remedium in Omnibus morbis inflammatoriis dat: circulationis testenim deducta ad illa loca corporis, ubi obstruens illud inflammatorium haererim pactum, illud alluet; vasorum efficacia cum illo conteretur; sicque sensim in interponens inter concreti hujus moleculas , illas separabit a se mutuo de diluet. Quantum autem possit in reserandis obstructionibus aqua diluendo de attenuando dictum fuit in Commentariis F. I 3 . dc is s. Simulque notandum est, reliquis om nibus , quae concretum inflammatorium attenuare dc solvere possunt , auxiliis aquam pro vehiculo servire. Omnes ergo pGtus tenues, in quibus aqua prae domi natur. hic tanti usus sunt: serum lactis, hydrogata , cerevisia tenuis de mollis hordei , avenae &c. decocta , cassie & theae insusum , praecipua sunt.
3. Utendo attenuantibus, re luentibus, & oppositIs genio obstruem iis, interne, externe forma decocti, balnei, fotus, vaporis, castia plasmatis, emplastri, unguenti specie.
Quamvis aqua Plurima concreta dis Iolvere post, ut omnia salina, seponaeea,
mucosa, gelatinosa &c.; tamen δc multa sunt, quae aqua sola solvi nequeunc Ob hanc causam una cum aquosis sumuntur talia remedia, in quibus vis solvendi cognita est. Seliguntur autem illa, quae OBsTRUENT Is GENIO Opposita sunt. Obstruens autem in hoc casu est sanguis ruber,vel 3c tenuius liquidum imme bile, in propriis vasis haerens , aut per errorem loci alienis vasis impactiim : simulque adesi major motus & calor, qui in putredinem qnam maxime verpere faciunt nostros humores t vide f. 8 . n'. . de s.); unde attenuantia concreti inflammat est simul debent esse putredini quam maxime adversa. Pulcherrima jam talia habentur remedia cognita in arte , in quibus simul de summa vis solvens , & ai ti septica simul virtus est. Mel, veteribus Medicis adeo usitatum in omnibus mor- bis inflammatoriis, has dotes egregie possidet e ejus enim usu immodico , vel de nimis diuturno, sic solvi potest totus sanguis, ut aquae instar per alvum dilabatur: interim tamen omnes vegetabili in partes melle condiuntur , dc conservantutquam optime ab omni corruptela. Imo Babyloniorum sepulturas in melle fieri me-
649쪽
moriae tradidit Herodotus sa). Saccharum , tanto hodie in usu, simili valet efficacia : fructuum horaeorum recentes succi, si chorei, tara Xaci, ScorEonerae, Tr gopogoni &c. solventissima decocta, ranto cum fructu in hoc casu adhiberi postiunt. Inter salina attenuantia nitrum reliquis praefertur, quia reliqua vide 3. 13 1.n'. i. in vel alcatina sunt, hincque nostros humores in putredinem magis disponunt; vel stimulis suis, non adeo facile superandis a vi vasorum δέ viscerum, impetum sanguinis arteriosi nimis augereui. Variae jam inde Sc fatis gratae possisntferi remediorum formulae , pro usu interno: sint utque proterit de externe parti inflammatae applicare similia, per balnea , fomenta , vapores, cataplasmata. Ex
terna autem haec remedia non tantum videntur agere, quatenus aqua, attenuantibus remediis dives, se per bibulas cutis externae venas insinuans, & sanguinimista communi circulationis lege defertur per omnia corporis loca; vel Sc per deo rivantia , attrahentia , propellentia Vide F. is .in determinatur magis verius i cum inflammatum , verum etiam quatenus eadem ira: c remedia, aqua diluta, seper arterias ipsas introducunt , ncque directe ad ipsa loca obstructa pervenire poterunt intestis suis viribus. Illa enim arteriae pars , quae pone locum obstru tionis haeret, vacua est , & nullus illam urget impetus sanguinis corde impulsi , omnesque rami talis arteriae, qui ultra obstructionis locum ex illa prodeunt, pariter vacui erunt. Unde illa vi, qua fistulae minimae cavae contigua nuida trahunt, ingredietur hos ramos liquidum applicatum. Dum ergo & interna externa re media sic conspirant , ab utraque parte naoleculae immeabiles, in vasis obstru tis haerentes , alluuntur artenuantibus : si tunc simul oscillationes elastic* restit tae fuerint, patet facile , has moleculas reri quasi cum his remediis , atque licsolvi posse; si aJhuc ulla spes benignae resolutionis supersit. Emplastra autem Munguenta , quae ad hunc scopum obtinendum applicantur parti inflammatae, non debent habere nimiam tenacitatem aut acrimoniam insignem ; quia tunc potius morbum augerent vide 3 6.); unde sumuntur talia, quae leviter tantum c
ti haerent. dc tenuem exhalantem rorem repercutiunt & coercent, ut sic pars affecta in proprii quasi vaporis balneo haereat, & per laxata vasa bibula remedi rum applicatorum virtus se facilius insinuet.
g. 399. T EN I T AS procuratur potu aquoso, victu blando, medicina blanda diluente, & obtundente, vel singu Iari dote acri specifico opposita.
Dictum fuit 3. 386. , requiri blandam humorum indolem, ut resolutio inflamismationis fieri possit: unde non sume it materiae obstruenti fluiditatem conciliare, nisi simul conservetur lenitas, aut corrigatur acrimonia, quae jam adest. Aqua& omnia aquosa imprimis huic scopo inserviunt i nihil enim aqua pura lenius est , dc per hanc acerrima quaevis sic dilui pollunt , ut non noceant amplius. Vitrioli oleum concentratissimum , quod ignis instar partes corporis , quibus applicatur , uno momento destruit, copia ingenti aquae assuta sic poterit enervari, ut tuto
deglutiri possit. Utae, simulac acria quaedam. sensuini mista sunt, suis cogit
650쪽
statim ingentem eoplam aquae vel alterius tenuis potus ais imere; donec per urinae vias , aut sudores , expulsa fuerint. Experiuntur hoc omnes etiam sanis limi . qui sale conditas carnes , vel similia , in prandio sunt serunt nimia copia. Iinraeterea tenues aquosi potus reliquis indicationibus curatoriis, de quibus praec dentibus paragraphis dictum fuit, simul satisfaciunt. Victus ex mollissimis cerealibus , hordeo, avena, fagopyro, oryza &c. lacte, oleribus mollissimis pariter hie conducet. Hordei ptisana in morbis acutis fere sol .i aegros nutriebat HWpoc-- res s ut ex libro ejus de victu in morbis acatis patet. Optima medicamenta in hoc casu sunt, quae ex emollientibus & leniter viscosis fiunt; althaeae, malvae, ve basei & similium decocta; simulsiones ex farinosis & suboleosis; olea ipsa mollis sima expielsa tanti hic usus sunt: quamcumque enim acrimoniam sic obtundunt de involvunt, ut iners fiat. Quia autem olea illa satis cito raucida fiunt, imprimis in magno calore ; ideo sepe emulsa his praeferuntur, in quibus oleorum obtundens
virtus est, neque tamen adeo metuensa est haec degeneratio in rancidam acrimo- . Diam. Si autem ante inflammationem factam actis cacoehymia humorum prae- exstiterit, vel postea observetur nata fuisse, tunc convenient illa , quae acrimoniae cognitae specifica vi opposita cognoscuntur. Sic acidae acrimoniae absorbentia, veIal lina, putridae vero acida conveniunt &c.
I. Evacuatione magna liquidi arterio si guinis. a. Laxatione fibrarum.
3. Frictione artificiali. venosique , missione sanis
Dictum fuit M. 3 9 f., ubi generales indicationes curatoriae enumerantur, quae in curatione instam mationis per resolutionem locum habent; quod si non pollit materiae obstruenti conciliari talis fluiditas, ut per arteriarum angustias transeat. tunc unicum hoc superesset tantum , ut nempe retro pulsa ex his angustiis ager tur ira majora vasa , ibique torrente circulantium humorum abrepta divideretur sic , ut postea meabilis esset per illa vasa, per quae secundum sanitatis leges flue re debet. Methodus haec locum liabere potest in omni quidem inflammatione, sed imprimis in illa specie, quae errore loci fit; quando nempe fluidi crassores mo- leculae, minorum vasorum dilatata orificia ingressae, per ultimos illorum fines transire nequeunt. Si enim in tali casu v. g. globulus ruber arteriam serosam ii gressiis retropelli possit ; redibit iterum in arteriam rubram, per cujus ultimas angustias naturaliter transire poterit; adeoque soluta erit inflammatio. Ut autem haec retropulsio fiat, debet tolli, vel admodum minui, impetus liquidi vitalis in locum obstructum; debent sic laxari fibrae vasis obstructi, ut permittant retroire impactam nioleculam ; tandem debet conciliari motus huic moleculae, per quem regredi possit versus latiorem vasis obstructi locum. Singula haec sequentibus ii
1. Videantur de hae re illa, quae dicta sunt in Commentariis *. I i. 11'. i.
a. Haeret enim molecuis obstruetv valide impacta vasis angustiae: Unde, si Dissili cu by Corale