장음표시 사용
611쪽
Aa erratura Dica a scientes 8 49 saccidit, dum homo seribit litteras, aut
ediscat domum. Verum quia nemo dicitur pingere dispotionem colorum, scribere dispositionem atramenti, aut dedificare dispostionem caementi, lapidum, & lignorum, ideo Aristoteles bene ait, Drmam non seri, sed latum, nimirum produci imaginem , litteras , Vel domum; ipsam vero formam esse habitudinem , ex entibus absolutis reflvita tem, non vero saltem in rigore Erodactam.
Inst. 3. Si corpora sunt activa ex se, quatenus concurrendo cum causa prima in actum exeunt , ille . actus erit aliquis motas: sed quaeritur, in quo ergo recipiatur ille motus, an in movente, an in mobilit R. cum eit. Cl. Auctore diversi sunt motus: alii dicuntur immanentes, alii transeuntes, illi se dicuntur, quia manent in ipsa potentia agente, isti vero transeunt extra suam potentiam: & hinc, ubi motus est mere immanens, ibi potentia activa, eliciens motum, & potentia passua, recipiens motum non distinguuntur,
nisi ad summum virtualiter , CXII. & sic etiam aula, & passio in eo casu
sunt realiter eae dem, & consequenter
612쪽
motus recipitur tunc in movente; qua tenus nimistum eadem realiter potentia
est determinativa, & determinabilis, actiova & passiva; ita etiam modalitas m tus , quatenus est ab hoc, est actio, &quatenus est in hoc, est pasis. Leon tra ubi motus aliquid causaliter determinat in subjecto extrinseco, tuncario, quae est in agente, realiter distinguitur a passione, quae est in patiem
te extrinseco. Caeterum motus pure immaneas datur in solis corporibus uita praeditis, alter vero sive transiens, datur in rebus inanimatis. Plura pau
' DL 4. Motus corporum localis non potest causari, nisi per contactum im pulsivum, pressivum, aut trusi Uum, Provenientem ab alio Corpore impexecrabili; atqui anima rationalis v. g. &angeli sunt penetrabiles: ergo ab riis motus corporum localis non potest Causari. R. denuo cum eodem Cl. HI abiar tinger loci est. N. M. impulsus' enim & contactas, in sensu proprio, sunt quaedam determinativa conjunctis agentis potentia motricis ad passum mobile, ex qua sequitur mutatio loci: a qui non repugnat potentia motrix in
613쪽
Art. eerna, cum mobili penetrata ; nam I. hoc ipso est magis conjuncta mobili, quam si foret externa & impenetrabilis. a. Spiritus existens totus in toto, &totus inriualibet parte, utique se ipsum
actu movet, motu incorporeo, de loco in locum : ergo sic etiam trahere secum potest corpus unitum, eoquod vi unionis cum corpore, ex hoc ipso nequeat erire. 3. Corpus potest fieri penetrabile in quibusdam circumstantiis, saltem supernaturaliter, ut paulo inserius dicetur et ergo etiam
spiritus potest fieri impenetrabilis, saltem in ordine ad aliquas actiones, ex fltae authoris natura . & consequenter poterit imprimere impalsum corpori mobili secundum eam partem, secundum quam se reddit impenetrabilem. 4. Cum Aristotele sentiunt communiriter Philosophi, quod eaeli moveantur ab intelligentiis, sive Angelis: quia autem dicat, hoc solum fieri, quia angeli determinant DEUM , volendo, ut corporaecelestia in aliis locis creative conservet 2 &c. Certe ad hoc DEUs non in
digeret assistentia Angelorum, ad illa
corpora movenda ordinatorum, cum per solam voluntatem suam ea posset
614쪽
nihilo ea produxit. Dein si spiritus creatus non posset movere corpus, planctetiam dici deberet, quod DEUs immediate, &non diabolus, Christum transtulerit in montem excelsum, & pinna-cuIum templi. Math. 4. item, quod DEus immediate ad volitionem daemonis transferat sagas per aerem, EX citet tempestates malignas, distorqueat memis bra obsessorum, moveat linguam in verba blasphema , ingerat vitra & cultros in ventrem talium hominum inferorum &c. dum igitur Cartesiani di .eunt, quod spiritus non possit agere in compus, indeque inferunt, quod anima non sit ea a vere assiva, manifeste petunt principium; ut enim illud primum solide de anima negent, deberet nota esse essentia anime, darique idea clara, in quo ejus natura physica consistat quod tamen diri nequit, ut ex
etiam explicabitur modus, quo anima agit in corpus. / OB. 4. Solus DLUs in Sacramentis Omnibus, secundum leges a se statuistasi immediate producit effectum Sacramentalem in anima, determinatus -il per actiones vi g. ablutionis, inun- ictionis, absolutionis &c., ut Omnes; Theo
615쪽
Theologi docent : ergo etiam alios effectus solus DEUs immediate producit. R. N. C. & par. Disparitas est, quia effectus illi Sacramentales cutpote supernatu les excedunt vires
cujuscunque causae creatae : econtra essectus, qui produci dicuntur a cauis sis creatis utpote mere naturales neque illarum ordinem, neque naturae vires excedunt, adeoque ab ipsis optime produci possunt. OB. s. Corpus ab omnibus Philo- Nee den, sophis dicitur substantia iners: ergo seqxλος
ipsum movere non potest; alias actu v)quod semper quoque moveretur, cum esset causa necessaria. R. D. A. Dicitur sub- stantia stantia iners, quatenus praecise mate- iners. ria est, C. A. prout forma est, & vi motrice praedi tum, quae, etiamsi in ali. quibus corporibus sit mortua, excitari tamen valet per aliam alterius corporis impellentis vim vivam, N. A. &C. ,Αst de hoc plura in Phuca.
616쪽
ARTICULUS IRIn quo consistat Actio cause e cientis ἐCCLIII. uid sit actio iuxta Neoter
posita passis, equidem dictum est supra, CLXIV. nec minus, quomodo Scholastici desuper loqui soleant, ex partet quoque declaratum fuit: CCXLI. ast, quoniam isti acriter inter se pugnans, tum, utrum actio sat entitas ab agente, seu causa efficiente, distincta tum etiam, in quo proprie illa actis seu entitas agentium creaturarum consistat huic geminae quaestioni, aqua plurimae aliae dependent materiae, hichreviter respondendum esse putavi. Prius tamen adhuc quaedam loquendi formula in scholis usitatae huc appo nendae sunt.: CCLIV. I. Mutari salissiam apud Peripateticos dicitur, si alia Arma in illud introducatur ab agente, & qui dem si introducatur forma substantialis, ut V. g. ignis in subjectum ligni, dicitur mutatio substantialis, si vero accidens superinducatur, e. g. calor in , aquam 3 calorem enim pro accidente abso
617쪽
absoluto habent dicitur. mutatio accidentalis. Quare etiam in primo casu actio substantialis, in secundo autem ae-eidentalis audit. II. Aliam vocant Actio proeactionem productivam, aliam transmu tativam: prima est, per quam QOctu. mutativado novo producitEr. 2da, per quam idem subjectum solummodo alteratur, sive mutatur. III. Thomistae forme sub- Sententia stantiali, quam vocant prilae iam essen. ThQmi di, nobis essentia, in re non disse 'δxum rens a natura, dicta est. n. XLVII. &XLVIII.) assignant virtutem, realiter superadditam, tanquam principium operandi, quam accidentalem esse formae asserunt, vocantque aliquod instrumentum, quo ipsa essentia, seu forma substantialis, tanquam principium principale operetur: adeoque formam sub stantialem non esse immediate per se operatiUam tuentur, sed mediate solum, id est, mediante tali virtute, quae proin virtus immediate sit operativae inde autem , cum haec virtus juxta
ipsos sit accidens, formae essentiali & suh- stantiali superadditum, accidens tmediate esse productivum subjantia defendunt. IV. Negant econtra id Scotistae, di- Et secticentes, virtutem ejusmodi operativam starum.
618쪽
Sect. ILsoa OnωIN. Dissertat. III. tiale. scilicet esse ipsam formam substantialem, si phrsice spectetur; sin autem metaphvee accipiatur, vocant iulam virtutem formalitatem aliquam, seu potentiam ab anima metaphysice emanantem, & ab ea formaliter ex natura rei distinctam, quae in anima Vocetur V. g. potentia intelligendi, volendi, corpus movendi &c.; in organis vero corporeis dicatur principium sentiendi, ridendi &e. . & consequenter docent, ipsam Dimam substantialem, quae in homine est anima rationalis realiter sumptam, esse principium ph sicum immediatum. istas vero virtutes elle rationes, sub quibus effectus ab anima produci diis cantur. V. Accidentia autem phnica Scotistae dispositive tantum concurrere defendunt. non scienter, e. g. calorem, frigus, humiditatem &e., queis flamma , glacies &e. tanquam formae substantial ese potentia materiae educantur &c. Lon. ge porro aliter Neoterici in Ph3lica generali loquuntur, dum qualitates omnζScorporum sensibiles, quas Peripatetici accidentia absoluta vocant, non nisi me- as substantias, aut saltem substantiales corporum modificationes, & assessiones mechanicas esse assirmant, ut in Ph3lica dicetur. Pro nunc lassiciant sequontes propositiones. ; PRO- .
619쪽
Actio non es entitas, ab agente se termino realiter distincta.
CCLV. DROBATUR. Actio nihil aliud Actio non α est , quam ipsum agens , est quid quatenus agit in terminum , seu obje- realiterctum, nec potest actio, tanquam ζjvβ' a .d.h modi emitas, ab agente & termino με distincta concipi. v. g. Ustio in igne milita
nihil aliud est, quam ignis urens , res seu objedum, quod uritur, item amor honi est i plam et voluntas, quatenus in bonum tanquam suum objectum fertur. Certe quisquis ideas claras consulit, id libenter admittit , inquit Cl. Parchosius exercit. Gatol. disp.4. Mil. 2. q. 3. ergo &c. Id quod magis patebit ex prop. seq. in qua ratio precipua es unica , cur Thomse actionem ab agente distinguant enerUatur. CONP. Actio prodactiva in causis necessariis est ipsa entitas causae, in adhin Primo proximo consideratae; CCXLII. nam per actionem productivam intelligitur illa, per quam essectus ponitur in
Terum natura: n. praec. atqui posi- ta entitate cause in actu primo proximo , necessario resultat effectus: ergo. p. m. posito V. g. Oculo aperto,
di Objedo illi approximato necessario
620쪽
sea. II. miolog. Dissertat. Imoritur visto, id quod pariter sit posito
ct approximato igne ad stupam, item posita idea elara in intelleitu &c. In causis vero liberis actio productiva est ipsa volantas, se reducens ex innata li-hertate ad determinationem; hac enim posita immediate habetur effectus, ut exterminis liquet: ergo actio non est entitas ab agente & termino realiter di-
sincta , sed potius absolute & realiter ac in sensu phuico quoad actum primum
spectata, est ipsa entitas causae agentis, prout haec suum terminum respicit, propter quem respectam resultat velatio, quae tamen itidem nil reale importat, si in sensu formali accipiatur e CCXV. quoad actum adum vero est ipse essellus ejusdedi causae agentis, ejus Ue modificatio, seu motas vivat.
CXVIII. Dixi in sensu ph βοοi nam si in sensa
Metaphsico LXIX. aecipiatur actio,
hene cum Cl. Ant. Gen. Met. p. r. c. 8. g. 66. dici valet attributam potentiae seu causae agentis, formaliter ex nat
ra rei ab ista distinctum, CXXIX.
quia scilicet sic consideratur tanquamvis motrix. causae operanti a DBo conis cessa ad hoc, ut motus suos peragere,