장음표시 사용
701쪽
eruciatus paucis diebus lethale fuisse, licet in eadavere non inveniretur in ulla. alia parte laesio alicujus momenti : tamen in vulnerum abdominis thistoria ex o timorum auctorum observatis constitit, ingentis longitudinis frusta resecta fuisIe. vel sponte separata ex tubo intestinati, vita tamen manente : Patuit ibidem , consui posse lacera intestina, imo & mensenterium filo trajectum ad vulneris a dominalis aperturam adduci, ut bina extrema intestini laesi contigua refiderentur,& concrescerent inter se. In tali ea P, ubi ab hernia suffocata Gangraena metuitur, audacissima Venae sectione sic debilitandus aeger est, ut inflammatio hienata careat urgente motu vitali; deinde narcotica dentur parva dosi simul, sed quavis octava horae parte , donec influciae fiant : mollissimis interim fomentis foveatur hernia, clysinata ex similibus parata injiciantur omni hora; & tentetur reductio : quae si his obtineri nequeat, sola discissio integumentorum abdomin lium omnium & peritonaei superest, ut strangulatum intestinum liberetur, & in abdominis cavum revolvi possit, de qua re videantur Commentaria 3.3i6. Ubi autem gangraena jam occupavit herniam suffocatam , plerumque cita mors sequitur; vel, si evaserint tales aegri, separata parte corrupta tubi intestinatis, e tremum superius aperturae affigendum est, ne Reces in cavum abdominis delabi possint. Tuncque tota vita in hoc loco anus artificialis manet, nisi rara fortuna intestini extrema iterum sic concreverint inter se , ut continua maneat intestinalis fistula a ventriculo ad anum usque. Miri tales casus in Commentariis S. 3 i habentur, quibus probatur, talem concretionem possibilem elle.
f. 23. aliquida acuunt, ut vascula exedant, destruanta
E que , ut stagnario clausi & calidi humoris diutur
na, unde acrimonia t8o. , corrosio, hinc cruor in an eurismate, pus in abscessu , aqua in cranio , thorace, abdomine , scroto &C. contusa de effusa in lac sis. IL mala, morbosa, acris temperies in toto peccans, & locum alluens , ut lympha diu fluens circa loca tendinosa , ichor cancri, fluor dysentericus, fluor hydropicus, materiae
febrilis, pestilentibi variolosae, scorbuticae fluxus ad carnem , imprimis ad gingivas. ν
Sanguis noster, & omnes inde seereti humores, si sorte bilem & urinam e ceperis, in quibus tamen stagnando acrimonia vel nascitur, vel saltem plurimum augetur) blandi adeo sunt in sanitate , ut nec oculo instillati, nec crucio vulneti
applicati, ullum dolorem faciant i hoc autem requirebatur, ut rapido satis m tu per tenerrima vasa humores fluere possent. Si ergo a quacumque causa luquidis nostris major concilietur acrimonia, destruentur vasa, atque sic impedietur vitalis influxus & et luxus humorum, adeoque nascetur Gangraena. Unde ia,. 388. humorum acrimonia merito recensebatur inter causas , quae inflammati nem in Gangraenam tendere faciunt. Praecipuae talis acrimoniae , in liquidis nostris nam , causae sunt sequentes :α. STAGNATIO dce. Demonstratum suit in Commentariis g. 8o. liquida humana, etiam in corpore sanissimo, sola quiete & calore sponte in putredinem
702쪽
vergere ; Imo 3c omnia alimenta assumta , quamvis ex propria indole ab omni putredine aliena fuerint, viginti horarum spatio in corpore nostro sic mutari ut similem naturam adipis iamr. Sanus homo, aquis submersus , paucis diebus putrescit totus , a simplici stagnatione liquidorum , dc calore acris communis. Calor autem major hanc degenerationem in putredinem auget in nostris hum ribus , nisi tantus fuerit, ut exsiccatione dimet humidum , de reliqua exsiccet. Sie in aere calidissimo, de siccissimio simul, non putrescunt animalium carnestam cito ; imo saepe penitus exsiccatae ab omni putrCdine servantur : in adreautem calido, dc humido simul, putrescunt quam citissime. Praeterea observatur, si nullus detur aeri accessus ad stagnantes humores , eosdem diu ab omni p tredine immunes servari posse. Ob hanc causam STAGNATIO CLAus I ET
CALIDI HUMOR Is Di UTURNA in textu habetur.
CRUOR 19 Auru Ris MATE. Videantur illa, quae diista sunt in Comamentariis f. III. n'. i. dc F. i 6. ibi enim constitit ex fidelissimis observatis. cruorem in dilatatae arteriae sacco stagnantem , tantam acquisivisse acrimoniam, ut non tantum partes molles corrumperet , sed etiam lolida ossa destrueret
PUS IN AB scrssυ. videantur Commentaria *. o LA QV Α IN c RANIO, THORACE. ABDOMINE, s CROTO &c. Ita caia vis corporis majoribus & minoribus aquam accumulari posse , quotidianis obser vatis constat; sive hoc fiat ruptis vasis lymphaticis , contentam lympham estu dentibus ; sive, dum exhalans ros in cava corporis a venulis bibulis non resoriabetur. Quamdiu autem nullus aer accedit, diu sine ulla corruptione manere potest talis aqua ; tandem tamen putrescere incipit , dc omnes partes rodere, quas alluit. Ubi postea de hydrope agetur , patebit ex fidelissimis observatis , omentum , hepar , lienem &c., in putrida tali aqua macerata , contabuisse penitus ; imo apertis post mortem ascite defunctorum cadaveribus , saepe tetra mephitis pessi me omnes adstantes affectr. Omnium frequentissime gangraena ab hac causa nascitur, quando hydrops anasarca crura & femora occupat. Cum enim frigidi
semper hydropici sint, saepe dum foco nimis assident, vel hypocaustulis supposi t' pedes ealefaciunt, epidermis in bullas attollitur, quibus ruptis ingens copia
aquae exit, saepe summo cum levamine. Frequenter tamen tunc circa illas apertu ras a sero praeterlabente, accessu aeris jam magis acri facto , gangraena fit e dis. tentus antea tam enormiter panniculus adiposus collabitur flaccidus, & partim ab acri sero alluente corrumpitur , partim ob vitalis influxus debilitatem mo
CONTUSA IT Eppus A IN L. sis. Videantur illa , quae de his in Caiapitulo de Ontusione dicta sunt. φρ. MALA, Mo Raos A &c. Stagnatione humores sanos & blandos acres posse fieri, apparuit ex modo dictis r sed accidit aliquando, sanguini & inde s cretis liquidis adesse jam majorem acrimoniam, licet per vasa moveantur solita naturali lege. Verum quidem est, raro vel nunquam in sanguine ipso esse madinam acrimoniam ; cito enim destruerentur tenerrima Vasa : tamen quandoque quaedam adest, quae non adeo sensibiles effectus habet, quamdiu integrae sanguinis massae mista manet: ubi vero secreta inde fuit, & in quibusdam partibus co poris collecta, tunc saepe pellime nocet. Sic v. g. susceptum Luis Venereae con-
703쪽
tagium, humoribus circulantibas mistum nullum sere sui signum exhibet: ubi autem latens illud virus as partes quasdam deponitur , illas erodit , nequidem durissimis ossibus exceptis. Si ergo acre aliquod morbosum sanguini inhaerens ad loca quaedam corporis deponatur , vel humores a sanguine secreti solito actiores locum qcemdam diu alluant, poterunt vascula inde exesi dc destrui ; adeoque tolletur vitalis influxus dc effluxus humorum, id est, gangraena fiet.
LYMPHA DI υ FLUENs CIRCA LOCA TENDI Nos A. Dictum fuit in Commentariis F. i 63. nervorum tensorum aut tendinosorum palia vulnera, quibus ero parte tantum rescinduntur, saepe sequi evacuationem tenuis, acris , dc coeloiissimi simul seri: Simulque notabatur, nunquam in palibus casibus benignam lup. purationem fieri, sed sinuosas collectiones ichi rosae talis materiae omnem pinguedinem musculis inrerpositam lic corrumpere , ut gangraenosa facta magius saepe frustis exeat; imo & ipsas tendinum vaginas pinguedinosas sic destrui, unde postea immobilitas musculorum fit, de totus membi i usus saepe petit. Ichorem
vocavit Cossus ta) dicens : 'i ωρ tenuis, Dbalbidus, ex malo ulcere exit, maximeque ubi, nemo laso, inflammatio secuta est. crassior est , glutinosior cr fA- albida, mellique albo subsimilis. Fertur hoc quoque ex malis uIceribus, ubi nervi circa articulos usi sunt, ct inter hac loca, maxime ex genibus. Quia autem circa articulos inflicta vulnera aliquando talis ichoris effluxus comitatur, & postea articuli vicini immobilitas saepe tota vita manet; ideo Chirurgi articulorum aquam Deaenu uter j vocaverunt: composito hinc nomine aptilliine expressit hoc ma
tum Hildanus bὶ Hydrathron vocans. Cumque urentis doloris Lensum aegri in hoc malo percipiant, summanr lymphae estquentis acrimoniam culpare solent, licet forte a distractis lenta dilaceratione fibris nervos s. vel tendi nolis acerrimus ille dolotis sensus oriatur. Interim hoc plurimis 3c fidelissi inis obseivatis constat , pol l ymphae talis diuturnum fluxum circa loca tendinosa gangraenani fere semper se qui ; sive hoe fiat ob lymphae fluentis acrimoniam, sive quia diluente hoc vehiculo orbatus sanguis pertinacissimas inflammationes facit. Integrum tractatum deIehoro ct Meliceria habet Hildaras, ubi plurimi casus enarrantur, qui modo dicta
IC H O R c Auc Ri. In calamitosissimo enim hoc morbo in tantam se racrimoniam degenerant humores effluentes , ut lintea applicata stygiae instar aquae comburant, dc vicinam cutim erodant profundissime, per quam defluunt. Sed, uti postea dicetur, non tantum in partibus externis , verum etiam in internis cancri inventi fuerunt; unde facile patet, quam horrenda mala debeant fieri, dum acie illud virus interiora corporis depascitur. FLUOR DYsENTE Ricus. Si v. g. cancrosi hepatis vel pancreatis virus in intestina depluens continuum deponendi alvi tenesmum, cum horrendis toris minibus , faciat, pHee facile, sic erosis intestinis , veram Gangramam fieri polle. Dum turgens atra bilis calore acris, corporis motu, vel quacumque alia de causa , moveti incipit , dysenteriae illae atrabitariae fiunt cum dolore intolerabili, quam
saepe brevi post Gangramam intestinorum sequitur c vide s. iio .), dc placida,
FLUOR HYDRopicus. Paulo ante in eadem hae paragrapho dictum suit,
704쪽
seium hydropicorum per aperturas, casu vel & arte iactas in cruribus, totum aliquando evacuari; verum simul in hoc transitu saepe vicina his aperturis loca corrumpere : Sed os servationes Medicae docuerunt , idem illud serum quandoque, venis tesorptum & humoribus circulantibus mistum, per alvum , utinas &c. exite. I9dropicis , fecundam venai AEqua in alvum prorumpente, solutio sit c a 4 dixit Hi merates. Si jam mora & stagnatione aquae illae putrescere inceperint, antequam venis resorbeantur, augebitur haec putredo, dum cum sanguine per vasa eircum g ducuntui; & si per mesenterica vasa ita cavum intestinorum tunc excernantur, villosa tuniea intestinorum macerabitur de contabescet , dum putrida hac aqua alluitur continuo, unde putredo, gangraena, & mors ipsa toties sequuntur. GNneralem hinc modo allesatae Coacae Praenotionis sensum alio in loco magis limitavit Hinoerates bὶ dicens : Odropi incipienti alvi profluvium AEq.tofum Iuperveniens , citra cruditatem , morbum solviti tunc enim nondum putredinis ullus
MATERIAE prasti Lis. Febris, uti patebit postea, quando peculiari ea pitulo de hac agetur, saepe causam suam materialem, unde ortum duxit, vel aqua sustentatur, sic mutat & subigit, ut sine ulla evacuatione redeat omnium functionum integritas. Aliquando etiam latens in corpore noxium mutatur quia dem per febrim, & mobile redditur; cum autem illud pergeret turbare fun tiones , si maneret, expellitur de corpore; vel per abscestum deponitur ad quae dam corporis loca. Nec refert, an illud, quod sic abscedit, eraeexstiterit ante febrim, an vero natum fuerit in corpore illo tempore, quo febris adfuit: utro que enim in casu materia febrilis vocatur. Ubi ergo materia haee febrilis petabseellum deponitur ad quaedam corporis loca , non tantum per Erysipelata, Phlegmonas , & suppurationes facit, ted aliquando subito vitam omnem in parte suffocat, unὸe Gangraeria & Sphacelus quam celerrime oriuntur. Alia occasione sin Commentariis 3. 21 memini micabilis talis easus, ubi homini quinquagenario in febre acuta continua unius noctis spatio sider. batur e trema pars dextri pedis, & postea decidebat; homine tamen superstite manenter simulae enim morbi malignitas hanc partem occupaverat, cessabat febris, & reiadibat reliquo corpori sanitas. I ii vetula septuagenaria, febre ardenti laborante,
mirabatur Tu ius se , quod pestifer morbi humor tanto impetu brachium fini
strum invaderet, ut facto initio a commiliara humeri praecipitaretur una nocte in immedicabilem sphacetum usque ad extremos disitorum apices, cum tanta protinus cutis nigreὸine, & tam exsucco atrae carnis squallore, ac si integrum mensem expositum fuisset retorrido urentis solis aestui. Simile infortunium & in alia muliere se vidisse asserit; & apud alios Observatores plures tales casus h bentur. Observaverat & Hippocrates, in morbis aliquando iactura partis cujuLdam corporis vitam redimi, unde sequens monitum Medicis reliquit : Pedes a tem, digitique, penitus nigri minus perenniossunt lividis. Sed re alia signa con Grare oportet. Nam si aeger malum leviter ferre videatur, atque aliquod signum salubre praeterea se ostentet, morbum in abscessum versum iri spes est; sic ut homo quiadem superstes evada', partes vero corporis denigrata decidant f ά .
705쪽
PESTILENΤIS. Omnes, qui de terribili hoc morbo scripserunt, Auctores testantur , quod, si mali hujus virulentia in partem quandam corporis abicederet , illa lubito destrueretur , sic ut mortua dc vivis adhuc contigua haerens, suppuratione in ambitu nata , postea leparari debuerit. Anthraces pestilentiales diacebantur plagae tales, in luperficie corporis apparentes , ac si vivo igne ambustae fuit lent. Longe terribiliora adhuc mala sequebantur illam pestem Atheniensium, quam Thuydides adeo graphice descripsit saὶ, qui non solum hac correptos viderat, sed ipse laboraverat. Sanissimos enim repente invadebat tetra lues, cum εcaeitis dolore , oculorum rubore, Sinflammatione : mox fauces & lingua sanguiano lentae erant, spiritumque tetrum & Pessime olentem exhalabant aegri. Seque batur sternutatio & raucedo : paulo post ad pectus descendebat morbus cum tussi vehementi; dein bilis vomitus ; singultus molestissimus; ardor internus inrolerabilis ; corpus externe non admodum calere videbatur, sed subrubrutra lividumque, & pustulis minutis ac ulceribus repletum erat. Sic sensim videbatur mo bus a capite descendere per omnia; illique, qui septinium nonum ve diem superaverant, des iidente jam in ventrem morbo, exulceratione vehementi & magno profluvio debilitati peribant. Si autem morbi furor corporis extremitates cor ripuisset, tales aegri maxima quidem pericula effugerant ; & evaserunt quidam ;sed manuum pedumque summitatibus amissis mutilii quandoque pudendis, vel de oculis, orbi ipse morte calamitosiorem vitam trasebant languidi. Sic de Galenus bὶ saevam pestem in summos pedes grassatam suille , illosque corrupisse,
VARIOLOSAE. In pessimis enim confluentibus tota facies in bullam gangraenosam elevatur, & hac pellicula rupta ichor exit tenuis saepe olidissimus, sub
tecta cutis & panniculus adi possis a tabo hoc gangraenoso miserrime depasciuitur. Imo memini me aliquoties vidisse, quod jam Syrinham es notaverat, in f
moribus talium aegrotaim elevatas vesicas , ovum gallinaceum aequantes , tenui
ichore, vel & sanguinolenta lanie plenas, quibus ruptis subiecta caro niserrima
SCOR BUTICAE FLUxus AD CARNEM, IMPRIMIS AD GINGIVAs.
In scorbulo illud satis mirum observatuo, quod adeo minuatur vasorum cohaesio , ut a levissima vi fraga utur. Sic rudiorem attactum in hoc morbo laborantibus semper ecchymosis sequitur , fractis vasis efluso sub cute integra sanguine. Imo sine ulla vi externa, sponte ruptis vasis, maculae i lae scorbuticae fiunt caeruleae , vel &nigri cantes , a musculorum adjacentium motu fractis vasis , vel erosis ab acriori sanguine. Vasorum enim minutam cohaesionem in hoc morbo semper aerior λ-guinis indoles comitatur; uti postea patebit in hujus moibi historia. Non murum ergo est , si scorbuticae materiae fluxus ad carnem, destructis vasis, Gai praenam faciat. Crurum ulcera pessima, ad opesina quaevis remedia omnino rebellia , facillime gangraenosa , quotidie obiervantur in scorbuticis. Nulli bi tamen citius scorbuti praetentis indicia observantur, nullibi celerius corrumpit partes, quas Occupat , quam circa gingivas. Incipiunt calere , dolore , vel & prurire gingivae, ad levem attactum sanguinem fundunt; hinc inde dein maculae albae oriuntur, in ambitu 1uo rubrae & inflammatae, quae saepe, si negligantur, Proseriscat De bello Peloponnesiaco Lib. 1. I tbὶ Deusu pari. Lib. III. c. Chari. Tom. IV. p 34s.. punt
706쪽
punt & depascuntur omnia, imprimis in junioribus, cum horrendo foetore , de copiosissimo salivae tenuis de olidissimae simul ex ore fluxu. Nostrates malum hoc cancrum aquaticum I ertim er) solent vocae, quia cancri instar exedit omnia, de jugis talis salivae fluor adest. Nisi in initio compeleatur hoc malum . quod spiritu salis marini aqua diluto omnium certissime ; dein & aliis acidis fossilibus, muria falis marini &c. fit) non tantum gingivas, sed & genas, labia, linguam, imo Sc dentes, ipsamque osseam maxillam omnino corrumpit, Sc excidere facit. Acris liber accessus, calor loci dc humiditas, lympha acerrima sepe& putrida continuo haec loca alluens in pessimo scorbulo, natam semel hic corruptelam augent immanitet.
g. 624. 3 '. U AE mortem extremorum creant defectu vitalis in. I fluentiae. ut quies senilis, debilitas summa, contusiones Inge in s magnorum nervorum, spinae dorsi, medullae spin iis, magnorum gangliorum 26. 42Ο. J.
Cum Gangraena talis sit corporis mollis conditio, quae abolito influxu vitalis humoris in arterias, essiuxu per venas, in mortem tendat s vide f. I9.j; pates evidenter, illam nasci debere, quando causae moventes humores per vasa tam debiles fiunt, ut ad extrema corporis usque motum continuare n queant. CO dis autem vis arterias implens & dilatans, arteriarum efficacia , qua se contrahere possunt δc impulsum a corde sanguinem propellere per ultimas suas angustias in venas, sunt illae causis, quae sanguinis motum per vasa absolvunt. Ait men nLusculorum , venis adjacentium , motu venosi sanguinis fluxus cor ve . suspromovetur. Ubi ergo in senio , vel per debilitatem summam, a quacumque etiam causa natam, cordis vires sic imminuuntur, ut non possint ad extrema corporis usque arterias impulso sanguine dilatare, incipit nasci quies illa senilis, dc ab hac extremorum Ganξrama. Praeterea requiritur in arteriis talis nexilitas, ut cedere
possint, x dilatari a sanguine corde impulso; simulque tale robur, ut cessante cordis actione, elasticitate sua, de fibrarum muscularium actione, propellere pota sint sanguinem cavis suis contentum. Unde ab oppositis fibrarum solidarum , dc vasorum ex his compositorum, vitiis idem sequitur effectus; nempe aequabulis sansuinis motus impedimentum, dc stagnatio. A nimia debilitate 3c laxitate fibrarum Sc vasorum impediri humorum per vasa motum , probatum fuit in Commentariis f. 16. de Idem malum fieri a nimiasbrarum de vasorum rigiditate, constitit ex illis, quae 3 Sc 31. dicta sunt. In decrepita autem senectute, plurimis canalibus concretis jam , qui in juventute de flore aetatis pervii fuerant vide Commentaria F. 3. 11'. 4.) , nimium invalis robur adest, & callositas , per quam resistunt suae dilatationi; unde tandem
cor non amplius valet evacuare contentum suis cavis sanguinem, adeoque obruitur,
3e quiescit. Videantur illa, quae in Commentariis F. in8. de inevitabili mortis ne-eessitate ab hac causa dicta fuerunt. Mirabilem casum, qui modo dicta confirmat, habet Tu ius sa): Seni fatuo, diutissime debili, fatiscebant eo usque des a ὶ Observat. Med. Lib. III. cap. 46. pag. a.
707쪽
languidum cor, & esscelus partium calor, ut a minima corporis ossensa sequeretur protinus Gangraena. Si enim vel natibus insideret, vel cubito incumberet, vel catacem pavimento imponeret, vel scapulam in parietem inclinaret, ilico a gangraena obsidebatur non minus pars premens, quam pressa. Brevi serpens matum occarabat universum sere corpus, sic ut omnia jam emortua forent, antequam Vere em reretur miserrimum hoc lascivientis mortis ludibrium. Similem fere casum in foemina nonagenaria vidi, cui ante mortem non tantum extrema Gangraenosa fiebant,
verum & gena, cui dormiens incubuerat, simili labe corripiebatur. Tam debiles enim videntur fuille in his aegris cordis vires. ut externa compressione, quamlumvis haec levis fuerit, complicata vasa explicare non potuerint. Sed & aliam incurabilis Gangraenae causam Historia Medica docet , quando nempe arteriae, quamvis cordis vires integrae fatis fuerint', sic obriguerunt, osseae quandoque factae, ut nec cedere possint sanguini cordis vi impulio , neque se contrahere. Nobili viro sexaginta 1 eptem annos nato , qui optima sanitate v luerat toto vitae decursu, oriebatur Gangraena in digito pedis, quae sensen adscendens cruris dimidium jam occupabat. Cum caeteroquin vires constarent, &pulsus satis fortis & aequabilis esset, certae morti, quae sic gradatim corpus d pasceret, incertum auxilium praeposuit animosus senex, crusque gangraenosum sibi amputari voluit. Exstirpatione facta, duae tresve unciae sanguinis ex musculari carne resecta exiverunt: Ubi autem laxabatur tornatilis ligatura, quae arteriam lata popliteam compresserat, mirabatur peritissimus Chirurgus , qui operationem lac rat, ne guttam quidem sanguinis exire : Arterio si autem trunci extremum duruin& calloium esse apparuit. Quatriduo autem post exstirpationem peractam periit
ager. Dum examinabatur crus abscissum , patebat, truncos arteriosos majores
pro maxima parte olleos factos fulisse, & in quibutiam locis adeo contractos, ut vix fetam admitterent suis cavis. Unde satis patuit Gangraenae hujus causa sa). Cum ergo seniles tales Gangraenae sere semper immedicabili vitio vasorum ortum debeant, vel cordis debilitati non facile corrigendae , patet satis, nec leparationem corrupti hic exspectari posse per suppurationem , neque profuturam exstirpationem. Nihil ergo superest, quam ut pars affecta sale, aceto, vino, ruta, scordio & similibus condiatur, Zc ab omni putredine praeservetur ; simulque bono victu & cardiacis vires vitales augeantur, quantum fieri potest. Hac methodo Celeberrimus Boerba ius in Senatorio hujus urbis viro per sex integros menses stigma gangraenosum, in pollice pedis natum , continuit, ne proserperet. Cum autem, convocato Medicorum consilio , plurium suffragiis concluderetur , te tantam esse separationem illius mortui a vivis partibus per suppurationem , & hunc in finem Cataplasmata maturantia applicarentur, tridui spatio Gangraena jam ad
femur usque ascendit, & paulo post placide exspiravit aeger.
Quare autem contuliones ingentes, vel alias laesiones insignes magnorum ne vorum, gangliorum, spinae dorsi aut medullae spinalis, sequatur Gangraena, ex-,licatum fuit in Commentariis F. I 62. aὶ Plutosoph. Transact. n'. 3εν. pag. 116 Λbridg. Ton . VII. pag. fru
708쪽
Praeter hactenus recensitas Gangraenae causas , adhuc aliae quaedam occurrunt , quae ad priores clalles reduci non poterant. Dantur enina in rerum natura talia , quae corpori humano applicata mortem partis , imo & totius , cito & certo faciunt, licet modus physicus, quo hoc faciant, hactenus lateat. Cum enim in qualitatibus sensibili ons venenorum saepe nihil occurrat, cui tanta efficacia adscribi polset, tota substantia nocere , & occulta qualitate haec agere Galsus, Scpost illum Scholae lixerunt. Recentiores Philosophi , quibus rerum causas ignorare turpissimum videbatur, exploserunt qualitates illas occultas , & riserunt V terum simplicitatem, qui candide ignorantiam confessi efectus illos mirabantur , quorum causas minime intelligerent. Verum potiori jure subtilissimos Philosophos, de veneno Viperarum disputantes , risit Magni Hetruriae, Ducis venator vide Commentaria 3. is s. , dum illorum ratiunculas convelleret, epota non tantum bile viperae, verum etiam iratissimae & maximae viperae saliva , spunia, Scvenenato succo pone dentes in loculis peculiaribns collecto, vino dilutis & haustis. Licet enim in vulnere noceant venena quaedam , impune tamen fame deglutiuntur. Unde Psyllis, qui sugendo curabant venenata vulnera, non tribuit GLμι a j scientiam praecipuam , sed audaciam ulu ipse confirmatam. Adeoque coi clusit : Ergo quisquis , exemplum VIlli secutas , ig vulnus exusserit, ct i e tutus erit, ct tutum hominem praestabιt. Blud interea ante debebit attendere , ne quod in gingivis . palatove, aliave parte oris ulcus habeat. Vidimus in s. 13. in morbis aliquando nasci aliquid. quod naturae humanae adeo adversum est, ut partem corporis, versus quam deponitur, ilico faciat emori. Dictum fuit ibiwem, contagium vati olosum paucorum dierum spatio sic corrumpere polis omnia in sanissimo etiam juvene . ut tabo gangraenoso totum corpus diffluat. Sed praeter haec observationes Melicae docuerunt, venenatorum animalium morsu etiam levissimo, Gangraenam & Sphacetum nasci posse. Dum per Libyae desieria exercitum duceret Cato, ubi ingens venenatissimorum animalium copia erat, occurr bat & exiguus serpens Sem dictus, qui miserum militem parvo tantum Vuli laeserat in crure . atque statim
- ------- Plaga proxima circum
Fugit rapta cutis, Pallentiaque ossa retexit. Iamque sinu laxo nudum est sine corpore vulnus, Membra natant sanie , sura fluxere. sine ullo Tegmine poples eraι : femorum quoque musculus omnis
Linqώiixr, ct nigra distillant inguina tabe. se. Sic sens m ascendendo abdomen, pectus, & contenta his viscera diffluebant; imo& ipsa ossa consumta fuit Ge canit Pocta b), & quidem satis subito :
709쪽
Quidquid homo est, aperit pestis, naιura prosna Morte patet, manant humeri , fortesque Iacerti Colla , caputque fluunt. Calido non oc us Austro Nix reseiata cadit , nec solem cera squetur.
Parea loquor, corpus sanie stillasse penustam, Hae ct flamma potest , sed quis rogus abstulit ossa pHae quoque discedunt, putresque secata medullas Nulla manere sinunt rapidi vestigia fati. Cyniphias inter pestes tibi palma nocendi est rEripiunt omnes animam, tu sola cadaver. Forte Poetae fides parum suspecta videretur nonnullis, cum solita licentia ut potuisset in horrendis illis malis enarrandis , quae morsum huius serpentis sequuntur: sed in Commentariis g. io s. casus mirus habetur , qui huc fatis accedit. S nissimam enim puellam velienatissimus serpens momorderat, unde brevi moriebatur : dumque cadaver paucis tantum post mortem horis auferre volebant, tabefactae iam ab ossibus lecedebant carnes. Latet saepe deleteria talis facultas in quibusdam rebus , de quibus nullus cogitasset unquam , nisi frequentes casus docui illant, inesse his talem malignitatem. Sic observatum suit in Gallii, secales grana simprimis illa quae Martio mense terrae tradi solenti solo humicio & frigid sata , si pluviae copiosae sue int, pro magna parte in spicas surgere degeneres omnino, quae & nigrae erant, & a soliata figura recedentes galli gallinacei calcaria non inepte referebant. Dumque a nonae penuria non mundarent satis secalen ab hoc vitio pauperes, plurimi Ga graena sicca, nigra , & livida corripiebantur, quae a digitis pedum incipiens sei sim ascendebat: in magno satis lilium aegrorum numero tantum unus fuit, cui gangraena in manu inciperet. . Quod maxime mirum videbatur, soli viri hae ga graena afficiebantur , mulieres nullae , nisi huic inde quaedam iuniores puellae. Dum Rallinis dabantur vitiosa haec secales grana, maluerunt integro triduo inediam Pati, quam haec sumere: quibusdam autem fraude ingesta haec grana troia videban-ota nocere ca). Mirabilis haec observatio docuit, caluberrimum humano geneti γ mentum sic a latente causa mutari posse, ut verum fiat venenum.
16. AN GRAE NAE futurae signa sunt causae ejus et 1. i 3. 424. 4α yci praecognitae.
De his omnibus , numeris hic citatis, dictum fuit: Agendum nunc de illis signis , quibus praesens Gangraena cognoscitur, & distinguitur ab inflammatione, quae illam saepe praecedit; & ix sphacelo, qui gangraenam aliquando sequitata
710쪽
, 41 G A N G R AE N A. σν3g. i T. A T vero praesentis haec: I. phaenomena inflammationis anc subito ablata sine correctione causae s conser 382. 383. 3 8 I. cum Α 21. 623. 24 4t . . a. senius hebes. 3. color pallidior, cinereus, fuscus, lividus, niger. mollities , flaccidias, ad tactus vestigia non resurgens. y. pustulae ichore lympharico subflavo , vel rubello plenae in loco inflammato. 6. ubi a nigore, pruritus & punctura ingens, una cum rubore intenso , quem brevi nigritudo motati fera sequitur . v Si bene intellecta fuerint illa, quae dicta sunt de causis praecedentibus, nati ra , & loco gangraenae , facile distinguetur, an Gangraena a asit nec ne , sequentu Bus signis.
i. Phaenomena inflammationis oriebantur a vi vitae urgente sanguinem in vasa o structa majori celeritate, uti dictum fuit F. 38 i. omnia autem illa ,. 381. & sequentibus enumerata fuerunt. Si ergo haec phaenomena increverint omni momento , dein subito desinant, novimus , non cessasse haec mala ob causae correcti
nem, id est resolutionem concreti inflammatorii: quia haec nunquam fit , nisimitia fuerint omnia inflammationis symptomata c vide L 3 86. . Neque poterit
tunc adesse suppa tio , quia per hanc inflammationis phaenomena non abolei tur , sed sensini O,on subito, mutamur dc mitescunt : multo minus ad hae sci xtilis exspectari poterit, in quo omnia adhuc lentiori gradu mutam . Superest ergo tantum ille exitus inflammationis, quo in Gangraenam , id est mortem patiatis , tendit. Quare autem tunc celsent symptomata , quae inflammationem comutant ut , explicatum fuit in Commentariis f. 388. Ubi inflammatio corporis par tem externam occupat, sensibus mutatio coloris & reliqua signa gangraenae, ex inflammatione natae , percipi possunt. Si vero interiora corporis simile malum o Cupaverit, caloris , doloris , febris subita ablatio idem dlicet. 1. Locus inflammatus antea dolentissimus erat, ob distractas fibras nervosas per tunicas vasorum distentorum dispersas: cum ergo causa distendens, vitalis nempe humorum influxus per vasa, cesset, aberit 3c dolor i vel saltem quam plurimum minuetur. Accidit enim aliquando, panniculo adiposo jam per Gangraenam corrupto, cutim tamen nondum emortuam esse. unde aliquis sensus si pererit; uti etiam in partibus panniculo adiposo suppositis ; quae tunc , interpolito hoc mortuo & insensili, corporum externorum actionem obtusiose sensu pe cipiunt. 3. Demonstratum fuit in Commentariis F. 3εχ. n'. r. 2. & s. lacum inflammatum rubere , & cutim prae summa tensione splendere. Simul ae vero omnisi humorum motus per partem inflammatam tollitur , incipit deficere floridus ille ruber color , pallor dein nascitur, quem color cinereus , fuscus &c. excipit ;sic ut, pro vario colore partis allectae , varius sic corruptelae gradus; eo pejor semper. quo magis a pallore in mortiferam nigredinem vergat. Pulcherrime ha, Gangraenae praesentis notas recensuit Galenus a j, dum in maximis inflammatio nibus , vehementer obstructis valorum orificiis , & Omnibus meatibus naturali is a De Tumor. praeter naturam cap. 8: Charier. Tora. VII. pag. 3II.