Metaphysica vetus & nova, logicae criticae nuper editae tanquam pars altera adjuncta, ... Authore p. Hermanno Osterrieder .. °1

661쪽

An dari possit actis in distat s sat

ex H3sica suppono, calorem eonsistere in motu perturbato & cxpansivo partium ignitarum , qui dependet tum ab applicatione moventis, tum a dispostione materia, ad motum recipiendum aptae; & hine, licet in lebete aut charista inferiores partes aquae vel olei sint seque applicate principio moventi sci' licet igni, tamen illae partes in seriores non sunt aeque disposita ad motum, ob propinquitatem corporis gravioris incumbentis, dum econtra partes su-Periores, utpote leviores, & quas in Iibero aere sitae, facillime ad motum rapidissimum concitari Valent. i

rast. s. Planetae su praeprimis

metalla, V. g. aurum in fodinis terrae producunt, a quibus longissime distant. Item ab experientia habetur, dum vites in Hispannia florent, vinum quo ... . que, ex Hispannia in Angliam asportatum, in cellis vinariis commoUeri,& perturbari, cum tamen toto mari

Anglia ab Hispannia sejungatur: ergo. R. D. A. Distant distantia suppositi C. R. distantia virtutis. N. A. & C. Nam ad Imam, solis utique ,& syderum calor, di si qui sunt influxus alii, a caelo in terras descendere manifestum est,

662쪽

iiii res furis ablatae' in natura sua immutantur . cur igitur virgula eas prae aliis manifestas reddat, cum antea id sacere nequiveriti dein etiam νηiversaliter verum non est, illam virgulam in omnium hominum manibus se 1e in- . Clinare, cum potius experientia teste- tur, eam in plurimorum manibus sine ono successu , & omnino immobilem: persistere, etiam praesente metallo, &, quandoque non nisi fraude, a cireum. stantibus saepe detecta, inclinari. Λccedit, quod eadem virgula pro diver- sa applicantis voluntate incurvari dicatur; nam siquis ea ad quaerendos fontes uti velit', haee, praesente etiam &la superficie terrae latente auro', non inclinatur; econtra si quis avrum vel aliud metallum indagare animo concepit , ad Datis latentis praelantiam tune minime curvatur: quis autem assirmare audeat, ejusmodi effectus a sola applicantis intentione naturaliter pendere, cum ηatura utpote causa necessaria,& non libera positis iisdem circumstantiis semper uniformiter operari so- Ieati denique quis credat, quod solide trivio homines felices illas manus nacti sint, in quibus virga exoptato suo effectu perfungitur . Nihilominus

663쪽

tamen etiam cum aliis omnino non ne gavero, quod: interdum absque ulla fraude, in quorundam manibus virgula se se inclinet, illi autem motus, qui in virgula deprehenduntur, tunc non aquarum, aut metallorum e viis 'attribui posse mihi videntur,. sed aliis po tius causas vaturalibus, P. g. manuum, quibus virga tenetur , salari, Ob quem fibrillae hujus irgulae suum situm mutant , & varie torquentur; unde & pro diverso temperamento , variaque homi num constitutione, diveo quoque effectus & motus in eadem fieri dicuntur:& ex hac ipsa ratione phsici iIlud experimentum explicant, qu fertur, J.' laves deplumatas, ad ignem virgis Coru :ryli affxas, assuri, suaque sponte in

-- Caeterum ex occasione hucusque di- Regula,ctorum juvat hic opponere regulam geΞ PςrquRmnerialem, eX qua cognoscatur , 1 sine in δι' revera aliquis Effectus naistratis an μ' interno perstitio*s nempe illud omne prosu-seantur perstitione habendum est, quod effectum a superi assibiliter sibi adscriptum, neque ex stitiosis. virtute naturali, neque eX 1 Ueryaturali, .i ita infallibiliter ae universaliter produeere Ualet. Λn vero aliquid habeat vim

664쪽

vim naturalem constare potest vesph1stica, vel morali certitudine, a rerum physicarum peritis petita ; sed circa

virtutem serpernaturalem, consuli de hent S. Scriptura, traditiones, SS. Comcilia &c. Quidquid enim virtute gaudet supernaturali, eam possidet sibi colin. latam vel immedigie a Deo, ut sunt signa visibilia externa m collatione SS. Sacramentorum , vel ab Ecclesia, prout se habent res benedictae &c. Plura hue pertinentia paulo inferius de esse

ctibus magicis videri queunt. CCCXX.

Explieam rast. a. Basiliscvs solo aspectu enecattur adhuc homines, imo se ipsum; quando sibi Variae eX objicitur in speculo. I. Vetulae sol ui, 'μ itidem intuitu fascinant teneros infantes , ut misera, lentaque tabe per ant. 3. Buso Vivus hiante ore lusci- .ci niam ex arbore decidere facit , devoratque delapsame atqui haec sine actio. ne in distans naturaliter explicari nequeunt: ergo datur. R. N. m. & simul per essavia declaro. G Sic enim I. Basiis . tiscas per radios solarra, vel per aerem diffundit particulas Venenatas, quae, si ab altero in poros recipiantur , &sanguinem, mortem haud dubie afferre possunt, non minus, ac aeger V. g. ho. mini

665쪽

An dari post actis is distras' sas

mini sano . si iste alterius exhalationes in corpore suo eXcipit. a. Similiter de illis vetulis dicendum, nempe quod

earum corpora per aerem spargant cor ruptos halitus , qui tenera puerorum corpora laedunt, non autem duriora virorum, prout idem quoque aer pestifer , a duobus similiter in corpore exceptus, unum. laedit, non alium.

minus dispositum. Vel etiam dici potest, quod puerorum phantasia, ex aspectu talium vetularum perculsa, non raro tam prosunde sibi imprimat illam adeo sibi tristem ideam, ut haec illi perpetuo inhaereat, puerique sic contabescant. s. Simili ratione bufo a se continuo emittit Uapores venenatos, qui, si in arborem eleVentur, poterit sane lusincinia, vertigine acta, decidere.

Insi. a. Ad solum ocelsoris aspectum

cadaveris vulnera ebulliunt, atque aperiuntur, ita ut immediate sanguis ex iis fluere conspiciatur: atqui hic occisor neque immediate mediatione suppositi, heque immediatione virtutis, cadaveri praesens existit: ergo datur actio in distans. R. N. m. In occisoris enim ejus dem vestibus probabilius tenuissimae sanguinis particulae adhaerent, quae m

666쪽

miles particulas sanguinis, in cadavere existentes excitant, cum praesertim particulae homogeneae facilius, & arctius inter se adhaereant, ac invicem conjungantur, unde hujus potius, quam alterius hominis superficiem ambiunt, . indeque ad motum concitant. Vel etiam ex vindicta divina similes quandoque effectus contingunt.

Inst. 4. Buso arefactas, s sacculo inclusus pendeat e collo unius de grege, arcere luem a grege dicitur. 2. Aspectus issi, ut fertur, causat raucedinem in conspiciente. 3. Torpeta, quae est parva piscicula, manum piscatoris stupore asscit, sicut & alios pisces redis dere immobiles narratur, ut eos postmodum devorare queat. q. Alia it dem piscicula . remora nomine, integras naves sistit, & a cursu remoratur suo. S. Struthio-Camelus solo aspectu pullos suos ovis excludere memora tur. 6. Lapides quidam diversa pollere dicuntur virtute , vel amorem, vel odium in hominibus 'concitandi. 7. Uno oscitante, patuloque ore hiante, etiam alter simili modo oscitat. 3. Aqua denique, in lebete igni admota, prae servore superius ebulliens at.

667쪽

que effervescens, plerumque in lando remanet adhuc frigida. Id ipsum eo tingit in oleo, chartae superfuso, &igni superimposito &c: atqui haec omnia sine actione in distans explicari apte non possunt: ergo datur. R. N. m. &explico. . Quoad imam Buso arefactus

potest attrahere, per modum materiae I 'alcalice, Chymicis notae, particulas Umnenatas aeris, utpote sibi quodammodo flmiles & homogeneas, prout paulo ante dictum est, sicque auferendo causam, sue venenum, auferre etsam effectum inde consequentem, seu luem. Ad.2dum lupus mere per accidens raucedinem causat, & si tamen quandoque ejusmodi effectus excitantur j id oritur ob concurrentes speciales dispositiones, e. g. ob nimium terrorem, indeque suppressos spiritus vitales, & animales, vel ob dispositionem aeris &c. ut proin

lupus solummodo dici mereatur causa oceo alis 'respectu raucedinis. . Adalium. Eorpedo piscatoris manum st pefacit venem , sive tremore quodam per hamum vel rete diffuso: illud nempe emuvium corpusculorum Venen torum subit nervorum ostiola in mai nu piscatoris, eorumque canaliculos

668쪽

alium impediendo, brachium instar. opii obstupefacit. Attamen Cl. Reaiamurrillum a torpedine causari solitum st porem unice per motum & tremorem explicat, si enim manus vel nimium distet a pisce, experientia teste, nullus

sentitur stupor, sed tantum si vel manu tangatur piscis, Vel corpus aliquod durum, manum inter & piscem sit interjectum; refert igitur praefatus Cl. Huctor, quod in certa torpedinum, a se disiectarum parte, ingentem fibril. larum , inter se conneXarum congeriem deprehenderit; indeque arguit, . quod torpedo in manum piscatoris, hamum tangentis , agat per impalsum. a partibus piscis valde elasticis , quo prius contractae, nunc violenta vi atque celerrime sese restituunt, impressum: consequenter nec dolor nec stupor sentitur, quando piscis musculos contrahit, lad quando eosdem dilatat. Ad 4tum. Quod de Remora diciatur , vel sabula eit, ut plerique tenent, vel itidem per auctam motus quanti talem explicari debet, nempe si ponatur, remoram esse pisciculum tantae Velocitatis, ut multis millionibus partium velocitatis in suo motu sup ret alior pisces, aut si anteced*n x l . I ad

669쪽

ad hune effectum supponatur in continuo motu fuisse per longissimum tempus, V. g. per annum integrum phoc enim supposito quod tamen aegrq, probari potest quantitas motus in re mora esset malor, quam quantitas mo-itus in navi, ut in Ph3lica generali patebit, & consequenter navem sisteret, attamen probabilius videtur, illum ese fectum ab alia causa provenire, cui iste pisciculus per accidens conjungi

tur, di g. a certa dispositione ventorum , aeris, aqua, maxime torrentiam. in fundo maris transeuntium. aut al- 'terius materiae, navis motum retardantis: nempe sicut in mari dantur. quidam pisces & animalia, quae tune solum videnda se praebent, si quando,V. g. tempestas pluvia, aut turbo m iri imminet; ita pariter contingere potest, ut etiam remora non nisi in taucircumstantia prope navem conspiciatur. Ad Struthio - melas simi- Iiter ova sua solo aspectu non excludit, utpote quae potius excludunturvet calore in ipsis jam latente, Vel ab rere vicino aut χle proveniente, ipse ergo tantum exspectat, usque dum excludantur, eaque custodit, ne ran

670쪽

ex Physica suppono, ealorem eonsistere in motu perturbato & expansivo partium ignitarum, qui dependet tum ab applicatione moventis, tum a dispostione materia, ad motum recipiendum aptae; & hine, licet in lebete aut charista inferiores partes aquae vel olei sint seque applicata principio moventi sci' licet igni, tamen illae partes in seriores non sunt aeque disposita ad motum, ob propinquitatem corporis gravioris incumbentis, dum econtra partes su-Periores , utpote leviores, & quasi in libero aere sitae, facillime ad motum rapidissimum concitari Valent. ,

Dβ. s. Planetae sol praeprimis

metalla, V. g. aurum in fodinis terrae

producunt, a quibus longissime distant. Item ab experientia habetur, dum vites in Hispannia florent, Vinum quo . que, ex Hispannia in Angliam asportatum, in cellis vinariis commoveri, & perturbari, cum tamen toto mari Anglia ab Hispannia sejungatur: ergo. R. D. A. Distant distantia suppositi C. R. distantia virtutis. N. A. & C. Nam ad imum, solis utique, &syderum ca- lor, di si qui sunt influxus alii, a caelo in terras descendere manifestum est,