장음표시 사용
91쪽
,. MORBI SPONTANEI EX ACIDO HUMORE. g. co.
Hombergius se ex variorum animalium sanguine, imo & ex ipso sanguine hum no , acidum eduxisse destillando affrmat; &, quod mirum videtur, inde produxit liquorem , in quo & alcati & acidum simul aderant separatim haerentia , nec concreta in talem neutrum. a )Ex viperis, limacibus, muscis, formicis, acidum destillando eduxit idem Hom- bergius 8, phosphorus urinae acidum acre habet. b Illud deinde Lemery confirmavit se in t imo salibus volatilibus animalium, destillatione inde eductis , acidum adhuc adhaerere voluit. d JAcidum autem ex animalium partibus facile educi asserit, si prius macerentur, ut volatilis sal pro magna Parte abeat; si addatur sal alcati fixus acida trahens, ac impediens , ne una cum sale volatili eleventur; si in initio adhibeatur ignis modicus , ut volatilissima prius eleventur; si postea valido igne torqueantur , ut exprimarur acidum terrestri parti adhaerens &c. c e
Liquidorum humanorum sales nulla arte mutati ad salis ammoniaci naturam a
cedunt proxime: sed ex acido fixante & volatili alcatino sale simul unitis videtur constare sal ammoniacus : hinc & tale quid in salibus humanis forte obtinet: hine
expulso sale volatili, non mirum foret, in residuo haerere acidum, antea unitum cum sale volatili. Sed essicacia vasorum & viscerum in corpore humano sales illi nascuntur. An ergo bina illa principia constituentia aliquando seorsim fluxerunt in humoribus nostris, unita postea ὶ An acida ingesta per vim nostri corporis mutantur lic , ut suam naturam amittant penitus 3 An vero, non deposita sua natura, cum alcatino volatili concrescunt in salis ammoniaci quali speciem interim sanguis hominis sani, & urina, nullam notam acidi praesentis exhibent. Saltem hoc certo constat, plurima vegetabilia , & inter illa imprimis sarinosa , cerealia, legumina, uti & horaeos fere omnes fructus, in calore tali qualem habet co pus nostrum, acquirere acidam acrimoniam, Vel in glutinosum pingue mutari ; eademvem, ingesta robusto sano corpori, per vim vaserum 8c viscerum, & Iiquidotum ii manorum miscelam, sic immutari , ut deposita sua indole in nostram convertantur naturam: dum vero a quacumque causa dzbile factum corpus minus assimilare valet ingesta, tunc suam sequuntur indolem , & in spontaneam degenerant corruptelam. Acidi ergo in corpore humano origo videtur deberi ingestis non satis mutatis per corporis vires. Peregrinum ergo corpori acidum est : nullus enim humor, vere anumalis dicendus, unquam sua lponte acescit.
Omnia jam vegetabilia, sive fermentata sive non, quae sibi relicta acescunt, ineorpore debili possent & in acidum mutari: sarinosa autem illa omnia cum aqualentescunt prius, & glutinosas pastas formant; postea autem acida fiunt, ubi fer
mentatio tenacitatem illam glutinosam attenuavit.
Acidum autem ex ingestis sic in corpore natum vel mite & excoctum est, ut acies plerique horaeorum fructuum maturorum succi, ut in ribesiis &c. & in fermentatio ne paratis acidis; vel simul junctum habet austerum acerbum, ut immaturi fructus ,& acida quaedam fossilia, quae coagulo inducto humorum augent tenacitatem.
92쪽
sci. MORBI SPONTANEI EX ACIDO HUMORE. ν 3 61. A C ID Α haec acrImonia so.) causas habet antecedentes,
i. alimenta ex farinosis, succulentis acidis, recentibus, crudis, ferventibus jam, vel fermentatis, vegetabilium partibus.1. Inopiam boni sanguinis in corpore haec alimenta assumente. 3. De bilitatem fibrosae compagis fi . 29. I. in vasorum &viscerum. 4. De sectum animalis motus.
Recensentur hic cauta, quae acidum in humano corpore producere valent. Hae commode ad duas clastes revocari possunt: sunt enim vel ingesta, ex propria sua indole in acrimoniam acidam degenerantia; vel talia quaecumque, quae debilitant itatam virtutem , qua corpus sanum ingesta in suam naturam assimilat. I. Enumerantur illa, quae materialem causam acido generando praebent. FARINOSA. Omnes farinae fere fatuum & mitem saporem habent; cum aqua subactae glutinescunt; post fermentationem in liquores spirituosos mutantur ;ulterius protracta fermentatione in acre degenerant acetum.
SU CCU LENTIS &c. Quales sunt omnes succi fructuum horaeorum bene maturorum, sin immaturis enim austerum inest fermentationi non ita obnoxium a , hi succi jam vel sunt acidi, ut succus ribesiorum dcc. vel facile post fermentatio- ρm in acidum degenerant; dulcis uvarum succus fit acidulum vinum , iterata
ermentatione acerrimum acetum.
Cum autem fermentatio ultimo suo effectu acidum producat; hinc quo magis hi succi in fermentationem proni sunt, vel dum tam fermentationem absolverunt, eo citius inde in debilibus corporibus acidum nascitur; minus ergo succus recens pressus uvarum sacharinae dulcedinis fere , plus dum incipit motu intestino agitari, &cum sibilo assidue crepitantes hullas habere, servere tunc dicitur J , maxime , dum
peracta fermentatione in vinum mutatus est, in acidum vergit. Debiles homines vianum potantes mox acidum eructant, nisi fuerit vinum oleosum meracissimum & notatam cito mutabile. Sequuntur jam cause essicientes :χ. Omnes actiones vasorum & viscerum conspirantes ingesta mutant in naturam nostram e hoc autem fit partim vasorum actione , partim misceta fluidorum jam aD similatorum ; sanguis autem bonus recondit materialiter in se omnes reliquos humores, bilem, salivam &c. & illi humores a sanguine secreti sequuntur sanguinis naturam; qui bonus est, quando ex assimilatis humoribus constat; crudus vero, dum ingesta adhuc quid retinent de sua natura. Dum ergo boni sanguinis inopia est, de ficie primaria vis immutans ingesta in naturam nostram, vide de his & f. 2 c. n'. I. 3. De lin dictum fuit paragraphis citatis ; & ibi apparuit, quantum solidorum robur faceret ad coctionem ingestorum. Hinc corpora laxa ab acidis & acescentibus id est nondum acidis , sed admodum dispositis, ut acescant) pessime se habent: in calidis vero regionibus; ubi strictissinia corpora sunt, acidis maxime delectantur,& inde optime se habent. Romanis militibus, in servidis regionibus bella gerentibus , familiaris potus erat acetum aquae mistum, pol cam vocabant. tb . . Chylus ex ingestis per viscera cnylopoletica paratus sanguini parea copia simul
93쪽
miscetur, dumque sic cum sanguine fluit, vasorum & viscerum efficacia mutatur ita lac t tandem post aliquot horas in sanguinem nostrum, deposita priori indole, transito Totum autem hoc opus circulationis efficacia, & imprimis pulmonis actione perficitur. Quo autem quis motu musculari corpus plus exercet, eo celerior humorum per vasa motus, eo respiratio fortior & celerior : ergo tanto citior & facilior ingestorum assimilatio. Durus arator atrum , & jam acidum, panem Vorai S , inde optim 2 se habet; debili homini ingestus talis panis in rodens acidum convertitur, & molestissima cartialgia afficit. Hinc recens natis, qui debile corpusculum vix multum movere pollunt, interim solo fere lacte vivunt, toties abacido morbi: procedente aetate, dum alacriter currunt, nunquam fere quieti, minus his morbis obnoxii vivunt.
g. 6α. EDEM habet jam nata maxime primae digestionis ossio cinas, inde tardius sanguinem, denique omnes humores inficit.
PRIMAE DIGEs Tio Nis oppi crNAs. Omnis illa mutatio, quae iam gestis alimentis accidit per manducationem, ventriculi, intestinorum, vasorum la teorum , glandularum mesenterii, ductus chyliferi actionem , donec venae subclaviae infunditur chylus, vocatur digestio prima , Omnia vasa & viscera , quae suos liquores in toto hoc itinere affundunt, ad primae digestionis officinam pertinent. Huri primae digestionis effectus est chyli productio : led chylus semper aliquid de ingest rum indole retinet. In secunda vero digestione scujus effectus est sanguificatio ὶ t tum illud peregrinum deletur, & in nostram naturam tandem convertuntur ingesta. Cum ergo acidum Peregrinum sit corpori, & ingestis suam debeat originem ; facilius nascetur in illis locis, in quibus crudi humores ingestorum naturam adhuc aliquatenus retinent: longe difficilius autem ubi ingesta mutata nostris jam assimilata humoribus sanis fluunt. TARDIUS sAM cur Rr M. Nee videtur hoc fieri posse, nisi tota digesti nis primae ossicina acido repleta fuerit. Minima lacteorum & venarum meseruicarum oscula nihil facile admittunt, quod acre est: contraherentur enim statim tenerrima horum vasorum orificia. Deinde chylus in ductu thoracico ingenti copia lymphae diluitur: & talis chyli, tot iam humoribus diluti, minima copia subclaviam ingreditur ; ibique mox torrente sanguinis abripitur, & disparet. Hinc licet aliquid levis acidi in chylo foret, illud sic dilutum evanescerer. Sed chylus brevi temporis spatio cum sanguine fluens, mammarum fabrica inde separatus, lac dat; quod du
tum de uberibus recens acidum invenitur forte nunquam sbi relictum extra corpus , in calore acris communis, acidum fieri novimus. An autem , ex mammis dum ducebatur , acidum unquam lac inventum sit vel in debilissimis Reminis 3 nemo credo hoc facile affirmabit. Cum ergo lac, adhuc remotum a sanguinis humani perfectione , vel nunquam vel rarissime inveniatur acidum ; multo dissicilius sanguis ipse acida inficietur labe et infici tamen poste, suadent quaedam in morbis observata. Iii morbis languidis aliquando sudor acidum spirans observatur, imo & aliquando in fine acutorum . . Acidulorum vinorum abusus podasram fecit, alcatinorum parco & repetito sepies
94쪽
s.c1. σ3. MORBI SPONTANEI EX ACIDO HUMORE. νν
Atra sanguinis faex hypochondria occupans, soluta, mota, Vomitu excreta, aliquando acidissima inventa fuit ; sic ut lapides arroderet, & cum terrestribus corporibus essem esceret fortissime. Ossa acidis immersa mollescunt, flexilia fiunt; pleraque alimenta sunt acescenistia , quorum indoles mutatur in fano corpore : quando vero haec vis immutans numis debilis est, non superatur illa acescentia ingestorum; tunc aliquando ossa, ca tilagines dcc. flexilia redduntur, ut .in Rachiticis. la j.
s. 63. RO DUCIT ructus acidos, famem , morsum ventriculi, L dolores iliacos , flatus , spasmos, inertiam bilis , mutationem ejus variam , chylum aci&im, foeces alvi acidum spirantes. Haec ejus estecta in stomacho , & intestinis.
RUCTUS A ei nos. Ructus est explosio materiae elasticae, convulsiva con otrictione fibrarum oesophagi & ventriculi compressae, mox liberatae: cumque in ve triculo de intestinis praedominetur acidum , sequitur hos ructus acidos eue debere. FAMEM. A plurimis causis pendet fames; inter quas & stimuli recensentur . de inter illos imprimis acidi. Minime autem verum est, quod sola acida appetitum excitent, ut voluit Hel montius. b . Bilis, absinthii succus &c. appetitum languentem excitant : ab acido saepe fames oritur ; non tamen semper ubi fames , ibi acidum adest. Docent hoc rapacis. sima animalia, quae solis animalibus vivunt, in quorum ventriculis nunquam acudum ; interim voracissima sunt. Infantes acido laborantes saepe appetitu valido fruumtur, miranturque , nutrices, quod avide comedentes nihil proliciant tamen. MORSUM. v ENTRI cu Li. Sentitur tunc dolor fatis acutis sub cartilagine ensiformi in illo loco, quem scrobiculum coriuis vocant: dixerunt ιαγμον, quia ventriculi os scorὶ dixerunt, uti ex Nicandro , Thucydide , Hippocrate probat Galenus se qui & alibi monuit d in , quod nulla pars tam
accuratum habeat sensum , nec utrumque prιncipium una secum asciat, ut os ventriculi,
re vulgo s Medicis stomachus dictus , dum per nervos adeo magnos cerebrum, sitas vicinia
Ventriculus enim ipse non videtur adeo sensilis esse, sed illud orificium superius: dum enim acidum haeret in ventriculo quietum e non inde dolor oritur: sea simul ac vel ructus expellens sursum , vel motus, vel mutatus situs corporis illud applicat Orificio superiori ventriculi; statim molestissimus doloris sensus adest. Ille veniticuli morsus non semper ab acido, sed dc ab alia quacumque acrimonia , irritante camdiam, oriri potest. DOLORES 1xi Aeos. Acidum sic in ventriculo ex ingestis natum , nis bilis esticacia mutetur, in fistula intestinati mora& calore acrius factum, rodendo, vellicando, enormes dolores facere potest: hinc ventris tormina infantibus adeo frequen
95쪽
FLATUS, sy As Mos. Aer, libere in cavo ventriculo & intestinis haerens, nihil mali facit: sed docuerunt exterimenta, in vivis animalibus capta, quod si ii testinum tangatur , v. g. spiritu vitrioli, in quodam loco; stringatur ilico valido striamo: si in alio loco parum distante hoc iterum fiat; stringitur & ibi: mox inte media pars intestini inflatur ab incluso aere rarefacto. V i ergo acidum in intestinis harens irritando spasmos producit, quibus arctatur in diversis locis intestinum, in clusus aer rarefactus illud distendit, &, solutis his spasmis, cum impetu exit vel se
sum, ructus faciens, vel deorsum, flatus producens; vel, mutato tantum loco, in intestinis oberrans cum murmure, Sorborygmus dicitur. Accedit praeterea, quod omnia fermentantia copiosam generent elasticam materiam. Hinc duplici de caula fla tulent a oritur ab acido: ab irritatione, qua intestinoriam fibrae spasmo contractae inclusum coercent aerem ; & a genita materia elastica in omnibus ad fermentationempronis liquidis: 'hinc acido laborantes adeo sunt flatulenti. INERTIAM ai Lis. Simulae ex ventriculo per pylorum exit chylus in duodenum, utraque bilis admiscetur , summum auxilium ad mutationem peregrini humoris in naturam inquilini. Sed bilis inter omnes humores nostros non excreme titios acerrima est, & cito in putredinem prona: hinc circa hepar cadavera citissime putrescunt. Hujus admissio nimiam nepe chyli acescentiam tollit, omnia dividit, sol vit, &ad aequabilillimam miscetam disponit. Hinc cerevitas, ne nimis cito acescant. amatissimis plantis, bilis sere aemulis, lupulo, ab sinibio &c. condiunt. Ubi ergo prae dominatur acidum, bilis natura quali invertitur , & ejus effracta iners redditur Patet hoc in infantibus acido laborantibus: in illorum enim ventriculo colostrum
eas sum lactis secedit, quod a bile, quamdiu bona est, solvitur; & tunc foeces alvunae flavae & aequabiles apparent: sed ubi praedominante acido bilis iners redditur,
intesm fragmenta caseola alba per alvum exeunt.
Si bit is aliorum animalium inspissata parum , in minima catapotia redacta, parca copia ingeratur quotidie, nepe satis cito superatur hoc malum. Quamiuiu enim bilis iusta temperies adest, illibata siue obtinetur sanitas: dum enim abundat, vel numis acris est, putridi morbi fiunt; dum vero deficit, vel iners reddita est, morbi fiunt chronicit quorum plurimi a mala digestione primae ossicinae orti, sensim natis
humorum vitiis, sanitatem opprimunt.
MUTATIONEM E s v AR1AM. Quamdiu infantes bene se habent. Reces alvinae flavae & aequabiles sunt: dum incipit in his acidum praedominari, --ces excretae flavescunt quidem, sed post dimidiam horam in aere aperto virides.cunt: si augetur malum, jam virides Reces excernuntur; & quidem aliquando tam saturati coloris, ut aeruginis instar maculis vix delendis lintea tingant. Hinc ex e late fa eum alvinarum in infantibus acidi copia & acrimonia fere determinari potest. Verum quidem est, & ab aliis causis aeruginosam illam bilem nasci posse, uti alia occasione dicetur; sed in tenera illa aetate sere semper ab acido praedominante fit.
CHYLUM Aci DuM, Fae CES ALVI ACIDUM SPIRANTES.
Si ventriculus & intestina acido lic repleta sunt, tunc & chylus poterit acidus esse, ut saeila patet: sed non facile oscula minima lacteorum intrabit, quia ab omni aericonstringuntur. Tandem 3c ipsis Reces alvinae acidum spirant, quod in infantibus acido laborantibus observatur cepe; tuncque designat totam primae digestionis ossiocinam acido plenam esse; simulque indicat magnum periculum.
96쪽
MORBI SPONTANEI EX ACIDO HUMORE. g. 6 . TN sanguine pallorem, serum chylosum acidum , hinc De I minis lac acidum, aut potius nimium acescens, sudorem acidum , salivam acidam , producit , inde pruritus , obstructiones , pustulae, ulcera, lactis prompta nimis, quin & forte ipsius quoque
sanguinis coafiula, & ad circuitum ineptitudo exsurgunt, tum irritamenta cerebrI nervorumque unde convulsio, turbata circulatio ,
PALLORE M. Omnes, in quibus acidum praedominatur, pallent : patet in infantibus , teneris puellis , de viris laxae temperiet. Sed pallor ille designat deis
tum 1 olidissimae rubrae partis in sanguine. Ubi autem haec deficit, minor fit assimitatio crudorum in naturam nostram : hinc facilior degeneratio in spontaneam com ruptelam. Ergo & pallor ille non tantum ut effectus acidi in corpore geniti considerari debet; sed Bc ut praesagium acidi futuri, ob debiliores vires assimilantes. Vudentur praeterea acida corpori ingesta pallorem illum faceret acetum labiis appliacatum illa pallere facit. Illi , qui acetum ex vino vel cerevisia parant, quotidie in acre, acidis vaporibus pleno , versantes, pallent saepe. SERUM CHYLosu M Aci DUM. Quod maxime distinguendum a sero cocto sanguinis, quod flavum ad ignem concrescit, & nunquam nec acidum, nec acescens, invenitur; sed spontanea corruptela in putredinem pronum est. Per serum chylosum autem hic intelligitur chylus cum sanguine fluens , nec satis suba tus vitibus corporis ; hinc nimis diu suam naturam servans, qua in acidum vergit: ex chylo enim cum sanguine circumducto fit lac ; ex hoc lacte porro serum sanguinis , Sc sensuis ruber, continuata per horas viginti quatuor circulationis essicacia et sed si debilior haec vis fuerit, non mutabit, vel saltem non tam cito, lactis naturam : hinc lactis acescentia manebit, & forte in debilissimis acidum fieri poterit in sanguine ipso.
HINC F ae M IN Is LAC ACIDUM AUT POTI Us NIMIUM
AC EsCENS. Lac raro , si unquam, observatur acidum in mammis; sed potest fieri facile tale, ut citissime acescat. Foemina sana, s per viginti quatuor horas nihil assumserit cibi vel potus, non habebit lac in mammis, sed serum flavescens salsum, k quo abhorrent infantes : ratio est, quia omne lac per vires circulationis jam in serum mutatum est , & ingestorum indole deposita in naturam humoris inquilini transivit. Si jam debiliores fuerint hae vires immutantes; lae diutius retinebit illam dotem , qua in acidum vergit: hinc eo citius acescet, quo minus subactum est. Sed haec subactio pendet a robore sani corporis, & a mora lactis in vasis, in quibus cum sanguine fluit: hincque ratio apparet, quare statim post pastum, vel ex debilis nutricis uberibus ductum lac , acet cat citius. SUDOREM Aci DuM E et a ALIVAM Ae ID A M. Rarius forte ,
nee nisi in debilissimis : facile patet, si sanguis acidum in se habeat, quod & secreti inde humores illud habere possint.
PRURITU S &c. Videmus, quod omnia acriora ad cutim delata pruritum, obstructiones circa subculaneos imprimis folliculos , pustulas &c. excitent. In ic ς-
ricis bilis ad corporis superficiem delata intolerabilem saepe pristi excitat. Si asi Dissiligos by Corale
97쪽
so MORBI SpONTANEI EX ACIDO HUMORE. b. 6 c
acrimonia infecti humores hue trisseant, idem fiet. Rusticorum pueri, immaturos fructus, penitus austeros , dum comedant, malis saepe cutis morbis cum summo pruritu laborant. In prima aetate miris illis cutis erosionibus infantes laborant saepe. LACTIS PRO M p TA Ni Mis c OAGULA. Lac nimis iam versens in aciditatem, in receptaculis Plactophoris mammarum stagnans, collectum , Ibi forte potest acidum fieri: separabitur tenue a parte caseosa ferum; emuel per papillas;
relictum crassamentum haerens duros tumores, inflammationes &c. facere potest. Longe tamen frequentius mammarum a coagulato lacte inflammationes fiunt, febrepitus valida praegressa: tuncque alcalescens potius deseneratio est: forte centies Modici observant , lac coagulari sic a febri, ubi ne semel id vident factum ab acido a ).
IPSIUS QUO QUI E s A NOUINis c.o AcυLA. Acida fortissima fossilia sanguinem coagulant: vegetabilia mitiora longe potius illud diluunt: hinc rarius videtur acidum , in corpore ex ingestis natum, posse sanguini inducere coagulum : tamen si atrabilis, quae, ut Veteres iam observaverunt, aliquando tam acida est, ut terram fermentet, lapides rodat instar aquae stygiae, sanguini misceatur, lethale certo inducet sanguini coagulum. IRRITA MENTA cERE a Ri NERVORUM Q u E &c. Certum est , si acre quodcumque teneram cerebri & nervorum fabricam attingere posset, quod turbarentur omnes , quae inde pendent, functiones. Rarius tamen acria ad minima illa vasa pertingere pollunt. Cavit sollicita natura, dum ubique fidelis custodia impedit, ne dici mittantur talia. Acerrima quaevis impune in ventriculum demittunt homines, quae si ad cerebrum deferri pollent, illud aestruerent. Si oculum tangat levissimus fumus , claudi rur ilico ; si nares, quanta oritur sternutatio; si pulmonem , tussis orta averrit hoc noxium; si quiὸ acris insueti ingrediatur ventriculum & intestina . quanti vomitus , diarrhoeae &c. Omnes fere humores totius corporis ex locis propriis deducuntur ad haec loca, ut illud abluant: sed ubi in majoribus omnibus organis lex quaedam admittitur, vid tur & eadem obtinere in minimis. Certe cortex cerebri, omnibus vasis sanguineis separatis , fatuum valde saporem habet, & oculo applicatus dolorem nullum facit.
Hinc non tam facilis ingrellius acrium in minima valla, ac crediderunt multi; sed alia videtur esse ratio , quare irritamenta cerebri, nervorum. infinita, quae inde sequuntur, mala oriantur ab acido haerente in primis viis : nervi enim , per ventriculum & intestina dispersi, mirum imperium habent in omnes partes corporis, uti certissima docent exempla. Vermis, reptatu suo irritans nervosas has partes, comvulsiones toties fecit: hernia suffocata toties subitam mortem, & ante mortem, saepe omnia turbati cerebri sisna. Atra bilis haec viscera occupans quam miras mentis alienationes facit: Venena ingesta , in ventriculo adhuc haerentia, totum corpus tu bant ad mortem usque: opium degluritum, in ventriculo adhuc contentum , sol tum vix, omnes dolores pacat, nimias evacuationes sistit &c. hinc videtur acidum
natum in primae digestionis oscina sola irritatione nervorum per haec viscera dis persorum , possie mirabiles morbos, imo mortem ipsam, facere ; neque ad haec pr ducenda requiri, ut acidum sanguini mistum, ad cerebri & nervorum intima perveniat. Imprimis autem hoc fiet in illa aetate, in qua totum nervorum systema maxime mobile est: hinc toties infantibus acido laborantibus convulsiones accidunt.
98쪽
scs. 66. MORBI SPONTANEI EX ACIDO HUMORE. si 5.6 1. 12 X his f6o. 61. 62. 63. 64. 6 3. recitatis praesens, futura,
. praeterita cognoscitur acida temperies hinc praenoscun. tur ejus essecta , hinc curatio scitur.
PRAESENS acida temperies noscitur, si color in angulis oculorum , ore interno , faucibus , labiis, pallidus sit; ructus sint acidi; sitis fere nulla; frigus & laxitas in toto corpore; taces alvinae acidum spirent; urina aquosa alba; appetitus satis magnus plerumque. FUTURA. Si temperiem debilem & laxam , sanguinem ditatutum , vitam oriosam, magnam jacturam sanguinis praegressam fuisse noverit Medicus; & int
rim talia alimenta aismita esse, quae spontanea mutatione in acidam acrimoniam degenerant; tuto praesagiet futuram brevi in tali corpore acidi generationem, dum bina haec tuitista videt, acescentia ingesta, & vires nimis debiles , ut hoc corrigant. PRAETERIT A autem ex modo dictis facile cognoscetur. EFF ECTA, quae varia erunt, antea jam commemorata , prout vel primas vias solas, vel & ipium sanguinem , jam infecerit acida labes : iterusiique ex o servatis acidi praedominantis effectis illud adesse cognoscitur. Ex omnibus autem his curationis requista patent facile.
g. 66. C U AE perficitur : r. alimentis acido oppositis ex animali- e bus vegetabilibusoue. 1. Succis bono sanguini similibus
ex avibus rapacibus. 3. Roborantibus. . Motu valido. 3. Medicamentis acidum absorbentibus, diluentibus, obtundentibus, immutantibus.
Si omnes forent ab acido morbi, ut voluit quaedam Medicorum secta , ars m dica longa minime foret , sed brevi compendio tradi posset. Si enim homo acido pessime laboret, viscera tamen omnia adhuc integra nabeat, videtur intra paucos dies posse curari; & quidem solo victu , sine medicamentis; si sola aqua pro potu utatur, pro cibo solis carnibus vel piscibus, vel illorum justulis. I. Nullum anima sponte sua in acidum vergit, in putredinem semper : hine omnia, quae ex animalibus petuntur alimenta, acido opposita sunt: imprimis carnes animalium assatae ; tunc enim magis ad oppositam indolem dispositae sunt rpisces autem imprimis hic conveniunt, qui longe citius putrescunt quam carnes ;imprimis pisces illi, qui alios pisces vorant, uti luctus piscis &c. huc spectant &carnium juscula , & gelatinae inde factae: sic gelatina , ex cornu cervi rasura facta, intra biduum aestivo tempore jam putrescit. VEGETABILIBU S. Pleraque vegetabilia acescunt, non omnia tamen. Amara fere omnia acido resistunt; hinc cerevisias his condiunt, ne acescant. Brassicarum fere omnia genera libi relicta putrescunt; decoctum certe brassicarum iam adi quid subputridi Gloris habet : plantae illae antiscorbuticae acres ut cochle riae , raphani, sinapi &c. putrescunt, non fermentantur ; imo & recentes destillataesidem volatilem alcatinum exhibent : hinc in morbis illis seorbuticis frigidis tantatum usium habent, dum & acido resistant , & osticaci stimulo languentes functio
99쪽
si MORBI SPONTANEI EX ACIDO HUMORE cs.
Pro potu sola aqua; omnes enim cerevisiae acescunt. Si debilitas vini usum sua deat, sumatur oleolum , meracum ; quale Hispanicum, Hungaricum , Canarinum&c. vel detur post vinum assumtum absorbens aliquod , quod acidum vini corrigat.1. In Materia Medica recensitae sunt tales aves, quae aliis animalibus vivunt r. hinc illarum carnes in alcatinam putredinem magis pronae sunt. Bos solo gramine vivit, & gramine, per corporis efficaciam mutato, constat: ideoque hujus anima lis carnes magis quali ad vegetabilis naturam accedunt, sed dum aliis animalibus pascuntur aves, materia nutrimenti ingesti jam animalem naturam liabet, & ult rius adhuc in corpore assumentis perficitur , hinc harum avium carnes libidinosum
illum dictum saporem habent; & nemo illis diu, sine acidis condimentis vet late , vivere pollet ; adeo in putredinem pronae sunt.
Ut autem curetur acidum praedominans in corpore hum no , tria requiruntur :1. ingestio talium alimentorum, quae spontanea mutatione nunquam in acidum ,
sed in acido oppositam indolem, vergunt: de his actum fuit binis prioribus numeris hujus paragraphi. 1. Corporis actiones , quae cruda ingesta assimilant in naturam nostram , excitandae & roboraniuae sunt : de his agitur numero tertio &quarto hujus paragraphi. 3. Acidum praesens nociturum debet tolli vel iners reddi: hoc docet ultimus huius paragraphi nnmerus , . De his jam dictum fuit iiq. 4. f. 18. & ob hanc rationem ipse acida austera , corpori ingesta, saepe acidum tollunt non admistione suae substantiae , sed rationeestectus ultimi . per quem actionem vasorum & viscerum in ingesta ausent. Pl rumque tamen eliguntur illa , in quibus vis roborans sine acido simul praesente
adest. Omnibus fere palmam praeripit Momma Bruns iceitas , quae Cereris quati serupus' in Indias delata summis illis caloribus sine ulla mutatione resistit, & in. morbis omnibus languidis plus prodest fere, quam sperari posset: sic & vina omnia , imprimis oleola illa meracillima, quatenus roborant & motum augent, sunt antacida ; imprimis si aromata stimulantia addantur. . Quid motus & exercitia corporis valeant in roborando corpore nimis laxo in solidis partibus, dictum fuit ii'. 1. 3. 18 sed per motum auctum actio vasorum &v scerum augetur , per quam ingesta mutantur in naturam humoris inquilini, qui semper in putredinem , nunquam in acidum, vergit: dum valido labore corpus
exercetur , urina fit longe acrior, & jam aliquid subputridi quasi spirat ; sudor navescens olidus exprimitur; imo nimiis laboribus corpus ad morbos acutos putridos disponitur. Mirantur saepe Medici, debilia illa corpora, debellato optima quam-vys mcthodo acido , paulo post iisdem languere morbis. Fit hoc tantum fere , quia
negligunt corporis exercitiis firmare corpus : certo enim semper redit morbus , nisi augeatur muscularis motus, vel ejus defectus validis frictioni laus luppleatur. Hinc rustici, pane secatino jam acido, lacte ebutyrato &c. quamvis utantur, duro labore haec omnia superant , nec acido inde laborant. s. ACIDUM AB so RBEN Tinus. Praecipua in Materia Medica enum rata sunt. Sunt autem talia medicamenta , quae habent hanc peculiarem dotem .
quod acidum in liquidis latens ad se trahant, illud a reliquis liquidi partibus 12parent, & cum illo concrescant quasi.
Spiritui aceti purissimo sensim immensi lapides cancrorum in pollinem tritos ;oriebatur sibilus, effervescentiae motus , & videbantur dii Iol vi : sic tamen ut quies. cente liquido , flocculenta plurima secederent, seissimque fundam peterent. Moto
100쪽
G MORBI SPONTANEI EX ACIDO HUMORE. δι
vase hi flocculi aequabilissime miscebantur liquido supernatanti. Perrexi addendo i pidum cancrorum pulverem , donec in fundo non disssolutus maneret, & nulla fierent amplius este escentiae signa. Filtro dein depuratum liquorem gustans inveni saporem acidum utcumque , miscens tamen serupo florum violarum , nulla fiebat coloris mutatio. Purum hunc liquorem ex alta cucurbita superimposito allambico, lenistimo igne destillavi: prodiit notabilis copia spiritus ardentis, in quo imi apparebat acidi nota. Hoc spiritu expulso, aucto parum igne prodiit aqua , quam ex odore & sapore acidi quid habere suspicabar ; tamen haec aqua nec mutabat syrupum forum violarum in rubrum colorem ; nec effervel cebat cum oleo tartari per deliqurum ε, nec mutabat solutionem mercurii sublimati corrosivi aqua pura factam. Perrexi inspissare residuum liquorem fere ad siccitatem : trat tunc. lapore salsus . subamaricans: conclusi inde in hoc residuo haerere acidum aceti, unitum cancrorum lapidum pulveri: addidi dein huic residuo potentius acidum , vitrioli nempe oleum, ut illud excuteret cancrorum lapidibus adhaerens aceti acidum; dein lenissimo igne ex vasis purissimis destillavi; nabuique spiritum acidum valde, fugacissimum , nares ferientem penetrabilissimo odore. Cum ergo aceti generatio videatur pendere a combinatione ardentis spiritus cum acido paulo fixiore , quod in vino latebat sa) ε, apparet clare ex ex Perimento narrato , quod lapides cancrorum habeant hanc vim , ut acidum aceti 1eparent a reliquis aceti partibus , quibus cohaerebat ; deinde ut illud acidum sibi uniant sic , ut .
quamdiu haec unio manet, non agat ut acidum. Hinc apparet absorbentium pulverum utilitas : ex se enim inertes sere videntur , essicaces tantum, ubi acido occurrunt : interim nulla acrimonia corpori nocenr.
V nicum restat monendum de horum absorbentium usu : solent in officinis supra porphyritem terere hos pulveres in sublimitatem pollinis impalpabilis , ut aequabulius dilui pollent in mixturis, nee ingrato sub dentibus stridore displicerent : sed tunc acquirunt hanc proprietatem, ut vel cum aqua pura concrescant , de longe magis adhuc, si in primis viis occurrant glutinosis humoribus ; tunc si non adiit sum ciens copia acidi, quod solvere possit, in massas difficulter postea resolubiles .
mole & pondere. gravantes, concrescunt.
Nulla docuit obtervatio , pretiosas margaritas ad hos usus praeferri debere viliubus cancrorum lapidibus. Omnium autem absorbentium actio, qua acidum domant, videtur tantum in prumae digestionis officina ob Pinere. DILUENTIBUS. Quae sunt aqua ; & dein omnia talia , in quibus aqua praedominatur. Oleum vitrioli comburit omnes partes corporis, quas tangit : idem illud vitrioli oleum, dilutum maxima copia aquae, non nocet amplius: sed quia acidum plerumque in debilibus corporibus praedominatur , aquosa autem diluentia , dum acidi vires enervant, simul solidarum partium robur debilitant , sui de g. 3 1. . i. 3. fibrosae autem compagis debilitas inter causas acrimoniae acidae in corpore natae recensetur : vide j. 6 i. ii'. 3.ὶ ob hanc ergo causam absorbentia praes runtur diluentibus. OBTUNDENTIBUS. Vocantur obtundentia , quae mollibus suis , & 1mprimis oleosis, partibus sic involvunt omnia aeria, ut illa inertia reddant : simul omnes partes corporis, quae oleosis imprimis illis obtundentibus teguntur, ab omni