Ad catholicum aequumque lectorem epistola eminentissimi & reverendissimi domini cardin. Quirini cum ejusdem animadversionibus in epistolam Jo. Rodulphi Kieslingii

71쪽

fuisse ipsi etiam Consultationi, nobis exprobravit Vergerius in Annotationibus acerbissimis Indi ci illi appositis , & ex Vergerio Schelhornius ipse

Amoenit. Liter. T. VII. De ea vero censura nihil

Sarpius , nihil Launojus , nihil hujusce generis

Scriptores quotquot in more habent occasiones v nari Romanae Sed is Sanctiones quasvis carpendi. Contra Antonius Possevinus, aliique erga easdem bene, ut Catholicos decet, animati, se dolere professi sunt, Consilium illud, quod in Collectione Conciliorum Petri Crabbe Glon. Agrip. an. IFFI. comparet, in Suriana unde id autem acciderit in Diatr. primi Tomi Cap. ult. explicavi) aliisque posterioribus desiderari. Hisce autem utriusque generis Scriptoribus haud innotuisse, imo nec ipsi Palla vicino , rerum hujuscemodi solertissimo scrutatori, nsilium illud statim ac Paulo III.exhibitum fuit, vulgatum Romae fuisse ann. Is 38. & quidem iis ipsis typis, qui Indicem Pauli IV. vulgarunt, scialicet Antonii Bladi Cameralis Impretaris, hoc illudeli, quod valde eo loco mirari me dixi, quodque

nunc quoque maximopere miror. . XIII. In limine suae consultationis Pontifici velificantur hujus Conciliabuli patres, illiusque in Ecclesiam meis rita depraedicant, & Pontifici primatum,& potestatem in

totam Ecclesiam largiuntur , his verbis BEATIssIME PATER , tantum abest , ut verbis explicare possimus, quam magnas gratias Respubliea christiana Deo ist. Μax. agere debeat, quod te Pontiscem his temporibus ac pastorem suum

72쪽

eυM ANIMADVERsIONIBUS. gregἰ suo praefecerit, eamque, quam habes, mentem dederis, ut minime Deremus cogitatione ear , quas Deo gratias debet, consequi posse. Nam spiritus ille Dei, quo virtus caelorum μαmata est , ut ait Propheta labantem, imo vero colianam in praeeps Ecclesiam Christι, per te huis νκina manum, ut via mur, supponere decrevit, eamque erigere ad prisinam sublimitatem , decorique pristino restituere . Certissimam divina

hujus sententra conjecturam nor facere valemus , quibus Samesitas tua ad se iscaι is mandaυιt , ut nuti ius, aut commodi

Di , aut cujuspiam alteriur habita ratione , tui signi caremus abusus tuos , graυi imos videlicet morbos , quisui jampridem Ecclesia Dei laborat , ae praesertim hae Rom. euvia , quibus esseritum prope est, ut paulatim ae sensim ingraυescenistibus pestiferis his morbis, magnam hanc ruinam traxerit, quam υidemus. Agnoscunt, quorum saepe mentionem feci. Curiae Romanae optimates , vitiliSines, & maculas , quibus misere deturpata erat Ecclesia , & Paulii Pontificis depraedicant consiliu in , quod circa emendationem inierat . Indicant deinceps fontes, e quibus haec vitia in Ecclesiam Romanam promanarunt, qui sunt Pontificum favor, depropensio ad assentatores, & sportularios Romanae curiae, nec non auri sacra fames, & spes lucri ex indulgentiis, &beneficiis ecclesiasticis captandi. Lege sodes haec verba 'Et qaoniam Sanctitas tua spiritu Dei erudita, qui, at inquit Augustinus, loquitur in eordibus nullo verborum strepitu , probe noverat, principium horum malorum inde fuisse, quod non-xulli Pontifces Tui pradecessores , prurientes auribus, ut inis

quis Apostolus PauIlus , coacervaverunt Hi magistros ad GF devia sua, non ut ab eis discerent, quod facere deberent , sed

ut eorum studio ct eauiditate inveniretur ratio , qua ticeret id , quod liberet: inde efetum est , s praeterquam quod principatum omnem sequitur adulatio, ut umbra corpus , dispellit musque semper fuit aditus veritatis ad aures Prane pam quod eonfestim prodirent doctores , qui docerent, Ponti rem e Ise beneflciorum dominum s ae ideo eum dominus jure vendat id

quod suum est, necessario sequi, in Pontiscem non posse cade-

73쪽

re Simoniam, ita qηod voluntas Ponti scis , qualiscumque ea Iseerit, fit regula , ρηa υην operationer ae actiones dirigam tur : ex quo procul dubio inciat, ut quicqaid Iibeat id etiam Iiceat. Ex hoe fonte S. Pater, tanquam ex equo Trojan , imνupere in Eeiae fiam Dei tot abusus, ct tam gravi mi morbi,

quibus nunc conspieimur eam ad desperationem fere salutis laborasse, vel manasse earum rerum famam ad in eles usque ejedat Sant Iitas vestra mentibus J qui ob hane praecipue causam Chνsianam religionem derident, adeo ut per nos , per nos , inquimur, nomen Christi blasphemetur inter gentes. Rerum antiquissimarum monumenta demonstrant satis eviis

denter, pallia, & indulgentias in Romana curia tanto fuisse in pretio, ut multi viri, alias de Ecclesia meriti, tanti

poenitere emere noluerint . Recensent porro hi praesides abusus, quorum summa ad duas redit elasser, quarum prima abii sus circa regimen Ecclesiasticum complectitur. Juvabit hos abusus breviter excitasse, quum, ob angustu in Epistolae nostrae spatium, illos fusius commemorare, rimbis non sit integrum. Primo in Musu auctores suasore que sunt saepius excitatae consultationis praesides, cavendum esse, ne indocti, nec non vili genere nati , & pessimis innutriti moribus homines ad ordines sacros evehantur. In abusibus fecundo, tertio, quarto, de sequentibus suadent, ut beneficia Ecclesiastica doctis , & optimae notae viris, eisdemque inquilinis conserantur, neutiquam autem in exteros transserantur. Urgent in reliquis abusibus ex Ecclesia tollendos esse mores ordinum religiosorum male compositos , dispensationes circa poenas Ecclesia sticas, &nuptias inter consanguineos,& alfines contrahendas, quaestum sacrum, & nimiam clericorum in bona Ecclesiastica potestatem. Quos articulos in hoc, de quo agimus, con- sella prolatos , si quis ad emendationem doctrinae reserre vellet , idem ageret, ac si mandata Principum ad statum civilem spectantia huc trahere velit.

74쪽

CUM ANIMADVERSIONIBUS. 67 ANIMADUERSIO.

Desipiet utique quisquis mandata Principum adeletilem flatum spectantia bue trabere velit ἰ ac proinde judicio tuo , Κ testingi, par culpa impingenda erit in Novem viros, de quibus sermo, quoniam incoeptis gravibus, oe magna professs , non quidem

purpureum, qui late splendeat, astuerint pannum, sed triobolarem, ac nulla proinde aestimatione dimgnandum. Nil aliud ergo Consultationis illius conditores, te arbitro, ut dixi, promeruerunt, quam Uenu sini p oetae scutica castigari, his scilicet versibus, At nunc non erat bir locur, c fortasse cupregum Scis simulare; quid boe, si fractis enatat exspes Navibus, aere dato qui pingitur t a bora coepit

Inctitui, currente rota cur urceus exit tDum ita sentis , dum ita scribis, nil aliud aut fallor ipse promereris, quam ut ejusdem poetae versiculum alium tibi regeram , stomacho, set

bor , aliquantum commoto, Ilio teneam multus mutantim Protea nodo 'Non amphoram, non urceum , lucubratione istatua decurrente, exire conspicio, sed dolium , nam dolio versatilior mihi videris, dum Viros illos despientiae ex ignoratione artis , quam factitabant, coarguis; ViroS , inquam, quos paulo ante pietatis, doctrinae , & prudentiae causa insigniter celibraveras . Quare ansam mihi praebes ex celebri Apologo Avieni fabulatoris verba, unico tantum commuta

75쪽

pariter ω calidum , ct frigidum effas ' Valebis

neque enim mihi ratio es cum bifumodi bomine concertationem babere. Apologus profecto ille, Κies- lingi, multo aptius in te congruit, quam in Novem viros illos praestantissimos proverbialis sena

XIV. Reliquum est, ut Pontificis sententiam hoc in am umento dictatoriam intueamur , atque dispiciamus, quide hac consultatione statuerit. Paullus Tertius, ubi vidit, se maximo in discrimine & periculo versari, novum inis stituit Patrum purpuratorum concilium , ut libere de his morbis iudicent. Tot fere suerunt sententiae , quot capita. Nicolaus Schoen etius, teste Sec en oroso variis motus rationibus, consilium de omittenda sacrorum emendatione suggessit, ne Lutheranis jactantiae occasio praeberetur , quod Pontificem ad hoc emendationis suseipiendae negotium impulissent. Quae sententia Paulis Tertia se valde probavit . Ast re accuratius expensa, denuo aggressus est de emendanda Ecclesia negotium , quod ita tradit PaII vicinas . Ae deinde sub eodem Paullo Tertio De Comitii Iongius protraeIa reformanda disciplina euva rursus incalais anno II o. de gnaυitque Pontifex in senatu qua ruplicem senatorum triadem, qui sancitas emendationis leger in unoquoque trifunaliam seroandas curarent , videiacet Apostolica Camera , aliisque preuliarιόur Roma foris , eonsul vent δε Cupp:3 , Ghmuee ur , ct Polus; Romana Rota, Caserinus,

Montanus, er Guidiae onus , Cancenaria, Gr manus, A. ean

δεν , Rido fus , Paenitentiaria, Contarenus, Carassa, Cervianus. Ipse Henricus Spondanus non inficiatur fuisse r formationem morum in Curia Romana . Non igitur est, ruod tantopere gloriatus sit Ponti sex in suta decreto e emendatione in urbe a sede Petrina suscepta. Haec est

illa

76쪽

cuM AN lΜΑDVERsIONIS Us. 6'illa tot laudum encomiis adornata a Paullo suscepta Curiae Romanae reΕrmatio. Utrum haec spectet ad Ecclesia in Christianain, ad doctrinam,& ritus in cultu sacro obse Tandos , remotis arbitris, Palaemon dijudicet, mihi erit Apollo. Parum abest, quin de hoc iterato consessu a PauLIo Tertio, ob religionis emendationem , convocato, ejusdemque exitu, illud Edmundi Rissera ' de Concilio Late-vanens in repetam. Hae tua est eximia tantopere a ChνLflianis nationisas ducentis as hine annis exoptata Teformatro , veI ut verias dicamus, abusuum Curia Romana inerastatio, atque inυolisio. Ambabus itaque manibus suffragium adhibeo S. V. Io. Greg. Walchis '' , qui demonstravit satis, emendationem Ecclesiae Romanae in Conciliis Lateranen-fibus frustra esse tentatam. ANIMA DUER SI .

Haud opus erat depromere ex Sechendorfio rationes , quibus motus Cardinalis Schombergius omittendam censuit sacrorum emendationem a

Novem viris deliberatam , nam easdein sat diserte explicat Palla vicinus , quin ipsi hac in re Paulus Sarpius ullo modo refragetur. Eo ipse loco, quem citas, haec ille habet: II Cardinale Sebombergo ,

vid. Histori Concit. Generat. lib. IV. P. 26. ' Vid. Commentatio de Concilio Lateranensia Benedicto XIII. celebraeo Cap. l. de Emendatione Ecclesiae stustra tentata p. I. seq.

77쪽

e non s'adiasserebiano vn peso che non potessero sep portare, oe addossandoselo per volonta comune, piadi lenieri it soporterebbono, ebe sententato impostodali' autorita di poebi. Aniunge UGave, ebe ques' opinione prevasse, bencte di putasse in contrario is Cardinal Giampistro Carassa. Haec, inquam , Pal-uvicinus paulo ante locum a te recitatum,& paulo post ex Epistola Cardin. Contarent ad Cardin. Farnesium certiores i pse nos facit colloquii, quod de Ecclesiastica Reformatione habuit cum Ferdinando Romanorum Rege, ejusdem Reformationis magnopere cupido, idem Contarenus, quel famoso Catone det Collegio, e nulla dissimulatore Lirimperfruoni da se conosciste nes Clero, e ne Ita Corte, come test Pano e gli Scritti di tui, e gli altrui Scristi seopra tui. Hoc elogium Contareno ibidem texit PallavicinuS. Quod spectat ad Card. Schombergium , valde mirum est, ei tribui ab Iacobo Echardio in Scriptor. Ord. Praedic. Consilium, de quo agitur, quum iste minime sederit inter Novemviros sanciendae Resormationi delectos. At non admirationem tam tum , sed risum etiam meretur , quod tradidit

Sleidanus, illud ab eodem Schonabergio missum fuisse in Germaniam , idque non ne his Pontifice, ut sie ipsius aliquod sudium appareret emendationis, ω ut bomines intelligerent aliunde , tanquam ipse fuerit daturus graviora, siquidem aliquid ejusmodi parasset evulgandum . Ritum, inquam, ipsum, quo paria Dissiligoo by Cooste

78쪽

cvM ANIMADUERSIONIBUS. 7 Itia scribentem Sarpium Palla vicinus excepit, nam

ita loquitur, Ben e degno di risio intorno queso fatioque Eo che USoam aggiunge, quasi accorgimento a Iora di a uni haliri: Cbe G. Intimos Pauli Ponti

ficis in rebus hujuscemodi sensus nemo prorsus erat qui sagacius iis Novem viris odorari potis e Dset; quumque illi eosdem quam maxime compertos habuerint, hinc factum est, ut in Consultatione illa sua Ecclesiae morbos verbis omnino perspicius patefacere non dubitaverint. Hanc vero liberi tem sibi valde acceptam fuisse non alia ratione clarius Pontifex ostendere valuit, quam repensa iiDdem sacrae Purpurae mercede. Itaque ad ferendum de Pauli III. eorumque Consiliariorum mente judicium , frustra, Κ testingi, seu Palaemonem, seu

Apollinem advocas contra Horatianum monitum illud, Me Deus intersit, nis dignus vindice nodus

Inciderit.

XV. Videor mihi demonstrasse Iuculenter, nulIam me delam Ecclesiae Romanae, nedum toti Ecclesiae Christ ianae hoc Concilio a Patiuo Pontifice instituto esse allatam. Dispiciendum nunc est , quid extra Romanae Ecclesiae pomoeria praestiterit Paullas, & quid emoIumenti ab ipsius reformatione suscepta ad orbem Christianum redierit. Exigua sorte pietatis & studii in reformanda Ecclesia suisset nota, si intra cancellos, limites inquam Italiae substiti iasti P II. III. emendatio . Illustriora adsunt testimonia, ad quae convocatio Oecumenici Concilii potissimum spectat. Quod argumentum, meo ex iudicio, est in re demonstranda secundum, quod nunc enixius, VIR EMINENT Iss N

79쪽

HE, perseqtieris. In hoc vero Concilio Oecumenico eo vocando duo sunt observanda, quae fidem, & pietatem PauLli M. egregie si placet confirmant , quorum primum est, quod legatos ad principes dissidentes , quo in gratiam re dirent, ablegavit, alterum, quod eosdem, ipsorumque I gatos de Theologos ad Concilium Mantua indictum invitavit. Haec duo argumenta ex Poli epistola ita recitas .isCajus t Pontificis responsi summa hae fuit : Cum plura is in dies disina bonitas suae υοluntatis indicia, in restauranis ,, da afflicta Eeel a salute praseat, qua quotide magis ina.

,gisque omnium bonorum animos ad majore 3 gratiarum acti ,, nes accendere debent, tum vero in iis non minimum signum ,

vel potius maximum se agnoscere, quod de alundantia divinari gratia, ct e fone ebur in te spiritur acerpit . De quo ets,, magnam causam habet prater eateros gratulandi , veI antia ,, qua amisitia, HI propinquitatis , quod in te sanguine Hii, conjuncto hanc tantam suam misericordiam ostendere est dia,, gnatus , tamen multo majorem esse latitiam, quam, ut Padiri bur Ecclesia universalis hae de re accipit, in cujus bonam ,, publicum, er commaene, hae in te dona Christam Eeeloia

,, Sponsam e disse sibi persuadet, ct eo magis, quod videt ,

is quantam Respubliea Christiana opus habet his temporitas ι risi θ Tiro, ct belli duce, eum contra in eos si petnam. , dum. Adeo ut si de quoquam, adjuvante Dei gratia, m tigna sperare debet, de te quidem maxima, cui Deus ea sp ,, ritus dona dederit, qua in tua professionis hominibus jam is mustis secutis non sunt visa, ct in te eum summa omnium is admiratione rivina misericordia, ct potentia tanquam ra- is ri mum spectaculum admirabantur. Ruare se primam imis itas gratias in ita, ct inexhausta Dei benignitati et is re, qui tati tempore de tali duce Ecclesia sua prospexis , ,, quati maxime populus Dei eget, sum contra in deles aνmaissent f menda, qui non tam armir carnalibus , quam spisAM tuatibur contra eos uti possit, qualem prorsus te esse iudicat, is a Deo ipso Ecclesia datum, qui docuit manax inas ad pra-Γum

80쪽

eUM ANIMADVERSIONIBUS. 73,,lium, st digitos tuos ad bellum, ut non tam poli a arm 1,rum hostes vincere delere , quam spiritur potentia , victοιν,salvare , ct ad Ecclesia corpus adjungere , quod Christiano,, duci maxime est sperandum, omnes merito de te sperent sti hac autem spe praeter cateros se maxime frui cum ingentis,gratiarum aditone horum tantorum in te donorum author ,ri qui hanc spem de te excitavit. Deinde quod ad consilia, ct ν, exhoνtationes tuas attinet, primum de adhibenda maximai, eura, ut sana doctrina ante omnia in Ecclesia retineatur , rict ut interioribus malis primum succurratur , deinde ext

,, rioribus I fe quidem ejus Sane itas vespondebat Etsi nulliri rei magis studere se, quam ut hac ipsa, ct hoc modo fiant, ,, quod summum Dei beneficium agnoscit , qui ante omniari cinciali unitier satis indicendi votantatem , ct pacis interis principes procuranda stadium , semper post commissam eu- ,, ram uniυessaues Ecclesia maxime infudιis tamen hane imissam exhortationem sis gratam esse, ut, quas Deo per te

Dexhortante, quo enixius laboret , in eo, in quo unsuam nimis

D magnum sudium poni potest, eandem libentio me, cum summa gratiarum aetione audiat , quam videt, qManto amri Hre spiritur , ct caritate in Deum o Ecclesiam, atque quam ista animi sollieit udine scripserat . diua in re, ut habeas im, erim quo te spe etiam magna consoleris, hunc optimam nun- is tiam de iudaciis istorum Principum , praeter omnem spem, Deum maxime inter eos tellum ardere , ct repentino regis is Christianissimi in Italiam cum maximis copiis transtu, M videretών, ut ad te scriberem jussit, atque hae etiam adbνLiberem de sua sententiar etsi inducia appetuntur , tamen ea ,, sane se de his induetis scire , ut vertur pacis, quam induis D eiarum nomen habere possent. Luare hiere te nune , ut i D no animo esse pergas, de reliquis conforteris in Christi, cr,, sis vobustus , halere te nune, quod maxime in tuis litte=siri optabas, pacem Principum, o quietem armis, quam sequvis turam speraι eam quietem in religione, quam omnes praecia pue de derare debemus , e ut procuνationi, quam nunquam,i intermist, se nunc eo enixius operam daturum, quo magis hac