장음표시 사용
621쪽
Porro ille ipse cit. Cl. Auctor cum comis muni Recentiorum sententia tenet, dari non nisi duo dictincta actionum genera, morum scilicet, & eogitationem, & quoad hoc ad sensum Philosophorum communem appellat, docetque propterea Dc. cit. g. 7I. xria esse prima universi Principia, mentem Uidelicet, materiam, ct vires activas, quorum primum aetem inum esse vult, ipsum nempe DEuM extrinseeam & activam; duo vero postrema intrinseca, & talia, ut materia
principium iners sit, & Μ.pvum; vires vero activum. Ast de hisce alibi. CCLVI. Corollarium. Similiter de Nec passis pag ne quoque loquendum est, selli. distingui-Cet, quod non sit entitas realiter di- 'ζ. istincta a patiente; sic enim v. g. adumstio ligni ab igne causata , nihil aliud est, quam ipsum lignum, ab igne adu- sum, vel cux Neotericis placet est ipse motus particularum ignis, in ligno receptus, ipsumque lignum, in quod
actione sua, seu motu perturbato, agit, - p pve immutatum esse denuntians. adeoque idem motus particularum, prout active in poros ligni ingreditur, ejus-q te partes violenter disrumpit, dici
622쪽
n. Accidens nequit Produce re substantiam.
so 6 OηχIN. Dissertat. III. non distinguitur; quatenus vero in pΟ ris i ni reeipitur, lignumque ab Eo patitur, oritur palo ligni, a ligno ardente, seu patiente pariter non distincta realiter ; ut paulo ante dictum est. CCLII. in R. ad ob. 3. IV. 3.2
Actio sebiant aalis nequit ab accidente inive oriri.
CCLVII. DROBAΤUR. Si actio sub L stantialis posset ab accidente effective oriri, tunc vere accidens posset producere substantiam: atqui hoc non: ergo. p. m. Accidens est toto genere imperfeatias substantiar ergo nequit producere substantiam. CCXLVId. III. p. A. Accidens depe aeta subjecto, cui inhaeret : CLXXIlI. econtra substantia per se existit, CLX.& CLXI. nevie ullam cum substantia habet accidens con Uenientiam, imo minorem, quam V. g. Angelus &lapis; nam isti saltem in substansia conveniunt; substantia vero & accidens non
nisi remotissimam in ratione entis conUenientiam habent: ergo. CONFIRΜATUR. Λccidens nec potest elle causa adaequatus
623쪽
ta, nee inadaquata substantiae: ergo . nullo modo potest producere substantiam. p. A. quoad Imum. Imperfectivi toto genere non potest producere aliquid toto genere persectius: atqui accidens est toto genere imperfectiusquam substantia: ex mox demonstratis ergo. p. R. Quoad adum: accidentia se hahent tanquam merae di post j
tiones, ac instrumenta, quibus agens uti tur ad producendum effectum: e. g.
Calor, aut fleeitas sunt illae dispositiones, quas facit ignis, ut e ligno flammam educat : CCLIII. V. at instrumenta seu dispositiones, & occasiones non habent veram rationem causa: CcXLVII. Ergo. CCLVIII. Seholion. Caeterum μο- terici, suis principiis conformiter, MaXime CLXXVIII. & CLXXXI. hic ne. juXt gant suppositum, quod calor aut humL Fς0tori ditas in selint aecidentic, sed potius di--'δ'
cunt, quod igniculi, antea nondum concentrati; sensim vero ex materia alium de adveniente aucti, motuque Perturbatiore agitati, aliena quoque codipora sensim invadant &c., sicque substanιia, & non accidens generet sub
624쪽
sestiit ' Oηω . Dissertat. III. stantiam, seu potius, igniculi substa
tiales aliis corporibus sese communicent, &.sic de aliis, ut Phrsica docebit.
Dei actio CCLIX. . E. I. Contra I. Prop. Solus est inde- DEus est sua actio: ergo FςndonS- actio in ereatis est entitas ab agente distincta. R. D. A. Est sua actio independenter ab auxilio alterius causae superioris C. A. dependenter ab isto auxilio. N. A. & C. i Actio, qua agit homo, nihil est aliud. quam ipse homo, prout est agens , etsi agere homo non possit, nisi depende ter a DEo concurrente. Inst. Actio voluntatis humanae est quRndoque supernaturalis: ergo est entitas a Voluntate, quae pure naturalis est, distincta. R. N. C. Nam ideo so- 'lum dicitur supernaturalis , quia hominis actio non nunquam a solius hu- manae voluntatis viribus non ita dependet, quin speciale & supernaturale DEI auxilium ad aliquos actus, creaturae ex natura indebitos, requiratur, noutamen propterea sequitur, quod actio hominis naturalis sit entitas, ab humana
Voluntate agente distincta. CCLV.
625쪽
OB. g. Coatra II. Prop. cam nomistis. Virtus - Virtus operandi in substantia est acci- operandi dens et per virtutem autem illam sub. no etinantia producit effectus substantiales: Rς οςam ergo accidens producit substantiam. p. M. Illud est accidens, quod potest adesse vel abesse: atqui virtus operandi potest adesse vel abesse et ergo. p.
m. in caeco e. g. perit virtus videndi cin claudo virtus ambulandi &c., quae tamen prius aderant: ergo. R. N. M.,
CCLIV. IV. ad prob. Tr. M. alia enim accidentis phsei definitio data est supra. CLXXlli. N. m. Ad hujus
prob. D. A. perit virtus proXima & relativa, scilicet, quae dicit ordinem organa corporea dite & nune destru-ζeta, vel ligata C. R. perit Virtus remota & absoluta, quae fundatur in anima , habente ejusmodi virtutes, dependenter ab organis corporeis in actuin reducendas N. Α- & C. Dein Retor Etiam infantes. aut perpetuo amentes nunquam acta ratiocinantur: quis vero illis potentiam ratiocinaudi denega-Νt, nisi dicere velit, quod ejusmodi homuli homines non sint Item dormiente V. g. corpore, quis assirmabit, quod in ipso pereat potentia audiendi, vide di, se moveadi Sc.ὶ Nempe fundan- .
626쪽
sio Ontolog. Dissertat. III. tur ejusmodi potentiae seu virtutes in anima, & tanquam partes si ita Jo- qui licet) Metaphnica adintegrant una potentiam sentiendi, prout superius dedistinctione formali Scotistica dictum
Inst. Omne, quod essentiae jam constitutae supervenit, est accidens: atqui virtus operandi ita supervenit: ergo. R. D. M. Quod supervenit, ut aliquid physium C. M. ut resultans gradus metaphysicus. N. M. &c. Virtus
ista, sicut & alii gradus Metaphysici supponunt silientiam phrsicam, quae dein Metaphysice dividitur in varia principia, potentias , & virtutes quae simul in unum collectae ipsi τοὐ esse ph3sico pose sunt substitui. LXXI. & CXX Ul I. Oa. 3. Causa malis habet veram raritonem causae: ergo & accidens tanquam instrumentam. R. I. D. A. habet rationem causae intentionalis. C. A. realis & effcientis. N. R. .& C. R. 2. Tr. R. N. C. dispar. est, quia ratio in causae finali habetur existentiae alterius a se , rei: CCXLI. at non habetur ratio ejusmodi in instrumento, sed tota ratio
habetur in applicante. CCXLVII.
627쪽
Inst. I. Celeritas habet vim maximam ad producendos effectus, .ut in. materia de motu declarari solet: ergo etiam instrumentum. R. D. A. Et haeeeelentas re ipsa est substantia motu majori agita a &c. C. 8. est accidens in sensu homistarum. N. A. & C. Prosecto non celeritas laptim, tanquam accidens Tho- misticum, sed ipse lapis, celerrime motus a Davide, Goliam prostravit, neque defacto mucronis acies, tanquam accidens, sed ipse macro acutus est causa efiiciens, per quam hostes in bello
IV. 2. Causa saepe abest, neque aliter, nisi per virtutem est praesens, per quam nihilominus producit effectum: ergo virtus debet esse separabilis a camis, consequenter&e. R. D. A. non nisi per virtutem, hoc est, per emuvium substantiale C. R. per Virtutem, quae
sit aecidens N. Λ. & C. Sed de hoe plura in art. seq.
IU. 3. In generatione plantae vel . animalis adest semen , tanquam virtκs parientis , quod immediate concurrit ad generationem substantialem : ergo ipsum agens non immediate operatur per
628쪽
per formam substantialem, sed per Imstrumentum, seu virtutem: consequenter ipsa virtus immediate producit substa tiam. R. D. A. & haec virtus est subis stantia C. A est accidens N. Λ. .& C. Certe per accidentia, utpote nullamentitatem positivam habentia , nec planta nee animal generari unquam potest, nec ullus agricola, si mera accia
dentia in agro suo seminaret, messem substantialem sperare posset: aut ηνη- quid de spinis colliget quisquam avas tetsi spina cum avis in .substantia coninveniant, quod tamen de substantia&accidente non item dici potest. CCL VII. Caeterum degeneratione, plantae, aut animalis disserendi locus hic sat aptus non est, Alia Vero, quae adhuc a Thoismistis solent objici, Neoterici per subinstantias varie modi atas longe commo
dius explicant. CCLVIII. Activitas CCLX. Schialam Iuvat hic pro ma-
eausarum jori dictorum claritate acquirenda ap- creataru ponere Systema Cl. P.HΑΒΙ1REuTINGER, O plis quod ille de activitate causarum crea- μ' rarum .erudite profert in appendice quotidinum Sc. p. I. pK. -hi I 8 r. ubi ait, ad ideam activitatis causarum crea- raram formandam sequentia esse nori
629쪽
tanda. I. Quod mus, ut causa prima.& universalis, semper ita influat, ut det rationem entis, illud producendo ex nihilo per infinitam suam potentiam ; causa particularis econtra in eo dem instanti simul ita insuat, ut ensquasi praeexistens modificet, eique im- primendo certum praedicatum disserentiale, determinet ad certam speciem ἔnam Deus causam secundam permittit secum concurrere ad effectum prod Cendum, prout cum aliis Philosophia expresse loquitur DOCTOR ANGELICUS de potentia. q. 3. arti . l. N art. 4. II. Quod inter eausas creatas illae,, quae sunt liberae, in agendo se ipsas determinent; quae autem sunt necessariae, determinentur ab alia, nee tamen mere pasve se habeant, sed etiam active influant. Sic. V. g. serra determinatur ad motum
ab alio, adeoque passue motum in in
recipit, nihilominus tamen eti3m activa
abradit scobem, discindit lignum , &concurrit e. g. ad scamnum eonficiendum, sicque est causa etiam activa, utinui respectu principalis causae sit solum causa instrumentalis. III. Quod DEus causis necesariis in prima genesi impresserit certum motum, impetam, & nisam ad sua quasi centra, eumque creatiUO
630쪽
semper conservet, vi cujus e. g. lapis extra. centrum premat deorsum, & gravitet
leviora extrudat loco &c. item V. Punicali perturbato motu tumultuen. tur, & alia corpora ad similem: tam tum concitent, partes dissolvant dic. Idea denique seminales seu prima stami, - na) in plantis delitescentes nitantur se evolvere per motum, impulsum, &nisum, a prima causa sibi inditum, secundum leges creatoris M., in eoque sensu vere agant ejusmodi causae, quamvis etiam agantur a DLo, tanquam primo motore. IV. . Quod virtus activa
scut in causis apti talibas, ita etiam in naturalibus consistat non solum in motu, quem passive recipiunt, sed etiam in aliis praedieatis cuilibet cauta pro priis. Sic eadem serra, ut habeat vir tutem , & potentiam Aeandi, debet esse impenetrabilis, dura, dentata, δα lapis pariter, ut premat, loco extrudat, impulsum imprimat, debet ex natura sua habere impenetrabilitatem, &alia praedicata , quae lapsdem in sua spe icie constituunt: item ignis, ut possit instar spiculorum poros penetrare, par tes ligni dissolvere &e. debet esse eu-spitatus, & tenuitate partium ad similia Peragenda ex natura sua dispotus. Unde