장음표시 사용
71쪽
facere audeat mente cogitantes,ac de se ipsis plurimum sol liciti,ne interim expeditione illa priuaretur,quae animo cω ceperint Syllae reserat, suadent ut se fidenter Nomam ducat Quibus exuilaratus Sylla sex militu legiones confestim moueri Uerum exercitus primores, quinore uno duntaxatex cepto,non sustinentes hostiles copias patriae inserre, Roma Propere accurrunt. Legati cum Syllam ad urbem properatem offendissent,rogare incipiut, qua ex caussa cum armis exercitu in patria deduceret. Quibus ille ut ea a tyranis liberaret,&haec bis,terq; alijs,atq; atris praefatus legatis, simul annunciare iubet, an uelint Senatu cum eo,ac marium Sulpitium in campo Martio adesse,& agere quaecu* illis uia νη debuntur Appropinquante eo Pompeius collega laudatis pati, Rh, quae egisset,Sc approbatis, ad Syllam accessit, ad omnia manoru paratus obsequi. Marius 8c Sulpitius modico interuallo apopumum paratus indigentes, legatos alios emisere, quasi ec hos Se natus destinasset rogant, ne propius ad urbem quadraginta stad is castra locet,qtiousQ depraesentibus inter eos consulatum sit. Sylla & Pompeius legatione animaduersa .id facere uelle respondent,ac statim legatos abire imperat.Sylla ualutes, ec quae propinqua fuere moenibus loca, militu legione occupat.Pompeius colles alia legionecommunit. Ternam h R' Sylla ad pontem ligneum emittit . quartam ante urbis m,' '' ros in supplemetum iubet subsistere. Ipse cum caeteris urbe ingreditur hostili opinione oc opere. Qua ex caussa, qui circa illu inhabitabant desuper tela emitrere coepere,quoad eorum domos incendere uelle comminatus est. Tunc autesese continuere Marius 8c Sulpicius ad Esquilium serum, quibus armati potuere illi occurrunt. Fit statim hostilis p gna.Tum quiaem primum in urbe, neq; subseditionis imagine,ut prius,uerum nulla excusatione cum tubis,signis 'ueluti belli lege decertaret. Ad tantum eos flagitium disten sionum peruexi t incuria. Conuersia Silia militibus ipse ara
72쪽
repta aquila in periculum sese immittit, quasi imperatore opus esst,&ut si quis uexillis abesset, uerecundia ductus a 'fuga temperaret.Geteram multitudinem in proelium couertit,ac primum tyrones ab exercitu omni aduocat, alios per Suburrae uiam emittit,qui celerrime hostes a aergo inuade rent.Qui autem circa Marium fuere insurgetibus debilius obstabant,obuiarum transitus circumueniri se ab hostibus uerentes. Ciues igitur edomibus eorum depugnantes adu cabant,seruis etiam libertatem pollicebantur qui opem at tulitient.Nemine prodeunte ad bellum,desperatis rebus eX
urbe fuga se proripiut,& cum illis quicunq; illustriores una
conspirauerant. Tunc uero Sylla uiam quae sacra dicitur imgrestus,quoscuQ ad praedam accurretes in medium nactus S/crauia supplicio affecit. Praesidi fetia in urbe disipositis per partes. ipse&Pompeius hinc inde peragrantes nodiem peruigilem egere,ne quid ab ijsqui timebantur, aut 3 uictoribus crudo Iius fieret in urbe.Orta luce populum ad concionem conuoacantes,de Reipub. gubernatione questi sunt, quasi maiori ex parte popularibus quibusdam ambitiosis addicta esssiet, quantum ipsi ex necessitate fecissent retulere. Addidere etianihil ulterius ad populum,nisi prius consultum afferri debere,quod antea consuetum iam pridem fieri desinisset. Crea tiones etiam muneru,ac dignitatum non a tribubus sed per turmas esse faciendas,quemadmodu a Tullio rege conceo sum fierat arbitrati: ob haec duo lege uidelicet nullam ante Senatum ad multitudinem deserri posse,nec, creationes te onuioribus ec audacibus diuitum,& beneconsulentium loco collatas,dissensionum occasiones praebituras esse. Multa alia ex Tribunorum principatu tyrannice poti imu effecta
tollentes ad Senatum tunc quidem ex paucitate Pene con i'ai. 'contemptum,ex optimis trecentos uiros elegere, ac quscunq; a temptus. Sulpitio statura fuerant,post decretam aconsulibus uacario
nem, ut illegalia abolevere omnia. In hunc modum igitur F seditiones
73쪽
seditiones ex lite&contetione ad homicidia, ab his ad pra Iiadaemum peruenere. Et ciuium exercitus tum Primum. in. Patriam ueluti hostile illati.nem propterea seditioncs qWanquam per exercitus interim diuisiecessauerer veru impetus continue in urbe facti, moenium m expugnationes, ecquae , cuiam alia hostili opere fieri assueta, cum nullius reuerentia eorum uiolentiae oosisteret,siue legum,siue ciuium, aut pa-- triae ipsius. Tunc igitur Sulpitium Tribunatum gerentemium pho adhuc,&cum eo Marium texies consulem, eius filium: scripti es Publium quoq; Cethegum, Iunium Brutum, Ciacum, ec, & Quintum Graianium, Publium quoq; Albinouanum, Marcum I cetorium,& reliquos Mario Duentes ad duode cim numeris urbe pepulere: utpote qui seditionucaussas, praelia consulibus, seruis libertatem ad defeetionem intulissent,populi Romam hostes ex decreto uulgauere: Licere ex his obuium sine poena occidere,aut ad cosules deducere,N, corum bona in publicu elle dc ferenda: Ac protinus ad coruinquisitionem accursum est. Nonnulli igitur Sulpitium de irrehendentes interemere. Marius ipses uae seruo,& socioso us ad Minturnas confugit,que ciclitaris primores in obscara quada domo quiescente,proci amatione publica territi, ambitione insuperducti quod homine sexies costile, a suo multa&p: aes ara gesta elsent in potestate haberent, custodie re coepeta u. G datam etiam carnificem publicum cu gladio misere ut eu interficeret. Galata aute ferunt cu per tenebras quae* scrutando graderetur, Marii oculis ignis in morem Ditissa hae spicndore micantibuS trepidare coepime. Mox cum Marius hib. 1. e ledio surrexiiset,& horrenda uoce intonaret, Tu ne Caiumarium occidere audes Galatam e foribus prosiluisi. instanienti similem acclamantem. ego Caium Marium occidere nequeo. Ea ex caussa superstitionis cuiusda timor priamores. urbis inuasit, cum illum deprehendere prius dubi
tata Famae insuper memoria iampride uulgatae a puero insepties
74쪽
eum septies futurum consulem. Nam cu infans adhuc esset, septem aquilarum pullos in gremium eius decidisse memorant. Uates autem praedixisse eum septies maximum magia stratum obiturum. Haec igitur Minturnarum primores ani mo uoluentes,Galatam demonis cuiusdam occursu serritu M hi,hε arbitrati,Marium statim exurbe egredi,e tibicuno saluus sessuperoessepoiset,proficisci suadent. Illele ab Sylla inquiri,& ab stitione
equitibus eius persequi satis ratus, iter nulla semita ad mare arripuit,ct ad Calybes delatus foliis corpori superimpositis eareeieii aliquantulum quieuit. Strepitu deinde percepto sub foliis la herauere. tuit.qui cum magis increbesteret, Siculi cuiusdam piscato riam scapha,per uim coacto eo,propere insiluit. Insiurgente demum tempestate perfracto gubcrnaculo,uela uentis quo sors cum duceret,emisit. Delatus cst itam ad insulam inoua
domesticos ex suis nuper allatos repperit. cum his in Lybiat rasit. Prohibitus igitur Libyae inpressu ueluti hostis a Sex- Sextiustio praetore, in mari hyemem perferre cogitur paulo supra bu'. Libyam inter Numidarum montes. Eo in loco considente εγ' 'Mario,plerissi ex complicibus aduentum eius audientes ad illum nauigarunt,Cetnegus scilicet, ec Grannius, oc Albia .
nouantas,Lectorius quoi, oc alij inter quos Marii ipsius filius,qui ut optimates uiri ad Numidarum regem e uoma profugcrant. Suspitione deinde ne ab illo traderetur, eo ex ioco ad Marium peruenerant. Hi igitur, quemadmodum Sylla,patriae bellum inferre meditati,cum exercim careret, siquid serte occurreret intenti morabantur. Romae interim Sylla cum primus armis urbem occupastet, ad monarchia quoq; obtinendam potens haberetair, de inimicis suis ultus monte se a uiolentia cohibitat,&excrcitu Capuam praernis 1o,ut consul dignitate usus est. Exulum autem fautores qui cuiam seditiosi aderat, opulentiores quosl ac mulieres aere abundates, cum ab armorum timore respirarent,ad exules
id urbem reducendos hortabantur, nihil sellicitudinis,aut Fa impensarum
75쪽
impensarum ad eam rem perficiendam omittentes. Conselum etiam corporibus insidias struebant,quasi illis existen sνllae lauatibus ne unus quidem ex suis reuerti posset. Syllae perfunctore clemen dignitate consulari exercitus ad Mithridaticum bellum de xi cernitur,ueluti salutis publicae custodi. Quintum aute Pomseium alterum consulem, populus ob timorem miseratus, taliae praeesse uoluit, caeteris Q copijs, quae , Cn.Pompeio ductabantur imperare. Id intelligens Cneus,cum moleste ferret, Quintum ad exercitum uenientem hilare suscepit . Sequenti die ius dicente illo ad eum ueluti priuatus accessitis, odio θί quousis multi illum circunstantes per simulationem quasi
inuidia in audire cuperet interfecere. Reliquorum secuta stiga Cneus tersectua illis occurrens, tanquam moleste ferretconsulem iniuste occisum,eoq; modo conturbatus ipsis subito praeficitur. Pompeii nece in urbe relata,de scipso sollicitus bylla amicos uia dequacp acciri imperat, eos in per noctem circum se habuit. Nec mul tum post haec immoratus, Capuam ad exercitum,
inde in Asiam peruenit. Exulu igitur amici Cinna post Syclam designato consule,pluri inu illi confidentes, nouos ae riuo ciues ad ea, quae a Mario meditata fuerant impellunt.
Tribus admisceri postulant,quod ultimi suffragia ferentes
omnium inutiles fierent. Hoc autem principium Marii re ditus,& qui cum illo aufugerant uidebatur esse. Adversen tibus priscis ciuibus, Cinna nouos ciues Pretio conducere arbitratus, trecenta talenta illis elargiri statuit. Veteribus quipe consul alter praesidebat Octauius,&qui circa Cinna ueterant, occupato foro,contectis gladiis,tribus omnes adis misceri deposcebat. caetera uero multitudo, quae sentire me Iius uidebatur circa Octauium unacum gi adijs steterat. In terim domi euentum rei expectate Octauio, nunciatur plua res extribunis,qus facta essent prohibere,nouorum ciuium ingentem tumultum excitatum esse,nudisi, ensibus per angi ut inc tradicentes Tribunos insurgere,& ad rostra
76쪽
BELLIS LIBER PRIMUS. Asdeserti. Quibus intellectis Octauius omnifariam multitu
dine stipatus,ad sacram uiam accelerat,& torrentis more in Sacra uia.
forum delatus eos, qui in medio steterant expellit, disturin haloe .Conterritis illis in templum Castoris Pollucisis prO- Castors, greditur.Cinna in fugam uerso, quicunm in unum steterat α Politio
nullo mandante nouis occurretes ciuibus plures interficiusi ςiβ xςptu reliquos fugientes ad portas usq; prosequuntur. Ucru Cin na nouoru ciuium multitudine cotisius, ct ui superare posse autumans,cum admirabilem paucorum ad resistendum intueretur audatiam,per urbem discurrere coepit,seruosq; ad libertatem conuocare.Nemine ad eum accedente ad finitrumas urbes fuga delabitur,quas haud multo ante Romani ciuitate donauerat:Tybur scilicci ac Praeneste, & qus ad No iam usin medis interiacent,easq; ad defectione incitabat,pecunias quoin ad bellum colligebat. Haec agente Cinna atomeditante,nonnulli e Senatu aufugere, qui similia efflagia tarent Caius Melonius, intus Sertorius,ac Caius Maritatis alter.Senatus Cinnae perfidia coniecta, qui urbe in poriculo relinqueret cossilarem nactus dignitatem, seruos ad
libertatem conuocaret, ulterius consulem,aut ciuem ex dea
creto appellari uetuit,eiust, loco Lucium Merulam flami nem dialem instituit. Dicitur huiusmodi sacerdos selus uela pileum p assiduegestare, aliis duntaxat inter sacra desere
tibias. Cinna ad Capuam conuersus,in qua alius Romano rum residebat exercitus,primores eius,ci quicunm a Sena tu excesserant, enixe obseruabat. Consillis praeterea ritu in
medium progressus uirgas perfiegit, & ueluti dignitate spoliatus,haec lachrymans effari coepit. A uobis ciues dignitate Cinnae hanc assumpsi:Populus quippe contulit,Senatus sine uobis b, uos a me abstulit. et haec inpropriis perpessus malis, pro uobis etiam stomachari non aesino. Ad quid ulterius tribus in comitiis obseruamus quid uobis indigemus ubi eritis cocio. num,aut careationum utcosularium dignitatum deinceps
77쪽
domini, si non ea quae dedistis conseruabitis,&cum uobis uidebitur auferetis Haec elocutus ut eos irritaret, plura de seipso questus uestem lacerauit, Ac a tribunali decurrens se mei in medium deiecit, plurimumq; decubuit, quoad ill, chrumantes milites cum erexere,& in solio iterum relatum adauciis fascibus, ut consulem meliora sperare suaserunt, Saefame, opus esset deducere. Primores igitur ab impetu tum milia statim defecere,ac se iteruCinns militari sacramem addixe. rς re,quod a caeteris qui ill is suberant, simili iureiurandosancitum est. His peractis Cinna tute iam ad socias urbes decin rebat,eas in ad bellum incitabat,ueluti ciuicarum caussa calamitate illa premeretur. Ab his igitur Cinnae pecuniae cotilatae, multil ex potentibus e Roma ad illu peruenere, qui bus Reipub. tranquillitas odio sitit. Dum haec a Cinna geruntur Octauius,&Merula ambo consules ciuiratem folia, murisq; vallabant, machinas etiam apposuerat. Ad haec ex ercitus ab urbibus quae illis parebant, & finitima Gallia in Cis pom, Unum conuocabant. Cn. uero Pompeium proconsulem ad petu. pro huc,oc copias circa Ionium ducentem magna celeritate, ut c5sula G urbi opem afferret, accersierant. Ille cum exercitu ad Colliati his , DRmportam consedit.Cui occurrens Cinna pariter,&ipse
afferret ae eo in loco castra ponit. Harum rerum certior esse lius Na.cersitus. rius, cultis qui rugientem secuti fuerant in Tyrrhenia en uigauit,quibus e Roma superuenientes com serui ad quin
gentorum impleuere numerum .Mariusiaceratis comis uocordis in more quo misericordiam admisceretur,urbes cir
cuibat,prelia dc trophsa Cimbrica,ta sex eius costulatus uerbis extollebat, ipsis in comitia affectantibus fidu se futurum pollicitus,ad sex millia Tyrrhenioru in unum collegit, cuquibus ad Cinnam prouectus pergrate ad belli societatem, admissus est. Cum in unum omnes ad Tyberis ripam conauenissent,in tres partes distribuere copias. Cinna quidem,
ac Carbo cum suis ex opposita urbis p an Sertorius urbem
78쪽
desuper,Marius autem mare uersus cali ametatur. Tyberi
praeterea pontem imposuere,utcommeatum ad urbem Ue - .
mentem interciperent. Marius ad haec ostia occupat tosti his liter , diripit,& Cinna Ariminum praemissis urbepotitur, captum. ne exercitus quisp ta ex populis urbi parcntibus, au t ex Ganlia uomam commeare pollet. His rebus territi consules cuexercitu alio indigerent, & Syllam iam Asiam ingrellium minime auocarcpossent,Cecilium Metellum residua socia, Iis belli circa Samnites disponentem, quoquo pacto hone stius queat dictbluere, &patriae ab hostibus obsessae auxiliuasterre, monent.Non conuenientibus ad ea quae poscebant diamnitibus, Marius intellecta re de omnibus cum illis p ciscitur. In hunc igitur modum cum Mario ad bellum con spirauere. Appium quo Claudium Tribunum militum intelligens moenia feruare urbis, ac collem, qui Ianiculus appellatur,beneficii in illum collati repetita memoria, eius ope patente porta, Romam ingreditur, unam Cinnam iri troducit. Caeterum.& ipsi continuo expulsi sunt Octauio ocPomsteio aduersum occurrentibus. Fulguribus autem pli P0priu'rimis e coelosabentibus inexercitum Pompeii, multi ex illustribus,& ipse in primis extinctus est. Marius cucommeatu fulgure qui a mari, ac desuper a flumine uehebatur occupasset,ad unctu in Propinquas urbi ciuitares discurrebat.In his frumentum ia. Pridem a Romanis cumulatum seruabatur. Inopine igitur custodias aggressus, Antium, Aritiam, Latim tu aliasin cis Mitates pleritas etiam tradentibus occupat. Sic cum a media terraneis commeatus sustulisset,iterum Romam per uiam, quae Appia dicitur fidenter accedit, antequam alius aliunde commeatus au cos deferretur: accentum stadiis ab urbe di
stantes ipse & Cinna, oc qui cum illis militabant Carbo, &.Sertorius castra fixerunt, Octauio Crasso., ac Metello in. Albano monte exaduersb castrametantibus, di rei eventu
subinde opperieubua Qui licet uirtut multitudinessi Prae
79쪽
cellerent, unico tamen belli discrimine patriam statimini
rituram exponere uerebantur. Cum uero Cinna circiim uSenatus bem prouectus per praeconem annuntiati mandasset,dam.
frumentas ririn se seruis,qui ad eum confugissent libertatem propereus, . , , mittitudo transiugarum ad eum uenit. Ob id territus Se ius deco, natus,ecmulta graviaq; ac difficilia ob frumetariserebim cordiaagi piam apopulo tatura subdubitans, animo subinde concidit xςc pix re legatos ad Cinnam pro conciliatione ciuium emisit. At ii Ie prius eos rogare coepit, an ad se tanquam ad consulem aut priuatum potius accederent: Ambigentibus ipsis,oc in urbem redeuntibus, multi iam ex liberas ad Cinnam con stiebant,quidam famam formidantes, norinulli Cinnae partes in primis eligentes,rerum quot euentum praestolantes. Cinna igitur iam tute, ac sapieter moenibus applicuit,&per sagittar iactum ab illis distans exercitum firmauit. Dubitan, tibiis igitur,ac uerentibus his,qui circa Octauium erant pii, gnam capescere ob transfugarum multitudinem, ac lega tiones inde emissas, Senatus amplius trepidatione preme batur,ac impium existimans Lucium Merulam Flaminem dialem Cinnae loco creatum costilem, cum nihil deliquisset dignitate spoliarcinouis tamen dictim cladibus exhaustus,n f ebri legatos iterum ad Cinnam tanquam ad consulem destinat,sules eode nihil tamen utilius expectas: hoc solum Cinnam iurared repore, in postit,occisionem nullam eumpatraturum. Ille uero no ut udi um, postulabatur iusiurandum praestitit: hoc solu pollicitus cst, sponte se nullius interitus futurum causam. Oetallium uero circumambulantem, & ab aliis portis urbi se inferentem e. medio iussit excedere,ne quid inuito eo pateretur. Et haec e tribunali quodam edito ueluti consul legatis desuper atrias ciat. Marius interim iuxta thronum eius assidens nihil lo quebathir,uerum ex uultus diritate satis proserre uisus qua
ingentem machinaretur caedem. Senatu huiusmodi condi
tiones admittente,& Marium Cinnam urbem ingredi po' stente,
80쪽
lcente,satis enim haec omnia Mari j opera fieri intelligebat,
Cinnam uero duntaxat illa perscribere,cu ironia subridens Marius,haecessitus dicitur Non licere exulibus urbem in gredi.Tum uero Tribuni fugam eius, caeterorumq; qui aDylla consule expulsi fuerant,ex decreto dissoluere. Admittentibus eos cum trepidatione, di pavore omnibus, Roma ingrediuntur,re eorum qui in se fecisse existimabantur diris puere omnia. Ab Octauio deinde Cinna ac Marius iusiura dum postularunt,quibus sortilegi uateso nihil ut crederet monuere. Amici porro fugam illi suadebant. Is autem proasessus nunqua se urbem deserturum dum cosul esset, in me. dio Ianiculi perstans cu illustrioribus exercitusq; parte pro cessit. Cum deinde tribunal ascendisset,principantis uellem indutus fascibus,ec securibus, ut consuli mos fuit, stipatus assedit. Accurrente ad eum cum equitibus nonnullis, iam sorino, e camicis denuo illum cum exercitu stimulan tibus, ut fugam caperet,equum etia adducentibus, nec assiursere quidem sustinuit, mortiscp intrepidus perstitit. Tune Cen sorinus capite eius abciso,ad Cinnam aemIit, quod in sero ante rostra affixum pependiti primum ipsius consulis, de inde aliorum interfectorum capita appensa sunt. Nec prsterea odio finis datus: nam cum ab Octauio inchoa ssent, cae teros qui ab hostibus caesi fuerat scrutabantur,postremo ad hostes inquirendos accurrebant. Non senatorum aut equia tam delectus habebatur,uniuersa Senatorum capita rostris hin ebantur. Non deorum reuerentia, aut uiroru indigna tio,inuidiaeve timor, in his perpetrandis ullus aderat, ueruscelera sceleribus addentes, ad aspectus uertebantur nefan dissimos.Quippe homines impie caedentes, defunctorum madi anω insupercol a lecabant, miserabilesq; aspectius ad timorem rum eruis stuporem ,ac spectaculucrudele proponebant. Caius qui
dem,ec Lucius lutius, ec Attilius uranus fratres: Pub. Lentulus Quus Nearistorius,Marcus praeterea Bebius uia