장음표시 사용
61쪽
Epitome helli ciuisiis. Bella in ster iro. MItalos grasta. Rhomani Principioxide uisti, sed tas dem uidio rea euasera
mestico, &uicino maxime opere, & circa leges eorum dinsidente,uariarum. partium adhibentes animum praetores consulibus ex optimis quibuscunq; addidere: utilio uide, licet Cneum Pompeium parentem Pompeii illius qui ma gnus cognominatus est,ac Quintum Cepionem,Catu Per pennam, Caium marium, ac Valerium Messalam. Sub Sexto Caesare Publium Letulum, ac fratrem ipsius Caesaris 8c Titum Didium,Licinium Crassium,Cornelium Syllam ec praeter hos Marcellum. Tot enim uiri sub consulibus in ter se diuisi prouincia ad ministrabant, quibus omnibus consules praeerant. Alios praeterea Romani illis obsequeres,u luti ad insigne quoddam bellu unicuiq; miserant. Italis duces ex urbibus alii aderat comunes incomtini exercitu: quia hus omnibus praeerant Titus A Sanius, Caius Pontilius, Marius Ignatius,Quintus Pompeditis,Caius Papius, Marcus Laponius,Caius Iudacilius, Erius Asinius, & Vectius Cato,qui exercitum inter se diuidentes Romanorum ducitabus aduersi steterant, multa inferentes damna, multa. p tientes: oruom niu,ut a principio digniora exequar,hu iusmodi fuisseconstat. Vectius Cato Sextum Iuliu acie pr- pelles,duobus millibus in bello caesis ad Aserniam deduxit urbem,Romanorum fauentem partibus. Itam Lucius Sciapio G Lucius Acilius seruoru uestes induti fuga abiere. Caeteri tempore famem perdomiti se illi dedidere. Marius Igna tius Venefiano per proditionem recepto, duas Romanorucohortes in ea deprehensas interemit. Presenteius aute λυblius Perpennam ad decem millia hominum ducente in s gam uertit, ex quibus ad quatuor millia caesa sunt, reliquis maiore armorii ademit parte.Qua ex re Rutilius costa Per penna ab exercitu summouit, eiust copips Caio Mario subiecit. Marcus aute Lamponius ex his,qui cu Licinio Crassio aderant ad odiingetos occidit.Reliquos ad Adrumetu urbe insecutus est. Caius Papius Nolam ex proditione recepi &Roma. s. .
62쪽
. BELLIS LIBER PRIMUS. 3 ita Romanis ad duum millium numerum in ciuitate ea res, Nola proadentibus publice per praeconem annunciari iubet, si cum eo thd' militare uellent. Quoscun* igitur conditione ad mittentes in armis habuit. Daces militia recusantes carceri inclusos fame necauit. Castabulos praeterea cepit. Minternu quoloc Salernum,quae Romanoris colonia fuit,& captiuos ex ea habitos seruosin militiae ascripsit: quaecunq; Nuceriae finitia
ma incendit igne, uim ciuitates proximas timore assiceret,
exercitum sibi dari postulauit. Cui peditu dece millia,equi tes mille attributirunt. Cum his Papius ad Acherras castra posuit. Sexto au te Caesare Galataru peditu decem millia, oc umidas Maurusosq; deducente equites, re ad Acherras accedente, Papius Oxintam Iugurthae Numidaru regis filiu uia Romanis Venusii custodiebatur, urbe extulit. Hunc D urpura regia uelatusaepenumero Numidis, qui cu Caesare aderant ostendit. Multis igitur Numidam ad eu tanqua re gem fugientibus,reliquos Caesar ueluti suspectos in Libyaciemisit.Papio strenue ad eum accedente proprius,&parte Malli diruente,equites reliquos e portiS emittens, Caesar ad Romanae Lex millia hostium occidit, di subinde ex Acherris exercitu uictoriae deduxit Iudacilio in Iampyga existenti Canusiu, Venusiuq; principi re Plexae in aliae ciuitates adhaesere,quasdam etia sibi aduer. . - san tes idem obsedit,& qui illustriores in his fuerant Roma
Dortam interemit.populares i tem,seruosi militiae ascripsit
Rutilius consul, oc Caius Marius supra flumen Lyrim pontes transeundi caussa, non magno inter se spacio coiunxerat
quibus Uectius Cato aduersus steterat nolonge a Marii pote. Cl a itaq; noctu circa Rutilii ponte insidias in ualle dispo niti Simul autem Rutilium in transitu uidere di stimulans, insidias educit,pluribusq; inter arida necatis multos flumi, ni immersit.Hoc in proelio Rutilius ab hostibus sagittaca Rurili put faucius non mul to post interni. oc Marius ad al terti co iesidii'
ui utus Pontem, corporibus studio immersis, at* natan iudi 'tibus
63쪽
λα APPIANI DE CIUILIBUS RO..tibus cladem arbitratus, expulsis his, qui propius obstiteγrant fluuium superat,vallumq; Catonis paucis custodientiabus intercidit, ut Cato eo in loco quo uictoria adeptus su rat pernoctare,&commeatu destitutus statim copias abduccre coactus siti Rutilii multorum illustrium corpora Romam delata quo sepulchro mandarentur, miserandu prae huere spectacul im, consulis totin aliorum intuentibus su nera,&perplures dies luctus excitatus est. Ea ex caussa M. natus defunctorum corpora,quae in bello occubuissent, eo in loco sepeliri uetuit,quo aliorum humarentur, ut ab ocu
lis militu quam longissime abessent. Quod hostes intelligetes uicissim di de suis statuere. Rutilio succei r reliquo an ni tempore nemo substitutus.Sextus Caesar cum quiete mi. nime ageret, scd continue ad comitia Romam commearet,
Senatus exercitui,cui ipse praeerat Caium Martu, di Quin tum Cepionem praesidcre uoluit. Ob eam rem Cepioni ad uersus Quintus Pompeditis praetor transfugae in morem ab exercitu recessit,duos impuberes seruos secum trahens, fi liorum in morem purpureis ornatos uestibus, eos in po testatem sibi tradidit. &ut fide promereretur,masias quacdam plumbeas auro,argento. contectas una detulit, tum maj celeritate Cepionem adhortatus est,ut cum copiis in sequeretur,quasi illi duce destitutum relicturus exercitum. Ductus credulitate Cepio eum insequitur.Pompedius loco proximus ubi insidiae latebant,collem quendam ueluti ho
ites speculaturus ascendit,signum. illis extulit. Hi ex instat diis prodeuntes Cepionem,plures alios ibidem captos indi citin, teremere Cepionis exercitu Senatus Mario adiunxit. Se uentus in, tus Caesar cu peditibus triginta millibus, equitibus quin* erimitur, millibus per uallem quandam, locam scrupulosa delatus: Mario Ignatio subito occurrente in uallem compulsus, in gruente morbo ad lectum transire compellitur,numinis cuiusdam in ripa, cui unicus perpotem patebat aditus. Ouam
64쪽
obrem malore exercitus sui parte deleta, reliquom amissis armis,uix tandem in Theanum fuga delabitur. Residuos Ἀ-- cum eo existentes quoad licuit instruxit arm is.Caetera mul- urbi. ii tudine ad eum fugiente,supra Acherras, quae adhuc a Pa pio obsidebatur castra posuit.Exercitibus utriq; asTstetibus, neutim alter alteri ob timorem congrediebatur. Marsos autem Cornelius Sylla, ec Caius Marius aggressi continue insequebantur,quoad uitium obligamina incurrerent. Cum uero Marsi uitiu nodos aegre PDerarent, Mario ac Syllae utinterius progredi haud uisum est. Caetertim Cornelius Sylla ab altera uitium parte castrametanis,dissicultatem hostibus Obiectam animaduertens, Marsis fugientibus occurrit,multos interficit,ut ad manerum fere sex millium extincti re ferantur, ecloge plura a Romanis arma suscepta sint. Marsi m=nde,
serarum more se deceptos aegre feren tes, iterum coeperear nuo Rhosma,denuom cum ipsis congredi conantur. Sed cum illip el,ly ςβε gnam detrectaret,belli initium nusquam factum. Est enim Marsorum natio bellicosissima admodum: Ferunt hac ipsorum duntaxat culpa triumphum de illis habitum: prius Deo aduersus Μarsos, ne* une Marsis tri lius ullus ade plus sit.Circa Falernum montem Iudacilius, Θc Titus Affianius,& Publius Ventidius cum Cn. Pompeio inuicem congressi in suetam uertere,& ad urbem usi Firmum persecuti Popesua iunt. deinde ad alia duxerecopias. Astianius Popeio intra in fugam Firmum ineluso castra apposuit. Ille uero eteros in armis vςxsψε praeparans ad bellum non prodibat. Adventante alio exeriscitu Sulpitium a tergo Astianio immittit, ipse in Donte pro greditur.Itacudum praelium geritur, laborantibus utris . diu. pirios homum castris iniecit ignem. Quod intuentes illi ad Asculum perfugiunt, nullo militari ordine carpetes iter Albanius pugnans interimitur. Pompeius ad Asculii pro
fectus urbem obsidebat. Erat quippe Asculum Iudacilii pa renus oppidum,quo timoreduclus Iudacilius, cum cohor
65쪽
Asculum tibus octo confestim accesssit.Prsmissis ad Asculanos nuc asobar tui iubet' cum longe uenientem uiderint,subito accurrani,hostiumq; circunstantium castra aggrediatur, ut praeliis utram parte in eos gereretur,quod ab Asculanis neglectum est . Iudacilius igitur per medios hostes cum quibus potuit ut de Iatus, eorum timiditatem infidelitatem redarguit, quasi
ulterius urbem tueri desiperaret. Aemulos uero qui cum eo prius dissidebant,& tunc quidem multitudinem manda tis suis deterruerant,interemit omnes. deinde in templo pyram erigens,stipra eam messem statuit,&in summo cis amiscis cpulatus cst. Perseuerante adhuc conuiuio uenenum irratroducitur,quo imp to supra pyram sese collocans,ut igne Quit. γι illi immitterent Oravit. Sic Iudacili egregie pro patria comis mors tendenS,extinctus est. Sextus Carfarcum deponcndi mune tis ludacio ris tempus accessisset,proconsul a senatu electus uiginti mil. ebei ab libus hostfum qui in eXercitu aderat,occurrit. ex quibus aduertit octo millia occidit,pluriuetia assumpsit arma. Circa Ascii Ium castrametanti cum creatio eius in longum traheretur morbo decessit,praetore eius loco Caium Achium institues.. Et luec quidem circa Italiam Ioniumq; gesta. Intelligentes autem haec ut i qui ab altera Romae parte incolunt Tyrrheniec Vmbrio aliae his finitimae nationes ad desectionem una consenserunt. Veritus iga tur Senatus ne hostibus omni ex parte ingruentibus urbem minus tueri posset, mare omne a Cumis ad urbem usin libertis c6muniuit,tuncprimu admi Iitiaob viroruinopia accitis: Italos uero in societate perma nentes adhuc,reliquorum ciuiu numero ascripsit,quod L cum ab omnibus maxime expetebatur.Ideoc Tyrrhenis coceiIere,qui ciuilitatem cupidissime complexi sunt. Hac igi senatus tur charitate usus Senareis, ex benignis loge benigniores si
charix ' hi reddidit,o: qui dubij adhuc erant, in fide confirmauit.Aditiai Edr uersantes praeterea in bello spe huiusmodi ciuilitatis mitio res habuit.Hos nuper in urbe delectos uiros, Romani neu
66쪽
t eoru tribubus,quae trigintaquin numerosuere,statim' miscuerunt,ne priscis illis numero superiores, in creationi
lius aliquando anteferrentur: veru eas decimantes alias de
inio ex illis creavere. in quibus ultimi staffragia ferebant, replemiam eoru calculus nullius fere momenti habebatur , cuquin oc triginta in primis uocarentur, Quae supra dimidia reliquas excederent, quod a principio eiu agitantibus Italis eos latuit. Cu uero res cognita fuisse Ualterius dissensionis causam praebuit. Qui aute circa Ioniu mere nondum Tyrrhenorii poenitentia perspecta, quindecim uirorum millia, longis itineribus, nulla intcrmissione in auxiliueis praemi serunt. Quibus occurrens Cn. Pompeius iam tum cosulam adeptus, ad quinin millia occidit. reliqui uero ad propria per regione sterile hyberno tempore,summo labore reuerti satagentes,cudimiuia fere eoru pars glandibus toleraret ra mem,inopia c6sumpti sunt. Eadem hyeme Cornelius Cato Pope' collega cotra Marsos bellu gerens interfectus est. LuaciusCluetius ad Popilos moles Syllae castrametati,s imma diligetia bellis gerens uix tribus stadiis logius aberat. Eam ignominia cum aegrepe erret Sylla, non expectatis iis qui pabulatu mittebantur, Cluentiu aggreditur, ac tum quideuictus estitetit.hil a assiimptis deinde pabulatoribus Cluentium invadit,auertitin, qua excatis a longius castra ponere Cluςxiiuiflcompulsus est. Galatis deinde ad eu confluentibus, iterum ς 'm'Syllae propius acccssit.Cum uterin exercitus ad bellum coniaeniret, Ialata quidam uir corpore eximio, cursu caeteros
anteuectus,quenpia ex Romanis in pugna prouocat. huic occurrens Maurusius statura perbrevis protinus superat,occidit . Eo aspectu conterriti Galatae fuga capessunt, disibin luto ordine,nec acierit ulla Cluentio ulterius substitit,uem Nolam concito cursu turba tae aduolant. Quos continue imsecutus Sylla, ad triginta millia interemit. Nolanis deinde
Per portam eum suscipientibus .ne hostes ipsis insurgerenti
67쪽
reliquos omnes circa moenia,ad numerum uigetnti millium occidit, cum ovibus & Cluentius egregie pugnans interia ullae uis mitur . Sylla deinde ad alias delatus nationes, quae Hirpi Qu.hia Πα δ ppelsantur,cum castra illis apposuit set, in Nolanos doιnteritus. currit. Hi Lucanos exorta luce in auxiliuipsis uenturos expectabant. Tempus ital ad consultandis a Sylla petiere. Ille intellecta fraude,horam Nolanis diffinit,& oppidum ligno
uallatum appositis scalis, post horam protinus ascendit. Ea trepidatione compulsi ciues,urbem Syllae tradidere,qua ille necessi late potius quam beniuolentia sibi obsequentem Nolani praedae exposuit. Caeteris se dedentibus ueniam concessit, Sylla deci donec Hirpinas nationes omnes sibi subdidit, re in Samnis au .b Eb xes deduxit eXercitum,non his quidem itineribus quae Emode oppes, tilus eorum dux diligeter obseruabat, uerum aliam nactas mutur, M illnerationem per an stactus ignotam plurimis, ex ea hostiadae.kbd bus inuectus eli,multos ex iis occidit: reliquis sparsim se
sta. η'' gientibus, Emotitus cum paucis in Aserniam saucius ausis
git.Sylla sublato exercitu in Buanos transgreditur,quae gescommune deficientium receptaculum fuit, cum tribus arciabus insigne eorum essetoppidum,& fluant ea fiducia Syllae
aduersarentur. Ille nonnullis praemissctis, quam primam ex omnibus arcem ascendere possent, iubet occupare, deinde ex fumo rem notam sibi facere.Prodeunte igitur fumo,quia fronte constiterant aggreditur, ac tribus cotinuis horis praelio decertans urbe potitur. Et haec quidem aestatis teporibus feliciter a Sylla geua. Instante hyeme, Romam ad consula. tum petendum reuersus est.Cn.autem Pompeius in Marsos Mauricenos, Vestinosi,deduxi Caius Colconius alter Romanorum praetor cum exercitu delatus Salpiam incendit,
Cannas p suscepit,& ad Canusium dispositis castris,Samnitibus illi insurgentibus strenue obstitit, quousi caedes utra .e parte insignis editur, dic Cosconius copiis debilitatusum. mu recedere compellitur. Trebatius Samnitum. dux stumi
68쪽
dux flumine utriusq; copias excludente, Cosconium adhor Trebatistatur, ut uel superato fluuio ad ipsum pertransiret, uel ripa tum duae. numinis excedens transeundi facultatem sibi traderet. Illei itur loco cessit,oc Trebatio transeunti occurrens pugna superior euasit. nam illo supra fluuiu arripiente fuga ad quin decim hostium millia interemit. Reliqui cu Trebatio ad Canusium celeri fuga delati sunt.Cosconius Latinensium, Venusinorum, Asculanorumq; uastatis agris,in Podiceos per .' uenit, duobusq; diebus nationem illam superauit. Cecilius Metellus successor illi substitutus ad bellum cum uenisset, in Iapypas descedit, eos ri bello deuicit. Et Pompilius alter ex ducibus qui in bello defecerant, interim occubuit. Reli qui per partes ad Ceciliu uenere. Et haec quidem per Italia socialian bellogesta sunt cum in maius augeretur,quoad Ita . ita omnis in populi Romani Rempub.concessit: Lucanis ocSamnitibus co tempore excep tis. Videntur quippe ec hi e dem posterius assecuti, & inter tribus quemadmodum priores separatim electi esse, ne si priscis miscerentur in creati
nibus longe praecellerent numero superiores. Per idem tempus optimates in urbe contendere coeperercum quidam de Optimadbita cum usuris emerent,lege quadam ueteri iubente,supra foenus,foenerari minime licere, qui id effecisset eande mul. i. ctam ab illo subeundam esse. Abhorruisse mihi quidem uia dentur ueteres Romani tanoris consuetudinem, quemas modum oc Graeci,ncc secus ac cauponandi quaestum quem dam existimauisse grauem,intolerabilem pauperibus, Ninimicitias ut tro procreantem.Qua ratione commoti Persae .
commodarideceptibile quoddam,mendacijs p resertu esse
existimant. Contiuetudine deinde temporistanus approba probatute,hi quidem secundum morem exigebant, illi uero ueluti Persariimo bello,&sediuiuenibus redditiones exhibebant. Eratoc qui k:. .: Mneratores poena mulctandos esse praedicarent. Quippe Asellius praetor, ad quem ista serebatur, tanus diuolue-
69쪽
. re nullo modo posset, iudicia illis uicissim attribuerat, quae difficultate ex moribus,tegece prodeunte diffinirent. Lege itam ueterem innovari moleste ferentes qui foenus exerce hant, Aselliu hunc in modum interemere. Forte sacra C Castori stori, Pollucio in foro celebrabat. multitudine ital illi insistallis sacris assidente, quidam lapide prius emisophiala excussittaso e iis N ad Vestae templum subito accurrit. Nonnulli igitur eumbrata. praecedentes templo exclusere,demum in diuersoriu fugi tem interficiunt. Multi ob id persequentiu ad eoru uirgines eos fugere arbitrati eum ad locum delati sunt,quem uiris ingredi minime fas fuit. Hac ex causis Asellium praetore, acra Peragentem, sacerdotem ,& ueste aurea, ut in sacris mos fuit assidentem,horam circa secunda fori medio interemere Senatus per praeconem statim annunciari iubet, siquis Astali j intei se liorem publicaret, libero quidem argetum,seruo libertate,conscio ueniam polliceri. Quod nemo propterea . . facere est ausus, foeneratoribus interim reum occulentibus. Hae igitur caedes, ac dissensiones adhuc intestinae, ciuiles Per partes extitere. Dehinc exercitibus magnis seditionum principes bello legibusq; ad inuice certarii cum patriaue is luti bravium in medio consisteret.Transitus aute ad haec,&origo statim post sociale bellum in hunc modum prod ita Cum Mithridates Ponti, oc aliarum gentium rex Bithyniata Phrygiam,&hic finitima Asiam ingressus esset,ut no his superiore libro perscriptum est:Sylla coit electus Asiae. expeditionem Miuiridaticum sortitus est bellum, dum
Conte io, Romae adhuc esset.Marius uero belli opportunitatem utilianis initiu tat in considerans,cum illud affectaret, Publium Sulpii; se Ita, itum Tribunum, qui ad haec ope illi afferret, multis pollici.
tationibus inducere tentauit: Nouos etiam ex Italia ciues, qui minus possiderent, ad suffragia per omnes tribus, spe quadam dissidere persuaserat,nihil de necessitate sua praelo cutus,quibus ut seruis in omnibus usus est obsequentibus.. - Ac propere
70쪽
nELLIS LIBER PRIMUS . 39Ac propere Sulpitius de his rebus legem tulit, qua contis
mala necesse erat quicquid Marius aut Sulpicius cuperet, effectum consequi,nouis ciuibus longe priscos numero ex Uperantibus. Verum qui antiquiores aderant,haec tela Fg noscentes acerrime nouis resistebant,lignis, lapidibusq; in eos depugnabant. Increbescente dietina malo, ueriti con sules,approbatione legis potissimum instate, plurium dic rum uacationem instituere, quemadmodum festis diebus, ac solennibus mos fuit, ut aliqua interim mutatio creationis tumultus hic fieret. Verum Sulpitius uacatione minime exinpediata,seditiosos quos* rceiis ensibus ad forum iubet acacedere,k quicquid necesse foret exequi, nec consulibus parcere si occasio expostulet. Cu omnes prompti adessent,uain cationem ut iniquam accusare pergit, iubet Cornelium Syllam,ac Quintum Pompeium consules uacationem subisto distatuerc,ut approbationem legis asserat. Elato tumultu qui illum circunsteterant enses exerunt, oc consules ipsis ad uersantes interficere uelle minantur. ob id Pompeius lati
tans effugit,Sylla ueluti consulturus paulatim celsit. Filium uero Pompeii Syllae adsistentem,&plera' audatius locu tum, illi ipsi Sulpitii sequaces interficiut. Sylla in concione vaeatis lim reuersus uacationem dissoluit. Deinde ueluti Capuam ad Sylla diso exercitum iturus, ex Capua in Asiam ad Mithridaticum solux - . hellum sese praeparat Non enim quispiam quae ab eo agitabantur intellexerat. Sublata uacatione,&Sylla ab urbe re moto,Sulpitius legem protulit, oc Cato Mario cuius caussat haec agebat,Sullae loco Mithridaticum bellum destinat. His perceptis Sylla bello quam primum decernere statuit. Mialites igiturin concionem conuocat, quemadmodu Marius Mithridatico bello inhians lucri caussa milites alios ipsis an. tetulerit annui sciat,contumelia omne in Sulpitiu&Mariuxefert,nihil aliud aperte queri ausus: non enim de bello pa