Gerardi Van Swieten,... Commentaria in Hermanni Boerhaave Aphorismos de cognoscendis et curandis morbis..

발행: 1746년

분량: 904페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

831쪽

datam suit, quod venis undique exporrectis Cancri animalis figuram utcumque referret, uti dictum fuit in Con Pentariis 91. Durus enim ille tumor, integumentis adhuc coercitus. mole tamen auctus, vicinas venas comprimit, quae hinc a sanguine difficilius transeunte distentae turgent, dc varicosae apparent. Dumque tenui luma pars sanguinis per angustata vasa transprimitur adhuc. classius reliquum aggestum nigrum fere colorem habet. Observatur autem se per . cutis a quocumque tumore distentae venas augeri plurimum. Sic in hydropicis . 3c in gravidis mulieribus abdominis distenti cutis vaticosas & amplimmas venas habet. Cum autem venae illae varicosae a tumore subtus Lilia tendente utcumque complanentur, adhuc majores apparent, quam si teretem suam figuram retinerent. Nodosa vero apparent venae, quia praerupta & se bra cancri superficies in quibusdam locis magis, in aliis vero minus illas comprimit. Ob atrum autem illum venarum colorem Veteres Medici melancholicum humorem hic aggestum culpabant: sed ex modo dictis facile patet, ut de hoc fiat. His signis occultus cancer, in partibus corporis externis haerens, fatis e gnosci poterit; ubi autem in interioribus delitescit. difficilius hoc scitur. Scit rhi praegressi signa, calor & dolor in illis locis, in quibus antea inertis in tum ponderis sensus percipiebatur, lucem in obscuris his casibus dant.

Cancrum non exulceratum in mamma describens Aetius a in omnia haec fiagna enumerat dicens et Cancro itaque non ulcerato in mamma existente , tumor apparet ingens , ad tactum renitens , inaqualia instar fera savus, penitissime peratinae iter insertus , radices. longe lateque extendens, ct venis circumsitis velut ita ligatus, quas circumcirca varicosas habet. colore cineritius ad ruborem vergens, O aliquando sublividus, ct videntibus quidem mollis apparet , tangentibus autem durissimus est . ut visui hac parae non sit credendum et isolorem autem inducit. pungentem, ιate se extendentem , ut sape per consensum glandularum malignas imsammationes sub alis exciset. Pertingunt etiam dolores usque ad clavicutam cys putas.

g. 98. π T L C E R A T US noscitur ex praegressis occulto prIus cognito s 497. ὶ , si aperitur : pellis tum qua si excoriando uenudatur, & tenuis , acer , ichor , quasi transsu dando

exprimitur. Cancer ulceratus differt a non ulcerato sola integumentorum erosione. 8c post cancrum occultum sequitur, uti dictum fuit ,. y . Unde facile e gnosci poterit; supponit euim cancrum occultum praegressum , dc dein ejus aperturam. Nunquam autem simul bc semel rumpuntur integumenta . neque his ruptis collecti liquidi copia exit . ut in abscessibus maturis. sponte apertis obscivatur : verum sensim, excoriando quasi secedit cutis & epidermis, atque aliquiiu tenuis ichorosi per attenuata integumenta exprimitur; sicque per ει ta illa discerpuntur summo cum dolore , donec cancri substantia sensim per

factam aperturam exprimatur. Quomodo autem cancer exulceratus a primo initioc a Tetrabib. IV. Serm. 6. cap. 43.

832쪽

per varios auctae malignitatis gradus decurrat ad mortem usque, sequens d cebit paragraphus.

s. yy. E JUS hic progressus : vasa sana circa margines cam cri duri vi fluentis vitalis liquidi attrita, & assurgen

te tumore distracta rumpuntur, hinc putredo , tum sanies subtilis, acris , foetida , cadavero sis , ambientia rodens, vicina excedens, progrellus in ambitum, dc in profundum ad partes vicinas emit. tendo undique radices malignas, quibus tenet fortiter, labia tumida, retorrida, horrenda, dolor intolerabilis , urens, pungens, rodens, color cineritius, lividus, niger, cancri occulti ad glandulas commu nicantes , haemorrhagiae, convulsiones, febris lenta, extenuatio

totius, Α- αδε, indolentes in aure calli, lipothymiae , inde per

sis & consumtis mors.

VASA fANA. cIRCA MARGINEs CANCRr &c. Dictum fuit 49 . tumoris augmentum una cum summa duritie scirrhi cancrescentis signum .elle. Vasa erso sana ad margines cancri, imo circa totam ejus superficiem ,

atteruntur: iciem accidit de illis vasis, quae per ipsam cancri substantiam dis persa vitalibus liquidis adhuc pervia mani erunt; nam dc illa , undique compressa

a duro cancroso tumore, cui inhaerent, illi continuo affricantur. Inflammatici&, quae illam comitatur, major humorum per vasa circumductorum velocitas, omnia haec mala augent. A continuo autem hoc attritu vasa rumpuntur, dc

humores contentos inundunt, qui putrescunt brevi. Nulla autem hic suppurationis benignae spes est , per quam mortuum illud dc corruetum a partibus vivis separetur. Patebit hoc , si considerentur illa , quae in phlegmone in sudipurationem abeunte fiunt, & comparentur cum scirrhi, & cancri inde nati,

indole. In abscessu enim ultima vasorum arteriosorum extrema tenerrima, tu

quido coagulato non resolvendo in farcta, impetu arterioli liquidi a tergo impulsi solvuntur a cohaesione , dc abscinduntur quasi : patula, nis extremis o ltructis separatis, vasorum oscula liquores sanos affundunt, de miscent in loco clauso calido , & paucorum dierum spatio haec simul mutantur in blandum pus, quod sponte rupto, vel pertuso hoc loco, evacuatur. Vincente sic naiatura, uti optime dixit Galenus sa), pus nascitur svide Commentaria M. 38 .dc 11. dc ex sua indole putrescens humor ad talem alterationem deducitur. Extrema enim illa vasorum , una cum obstruente liquido immeabili, humoribus sanis assu sis absorbentur quasi, dc solvuntur in homogeneuna pus. Sed in scirrho coagulatum liquidum per annos saepe manet, antequam in cancrum degeneret, simulque in talibus locis haeret, in quae liquidi arteriosi moti es ficacia vix agere poterit: in glandularum nempe cavis , vel intricatissima fabri ea ranislorum, a fanguine arterioso allato singularem humorem secernentium. Rebellis ergo cancri materia , dc vitalium humorum debilis , vel nulla fere, in hane evicacia, nunquam talubrem materiae morbosae concoctionem sperara

a De Febribus Lib. I. cap. 7. Charier. Tom. VII. pag. II 6.

833쪽

sinunt ; unde maligna tantum putredo erit exspectanda. Pulcherrime monum rat Galenus a j, putredinem duplici de causa nasci: vel ob facultatem coi coctricem debilem, quae nullam in melius mutationem putrescentis perficere posset, vel ob summam malignitatem humoris, qui a valida etiam facultate superari nequit: Utraque autem haec in cancro concurrunt: vitalis enim liqui

di , a quo concoctrix illa facultas Galeni pendet, efficacia nulla hic est , vel exigua admodum : malignitas materiae, debili hac facultate sit perandae, summa. est. Fallaci ergo spe mileros aegros deludunt, qui cancri materiam suppurantiabus solvi polle, & in pus reduci, quantumvis etiam jactatis arca uis, contendunt. Sed an non pollet totus Cancer emori, & dein , uti in gangraena Msphacelo fit, sponte separari a partibus vivis per suppurationem in omni ambitu

natam 3 Felix certe foret, i& genus humanum demereretur quam maxime, qui

hoc efficere posseti Licet autem sola haae spes sed quam levisὶ aliquam possibilitatis umbram habeat, satis tamen patet, summas hic occurrere dissicultates Non enim totus Caneer mortuus est , sed vitalibus humoribus pervia vasa , Scnervi vivi in medio hoc mortuo Sc corrupto haerent: docent hoc dolor ace rimus , ω continuus copio e saniel e stluxus. In gangraena autem dc sphaceto mo suae omnino partes nullum dolorem excitant. licet ferro vel igne destruantur, de . in siccissimas crustas abeunt4 uti in horum malorum historia patuit. I a Cai

cro ergo mortuum dc corruptum, vitalibus adhuc vasis & nervis intercurrentutibus Gonatum , diras illas calamitates , mox enumerandas , essicit. Neque unquam superabile videtur hoc malum , nisi mortuum illud tolli posset , vel viva vasa interposita , absque propagatione mali ad vicina loca , mori: tunc enim, omni vitali influxu & effluxu per partem abolito'. gangraena vel spha..celus nasceretur loco Cancri; & periret quidem pars a flecta , sed impediri pocset tamen mali progressus, & separari corruptum a vivis. In minimis Caneris, summis rodentibus, vel & vivo igne ., simul & semel destructis. aliquando

successit talis cura: sic parvo, sed maligno. tumore in naso externo labora tem Verbi Divini Ministrum curavit Celeberrimus Boerhaaditas, dum acerrimo vittioli oleo eroderet totum simul & semel. Sic enim fit crusta mortua, quae, si totum Cancrum comprehendat, postea a vivis partibus & sanis benigna sup- puratione poterit secedese. Pulcherrime hunc erodentium medicamentorum usummotavit Celsius s quem locum allegavi plia occasione in Commentariis b. 46r. dicens: Sequitur enim sub medicamentis eradenιibus crusta , qua , undique a vivas carne didae a, trahit fecum , quidquid corruptum erat; pursque jam sintv curarimis implentibus. Verum impossibile est, majores cancros momentanea acti ne acerrimi etiam corrodentis , vel ipso vivo igne sic destruere. ut omnino in

escharam mortuam converterentur. Quidquid autem canc in si, nondum mortui,sib tali .crusta reconditur, licet minimum fuerit, indomabili feritate iacet postea. Unde parum ab hac merhodo sperandum videtur, nisi in Cauctis minor bus , qui tamen & tunc ferro tutius exstirpari poterunt. An autem unquam cognita fuerint remedia, quae depascentem Cancri putredinem cohibere valent. illumque a vivis & sanis partibus separare , quis dixerit Z Legitur apud Heria

834쪽

43 9. CANCER. ti

sella tentatam a Medicis AEgyptiis, celebris sanaverit Alossam Cyri filiam , Da-' xii uxorem, cui in mamilla ortum ulcus co μὰ ὶ , deinde diruptum porro se PQbat ; quod pudibunda celaverat , quamdiu parvum erat; cum autem male in haberet, Democedi revelavit. Nulla autem fit in hac curatione sectionis vel ustiolus mentio. Narrat Helmontius a , quod vir quidam in tractu Juliacensi Cancrum unumquemque sanabat, insperso pulvere indolente , atque tum d rirum Emplastro incarnante solidabat. Additque, artem hanc cum illo sepultam eiIe. Quidquid sit de harum historiarum veritate, saltem quantum novi, hodie

tale remedium ignoratur. TUM SANIES SUBTIOs, Ac Ris, par in A &c. Mortua illa Cancri exulcerati massa, aeris accessu , calore partium ambientium vivarum , brevi in horrendam putredinem convertitur, & in olidissimum tabum diffluit. V sa autem vitalia , per Cancri substantiam dispersa, nova liquida adferunt, qua brevissime corrumpuntur, dum putrida haec loca alluunt. Nervi vivi dc dolentissimi, acri hoc tabo irritati continuo, majorem copiam tenuis & acris seri huc versus forte derivari faciunt. Constitit enim ex illis , quae dicta sunt in

Commentariis j. 363. nervos tensos , tendines, membranas nervosas a levi

iam punctura laesas , pessima producere symptomata, & imprimis ingentem

saepe haec mala comitari evacuationem acris & tenuis seri. Admodum ergo Probabile est , de hanc causim concurrere in Cancto exulcerato, dum ingens saepe copia tenuis liquidi exit. Videtur autem liquidum, ad Canc pum delatum. ipio in loco desenerare, & malignam a fleo indolem acquirere , quamvis antea mite fuerit. Vigi enim . in sanissima caeteroquin foemina Cancrum exulceratum tacerrimum talem tabum stillare , qui ergo non praeexstiterat in sanguine, sed in loco affecto genitus fuerat. Unde non statim in Cancro exulcerato acerruma 4alis sanies exit, sed sensim crescit ejus malignitas, quotidie aucta putredine. Videmus autem & in aliis morbis , fluida in quibusdam locis corporis haerentia, de ab humorum sanorum indole degenerantia, in suam naturam corrumpere allata liquida. Dum post exstirpationem mammae v. g. ingens plaga mansit , toties doluerunt Medici & Chirurgi, humoribus copia ingenti huc allitis, & in bonum pus conversis, totum corpus exhauriri, & vero marasmo ex

siccari. Ubi in fistulosi ulceris cavo degenerans a bono pure liquor stabulatur. nunquam album & aequale pus ibi colligitur, sed ichor vel sanies. Ubi ab osse

carioso v. g. fistulosum ulcus nascitur, pejor erit actuc collem in ejus cavo Iiquidi indoles. Ex quibus omnibus vi8etur patere, cancrosam massam Puer factam assiuentes humores , quamvis optimi fuerint, in similem malignitatem convertere. Videtur in hac opinione fuisse Helmon ius bὶ dum dixit : Saniesct pus non sunt ulceris aut partis exerementa, ut neque digestionis naturalis: f dsunt producta feminum sive radicum ulceris O c. Dum in ulcere habitat Proprius cor- . mptor, qui cruorem alimentarium vitiat, antequam digeriis aptus ste. Sanies aergo or pus non sunt excrementa ulceris, sed moducta coram is e suntque cruoris

innoxiam materiam depravati indicia in signa , producta , effectui, sive fructus. Pluribus deinde hanc sententiam deducit, de argumentis firmat: modo alleg

835쪽

ta satis evincunt, quod fuerit in illa opinione, sanos humores ad ulcus allactos degenerare in iunilem malignitatem , ac in fundo dc labiis ulceris haeret.

Saniem autem illam , ex Cancro ulcerato manantem , horrendam acrimoniam

acquirere posse, constat certissimis observatis. Vidi lintea loco cancroso appli cata , sanie hac madentia , penitus exesa aeque , ac si aqua forti tacta suillent. Merito hinc dixit Aletius aὶ : At vero ulceratus Cancer asduo erodit , ct ad pra- fundum perfodit, neesisti potes , ct saniem emittit omni ferarum veneno deteriorem .

copia Ur odore abominabileχα. Non mirum ergo, si acerrimum illud virus erolat& depascatur omnia. Non sine horrore recordor, me vidit te Cancrum mamae. exulceratum ad axillas usque omnia exessisse , donec , erosis vasis majoribus , profusa Haemorrhagia subito moreretur aegra. Quatuor mensium spatio exulceratum Cancrum totam mammam & vicina omnia ad sternum & axillas usque erosit se testatur Hildanus b . A cancroso tumore ventriculum erosum invenit i ramine pugnum aequante Sta ara van der Imelen te in. Lobus hepatis ventriculo incumbens, & vicinum diaphragma pariter exesa erant. A Pancreate cancros diaphragma perforatum , spinam dorsi erosam , renes omnino corruptos & putridos fuille . legitur id . Plurimi similes casus apud observatores occurrunt. PROGRESSUS 1N AM ni Tu M ET iN PROFUNDUM, &c. Si Cancer exulceratus ab acerrima hac sanie eroderetur ad viva usque, atque proprio tabo sic consumeretur , aliqua adhuc salutis spes astulgeret post tot calamulates ; verum horrendum hoc malum vicina omnia in similem malignitatem comvertit , primo illa indurans, ac deinde vera propagatione mali erolens. Hoc a tem non tantum fit in ambitu , verum etiam pellibus suiε ruptis in profundum se demergit, hicque ratione malignas radices emittere dicitur, quibus vicinisata

haeret fortissime. Undique enim induratae tales Cancri ulcerari propagines s lent dii pergi, quarum minimum quid , post exstirpationem Cancri relictum , breis vi repullulat, & aeque ferox malum renasci facit. LABIA TUMIDA, RETORRIDA, MORRENDA . Dum scirrhus incipit in Cancrum mutari, summa durities observatur , & tumoris augmentum vidσε. 497.): simulac autem exesis integumentis in apice illo eminente , qui in sci rho maligno jam solet adesse, datur via , undique pressa Cancri substantia Ieraperturam factam expanditur , circa labia ejusdem retorquetur , & in fungotam molem excrescens, lividi, & aliquando fere nigri coloris , horrenda illa Cancri

exulcerati labia constituit. DOLOR INTOLERABILI s, URENS, PUNGENS, RUDENS. C

tis enim adhuc integra a turgente massa cancrosa sensim discerpitur, unde a distractis lenta hae dilaceratione nervis culaneis dolor summus, & diuturnus in men. Praeterea nervi per Cancri substantiam dispersi vivi manent, & omni m mento ab acerrima sanie eroduntur , quae & per vicina loca depluens omnia deis pascitur. A continua rugo distractione & lenta erosione ingens dolor miseros aegros . cruciat, absque ullaiare intermissione. Patet igitur, quantum Cancer saevitie ga

gramam S sphacetum superet, cum in e is malis , perfecta morte destructis omnibus , nullus adsit dolor.

836쪽

s. 499. CANCER. 81'

COLOR CINE UITI Us, Livinus, Nisi E . Quando sanissimi etiam animalis mactati carnes in acre calido suspenduntur , ruber color brevi in pali, dum & cineritium mutatur, deinde incipiente putredine livescunt, tandemque nigrescunt, dum in tabum putrefactum resolvuntur. Eadem colorum mutatio in gangraena & sphacelo affectis partibus humani corporis observatur. Cum ergo in Cancro ulcerato maxima ejus pars mortua sit, & a calore partium vicinarum , &libero aeris accestu, putrescat, patet facile, quare sic color mutetur pro vario Corruptelae gradu. Unde & color cinereus minus malus est , pejor livisus ; niger

autem pessimus , quia summam putredinem ad ella fgnificat.

CANCRI occυLTi AD GLANDULAS COMMUNICANTES.

Constat observatis Medicis , dum glandulae in quadam corporis parte morbos e factae sunt, alias etiam in dissitis saepe locis assici. Sic in Scirthi historia dictum fuit, dum strophulosae sunt colli glandulae , plerumque etiam mesenterii glandulas simili malo assici; unde merito communicantes glandulae hae dicuntur. In scirrhis vetustis , & imprimis in Cancro mammarum , fere semper glandulae subaxillarestiad iratae tument, & in Cancros occultos dogenerant.

HAEMORRHAGIAE. Quando nempe vasa sanguinea, per ipsam Cancri

substantiam decurrentia, solvuntur, vel ubi a depascente vicinas partes malo insignes trunci arterios eroduntur ; uti in Cancris mammarum toties obsiervatum fuit, arteriam iptam axillarem , vel insigniores ejus ramos erosos, lethalem brevi

fecille haemorrhasam. Dissicillime autem compesci poterit talis sensuinis em Xus I a compremone enim , vel & liquoribus stiplicis acrioribus , pessime irritari solet Cancer. Neque Tolum a magnis vasis vicinis erosis valida haemorrhagia nascitur , verum etiam dispersi per ipsam Cancri substantiam vasa saepe adeo dii tantur , ut ab illorum etiam solutione ingens periculum immineat , licet in sanitate eadem haec vasa satis exilia laeti. In horrendo illo Cancro oculi, cujus , ex Hildani observationibus, in Commentariis 3. 49 s. mentio facta fuit, ruptis vasis dilatatis , bidui spatio septuaginta unciae sanguinis effluxerunt; licetque ex tanta sanguinis jactura aeger admodum debilis foret, sequenti tamen die, soluta fascia, qua tegebatur malum, majori adhuc quam antea impetu fansuis erupit. Accidit aliquando in effoetis mulieribus, postquam omnia signa scirrhi uteri praegressa fuerint, ut dolor fixus continuus pubem , hypogastrium , lumbos occ per , & saniosius ichor ex pudendis exeat : solet tunc saepe immanis haemorrh gia uterina sequi , unde admodum debiles factae pro tempore levamen sentiunt,

donec restauratis viribus redeant omnia eadem mala. Viae tur tunc cancrosa talis diathesis circa uterum haerere, quae dilatata vase erodit.

CON VULSIONES. Quae vel nimiam evacuationem cruoris praegressam sequi solent; vel a nervis irritatis & dolore intolerabili nascuntur. Viae S.

FEBRIS LENTA. Ob vigilias perpetuas. Si acrem dolorem toleratum. Praeterea sanies illa acris putrida , Cancri superficiem semper alluens , venulis erosis se insinuat, totumque languinem putricia labe corrumpit: unde & postea I. 1 86. e. inter febris causas singula: es Cancer recensebitur. Si enim blandum rus , in abscessu clauso nimis diu retentum , venas ingressum, Omnia adeo turisb re possit s vide f. os. ), quanto magis hoc fiet a tabo cancroso reserpto.

EXTENUATIO et orius. Quantum dolor diu toleratus , & anim

837쪽

curae corpus extenuare possint, docerit observationes quotidianae. Cum ergo tales aegri continuis torqueantur doloribus, & pessima omnia praevideant, non mirum est, illos contabescere. Praeterea ingens copia liquidi de corpore subducitur . dum aetem illam saniem cantinuo fundit Cancer exalceratus; interimque hectic1 febricula, & vigiliae protractae corpus depascuntur ; limulque functiones illae, quae restautandis perditis inserviunt, parando ex ingestis bonos . humores, depravantur.

A-μος, INDOLENTES. IN A I CALLI. . Intolerabilem foetorem Cancer ulceratus spargere solet , sic ut adstantes ferre nequeant. Interim coguntur miseri ae ri noctes dic 'ne illum pati, unde tamen omnis olfactus perit. Inter Cancri syraptamata etiam haec recentuli Hippocratcs αὶ dicens : I aeque tota est pore μι enuata I.nt, utres sicca ct obducta , neque elevantur ; Diriιus est imminatus, .cr nihil odorantur: in aaribus dolor quidem nullus , sed interdum callus innastitior. Olfactum ablatum in Cancro laborantibus observavi saepius : indolentes autem in aure callos nondum mihi videre contigit. An forte sunt incipientes scit rhi folliculorum , quin in meatu auditorio haerent λLIPOT HYMIAE &e. Vel ab haemorrhagia, aut doloribus, vigiliis, s bre , consumtis viribus. Tandemque , post sumrnas miserias diu toleratas, toties optata inter diros illos cruciatus mors omnibus his malis finem imponit. Ex omnibus illis, quae modo dicta fuerunt , patet, quam deplorabile malum. Cancer sit, si tolli nequeat; uti etiam quam horrendi sint ejus est ectus, si ita corporis interioribus haerens indomabili rabie furat: in hoc uno tunc felices aegri. quod depastis visceribus citius moriantur ; cum per menses , imo & per annos quandoque , sensim erodantur , . si in .exterioribus haereat radicatum malum. Si mulque apparet, quanta cum cura scirrhus , infelix nascituri Cancri rudimentum, tractari deoeat; exstirpandus statim, si nulla resolutionis spes affulgeat, quantumvis etiam fallaci sua indolentia videates innoxius. .

g. 1 oo. T N Euchymiis occulti Cancri quiescentis facilis toleratio, I moti rabies yyo praedicitur..

In Prognosi ergo omnia modo enumerata mala timentur , si nempe Cancer exulceratus fuerit : Quamdiu enim adhuc occultus est, pellibus suis coercitus , tam diu tolerari potest, modo quiescat, nullisque irritetur remediis , quae motum humorum per vasa augere pollunt. in ipsa cancri substantia , vel in vicinis partibus ; tunc enim brevi fureret. Optime hoc monuit Celsus , qui de Carcin malis cura fere desperule videtur , adeoque solam coram palliativam commendat , dicens : Neque ulli unquam medicina profuit: sed adusta protinus concitata

sutit, ct increνerunt , donec occiderent. Exessa etiam, pos inductam cicatricem,tainen reverterunt, ct causam mortis attulerunt : Cum interim plerique nullam vim adhibendo , qua tollere id malum tentaent; sed imponenda tantum ιenia medicamentis, qua quasi blandiantur, quo minus ad ultimam senectiatem perveniant, non prohibes

tur b . Docuit jam Historia Medica , Cancros occultos per plures annos hae. sisse in corpore , absque notabili malo. Narrat Tu ias e in quod foemina sec

838쪽

s Ois Io I. . CANCER. 8, iotit per quinquaginta de amplius annos durum ac inaequale carcinoma : sed sine iacete aυt ulla gravi noxa . Adversa dein mariti fortuna cum affligeret iniseram se inelevit dolor & pruritus hactenus silentis mali , & adurentibus medicamentis impositis, Empyrici consilio, brcvi in Cancrum ulceratum pessimum abiici Observavit Hilianus ha) in cive Lausannensi tumorem cancrosum ovum gallinaceum magnitudine aequantem , qui circa papillam' sinistram iam per muliatos annos haeserat. Medicorum quorundam consilio Eniplastrum de mucilagiavibus , de meliloto , dc similia.applicuit, liac spe , ut paulatim emolliretur tumor. Sed brevi post horum applicationem dolor de inflammatio sequebant ut , unde haec removit, dc refrigerantibus applicatis sedavit symptomota. Deinde Letum priora adhibita fuerunt , sed simili cum effectu ; ideoque postea illis abstinuit, diuque postea superstes fuit. Unde in his casibus veritas Aphori lini

Hippocratici, in Commentariis f. 9o. n'. I. allegati, patet, quod nempe m lius sit, non curare illos, quibus occulti cancri fiunt quia curati cito p reunt , non curati vero longius tempus perduram. Cujus.asserti veritatem pluistibus exemplis probat Hildanus b J. Non autem potest exspectari Cancri occulti diuturna quies , nssi corpus aegri euchymum sit, id est , sanguis ejus, omnesque humores , standam habeam indolem, qualis in sanissimis semper adesse. solet. Si enim tu signis cacochymia

praedominetur , per quam humores a naturali indole in majorem acrimoniam degenerant , uti in scorbulo acri , atra bile confirmata , biliosa calid a temperie fit brevi Cancer occultus in ulceratum transibit, uti dictum fuit in Commentariis S. 493.

g. so1. A N CER parvus, incipiens, liber, loco apto situs

vasis magnis non ad cretus , a causa externa ortus, in iuvenili, sanoque corpore, solus in toto corpore, ilico ferro exstiris pandus , vel abscindendus est .

Licet autem ex modo dictis constherit, Cancros occultos diu tolerari ponaliquando, cum tamen etiam in scirrho , uti dictum fuit in Commentariis F. 489. aeternus metus pejoris mali maneat, longe magis hoc in Cancro ve rum erit. Adeoque pro axiomate practico haberi poterit, omnem Cancrum cxstirpandum esse , si , salvo aegro , & absque recidivae meta , fieri possit. Quamvis enim Celsus se) nunquam medicinam Cancro profuisse scripserit, innumerae tamen observationes docuerunt , illum tuto & felici cum eventu resecari saepe posse. verum, uti antea dictum fuit, obscuram & confusam Caneri descriptionem dedit; & si considerentur illa, quae in Cancri cnta jubet , facilis patet ratio , quare infeliciter cesserit ; statina enim voluit imponi debere medicamenta adurentia ; de si levatur malum, minuunturque ejus indicia , tunc curationem *rocedere posse ad scalpellum & ustionem dixit. Sed iatis apparet, hac methodo prius irritari cancrum pessime , antequam ad ejus exstirpationem procedatur. Si jam considerentur illa , quae alii Veteres Media a Observ. Chirurg, Cent. I. Observ. 8'. l bl Ibidem. g. 7 . I i ς Lib. U. eap. 17. pae. 3igr

839쪽

ei de Cances ablatione habent, evidens erit ratio, quare Dessimus eventus staqui debuerit. Sic apud AEgineiam a in legitur, quod quidam cauteriis omne vitiatum consumerent, alii totam mammam exsciniantes deinde adurerent: ad dit tamen, Galenum solam sectionem commendasse, qua totus Cancer sine ulla radice relicta exscinderetur. Aetius b) Cancri Chirurgiam Leonida tradens dicit, supra Cancrum partem mammae sanae debere incidi , & incisam cauteriis inuri, donec crusta inducta sanguinis eruptio sistatur; mox iterum debere se cati, tuncque de novo aduri, sicque alternatim secando & urendo pergendum esse , donec totus Cancer absumptus sit. Tuncque post amputationem integre peractam rursus partes omnes ad resiccationem usque debere inuri ; additque, primas inustiones fieri sistendi sanguinis causa ; postremas vero ad omnes mota hi reliquias abolendas. Scirrhos tamen sola sectione tolli posse monet: credebat enim tune nullum haemorrhagiae periculum esse, adeoqu e nec ustionem requiri. Quam periculosa autem fuerit crudelis haec Cancri curatio , satis patet i imo & in sequenti Capitulo habetur, quod convulsiones metuendae e sent illo etiam tempore , quo ulcus repurgatur. Ubi autem sola sectione Ca cer tollitur . uti hoate fieri solet, non videtur adeo periculosa cura esse, mois do adsint sequentes conditiones. PARVUS. Ubi enim magnus Cancer est, δc operatio majus discrimen habet. & ingentis vulneris , quod tunc fieri debet, disicilis cura : saepe enim, ingenti puris copia quotidie exeunte. exhausto corpore vero marasmo contaiaheseunt ; vel a pure diutius relicto in tantae plagae superficir, & retorpto, c cochymia purulenta sanguinis fit, saepe funesta. INCIPIENS. Quo enim diutius duravit malum , eo pejor, eaeteris pariis hus, eventus; cum tunc aliquando periculum sit, ne inseriae Cancer malignas radices vicinis partibus infixerit.. LIBER. Nisi enim totus Caneer simul & semel tolli possit, minimae etiam ejus reliquiae malignius repullulabunt i si autem suppositis partibas jam accr tus fuerit, integre tolli non poterit. Quomodo autem cognoscatur, an Cancer liber sit, dictum fuit in Commentariis ,. 9o. n'. 2. LOCO AG o si Tus, V As Is MAGNIS NON AD CRETu s. Et de his in loco modo citato dictum fuit, uti Jc tertio ejusdem paragraphi numero :smulque ibidem patuit, quantum etiam in periculosissimis casibus possit Chirurgi periti dexteritas, & intrepidus animus. Parotides enim scirrholas . gla dulas lubmaxillares, & subaxillares, ingentium vasorum vicinia adeo metue das , sectione prudenti ablatas fuisse constat, & felicistini 1 cum successa. Nullum tamen dubium est, pessima metuenda esse, si Cancer magnis vasis ader verit ; tamen & in simili casu anceps remedium tentanJum videtur, modo

aliqua syes amulgeat, aegrum a diri uimo omnium malorum Cancro sic tib rati posse.

αε. Ubi enim a latente diathesi scirrhus, & ex hoc Cancer natus fuit, magnus smetus est, ne illo exstirpato, manente eadem causa , renascatur alter. Ubi autein v. g. a contusione mammae ortum duxit, recidivae periculum non a in VI. eap. s. pag. 88. I tb Tetrabib. IV. Serm. IV. cap. 4s.

840쪽

est. Cum vero ass vulneris, post exstirpationem relicti, consolidationem optuma sanitas requiratur , patec latis, quanta spes curae sit, si in juvenili & s no corpore talis operatio instituatur : Eflceta enim aetas , imprimis in foemia

me opportuna est; uti etiam atrabitaria temperies. SOLUS TOTO CORPORE. Docuerunt enim observata , ablato Ca

cro , li in alia quadam parte corporis scirilius, licet parvus. aes rid, illum brevi augeri, & in Cancrum mutari. Sollicite ergo omnia loca glandulosa corporis externi examinanda sunt, ut detegatur, an aliquid scirrhosi ibi lateat) Cum autem in Scirrhi historia constiterit , & in corporis interioribus senilia latere polle mala, pariter attendendum est a . quaedam signa doceant, internas partes scitilio vel cancro affici. Sic in illis , qui glandulas colli omnes fere scro phulosas habent , plerumque simile malum meienterii glandulas occupat. Cum

autem inter mammas & uterum mira communicatio sit, antequam ad exstirpationem cancrosae mammae procedatur , sedulo attendendum est, an circa ute

rum aliquid similis mali adelle suspicio sit. Si enim pondus insolitum circa hypogagrium lentiatur , aut dolor molestus illa loca occupet, validaeve haemor thagiae uterinae subinde redeant, aliquid saniosi acris de vagina destillet &c. ma gnus metus est , ne post mammae exstirpationem, quamvis felicissime peractam,

in utero pejus adhuc malum recrudescat. .

g. sol. TI MOLLIENTIA, emplastica, suppurantia, acria,

, excoriantia vesicatoria , caustica, et applicata converistunt in C incrum ulceratum , ergo Viranda.

Funesti toties eventus , post similium applicationem , docuerunt satis , nun ruam his sanari Cancrum, sed irritari tantum. Unde omnes prudentes Me ici & Chirurgi unanimi consensu prohibent similium usum. Sola enim Cancri medela est exstirpatio. Omnia emollientia , emplastica , suppurantia, movent indomabilem Cancri materiam, & ad pessimam putredinem disponunt; nui quam autem ad suppurationem deducere poterunt. Acria, excoriantia , vesic toria , caustica actualia & potentialia, Cancri tecti intepumenta solvunt, illum que brevi apertum, de pessime ulceratum, reddunt. Videantur illa, quae de si milium remediorum noxa dicta fuerunt in Commentariis 3. 49o. n'. 3. & f. 91. Unicum adduxisse exemplum ex Paraeo sa) sufficiat', quo modo dicta confirmantur. Nobilis virgo, ex comitatu Reginae matris, tumorem nucis magnit dine in mamma sinistra gerebat, cujus maligna indoles ex doloribus lancina n. tibus satis apparebat. Paraeus curam palliativam solam convenire iudicavit, a sentiente expertissimo Medico , qui in consilium vocatus fuerat. Post bimestre spatium , manente eodem morbi statu, morosior aegra alium Medicum consuluit, qui integram curam promisit audax , licet monitus esset, ab aliis incurabile illa lud malum haberi. Applicuit tumori calida & emollientia ; unde brevi imma niter augebatur tumor mamimae, una cum dolore acerrimo dc validissima imsa Iarte VII. Chap. 3I. Pag. IS L.

SEARCH

MENU NAVIGATION