장음표시 사용
411쪽
Distinctio IV. Quaestio II. De Circumstantia cur in particulari, &c. 3 3
De Circumstantia Cur in particulari, seu de Fine.
cem assignari Finem. unum intrinsecum, seu proximia, qui & Finis operis voratur;
alterum extrinsecum,seu rem, qui & Finis operantis appellatur. Primus eo incidit eum obiecto; &dicitur inui reus, quia ab intrinseco eonvenit operi; dicitur etiam proximis. quia immediate respicitur ab operatione, dieitur tandem Ruis operis, quia competit ei ex natura rei, & non ex intrinseca intentione operantis. sic sublevatio miseriar pauperis dicitur Finis eleem synae. Servitidias vocatur euerriorem,quia non competit ex natura rei ipsi operi ;mete enim accidit eleemosyna . quhdordinetur in Pinem poenitentiae v. g. ;
eatu retiam remosin, quia operatio prinxi me ex natura sua respicit proprium objectum, tanquam Finem intrinsecum, remote ver5 tantum Finem . in quem dirigitur . vel refertur ab ipso operante. Praesens porro quaestio procedit de Fine extrinseco . qui a S to. a. dis: . o. vocatur prima Circumstantia fictusΗumaiani, & est idem quod motivum , ob quod quis yperatur moraliter.
, Dico primo : Actus Humanus su-n- - mit bonitatem, di malitiam speetalem Diauim a Fine extrinseco. Ita scotus. a. δν: . o. rhois, ais seotistae eommuniter; 9 S. Bonavent: λ
incit Probatur primo: authoritate reripturae; nam Maus. 5. dicitur, Si utilis suis uerti simplex, rarum corpus futim lue dum erit, ubi neulus signifieat intenti nem Finis secundum interpretatione Au-gnstini lib. a. eo fra selianis α. 3. 3c rursustis: a. deserisono α-: in monte cap: I I . nomine Corporis intelligitur operatio: Erpo Aeras Humanus sumit lueem seu ianitatem specialem a fine extrinseco. Prohatur secundo authoritate D. Auditistini, di Aristotelis: nam Augu- sinus 1 o. d. Tris: dicit. recta sunt omnes volumases . stiva os siti. sei lieet Finis ad qviam euncta ordiuisor. Et Ariis teles in Toleis ait, euiu, Finis sonis est. ipsumqu's opus.) loniam est: Ergo ex Fine extrinsem desumitur bonitas moralis. . Probatur tertio ratione: Τues quia ita se habet actio moralis ad finem suum extrinseeum. scut se habet actio natura lis ad suum finem; sed actio natursiis sumit bonitatem & malitiam peculiarem a suo sne, v. g. generatio, vel alia physica operatio: Ergo di moralis. Tum quia aliae Cireumstantiae refundunt aliquam bonitatem. vel malitiam speeialem in Actum Humanum: Ergo&Cit-cumflautia Finis, quae est prima, ct principua; unde de ea eanit recte Poeta. Quidquid agunt homines, infensio
Finis Dieat omnes. Itaque si Finis
pravus intendatur ab operante, Actas Humanus subsequens affetetur novaCircumstantia malitiae; si vero Finis rectu a recta ratione praeseriptus ab operante respietatur, vestietur nova bonitate.
quaniam est ex hoe capite. Dieo seeundo: potest unus Aetas Humanus habere plures Pines partiales , a quihus distinctas sumat hauitates. &malitias. Ita Mastrius, Oviedo. Arria-ga, Ac. . Probatur :Tum quia una tract o navis potest habere plures causas partiales, concurrentes in genere causae essicientis v. g. duos nautas, vel duos equos: Ergo& unus Actus Humanus plures Fines par tiales, in genere causa' finalis concurrentes cum refusione bonitatis. & malitiae finalis in eundem actum. Tum quia experientia eonstat, aliquem posse moveri ad actum elargitionis eleemos3nae ex motivo, seu fine liberalitatis. & misericordiae, ut sueeurratur pauperi : qui duo fines, eum distinctas haneant honestates. eonsequenter Ec bonitates diversas, quas refundunt in Actum Humanum. Dieti tertior Solus finis bonus non tollit simplieiter mal tiam actus alias prohibiti, neque refundit aliquam honit tem in eum, etsi aliquando minuat eius malitiam. Ita communis G. contra Eustrae: Cassan: 8t alios D D. Probatur ptima pars: Tum quia ita colligitur ex Ope svor, de usiaris, ubi dicitur, quod s. scriptura prohibeat mentiri, etiam cum bona intentione finis. ut videlicit salvetur vita . aut, etiam pro vitandis quibusdam aliis malis, S pe eatis. Idem habetur iis cup: primAm. Et cur nὶ quis Iz. q. I. Et patet ex l. Op: t s. ubi Saul Rex reprehensus suit. eaqu6d tua dam stolia contra-DEt pinceptum asservaverat, lieet ob honestum .&bonum finem DEO saetificandi id sie est: unde Apostolus ad Rom: 3 .tradit gen ratem regulam. non esse faeienia malu .ul montans bona Ergo dic. Tum tandem. Λaa a quia
412쪽
3νa Divinctio IV. Quaestio III. De Circumstant ijs quis, quid, uia.
quia bonitas. 1 malitia moralis consur- quendo parum condueit qualitas perso-git ex integritate omnium, quae ad amo- nae ad bonite em intengendam seu auis nem moralem requiruntur . I a recta gendam operis moralis v. g. Cassitatis. ratione dictantur, ut supra dixi ais. I. amoris DEI, orationis &e. sive enimonet 1. Ergo, si actus alias prohibitus Rex, sive su mmcis Fontifex, sive plebe- ratione prohibitionis si malus, non ha- jus homo sit qui easte vivit, orat, Deumbebit eiusmodi integritatem. neque hs diligit, non ponitur melior actus mora nificabitur sustieienter a fine bono ; at lis coram DEO. Idem judicium esto deque ita finis bonus non tollet ejus maia malitia actus moralis. . tit iam. Nota terti he attamen Circumsanis
Probatur secunda parsi quia ita in tiam iauis seu qualitatis Personae ali- praxi tolerata sentiunt communiter DD. quando addere actui morali plane nodi judicant Platonem minus peeeare, qui Vatia speciem. necessario in consessione ut discurrit P. Mastrius hie. menda Sacramentali allegandam, s v. g. semicium committit Oh snem honum v. p. calor con inhat cum maritatu. vel --
ad impediendam intersectionem insigni, ni ali, vel alia habente votum, aut si ip- viri.Reipublicae summe neeessatis quam semet sit ligatus voth. vel initiatus s. qui mentitur ad eludendum Soelum: Elia ordine; uti tenet Bonaeinna , Layman. go bonus snis minuit aliquando malitia Heri nex, Mastrius, 1 communis Mora-uctus alias prohibiti. Hule re lutioni sa- listarum. vel etiam dictum Augustini fio. αουινΛ Nota quartor varias in parti larimendacium cape δ. in Do geupra abis His Circumstantias Quis seu Personae ope-Hm generis eceatis leviora fa,c θω. f.,. rantis a DD. hic ventilari, quas ego in animo videntωr a is i. Ratio etiam est. aliis Tomis, de Tractatious meis uberius quia mentiens ad salvandum insgnem discussi eum suis resolutionibus , uti ast ei, .ia virum Reipuhe ostendit se multo mititi, pri- illa, an defloratio Virginis sit ei se sis ,ia interpretat i ue asset malitia . sed pollux cumstantia addens novam malitiam spe. qum quodammodo honestati ; esim ideo praeia ciscam fornieationi simpliei, distinctam
cise committat mendaeium , quatenus a malitia sernieationis , ego respondi apprehendit rem malam, .ut utilem ad rom. I. react. de Virrui. Carai Idis. g. bonum finem : Ergo die. ' negative r rationem vide ibi. 1 etinia an Cireumstantia spons fornicanis
QT T T iis ; terris Circumstantia Personae habenis
u AESTIO 111. tis votum eastitatis. & insuper sacWjam
. . ordine initiatae. uuarto: Circumstantia
De Circumuant ijs, quis, quia, voti solemnis, & limplicis afferant actui
novam lyciem moralem, de quibus vide solutiones, suis locis opportunis est OTA primo : per lystuu G tas si rea Circumstantiam quid. gnifieari Circumstantiam Nota quinto: per Circumstantiam r. qualitatis Personae opcran- quid designari conditionem objecti , seu st- 'tis. dum v. g. Rex dedi- materiae, circa quam versatur Λctus Hu- ο ν - tus est operibus humilita- manus signanter vero quantitas , di quatis; vel dum summus Pontifex lacessitus litas materiae denotatur: v.g. quantitas injurijs non sumit ultidnem ,.sed bene pecuniae surto sublatae, di qualitas v. p. sacit inimicis, &c. orgenti DEO consecrati sumb surrepti: Nota secundo: ex Circumstantia Ad qualitatem hie etiam reducitur qua uis seu Personae operantis quandoque litas Personae, circa quam quis verra Perescere bonitatem. vel malitiam nperis aliquo Actu Humano v. g. dum quis moralis.Ratio est; Tum quia ex conditi in carnaliter copulatur laminae DEo cons ne Personae crescit operis laudabilitas I cratae. αγ--- uti patet exemplis mox allegatis de Re- Nota sexto: Circumstantiam quiἀ j1.. iage di lumino Pontificet Tum quia quoad notabilem quantitatem materiae qiri. miaxempla Majorum movent alios as imia malae transferre actum moralem alias ve- quantieMetationem honorum operum, quae ratim nialiter peccaminosum ad speciem modines si praevideantur ab operante. & in- taliter peccaminosam . ade ue dare ρς tendantur , actus motales exinde secuti novam malitiam et v. g. Circumstantia ' , . . qui sortiuntur maiorem bonitatem. Dixi serii. I oo. aureorum. laeso gravis in bo---oque: quia per se di regulariter I nis, honoris, tarnae, sertunarum i Corpo- L
413쪽
Distinctio IV. Quaesuo IV. De Circumstant ijsquitas auxilist, M. 3π
A-i , denotari Circum θ ηδε instantiam Mediorum , quae Amems, moraliter operans applicat mulceor. ad attingendum finem a se
V. g. applicatio selopi .estis uet. Item et rcumstantia notabilis i temperantiar. puta cum anitatis dispe dio. S usus rationis sopimentor quare fi- - m .st a
miles Circumstantiae in eoosessione s, cunaltantiis putas Λα-
cramentali necessario erunt detegenda'. ut habet communis Casu istarum i Circumstantia vero quanti notabilis ma- heriae bona . si non afferat novam speciem nitatis saltem bonitatem specificani. actus gradualiter multum auget ; . g. elargitio eleemosynae in notabili quantitate . spectatis facultatibus. intentum iota septimo : Citeumstantiam gladii ad occidendum Platonem. Si me- Simili εν quid quoad qualitatem in materia mala dia ad actum v. p. malum perficiendum in qualita- pariter sepius translatre actum moralem electa non sint speciali lege prohibita. ad novam speciem; v. g. Circumstantia non refundunt speetalem novam mali furti in rebus sacris. in quo tesultat nova tiam in Actum Humanum. neque con- malitia saerilegii: Circumstantia forniea- sequenter Cireumstantia similium metionis cum Conjugata ubi resultat adulte- diorum erit neeessarib explieauda insarium;& cum sanguine iuncta ubi consum cramento Poenitentiae. Ita Heri nex cumpit incestus: Percuisonis Clerici. ubi oti- eommuni DD. Ratio est; Tum quia ititur rursus sacrilegium; contumeliae io ει- eoneursu talium Mediorum sola malitiatrem , ubi nascitur peccatum. contra finis attenditur : Tum quia neque ex Pietatem : unde di tales Circumstantiae seriptura, neque ex Conciliis, neque exerunt expli Candae in saeramento Paeni- Ecclesiae ordinationibus constat, ab eius
tentiae . uti eum communi DD. doeui modi Medijs sumi specialem aliquam suis locis in aliis Tomis. ei rea ini malitiam, in Conseisione sacramentali 8. Nota octavo per Ly tui exprimi Cir- exprimendam : neque Consessarii etiam circvim- cumstantiam loci, in quo perficitur Actu1 Zelan tissimi; & prudentissimi de talibussa ita resi Humanus v. g. surtum in Melesia. His Medijs, tanquam Circumstautiis ne GCircumstantia, si denotet loeum saerum sario exprimendis indagant in actu S tribuit fictui Humano novam malitiam eramentali poenitentiae: Ergo Media spe sacrilegij, neeessariis eoostendam. uti te- ei ali lege non prohibita non refundunt nee communis Canoni starum; Ratio est, specialem nouam malitias in Actum qiuia inseri irreverentiam gravem l o Humano m. Talia serent his A similia. acro; atque ita committitur peccatum occidere Plautum baculo. velena . veIeontra Religionem loei: Talis est in acti- glandula selopetaria, vel sagitta ; item One mecaminosa effusonis notabilis satis eomplete actum semicationis . excitanguinis in Ecelesia - Item in actione ho- do p ius naturam impudi eis attactibus. mieidii injuriofi, in eadem perpetrati. vel aspectibus . vel osculis. habentibus tem in actione effusionis illieita, semi- moralem eonnexionem cum ipso actunis humani in eadem; Item in sepultura se alis fornicationis . aut ordinationem hominis exeommunieas , vel infidelis, expressam ad eundem Pagani, seu non Baptietati, quibus actio- Nota secundo : si vet5 Media adnibus violatur Beelesia seeundum iura actum aliquem malum consummandum
Cannonica quae videretistrata Tam: mes. sint peeuliati teste vetita . addunt actui ., sis:
3.tra' de xteramini: Hs. r. q. I o. uotas. distinctam malitiam a malitia finis r. Talis Circumstantia saerijeplj etiam P. Herinex, communis Moralistarum. An iam est in fimo rerum saerarum , vel etiam Ratio est; quia ad specialem prohibiti malim prosanarum ex loco saero. Item exercitio nem induunt novam speeiem metit. Talia actionum seretisium in Ecclesia. Item in media serent, mediantibus incantationi abdustione violenta rei a lom &e. De bus. praestigiis, alijsq; artibus a Damone quibus egi alibi similiter Cireumstantia invoeato mendicatis perimere Plautum; loci prosani. comparata ad actionem sa- applieare alium hominem tanquam i eram sacrificii, quod fieret in lom pm- strumentum interiectionis Platonis. quo sano . dat actioni tali 'novam speciem modo se habent Marius, ct affasinus pre-
malitiae, ut habet Heri nex, dc alij tio conducti ad inserendam alteri morisDI . . tem , qui cum ad peccandum a Petrusint
414쪽
Distinctio IV. Quaestio IV. De Circumstant ijs quibus Auxiliis, Sce.
sint inducii. necessat , sunt exprimendi in Confessione Saeramentali Petri. Nota tertio, per Media prava vitiari intentionem etiam honam finis; se . g. vitiatur hona intentio finis, qua quis intendit dare eleemosynam per num mos ex surto acquirendos; item illa, qua meti triae intendit intrare ordinem vi-pore dotis ex meretricio congregandae; 4tem illa, qua Petrus intendit fieri sacerdos , per procurat onem Bullae dispensatoriae super aetatem Canonicam, suta raptive obtinendam. Nota quarto: tametsi in Actibus internis prima malitia desumatur a fine, hic enim a DD. eommuniter dieitur spe-
eis re actum. in externis tamen malitia principalior desumitur ex Medio, uti docet Heri nex. I alij DD: Ratio est;
Tum quia talis malitia est actibus ex te nis velut intrinseca, A. per se connexa. Tum quia in eommuni aes imationem Iitia sulti in furto patrato ad postea adulterandum censetur principalior, quam ipsa malitia ab adulterio ut fine intento desumpta. Hac enus de Mediis malis. Nota quinto circa Media bona : si in actu moraliter bono applicentur Media speetalem bonitatem habentia, ea n dem honitatem refundunt in Actum Humanum alias moraliter bonum ex fine;
atque ita actus distinctam se itur bonitatem a Mediis & distinctam a fine. Ita iggeri, HErinex. Curii, Pra potitus,&e. Contra Ua': & alios RR. Ratio estis Tum
quia aliae Circumstantiae habentes speciales bonitates refundunt eandem in Actum Humanum ; Ergo idem conregendum cireum stantiae Medii boni. Tum ouia Martyrium, quod ut medium assumitur ad mlendum, vel amandum DEUM tribuit actui suam honitatem: Ergo,&c. Circa Cireum stantiam. ρ uomodo. Nota sexto: Per ly uxorioia des- gnari communiter Modum, qui, Actus Humanus elicitur, signanter vero M
dum intensionis . vehementiam, extenvisonem. & durationem ejusdem. V. g. dum actus dilectionis Dei elicitur eum gradu ali intensione amoris ut octo; item
mi ut loquitur seriptura mur: f.; item cum mora. & protrachione. eiusdem ad talem vel talem temporis disserentiam.
Nota sep1imo: Circumstantia Modi
intensionis . vehementiae, fervoris, ex
tensionis, de durationis. auget quidem bonitatem vel malitiam Actus Humani; non tamen affert novam speesem honi tatis , vel malitiae. Ita P. Heri nex, M-nac: Diana. IR Ratio primi est; Tum quia stante tali circumstantia plus Voluntarij est in Actu Humano: Ergo &plus bonitatis. vel malitiae. Τum quia singuli pradus intensonis. durationis,&e- sunt boni vel mali juxta qualit tem actus : Ergo Circumstantia Modi intensonis. durationis, &e. auget honitatem vel malitiam actus intra eandem
speciem. Quare gradu aliter erit perse- Aior amor Dei elicitus eum intensione ut octo. servore, di vehementia summa physica, ct diu durans, quam remissus ut duo, & earens insigni servore. ae conamine: Similiter gradu aliter erit maius odium proximi, procedens eum intensione gradu ali ut octo, de impetu vehementi passionis; quam carens ista circumstantia. Ratio secundi est; quia intenso. remissio.& duratio in physicis
non variant rationem specificam. uti patet in calore ut duo, di calore ut octo; durante uno quadrante horae, A durante
integra hora; item in QMdine ut duo: Ergo idem in moralibus; adeoque Ci eum stantia Modi intensonis, remissonis, δέ durationis actui non affert novam speciem honitatis, vel malitiae, in Consessione detegendam. Nota octavo: ad Cireumstantiam 8. Modi etiam reduei Eε eae iam, o Ineficaciam operis; v. g. an Brutus esticae iter intenderit oecidere Caesarem, an Vero in iis uisoriri efficae iter.Item hue reduciturModus sm- δε eoa,Lplieis eomplacentia , di desiderij absoluti in Mur. v. g. an Plato habuerit simplieem mmpla
centiam tantum circa venerea; an verAetiam absolutum desiderium exerendi ipsum actum ovendriam fornicationis.ltem Modus violentiae in furto. qui imducit rationem rapinae: Item Modus in
eandi ex ignorantia vineibili , vel in- vineibili . qui ct similes exprimendi sunt in foro saeramentali, ut Consessarius debitum possit serre iudicium, dc sententi am de peecatis insessis. Citea ultimum punctum quaest:
Nota nono: per ly quanda importari Temporis differentiam, thoua po- uuia ἰ- .nitur Actus Humanus v. . g. si ale sesto purare exereeatur aliquis actus peccaminosus. Haec Cireum stantia non addit actui alias moraliter bono specifieam novam ho-nitatem ; sc elargitio eleemos)nae die Domini eo non sortitur specialem honitatem prae ea, quae die seriato contingit: eonstituit t/men saepe speei alia peecata; quale est, tempore diei sessae non audire
415쪽
instinctio V. Quaestio I. An, Sc qua ratione bonitas moralis Actuum,Sce. 3τε
missam, laborare opus servile , non Gn- temptu diei festae ; vis' nonnulli DD. sileti & communicare tempore Pasthali; contrarium opinentur. Ratio est; Tum non jejunare diebus ab Ecclesia statutis, quia praxis prohatiorum Consessario- celebrareDivina tempore Interdicti, Se. xum hane Circumstantiam nec attendit, obpeeuliares leges Ecclesiae desuper la- nee exam nat. Tum quia non Videtur. tas. Alias ipsis actibus aliunde malis qua lege speetali prohibita sit haec spe- non puto afferre novam malitiam,v. h. cialis malitia . ex Cireumstantia diei sitnieationi, vel Meisioni , vel usurae , sessae in dictis actibus resultans : Edivel symoniae die fesso perpetratis , se- go, ac cluso seandalo proximi, di sermali On-
De Regulis Actuum Humanor Um. PRAENOTATIO.
ae ex Scoto. 3. disi: aQ q: um. Et in .dist: i . s sunt Regulae principales
seu mensurae, quibus rectificantur, mensurantur, & regulantur Actiones Morales, ut recte in genere moris eliciantur, Divina Videlicet voluntas,&recta ratio, seu conscie tia; prima dicitur regula suprema, extrinseca,& remota Actionum Moralium seu Actuum Humanorum; Secunda Vero dicitui regula interna, & proxima earumdem: de prima
agetur in hac qinest: de secunda in alijs.
An, & qua ratione bonitas moralisActuum Humanorum d pendeat a Consormitate cum
Nota seeundo rvoluntatem humais a. nam ut observat P. Herinex hic post confoν uarium ) posse tripliei ratione conseria lasmari cum Divina, tamquam testula su- ιη 33 hu
iendo idem objectum; Vel in volito sor- bis m, mali, volendo aliquid sub eodem mo- Arei in livo, fine, & ratione, qua DEUS idem vult: vel tandem volendo id. quod Deus
pupit nos velle; cupit autem Deus nos
QTAE p imo : quod volu aliquid velle, sive illud approbando, sivetas DEI, uti notavi Πω. I. praecipiendo. livo consulendo. Tract: a. de DEO. dis: a. Dico primo: bonitas Moralis . a. mist r. Et si in se sit ctus Humani dependet necessario a com misi Munica simplicissima se a- conis itate aliqua cum regula Divina, mora de litλS; penes tamen divertam terminatio- quae est voluntas DEI. Ita colligitur ex .nem, qua respicit objecta, varie dividi- Moto. p. dis: r3. ι': t. s. ad argum: alte eur a TT: Quare alia est voluntas DEI xiin quasi: ubi docet, nec quidem volun --- p cipiens, alia prohibens, alia permit- tatem Beati in patria esse bonam, vellens. δι alia consulans; alia esticax. & rectam, nili in conBrmitate ad Volunta- alia inescax; alia absoluta , di alia eoa- tem Oei ι quod a sortiori dicendum deditioaata , quas uide M. G. explicatas. voluntate vi toris, ejusque actibus. Prob
416쪽
3τs Distinctio V. Quaestio I. An,& qua ratione bonitas moralis Actuum, M.
Prohatur. Tum quia ita eolligitur ex illo dicto Christi, Matth: 26. Hur si possidue o. ranseas a me calix θρε, ΣerumIamen usu sicut Ho υοώ sia fetis ruetis; quae ultima verba consermitatem indicant. Tum quia bonitas arti heialis operis alicuius artesecti necessario deis pendet a consermitate eum regulis artis: Ergo bonitas moralis dependehit a conformitate eum regula primaria, id est . Voluntate Dei. I una tandem, quia Dei voluntas est primum efficiens, ideo necessario dependet ab eo in ratione effectus omne opus creatum : Ergo quiae dem voluntas est prima regula, depcndebit neeessario ab ea omne opus morale , quoad tuam honitatem. Dico secundo: ut ponatui Actus moraliter honus, debet se voluntas humana conformare resula: Divinae,seu voluntate Dei praecipienti, ita ut velit omne illud, quod Deus mandat ut faciamus. Ita S. Thomas, Heri nex, sua-rcet, Tanner, & Communis I T. Probatur. Tum rationibus positis pro priori conclusiones quae vel maxime militant pro voluntate praccptiva DEI. Tum quia ita patet ex s. Scriptura obligante nos ad Decalcitum, & alia mandata . a Divina voluntate praeeipiente constituta. Tum quia voluntas DEt prae cipiens natura sua est superior, haDεtque jus & virtutem inducendi obligationem ; ct voluntas humana , qua inferior tenetur eani acceptare'. Ergo conseqenter tenetur etiam se eidem praes-pienti consormare , si velit ponere' Actum moraliter bonum. Dieo tertio : meis valde laudabile st in omni volito materiali . quod DEUS vult . se se conirmare Divinae
voluntati ; attamen voluntas humanancin tenetur in omni eiusmodi volito se consermare tanquam regulae , dum moraliter operatur. lta s. Thomas , s.
Bonavent: Ceeam. Alensis die. Probatur prima pars : nam itaeomplures sancti laudabilitet practicarunt, qui ut altequerentur interiorem pacem. in omnibus se se consermarunt, ct submiserunt Divinae Voluntati, ac providentiae ro ipse salvator ut homo in uolito Divino se se conformavit ivxta illud, non υ i. in faciam voluntatem meum; sta eius qui Misi me Butris: Ergo laudabile est in omni volito materiali sese eonfirmare Divinae voluntati. Probatur secunda pars: Passo Chri- .sti exhibenda, fuit quoddam materialevolitum a Divina voluntate; & tamen Judaei non tenebantur se se huic voluntati consormare idem volendo ; imo se consermundo I procurando eamdem Passionem peccarunt: Similiter intemperies ahris, contagio. Λ aliae poenae hujus vitie sunt sepe volita materialia a DEO ; quibus tamen homo non tenetur se consorinure, eadem volendo: Ergo voluntas humana non tenetur omnivolito Divino se eonsormare , dum moraliter operatur.
Dico quarto disimilite e etsi sit laudabile . conformare se Divinae voluntati in omni volito formali; non tamen semper humana voluntas ol,ligatur ad eiu modi consormationem in omni sua actione. Prima pars est s. Bonovent: Gabriel: Marsit: dic. secunda emerinex, Abulensis &C. Probatur prima pars: Tum quia motivum .di ratio formalis, ob quam DEUS vult aliquid, est aequissima& justi Isima : Ergo ex eadem poterit quoque humana voluntas velle aliquid; &consequenter est laudahile involito formuli se se conformare Deo. Tum quia Beati iii patria de facto se conformant Divina voluntati in volito formali , ut tenet Anselmus ita. δε similiori eap. 63. Et in eandem conformitatem dixit David Psalm. is. ortilestans impisi. ct istaeantur as infernviis : Ergo laudabile est se
conformare Divinar voluntati in volito formali. Probatur secunda pars: Tnm quia motἰva,' rationes, ob quas Deus habet quaedam volita, saepe nos latens: Ergo non semper obligatur hum a voluntas ad se conformandum volito formali,
volendo aliquid sub illa ratione, sub qua DE Us illud vult. Tum quia
possum velle Martyrium ob honesta tem aliquam obiectivam , quam tamen DEUS non hahet pro motivo sui volitieirea idem martyrium . sed aliquam aliam rationem motivam insigniorem :Ergo Sc. Tum quia moti v um 1 ratio
se alis potissima, ob quam PEUS vult
aliqua , est sua bonitas ; A tamen non statim peceat homo ; licet non operet ut ex motivo charitatis. Tum tandem , quia nullibi extat aliquod preceptum obligans humanum voluntatem ad velle omne volitum DEI sub eodem motivo Ergo &C. Dico quinto: voluntas humana non potest discordare a Divina voluntate, quotiescunque hale aliquid vult eifica-
417쪽
Distinctio V. maestio I. An,& qua ratione bonitas moralis Actuum, &c. 3
tenetur se conformare Divina consule
ti, vel approbanti. Diei, septimA: possunt humanae v R. luntati lieite . inerieueiter timen. displi- resentat cere aliqua obiecta materialia volita a Dco. quatenus haec sunt nastrae humanae molesta , ' ἡ ii convenientia. ita mia Magisti senti st nave Oecam. Alenit . di alii veteres. Probaturi Tum exemplo Sanct rum, 'oibus displicuere mala aliqua. ut aerumnae, & mortes suorum Dilectorum, eis: Seo volitae; & ptopterea de
iis suere eoi tristati; se David displi-euit Mors saulis, Ionet hae & Αhselonistile eidem David aliptieuit quoque suavita protracta. etsi seiret eam protrahi a Deo, unde diaeit 'a : it'. loti mihi , quia rure litus meus prolis tris es; se &Paulo, dum dixit a9 Iniij r. coarctor Im a Δum, d Mortuis salom ἐνηο Φi, O esse cum chri . sie tandem &ipse Christus tristatus est de sua morte imminente . quando dixit Matth: 26. sis os an a mea tisiue aὰ morsem. Et transeat a me calix isto. Tum, quia tali, displicentia ineffecix in nulla scriptura legitur nobis vetita : l um quia hujusmodi displicentia de aliquo Objecto sub alia ratione ah humana voluntate ponitur, puta sub ratione disconia venientiae naturae; & sul, alia a Deo est volitum illud obiectum; unde laeduae voluntates non sibi contrariant .
discordam in tali casu foret stulta, irrationabilis , I impostibilis supposito Di
vino Decreto : tale porro volituiri Di υἱ-nae voluntatis est creatio Mundi. variatio temporumanni, prima vocatici, I smilia; quae DEUS operatur independentera eausa seeunda disini liter illa , quae quidem vult occasione ex evaturis accepta; hae tamen supposita. vult ea ahsbluteti inevitabiliter, v. g. mortem hominis
corporalem, resurrectionem mortuorum, aeternitatem poenae oe: Quare nequit humana voluntas discordare ab hae Divina , volente pamam aeternam, precam
do pro salute iamnatorum. Nota autem tertio: si tamen huiu modi voluntas DEI effeaeiter aliquid volens v. g. contagionem in hac regione, devastationem regnorum . aegritudines egestatem, A similia fiagella imminentia . non sit nobis , possumus orare pro aversione sim ilium malorum, praes mendo DEUM tantum velle ea condi-estinate, videlicet nis precibus , emendatione vitae, aut industria hominum
ν. ian/M Dico sext1: voluntas humana po- mara test quissem laudabiliter; non tamen te- bene cir netur se eonformare DEI voluntati , conforma duntaxat eonsulenti, vel approbanti.
nico α- Ita communas i l . tiari. ' Probatur prima pars: TIm quia Divina voluntas duntaxat consulans est
eertissima. & rechissma regula: Ergo voluntas ereatu potest ejus ductum sequi. Tum quia ita in praxi sanct ijsmi quique viri. ut D. Franciseus, 3 alij sese conformarunt Divinae voluntati consilia Evanteliea proponenti; & exinde
summopere laiaduntur: Ergo&c: Non is-- Probatur secunda pars: Tum quia
da hoe ra- voluntas Divina duntaxat consulens non
.eιαν. intendit injicere ullam obligationem voluntati humanae, sed libertatem ei relinquit. solumque ad majorem persectionem in suis actibus morialibus eam simulat, puta ad Evangelicam paupe tutem sectandam, S smilia perlectionis opera: Similiter voluntas Dei appro-hans non intendit humanam eonstrinis gere ad id, quod approbat, V. g. dum approbat Matrimonium, non intendit obligare homines. ut omnes nubant deserta Virginitate, quae maius bonum censetur: Ergo Voluntas humana non D. lernardi sannie. Seloia Intih Irimus U
De existentia; quidditate; Sc divisione eo riicientiae, quae est proxima regula Actus Hu-
inani. ICO primor Extat in lib- iis homiramine Conscientia veluti sepe ρων regula proxima Actuum conscien-
nis D D. Probatur. Tum authoritate scripturae, quae variis in locis mentionem s eit Conseientiae; se dieitur. a. a Corineth. r. Iloria nostra hae es, res ovisis Ovsti sis nosra. Et sape . praeoccupans pessona redarguore Consisentia i Tum au thoritate Mi pΡ: eandem passim ad aruentium, ut videre est apud Basilium ivisio comm. in lue vers. Et apud Justinianum seriis: S. Marei. Et Augussinum eou- Ira Se villativi Misita: eap. 1. dicentem,
418쪽
3ra Distinctio V. Qir estio II. De existentia ;ciu uiditate; & divisione, &c.
senti A tistitia qώιά litor, sti ino civ- tuali er iusti, o timentes Deutri sistim tu in soli, mi Dhn Mensit. I um militer sumitur Conseientia non tan- aratione; qisia deeehat sapientiam Au- tum pro actu rerulativo actionum hu- thoris natu in . ut implantaret homini manarum p neniariam; sed Hiam prua se condito resu: am diligentem, o actu dictant' actiones jam veteritas ostendentem . qualiter se perere deberet sutilia bonas . vel malas, quibus proinde in tot innumcris occurrentiis, ne pec- pMbet Ustimo tum approbationis, Vel . caret: & ni in pecearet hae vel illa sua repriliationis: hoe sensu dicimus, quod actione morali 1 talis regula est Conseien- Petrum remordeat. accuseti condem tia, seu ratio proponens nos is, quid net, vel excuset sua Conscientia. Et in supiendum . di quid pie,sequendum; de eodem sensu procedit illud Eectis. I. quo proinde procedit illud Isaia. q. m Sese reiis conscientia rvia, qxia ct tu er guarsim vii sum uos tum , - ultus ini Dι- όν. Mabilissi Iliis. Et illud ad Rom: a. inine. Circa alterum artiet qua st: T inison in r/ώ te iEA Q Ueieinia ipsa - . Nota primo: Cirea quiaditatem --. h t ' Conseientia laria esse Dia: plueita; nam Dico tertior bene describitur Com
' Henocus putat eam esse ineli nationem cientia, ut est regula Actuum Huma- quamdam Noluntatis ad honum, aut ag norum, quod H Dictamen practioin immatum. Durandus ait. eam etialescere ulticitis suis vi, quo in Mivis jugeat ex duobus habitibus. uno intellecitis. Ad uis Immanuis Le ct xi e se exercen altero voluntatis. Alii cum f. Bonaven- dam . GH ominenduM. Haec descriptio tura doeent esse habitum unicum intel- elicitur. & probatur ex hactenus dictis lectus. Alii tandem ait erunt. Consciem uia .Huh: nee eget ulteriori elucidatione. tiam importare actum intellectiis. Nota tertio ei rea divisonem Co Dico secundor Conscientia quid- seientiai: eam prin- dividi in Rectam, conse, -- dilative importat actum intellectus, pu- & Frioneam cousNotiria recta est, quaeria considiit ta iudieiuni praelieum inicilectus. seu dictat ex indubitatis principiis . puta existim,' rationis pmponentis aliquid ut honum, honestate. vel turpitudine, prohibitio- ' ut malum . aut indifferens. Ita dedu-' ne, vel non prohibitione objecti. sicut a. citur Ex scoto. l. a s: i .q: a. tenense parte rei est. Mium Numanum hic dique communiter Λcotissae; & s. Thm nunc esse roncndum . vel omittendum: mas. Sylvius , Bannea, Suam Tanner : duae tanquam securissima regula repul& Dyrus. θ c. .ri potiunt omnes operationes morales;
q. .Probatur primo ruthnritate Ss: Pla talis es hoc dictamen. Deus est lupet
b, ,. h. nis huius expendens ocat Conscientiam rei reperiuntur, dictat Actum Huma-ι γώ. - . - cordis scientiam. Et Damascenus num ponendum, vel non ponendum; cia narreti lib. . . demis. 23. ait, Conscientiam Use unde dicitur Erotio, quia errorem insoriam. vostri inunctos Iu . Et Basilius eam tellectus continet, ex quo procedit Α- appellat namraue ua auriam; quae om- Eius Humanus; talis Conscientia essula dicta ostenssunt. Conscientiam im- in hoc die amine. quo quis firmi- portare adium intelleictus: Ergo δ e. ter judiearet, usum legalium desecto' Prohatur secundo ratione 1 Munus esse lieitum. & propter sentiret Ct Conscienti.x est . proxime regulare Actus cumcisionem adhue esse practicandam Humanos in genere moris . ostendendo In Christianismo; carnes porcinas. &bonitatem, malitiam. 3 indifferentiam suffoeatorum non manducandas, di c. eorum: sed hoe propriissime eonvenit Nota quarto: Conscientiam prae-
actui intestetitis judicativo, & practice terea dividi in Probabilem. Dubiam, dicta hii quid sit lieitum. & illieitum, Serupulosam. ti Fatuam Delabilis est.
Dciendum. 2 omittendum i Erpo Con- judicium determinatum intellectus de scientia importat actum iraellectus, seu aliqua re agenda ex opinione probat,ili; rationis. talis est hoe dictamen, Cireumstantiae Nota tamen secundo: quod eis Con- aggravantes duntaxat malitiam actus scientia potissime sumatur pro actu in- peccaminosi non sunt necessario expli-tellectus ; attamen a DD. etiam Moto. eandae in Consessione. Dialia. os suspen- I. ἐν 2 MI 2. n: 4. quandoque sumitur so iudicii intellectus. ita ut neutri parti pro dictamine habituali intellectus; quo determinatum praestet assens sum,nec qui- sensu dicuntur tectae Conscientiat hahlia dem probabile; sed fluctuet inter utramque
419쪽
Distinctio V. Quaestio III. Num Conscientia probabilis sit regula,&c. 3υ
que; talis est in Petro , qui in aequili heso quali positus haeret, an sequi debeat opinionem Pauli, vel potius Platonis circa aliquod operabile. conseientia Servalosa est judietum intellectus quo ex frivola,& inani quadam ratione qui si suspicatur. A. formidat hie adeue malum a que peccatum, ubi revera non est ; talis est in Plauto. putante omnem motum a carne etiam naturaliter suseitatum sin ulla oecasione data, aut deliberato consensu apposito , esse eo ipso peccatum. Fama est, quae meris nititur delirijs, timantis circa agibilia. Nota quinto : Conseientiam ut impnesentiarum usurpatur, non coincidere cum Synderes, ut nonnulli arbitrantur; nam synderelis ex scoto 3. dis:
er a. A D. Thoma, vel est habitus imtellectus practi ei citra universali Ismaprincipia modialia, videlicet. quod num sit saetendum; & malum fugiendum ; vel est di flamen actuale. generale, ab hujusmodi hahitu pres eiicens ;unde Synderesis habitualiter considerata se habet ad Conseientiam, sevi habitus principiorum ad Seientiam Conetu- sonum . nam Conscientia inseri ex praeticis prinei piis. quid in particulari hic& nune est agendum. Quare etiam syndere sis non potest esse sufficiens regula ae mensura actionum moralium partieularium seut est Conscientia; cum sit ex se indeterminata, di generalis nimis.
Num Conscientia Probabilis sit regula Actus Humani: ubi Doctrina de Probabilitatibus
Probabilem, ut dixi supra. qua talem,este judicium intellectus applicans, S sequens aliquam opinionem probabilem, a quo proinde etiam dicitur Conseientia opinans, seu opinativa,& probabilis. Est autem opinis in se asese, in rem formidine ahqua vi opposit o. Opinio veri vere prohahitis est illa sola,
quae liquentes habet conditiones, nimirum ut probabil/lus nisatur rarionis in .su die lenti gravium Doctorum authorita
te suleiatur iuxta id, quod Aristoteles dieit. I. Topici. ea I. probabiliasuus, qua videHων omnisus , ani piarimis, vol sapientistis omnibus, anI piar is : Et quae non adversantur S. litteris, Ecclesiae d
finitioni , traditioni PD: & Communi
DD: consensui. Prohabilitas ex rationi ribus resultans voeutur taui eras resultans vero ex aut horitate, & sequela D D: exfri eta.
Nota seeungor unam opinionem esse altera prohahiliorem . illa porro censetur esse probabilior opinio . quae s miori fule itur sundamento, & est eaeioribus stini litur rationi hus. atque sapientiorum graviorumque Doctorum cujusmodi sunt Classiet, ct fundate ex pro sesso, di intimius scrutantes vetitatem alicujus propositionis ) auth riine ro in boratur; non quae a pluribus Doctoribus sustinetur, qui ejus sundamenta non
discutiunt; sed in hona fide Maiorum
eamdem amplexantur, ut moris est apud summi stas, maxime modernos. Tutior
tandem opinio est illa, quae a periculiseulpae est securior, atque liberior. Nota tertio : hoc nostro tempore In delectu opinionum pro formanda Conseientia Probabili; aeeurata circumspectione, & pia ae prudenti investigatione opus esse , ne aliquae affuinantur in sequelam, ut probabiles, qua tamen 'non habent susscientem probahilitatem; plurimae etenim sententiae omnino improbabiles, pro pmbabilibus a quibusdam luxuriantis ingenii scriptoribus
vulgatae sunt typis , quarum 4s. Alexander UII. duobus decretis ann: S ann. Ic-. emanatis; & alias cf. In- noe. XI. Modernus summi Pontifex suo quoque decreto ann: a 7s. edito tamo uam scandalosas, at in praxi perniciosas merito damnarunt.
Nota quarto citra usum probabilitatum , seu opinionum Probabilium. quihoe D eulo celeberrime Conimvertitur tres esse sententias pristit negat indefinite in ullo casu, vel matella hujusmodi usum licitum esse in eon eursu opinionis probabilioris. & tutioris; ac proinde ex opinione Probabili non posse formati Conscientiam Probabilem tanquam legitimam regulam mperationis moralis. neglecta probabiliori 1 tutiori. Ita Pr sper. Fagnanus celebris Iurisconsultus Romanus, Sinnieli. Caietan: Navarr: Vincentius, Baronius. Merenda, Conet. Comitolus, Mercorus, ct alii RR: qui 3c quosdam veteres pro hac sententia: ut Adrian: Henrie. Gerson: & Cabile
420쪽
38o Distinctio V. Quaestio III. Num Conscientia Probabilis si regula,&c.
neunda sententia priori e diametro opposita est . di eo ne edit lieitum esse usum, ' sequelam opinionis Probabilis in omni ea tu, A materia, etsi adsit altera Opinio probabilior , I tutior. Ita Mareus Uidalis , Ouviedo &e. Tertia tandem uerior permittit quidem usum probabilitatum, & conee sit posse quem sequi opinionem vere Probabilem relicta probabiliori. & tutiori ; non tamen
in omni easti ' materia ; quare excipit casus valde graves, & materias valυ de graves, cujusmodi sunt ea sus administrationis sacramentorum in sacerdo tercisus applicationis me3ieinae litimi
ni periculose a proto in Medico ; ea susserendae sententiae in Judice; Casus advocationis in Advoeuto ; easu belli verendi in Rege, I similes. ita ex nD-stri, Vulpes. Mastrius, Heri nex , Pon-
eius Ie. ex alienis Arrason. Suare2, serra. Pa squal: Leet .ma . sanchez, estque communissima sententia, pro qua Gryllus ultra i ; . inspires refert Authores, ostendes omni sa culo soli se hanc sententiam a pravissimis viris omnis pradus . I nationis frequentatam . in celehrioribus Orhis universitatibus. Fuitque in praxi haec eadem sententia
etiam apud illustriores veteres Sehola rum principes, II. Thomam , s. Bonaventuram. Mensem, scotum, Rie hardum. Henricum . Antonin: sc. ut infra ostendam . ut proinde salso confin-pat Merenda, vix. ; o. abhine annis introductum ellia usum probabilitatum.
Minus verum est . quod quidam alii reeentissimi aiunt , sententiam hane el-
se revoeatam pernovissimum deeratum Innocentio XI. condemnatorium qua- . rundam propostionum , emanatum
ann: a 6 s. nam in dicto Decreto -lummodo limitatur in quibusdam Casibus. I inhibetur uius opinionis Pro- habili A puta in collationes acramentorum& pronunciatione sententii Judiet alis;
A in casu opinionis. habentis valde tenuem probabilitatem practicam ; quas smitationes quoque adhibui sententia
communis tertia . mox relata. Cum
qia a proinde Dico primo regulariter in plurimisti isti, in casibus licitus est usus. R sequela opi-
ιι vimo, nionis vere Probabilis, etiam in Onnis probab se cursu probabilioris . & tutioris . relicta μ probabiliori , tutiori ; non tamen in omnibus ; & consequenter ex opinione ruere probabili formati potest Conscientia Prahabilis, tanquam sussiciens regula .
A ctus Humani. secunda petra de eas bus exceptis instra ex prosino probabitur. Tertia vin Non tametiro sequitur ex primn ; unde illa probat a, ira Ommea haee quoque stabilita manebit; illa enim Conscientia censetur elle testula suisci - Φens Actus Humani, quae dictare S regulare potest praximi cu positionem operationis moralis ; quod convenit Conseientiae formatae ex Opinione verἡ ΡrO-
Frobatur ergo prima pars conclu- 7. sonis i primo facto Vicatiorum Christi I ei ια- in terris: Summi Pontificis practi earunt Ius oram
usum. 5 sequelam opinionis Probabili, salui in eo ne ursu probabilioris, o tutioris, elicta probabiliori . di tutiori : Ergo e- potinuisa jusmodi usus et lieitus in quihus amca filius, Pt hcti ut A nt: suirimi Pontifices sequentes opinionem duntaxat proba hil Ricchardi θ aborum , dispensarunt in votis . per Prosessionem Religiosam solemnietatis in ordine ad contrahendum matrimonium; uti patet de Honorio II. Clemente a I. ti constat de dispensatione Julliniani Monachi, ex quo postea refertur pro penitus B. Laurentius Justinianus; et ii ei rea dispensationem talium votorum Liset sententia prohahilior, &tutior D. Thomae , D. Bonaventurae ,&aliorum . ea non posse ab Leeles a dis Sensuri. Similiter intuerendo opinioni tantum Probabili dispensarunt Gregorius Vll. Martinus U. Eustentus IV.
Gregorio, XIll. di alii in Matrimonio
rato extra casum Prosessoni A solennis ;& tamen eommuni; opinio , Scoti , S. Bonaventurae . o aliorum Theolet est
probabilior, & tu: ior, non posse fieri ejusmodi dispensitionem Item Clemens VIII. in Periona Francisei Eliensis, Ducis Mutinar ; di tamen est celebrior. &tutior sententia G. non pode fieri dispensationem in primo tradu affinitatis
lineae rectae; eo qu d tale matrimonium vigeatur naturali iure vetitum : Ergo summi Ponti sees practicarunt usum,& sequelam opinionis Probabilis. Probatur secundo permissione Vi- sea Horum Christi: Summi Pontisces in prem bis
controversiis quibus3am exortis . . Pro ornacem
habili utia, di probabiliori ae tutiori altera opinione constantibus permiserunt usum S sequelam utriusque opinionis; I consequenter etiam illius, quae
erat tantum probabilis ; sic in controversia de unione sanguinis Chtisti eum Verbo