장음표시 사용
451쪽
enim vivere bonum est, sed bene vivere. Itaque sa-
ε piens vivit quantum debet, non quantum potest. Videbit, ubi victurus sit, cuin quibus, quomodo, quid
acturus: cogitat Semper. fluuiis Vita, non quanta sit. Si multa occurrunt molesta et tranquillitatem turbantia, emittit se : nec hoc tantum in necessitate ultima
secit; sed, quum primum illi coepit suspecta esse sortuna, diligenter circumspicit, numquid illo dict
ilesinendum sit. Nihil existim ut sua referre , siciat sinem, an accipiat; tardius fiat, an citiust non tan- , quam de magno detrimento timet. Nemo multum exstillicidio potest perdere. Citius mori. an tardius, ad rem non pertinet: bene mori, an male, ad rem pertinet. Bene autem mori, est effugere male vivendi periculum. Itaque esseminatissimam vocem illius Rhodii existimo, qui, quum in caveam coniectus esset ae t Boettiger ad Ilorat. III, Carm. S, inerat. Vide vero ne rectius sit illi .a3. pag. S7 sqq. Ruhh. quod dabat Pal. see. Sin v. - Die Nim enim visere boniam est. Plu- Haec quidem vox deest ap. Erasm. arctus Consol. ad Apollon.: Indus et editionem veterem et quinque enim υitae, honestum, non temPoris codd. Grui. qui probat. Bene, ait; Ionginquitas est; itemque autea: Non tulo enim locum designat. non leuis esse longissimam vitam, optimam: pus. Enimvero non de loco, sed de sed honestissimam. Neque enim qui tempore loquitur Noster , et eum piarimum eithara eminil, aut Dr-ti, Mureio, Lipsio Gronovioque tueor. arat nax em gubernarit, sed qui omime, Rufi . commendatur. Adde Epist. citi. L. Ex stillicidio. Aptissima imago. Emiuit se: εξαγιι εαυτον Diog. Vila velut guttatim per dies et horas Laart. VII, t M Menag.ὶ tanqliam ex suit: et mox desinit: quid mali. eristodia et vinctili . tat vocabulum inquit, si paullo citius 'stoleram. ΕΡ. xxiv, S, etc. Rιιhk. Bene mori et stipra bene visere. Comerit e superioribus editi. ad- Mascule haec iam Epicurus ap. Diog. haesit. Rectius coeyil seribetur eum Laert. X. 126. expresserat. Vitam niss. AN. h. Par. b. d. Schw. ibi vocat τού καλῶς και Illo die. Vocem dιe . a Mureto ad- του καλως ἀποοvησκειν , meditatio. ieetam, ignorant veteres lihei Omnes. nem heue i. honeste vivendi et mo- Et nudum illo plaeuit Grutero, non riendi Ruhk. alis equidem video quo sensu r nam Rhodii Telesphori a Lysimaelio εἰ Io valet illuc. Facile autem alite dein in erivenm enniecti et pessime linniti.
Ainendum intereidete vocula die po- CL Senec. de Ira ui, sia. et Plu-
452쪽
tyranno, et tanquam serum aliquod animal aleretur. suadenti craidam ut abstineret cibo: re omni ii, inquit homini, dum vivit, speranda sunt. o Vt sit hoc verum, non omni pretio vita emenda est. Quaedam licet magna, slicet certa sint, tamen ad illa turpi infirmitatis consessione non veniam. Ego cogitem, in eo qui vivit, Omnia Posse fortunam, potius quam cogitem, in eo
qui scit mori, nihil posse fortunam
Aliquando tamen, etiam si certa mors instabit . et destinatum sibi supplicium sciet, non commodabit
poenae suae manum. Stultitia est, timore mortis inori.
Venit qui occidat: exspectat Quid occupas 3 quare et
suscipis alienae crudelitatis procurationem 7 utrum invides carnisci tuo, an parcis 2 Socrates potuit abstinentia finire vitam, et inedia potius, quum Veneno, mori; triginta tamen dies in carcere et in exspectatione mortis exegit; non hoC animo, lanquam omnia scripossent, tanquam multas spes tam longum tempus reciperet; sed ut praebcret se legibus , ut fruendutii. amicis extremum Socratem daret. Quid erat stultius squam mortem contemnere, venenum timere 7 Scritureh. da Exsilio T. X, p. 383 sq.
Horieri. RHιk. Sciet. Sti baudi sapiens. Timore moreis mori. Supra EP. xx v, 22, ex Epicuro similia attulit, ubi es. not. Eanadem seu tentiam Praeter alios Arcesilaus ap. Pliitai cli. 'oris l. ad Apoll. p. 359, 1luit. et Lucretius IlI, 79 saePeusque ades mortis Iormidine vitae Percissit hi m.inos odium lucisque Midendae, ει bi consciscant moere/ui pectore letiam . Obtiti tem eiara
rum hiano esse limorem . nihlix. -Lu-rnuus bis con otiatr Mulitia tu tu inma
perietita misit φιHuri timcir i se mali. Et lain laudatus Martialis : ILa. non furor ere, ne moriare, mori tS rates. Notum est . eum Post damnationem triginta dies in carcere exegisse . quia Delia sesta, quota uis celebrari solita. intervetierant. Xe. nopli. Memorab. Merat. IV. 8, uuiat. Εpiet et. Iv Diis. Arriau. I, lbs sq. Rutili. Hoc animo. Non opus ext ut eu tu Geis leto legamus: hoc Ita dii animo.
etsi ad illa Illiodii Telesphori S. sex tr. si e titui. Ruhk. Heri ρ seni. Subaudi: quae eum iacentem ad supplicium erigerent et ad vita in reducerent.
Scribintia quae 'inondam Augusti eouiux suerat. Tacit. Auuat. II, ar,
453쪽
honia, gravis semina, amita Drusi Libonis suit, ado
lescentis tam stolidi, quam nobilis , maiora sperantis, quam aut illo saeculo quisqua in Sperare poterat, aut ipse ullo. Quum aeger a senatu in lectica relatus esset, non sane frequentibus exsequiis Omnes enim necessarii deseruerant impie, iam non reum, sed lanus , habere coepit consilium, utrum conscisceret sibi moPs te in , an exspectaret. Cui Scribonia: Quid te, inquit, delectat alterium negotium agere 7 Non persuasit illi, manus sibi attulit, nec sine causa: nam, post diem te Ptium aut quartum inimici moriturus arbitrio, si vivit, alienum negotium agit. Non possis itaque de re in universum pronuntiare,
quum mortem vis externa denuntiat, occupanda sit, an exspectanda : multa enim sunt, quae in utranque Partem trahere POSsunt. Si altera mors cum tormento,
qui tamen Imne rem non uitigit. Coniuratio Drusi Libonis iurium a. U. C. :69, ibi dein exponitur. Ruhk. Iabonis stolidi sineera lectio
est, quam restituit Torrentius aci, i,clon. Tib. 25. Nam antea male te in gehatur solidi in eodd. ap. Erasinum
Illo. . . . . tillo. Tantum aberat, ut
illo Tiberiano, ut ne ullo quidem saeculo vel liberrimo auderet hoc , quia ingetito ad emincudum carebat.
Exsequiis ubique in codd. et edd. e lut. Recte. Est nclimen Sciae adigui, in. Obseqtιiis P. Fnliro Semestr. I, cap. ao, coule latati rem illanius. - Frequentibus exsequiis , qui titis titiam mortuus dedueebatur. Ruhk. Omnes enim necessarii , asilui tale, amicilia , ossiciis contra ueti adeo eo idescrucrutat, ut uemo ipsi vocem adversum perienta, advocationem Praebere vellet. et Libo sine patrono incuriam introire cogeretur. Tacit. l. l. Ruhk. Clia... ageret Scilicet, vitam adi mendo, quod est earniseis. II inime Ioeum intellexit Rul, Lops. ε ii sic
interpretatur: ae Persuasit ei, ut mortem sibi conseisceret: lioe sequentia doeent, in quibus S cea iactum στοι κως probans, ait Glienum ci iam negotium agere , qtii alteri vivunt, et unimam in eius manu positam tra-hutat, recte observante Lipsio. . Non persuasit illi. Praeter rationem Aon in Num mutavit Atili L. ex Gru teri conieci. Sensus patet: Diustis Libo, si ,3 eto Scriboni ne cou, ilio , mortem oppetiit, cogitatis sane illum non ri tuus, quam is qui ipse fuligitur carnificis osticio, allelauru ileg liliari agere, qui vitiam suam servat
ut ab inimico eripiatur, qui eo siue
454쪽
altera simplex et facilis est, quidni huic iniicienda sit manus 3 Qvcmadmodum navim eligam , navigaturus, et domum, habitaturus ; ita mortis genus , qua
si in exiturus e vita. Praeterea quemadmodum non utique melior est longior vita, sic peior utique mors longior. In nulla re magi S, quam in morte, morem animo gerere debemus: exeat, qua impetum cepit: sive servum appetit, sive laqueum, sive aliquam potionem venas occupantem , Pergat, et Vincula servitutis abrumpati Vitam et aliis approbare quisque debet, mortem sibi. Optima est, quae placet. Stulte haec cogitantur: Aliquis dicet, me parum sortiteP secisse; aliquis, nimis temere; aliquis, suisse aliquod genus mortis animosius. - is tu cogitare, id in inanibus esse consilium , ad quod fama non pertinet 2 Hoc unum intuere, ut te sortunae quam celerrime eripias: alioqui aderunt, qui de facto tuo male
vivere vult ut inimico iubente mori tur. Nee tini dubitari licebit quin ea sit Senecae seritentia, si observaverit ex hac uarratione hoe colligi ah au-Ctore, SC. ex ulraque parte multa stare argumenta qui biis Droliari Possit seu occupatidam Esse uio item, seu Itonoecupaudam. Da mortis gentis. Sic commode
tilique. Nec tamen inlicior posse etiam duo illa verba, mortis genus, ex sebolio invecta esse, Pro uno v cub. mortem. Adiicit eadem ed. R. verbum elgiam; quod equidem, ut e scholio repetitum , praetermisi: sed Gihil tamen magnovere vetabat, quia mi inus servaretur. Nox qua sim non qua sum recte ed. Ven. Mendose quasi ed. R. Alii vulgo qua suum. Omnia ista, ita mortem. . . exiturus. desunt ins. Arg. b. Post vel ba, e t irae, meliorem adiecerat DaAm. cum ed. et ms. c. quod ignoratii aliivet t. libri, recteque dolevit Lipsius, ut e seliolio iuvectuvi ; revocavit autem Buti L. Sta in Vitam . . sibi. Int. quemque ita vivere debere ut sua vita vel caeteris opprobari possit; nullam autem hahendam esse alieni iudicii ratioueua, qtium mortis geli iis eligendum sit. Stulte haec cogitantur: Aliquis
ilicet. Itit. Qui moriendi quoddam gentis elegit stultitia l.iborat, si sibi ista obiicit: At aliquis dicet, ete. Ad quod Iama non pertinet Z Nee
enim i 'se eam audit rarus es; atque eo sensu non pertinet: pertinet tamen . si Post te etiam de eat curas. L s. - Sensus est: De omui mortis seuere, quod eliges, homines male existimabutit. De fama itaqne cave sis
455쪽
L. ΛΝΝΑΕl SENECAEιa existiment. Invenies otiam professos sapientiam , clui vim aiserendam vitae suae negent, et nefas iudicent. ipsum interemptorem si ii fieri : exspectandum esse exitum . quem naturu decrevit. Hoe qui dicit, non videi se libectatis viam cludere. Nil melius aeterna lex secit, quam quod unum introitum nobis ad vitam 3 dedit, exitus multos. Ego exspectem vel morbi crudelitatem vel hominis, quum possim per media exire
tormenta, et adversa discutere 2 Hoc est unum . cur de vita non possumus queri: neminem tenet. Bono IOco res humanae sunt, quod nemo nisi vitio suo mi-
seo est. Placet 2 vi vel Non placet 2 licet eo revertiundo venisti l Vt dolorem capitis levares, sanguinem saepe misisti; ad extenuandum corpus vena percutitur: non opus est vasto vulnere dividere praeco odia; . . scalpello aperitur ad illam magnam libertatem via,
Quid ergo est, quod nos facit pigros inertesque 2
Nemo nostrum cogitat, quandoque sibi ex hoc domicilio exeundum. Si e veteres inquilinos indulgentia Ioci et consuetudo, etiam inter iniurias, delinet. Vis adversus hoc corpus liber esse Τ tanquam migraturus habitat propone tibi, quandoque hoc contubernio carendum i sortior e Pis ad necessitatem exeundi. Sed quemadmodum suus finis veniet in mentem omnia sine sine concupiscentibus 8 Nullius rei in editatio tam
Prosessos sapientiam , Socratis octiniumque Socraticorum, deoque et Λeademicorum et Peripateticorti ut Muteolia haec suit, exilectandum esse exitum . quem uatura decrevit.
Quidui eui iis , dicebant Stoici, extitis sit Q. quum tam multi exitus ex Laemiseria sint y Riah . Vnde Menixti. ad Deum, cuius Pars
est ammus. Ruhk. Scalpello aperitur. Seeta nimirum lla : iluae crebra via mortis Seuecue aevo, et ipsius Senecae fuit. Lιρsius.
456쪽
necessaria est: alia enim exercent tir fortasse in supervacuum. Adversus paupertatem praeparatus cst uni
mus 2 permansere divitiae. Ad contemptum nos doloris armavimus 3 nunquam n nobis exiget huius virtutis experimentum integri ac sani felicitas corporis. Vt sortiter amissorum pateremur desideria, praecepimus nobis 3 om Des quos amuhamus, superstites fortuna servii vit. Huius unius rei usum qui exigat dies, veniet. Non est quod existimes , magnis tantum viris hoc is robur fuisse , quo servitutis humanae claustra perrumperent. ΝOn est quod iudices, troc fieri nisi a
Catone non posse , qui , quam serro 'non emiserat animam, manu extraxit; quum vilissimae sortis homines ingenti impetu in tutum evaserint : quumque commodo mori non licuisset, nec ad arbitrium suum instrumenta mortis eligere , Obvia quaeque rv PNCTUnt, Et, filiae natura non erant noxia, vi sua letasece Punt. Νuper. in ludo bestiariorum, unus e Germunis , quum ad matutina Spectacula puraretur, Se-
Haud dubie ingeniosel Stid vulgata
quoque boua est. Riah .mius unitis rei usti m δ Int. Prae- Parati ad mortem animi. A Catone. Verbo motiemus, quodv. c. cPIutaretii vita Catonis vitia censis abii de eoti Νtat. eum uidiau serro sibi illatum . quod Buta deligaverat. rescidisse inauu. Sed res notissima est. Riali . Commo do vulgata xt u hique pro titii a lectio est. P. F.dri r Sciuestr. l,
Male. Nam iis qui adservabantur, non licuit commodo mori. Cf. Grono .
ad Liv. 26, 32. Rilh h. In ludio bestiarioriam. Sie dice. haut ut ii qui tid id datu nati erant tithestiis , in amphitheatro clam iis pugnattili, ohιicere utur; aut qui aucto rati erati t. Γυ ιλ. k nus e Germanis, qui linito eaPliis aut emptus ex Gallia. aut R iaet ι.iViud liciave Ilo inam missus erut . Si Chello capti cum Suevi in ludi, Pugnate cogi hau tui. Linio Cass. Ll ,2a. Flor. IV. it. Ruιά. Inlutina x retacula. Conser. supra Epist. vi I. S. milia autem exei qua
habes et in sγmmaelio lib. a , Epist.
457쪽
4ΟΣ Ι . ANNALI SENECAE cessit ad exonerandum corpus; iudium aliud illi dabatur sine custode secretum: ibi lignum id, quod ad emundanda obscoena adhaerente spongia positum est, totum in gulam farsit, et vi praeclusis saucibus spiritum elisit. ει Hoc suit morti contumeliam 1aceret is Ita Prorsus. et Parum munde, et purum decenter i M
is Quid est stultius , quam fastidiose mori I O virum sortem l o dignum , cui sati daretur electio l citiam
sortite P ille gladio usus esseti quam unimose in prosundam se altitudinem maris aut abscisae rupis immisisset I Undique destitutus, invenit quemadmodum et mortem si hi deberet et telum: ut scias, nil inoviendum nihil aliud in mora esse , quam velle. Existimetur de iacto hominis acerrimi , ut Cuique visum coit: dum hoc constet praeserendam esse spurcissimam mortem servituti mundissimae. Quoniam coepi sordidis uti exemplis, Perseverabo : plus enim a se quisque exiget, si viderit, hunC rem etiam a contemptissimis posse contemni. Catones , Scipionesque, et
alios, quos audire Cum admiratione consuevimus,
supra imitationem positos putamus. iam ego istam virtutem habere tam milita exempla in ludo bestia-vio, cluam in ducibus belli civilis , ostendam. Quum
adveheretur nuper inter custodias quidam ud matulinum spectaculum missus, tanquam Somno premento
fuit ιla Prors/ιs. Sensi in simplex : hoe mortis genus esse Meilum et erant meliosum I ut Aententia uelitior fieret, ribscurior facia est. Abscisae seripsi cum ed. A. et
lantiam in Peravit, fieti an venit. IIiratis. Suspicabar aliquando sua, tit supra Germanus. Lips. -Ne Perrans hane coniecturam . si de Ciceronis loco pro Flaeco e. 27 Cogita veris, ubi Mysortim ultimus h it,etur. Totam vero Asiam mancipia praehuisse Romanis, utique Plirygiam . Caps'adociuin et onaixes regiones citca Pontulit e,t uotis imunh.
458쪽
nutaret, caput usque eo demisit , donec rudiis inserer l, et ta indiri se in sedili suo tenuit , donec cervicem circumactu rotae frangeret: eodem vehi CLIO ,
quo ad poenam serebatur , poenam effugit. Nihil obstat erumpere et exire cupienti. In aperto
nos natura custodit: cui Permittit necessitas Sua , aicircumspiciat exitum mollem ; cui ad inlinuria plura Sunt, Per quae Sese asserat, is delectum agat, et,
qua potissimum liberetur, consideret: cui disicilis
occasio est , is proXimam quamque pro optima arripiat, sit licet inaudita , sit nova. Non deerit ad mortem ingenium , cui non desuerit animus. Vides, quem admodum extrema quoque mancipia , ubi illis stimulos adegit dolor , excitentur et intentissimas custodias saltant 7 Ιlle vir magnus est, qui mortem 2 a sibi non tantum imperavit, sed invenit. Ex eodem tibi munero plura exempla PromiSi. Secundo naumachiae spectaculo unus e barbaris lanceam , quam in adversa iἀos ucceperat, totam iugulo Suo mersit. Juare, inquit , non Omne tormentum , Omne ludi- heium iamdudum cistigio 2 quare ego mortem RΓmatus exspecto 2 Tanto hoc speciosius spectaculum fuit, quanto honestius mori discunt homines , quam occi
dere. Quid ergo 2 quod animi pcrditi noxiosi lite ha
P. t a sei se Pilaedam liue spectantia dei lit Hemstertiit . ad Luciari. Tom. l.
sus . alii inde , a praestile Provinciae. Sed vid. Uar. Leci. Riah . Railiis , rutae , quain altiorEm nostris cogites. Rulia. In Veria... mal ulit. QuaΝi dicat: libeii ,unius, et Datura in apertoriou in elauso nos limbet. Vitae nos adligi, vit, sed vinculis. quae quum olus , ut ut voles , rumPas. L. Ea eod. tibi mirarere. Int. sumpta ex illiε qui iuunere servili et abie- elissimo tangunt r. It de infra excla.
diti , etc. Natisnaehaue. In circo maxillio praesertim hae pugnae na Ualex a IIciit machiariis i. mnaci piis vel da innalis ud haec certant tua. hii helia Itiir. Vetus er.it in Circo itin ximo. Suet. Tib.
. Augustus t 'cum tittic liuident puis snae destinatum ad Tiberim effodi
459쪽
bent, non habebunt illi , quos adversus hos casus instruxit longa meditatio, et magistra rerum omnium ratis 3 Illa nos docet , sati varios esse acceSSus , sinem eumdem: nihil autem interesse , unde incipiat, quod venit eodem. Illa monet ut, si licet, moriaris sine dolore ; sin autem non , quemadmodum potes , et . quidquid obvenerit ad vim asserendam tibi, in
vadas. Iniuriosum est rapto vivere ; at Contra puticherrimum, mori rapto. Vale.
dit naumaebiam Nero. ait Lipsius isecuti lamnamnaclita in tutelligit. Possis et ad diem spectaeuli secundum
tos esse aditus Iuibus ad mutem Pervenire licet. Quod Menit eo iam. Illa monet ete. Vulgo: quod lienit. Eadem illa. Sed EO. lem illa opportu ue dabat ed. R. et ms. Arg. b. ubi lion nisi in distinctione peccabatur oratiouis. Schw. Moriaris sine dolore; sin autem non , quemadmodum potes. in mas. Arg. b. Par. b. d. desnut ista, sine dolore , sin autem non: haec ipsanulem verba , adiectis etiam Donuvllis , nempe sin alitem nos Potest,
Do quema. . dedere ed. R. et A.
go edd. omnes. Ego duo verba potest et fac primum uncis incluseram, deiuvero recta ableganda iudicavi, utpote nec satis apta reliquae structurae G tiouis . et e scholio Laiid dubie in ecla. Praeterea vero suspicor. ista et ium . sine dolore, Dou ab auctoris rannia esse, sed eorum loco aliud qii id piam olim hie seriptum fuisse ;quod iti errorem ivduxerit librarios, ut verba quaedam h. l. praetermitterent. Suspicor itaque sic sere scripsisse Sonecam : ut. ει licet , moriaris quemadmodum Placet: sin autem non. quemadmodum Poles. Schw. - Sira auteni non. Supplu lιeel. 4:
460쪽
Lucilio de rebus singulis subinde constilenti suadet Seneca ,
quoniam saepe propter longinquitatem consilia non iusto tempore ad eum perferantur, ut non alios sed se ipsum consulat, i leoque ad summum bonum et propositum totius Mitae resPiciat, tanquam ad regulam certam nullumque errorem admittentem. Proinde hortatur, ut sapiens fiat. Etenim eo ipso sulentem distiα-gui a Proficiente et sapientiae studioso , quin a sttilio, ut ius
ad unam normam totam stiam ouam redigat hac jsa Mirtute et sayientia , notum Stoae decretiam est. Illud autem summum bonum declarat, ut Stoictis , esse unum bonum qnod honestum scactera, i. e. externa, esse salsa et adulterina bona , nisi virtus honestaverit. Iam quum omnia bona ab animo et Mirtute Pendent , Mirtus autem Perfecta l. iudicium Merum et immotum , n
que maior , neque minor sieri potest, sequitur . omnia bona maeparia , nec malam fritinam a bona dissorre ' si utrumque ab his esto ρrosiciscatur. Dilatat hoc Catonis exemρω. Quia occasione Aciademicos refutat , qui gradus beatitatis Iactant : hranc enim non magis quam honestum intendi posse. Itaque in equuleo et tormentis beatissimo esse licet sapienti. Nam bona ista atit mala non ossicit materia sed Oirtus. Quae si multis diam et di sicilia ὐidentur, id insimitati eorum , ex qua de virtute ferunt
sententiam , tribuendum est. Neque tamen hoc ita intelligendum Est, quasi Omnem hiam anam naturam GPonat oviens. Nam quum ex duabus partibus constet irrationali et rationali, negari no-quit , in eram omne id cadere , quod in omnes homines cadit, ideoque et tremet sapiens, ct dolebit , et o allescol r hi enini omnes comoris senatis Sum. Sed rationalis eius pars non istis ad querelas delicitur , nec ad confessiouem sorυitutis adducitun, nec virtutem ut omni Di earens damnabit. Vincit Mirtute fortunam. Si qui tamen professi sapientiam levissimis minis terr an-tur , rmutandum est, hos non Deros sopientra sed Prosicientes fuisse. Itaque Ῥeram demus, ut tota mente ad Ptitchcrrima ista, ad Dirtutem istam perfectam properemus - Cons Argum. Dist. LXVI, et Epist. LXXIV.