장음표시 사용
421쪽
L. ANNΛΚl SENECAE in gaudio sit, an in equuleo iaceat, ac tortorem suum Iasset. - Poteram respondere: ec Epicurus quoque ait,
Sapientem, si in Phalaridis tauro peruratur, excla- smaturum: Dulce est, et ad me nil pertinet. is Quid miraris, si ego paria bona dico, unius in convivio iacentis, alterius inter toPmenta sortissime stantis
quum, quod incredibilius est, dicat Epicurus, dulces
esse tortores. Hoc respondeo, plurimum interesse inter gaudium et dolorem. Si quaeratur electio, alterum petam , alterum vitabo: illud secundum naturam est, i, hoc contra. Quamdiu sie uestimantur, magno inter se dissident spatio: quum ad virtutem ventum est, utra
que par est, et quae per laeta procedit, et quae per tristia. Nullum habet momentum vexatio, et dolor, et quidquid aliud incommodi est; virtute enim Obruitur.
An in equuleo iaceat. Sie et idem Cieero de riuibus V: Sit oir bonuscia tis , debilia, morbo graWissimo afIecetias . ea sul, orbus, torqueatur in equuleo et quem hunc Urialas ZenopBeattim, inquit, etiam beatissimum. Quime, inquiet, quum tam docuerim gradus istam rem mm habere . quam Mir tem, in qua ait instim Beatum. E eurus. Speetaut liue illis Cieeronis Il. r Dietia o homini asyero et duro non est hoc satis: in Phalaridis taurosι erit, dices, αQuam suasea est hoe s quam hoe non is
CL Diog. Laerta X, t I 8. ubi Meuas . καυ στρε ὐθρ δ' o Ἀρος , alvat αυτ v υδα μουα. Lmidat Lipsius Cic. Fiu. V, 28. D. Phalaride tyranno Agri-geuutio crudelissimo , eiusque tauroueneo. Perilli arte fabricato . omnia uota sunt. Loca classica designavimus ad Senee. ii de Ita S , i. R k. Unutis in cotiolino iacentis. Sic quidem dixit exstare in exemi lari uuo
perverteri Piueianus, nec improbo.Λt Erasmus alterius in gaudιο Positi, a terius. ete. quod in tribus Palat. et Col. S.,lii in sec. Pal. exhibuit lectio-uem illain ianitas in con . iac. Gruter. - tu editione veteri habetur: alterius in gaudio Positi in conseruis tacentιs; sed priora ια gaudio μ. pio interpretamento hubeo. Mhk. Diat a esse tortores. Iloe Terram iudieavi , qtiod servatum iu quatitor Gruteriauis. Natu scriptura rude ut, Erasm. vulgata , dulce esse torquem ,
qua uihil uti Die planius fingi poterat,
Dullo in vet. libro reperia est. Εd. R. cum Arg. b. Pan b. d. et Pal. see. da-hεnt dulces esse terrores, quod extortores corruptum. Ed. A. cum us. o. et Par. a. dulces esse dolores. S. Quamdiu sic aestimantur, i. quum diu sie eorum aestimatio, Pru tium declaratur, utrum ad praeposita an ad reiecta pertineat. Cf. Cie. Fiu.
422쪽
Quemadmodum minuta lumina claritas solis obscurat; sic dolores, molestias, iniurius, virtus magnitudine
sua elidit atque opprimit; et quocumque uisulsit, ibi, diu quidquid sine illa apparet, exstinguitur; nec magis
ullam portionem habent incommoda, quum in virtutem inciderint, quam in mari nimbus. Hoc ut scias ita esse, ad omne pulchrum vir bonus sine ulla cunctatione procurret: stet illic licet carnifex, stet tortor atque ignis, perseverabit; nec quid passurus, sed quid facturus sit, aspiciet, et se honestae rei tanquam bono viro credet: utilem illam sibi iudicabit, tutum, prosperam. Eum dem locum habebit apud illum
honestu res, sed tristis atque aspera, quem vir bonus,
pauper, aut exsul, ac pallidus. Agedum pone ex alia parte virum bonum, divitiis abundantem; ex altera nihil habentem, sed in se omnia: uterque aeque Vir erit bonus, etiam si fortuna dispari utetur. Idem, ut 11 dixi, in Debus iudicium est, quod in hominibus: aeque laudabilis est virtus in corpore valido ac liberoposita, quam in morbido ac vincto. Ergo tuam quoque virtutem non magis laudabis, si corpus illibatum
Mintiis lumina. Ex ora Erasmicae
recepit Muretus minora I. . quum Ediis tum esset haheautque na1s. minuta
lumina. Neque repudiari decuitanam solem si contra corni'ures, Omilia
lumina sunt minuta. Per se maguneomparatio reddit exigua. Praefat. Nat. Quaest. totum mundum considerans de terrarum orbe ait: mo estilliad ytinetum, quod inter tot gentes Ierro et igni diseiditury Sic quae sequuntur elegantia de formicis. Gron. Si vir egregius meminisset loci Ciceron. de Fiath. IlI , ιε luit. eam
dein quidem sententiam sed alio modo tulisset. Ex graeco laute utrumque hausisse milii persuaduis . quem NO-xter auia more usurpaxit. Cicero habet: Ul enim cubseviratur et Uu-ι- tur luee solis lumen Iucer e , et ut interii mognitia mna maris Aegiarisιιua muriae. Senecae et Cicerouis loca perquiim aliaritia esse quivis videt. lam quum apud Nostrum nim-hus i. e. pluvia hahetur. τὰ stillia muriae corruptum esse Puto et emendandum stilla Nuriae. Sed haee
obiter moneo. Ilah . Comus illibatum. Hoc voeab. unice verum mihi visum erat, quod ex uuia suorum couieuin opsopoeus. et eduOhus aliis Cronovius protulit: latebatque idem v ab. sub corrupto
illi tuum, quod est iu Λrg. b. et Par. b. Quae illi vel substituuntur vulgo. vel ab aliis adiiciuutur, ιιωMum. et
423쪽
L. ANNAEI SENECAE sortuna praestiterit, quam si ex aliqua parte mutilatum: alioqui hoc erit, ex servorum habitu dominum a1 aestimare. Omnia enim ista, in quae dominium casus
exercet, Serva Sunt, Pecunia, et Corpus, et honores
imbecilla, fluida, mortalia, possessionis incertae. Illa rursus libera et invicta, opera Virtutis: quae non ideo magis appetenda sunt, si benignius a fortuna tractantur; nec minus, si aliqua iniquitate rerum premuntur. Quod amicitia in hominibus est, hoc in v a. bus appetitio. Non, puto, magis amaros virum bonum locupletem, quam pauperem; nec robustum et Iacertosum , quam gracilem et languidi corporis; ergo ne rem quidem magis appetes hilarem et pacatam, quam distractam et operosam. At si hodie magis diliges, ex duobus aeque bonis viris, nitidum et unctum, quam pulverulentum et horrentum; deinde huc usque pervenies, ut magis diligas integuum omnibus membris et illaesum . quam debilum aut luscum: paulatim sa-
integrum . ii terpretamenta su ut exsequetilibus integrum omnibus membris et illaesum, g. χέ fia. adscita. S. Mutilatum. Iungit mutilatum mu latiam. Ruhh. eum Codd. OpsoP. et et Gron. quibus accedit Arg. b. et
Par. a. d. Mihi satis suit prius, quod
manum agnoscunt R. A. c. Cutn editis
ante Ruli L. Sehin. - vide. inquit
Grono v. , qui tuetur mutilatum multatum, Gruteri notas et almul appeta- dicem. apparebitque, veriorem scripturam esse, quam edidimus. Euiu dein praeeipiutit Ers. et Ηeius. Vulgatum erat: Ergo tua quoque virius non magis laudabilis, si enimus illaesum tibi et inregriam Jortuna P Uestiterit, quam si ex aliqua Parte mutilatiam. Rul L. Ex se Dorum habitu dominum aestimare. Si servi bene culti, formosique . aut deformes sint, inde iudi
care, domi uum quoque eadem Cum servis eouditione uti. Virtus autem non est serva fortunae. αλ . - Haec
memoriam renovant istius Calutati Sabini, de quo metitio ab auctore sacta est Epist. xxviI, qui se doctum
putabat, quod imperabat pluribus seruis , qui sibi Petenti versus P
larum suppeditarent. 3Iagis niseles. Sic edd. inde ah Erlism. Poterat ndiici, aut amabis. quod dabant A. R. b. c. Par. a. b. d. et Graii. Sia . At si hodie magis, etc. I ueple vulgo Et si hoc est, magis etc. At si hoc
est dabat ed. a. et ms. c. Nos exeonieci. at se hodie scripsimus; quo refertur qu in mox sequitur , dcinde; Tursu, lue , Paulatim. Sci R.
424쪽
stidium tuum illo rasque procedet, ut ex duobus ae
que iustis ac prudentibus, comatum et crispulum malis, quam recalvum. Vbi par est in utroque virtus, non comparet aliarum rerum inaequalitas; omnia enim ulla non partes, sed accessiones sunt. Nam quis tam iniquam censuram inter suos ugit, ut silium sanum , quam aegrum, magis diligat 7 procerumve et excelsum , quam brevem aut modicum 7 FOetus suos non a6 distinguunt serae, et se in alimentum pariter Omnium Sterniant; aves ex aequo partiuntur cibos. Vlysses ad Ithacae suae saxa sic Properat, quemadmodum Agamemnon ad Mycenarum nobiles muros. Nemo enim patriam, quia magna est, amat, Sed quia Sua. O Quorsus haec pertinenlyn Vt scias Virtutem omnia opera,
velut laetus suos, iisdem oculis intueri, aeque indulgere omnibus, et quidem impensius, laborantibus:
quoniam quidem etiam Parentum amor magis in ea , quorum miseretur, inclinatur. Virtus quoque opera arsua, quae videt assici et premi, non magis amat, Sed, Parentum bonorum in Ore, magis Complectitur ac so-vet. e Quare non est ullum bonum altero maius7 a Quia
aevi videtur esse recalinstrum. tal- satiana ab Erasm. cum ed. A. et in .
c. Desuui duo verba mss. Arg. b. et Par. o. h. d. Sch. .m se .... mianos. De Vlysse et Agamemnoue omnia vel ex Virgilio Ovidioque nota sunt. Iriacia ruit insula saxosa . et Mycenarum nrurin biles Εὐκ ἰμενου πτολιἔθρου ve, at
claritatem regum, vel quod a Cyclopibus exstrueti serebantur. Pau--n. VII, , P. 332 ed. Faeli. MLI. Desiuia in . Sie editio vetus et quinque Palatiui. Reete restituit Gio.
nov. qui addit: mala mutarunt ita
inelinat. Epist. seqnensi I ver merireae coepit, sed iam inclinatum in aesta in
Anagis P ortuna conciliat suis. Noster Cotisol. ad Helv. ca'. ult. Ite ara est, quum omnia fecerιs, mater, co- sitiationes tuas subtuae ad me recti serere , neu quemquam ea liberis frequentius labi MMersari: non quia ni iminus Oari sint, sed quia naturale est
manum saerius referre ad id quod
425쪽
non est quidquam apto aptius, quia plano nihil est
planius. Non potes dicere, hoc magis par esse alicui, quam illud: ergo ne ' honesto honestius qtiidquam est. rs Quod si par omnium virtutum natura est, tria g nera honorum in aequo sunt. Ita dico: ita aequo est moderate gaudere, et moderate dolere; laetitia illa non vincit hanc animi firmitatem sub tortore gemitus devorantem. Illa bona optabilia sunt; haec mi
rabilia: utraque nihilo minus paria; quia, quidquid
incommodi est, velamento maioris honi tegitur. Quisquis haec impavia iudicat, ab ipsis virtutibus avertit 29 Oculos, et exteriora circumspicit. Bona vera idem pendunt, idem patent, illa alsa multum habent vani. Itaque speciosa, et magna contra visentibus, quum ad pondus revocata sunt, saliunt. Ita est, mi Lucili, quidquid vera Ratio commendat, solidum et aeternum est, firmat animum, attollitque, semper futurum in excelso: illa, quae lemere laudantur, et vulgi sententia hona sunt, inflant inanibus laetos. Rursus ea, quae timentur tanquam mala, i iiii ciunt formidinem mentibus, et illas non aliter, quam ad animalia species periculi. agitant. Vtraque ergo vessinu causa animum et disrundit, et mordet: nec illa
gaudio, nec haec metu digna est. Sola Ratio immuta
via smara normn. Ct. f. 4 et 34. Suut tamen Si oleis aliae honorum divisiones . quas expositas videbis Lipsio Mauud. II, aa. Rulia.
Aliunt, Ini, prope uulli pondetis
reper.antur, falluntque exspectatio.
426쪽
bilis et iudicii tenax est; non enun servit, sed impe
rat sensibus. Ratio rationi Par est, sicut rectum recto: ergo et virtus virtuti: virtus non aliud quam recta ratio est. Omnes virtutes rationes Sunt: Si rationes sunt, rectae sunt: si rectae sunt, et Pares sunt. Qualis ratio est, tales 3 iot nctiones sunt; ergo omnes Pares Sunt: nam quum similes rationi sint, similes et inter Se sunt. Pares autem actiones inter se Esse dico, quia rectae sunt et honestae: caeterum magna ha hebunt discrimina, variante materia; quae modo latior est, modo ungustior,
modo illustris, modo ignobilis, modo ad multos per- Itinens, modo ad Paucos. In omnibus tamen istis id, 3a quod optimum est, Par est; honestae sunt. Tanquam viri boni omnes pares sunt, quia boni sunt: sed habent dis leventias Klitatis; alius senior est, alius iunio P:
opinio impendentis mali quod intolerabile esse videatur. Cie. Tvse. Iv . 7. Ruhk. Ergo et turtua Mimiti ete. Vulgo semo et υirtus , quae non aliud est quiam recla ratio et ubi Pronti nen quae ex Mitreti iug. adiectum: nam ed. R. eum tussiis nude, ergo et Mirtus non
aliut , etc. vitiosum locum , et haud dubie desectum. facili eoniectura a
nobis completum et Persanatum existimo. Schw. Omnes Mirtutes rationes aura: ete. Et hie rursus desectu laborabat vulgata scriptura : Omnes inritiles ratι-nes rectae sunt. Sed hoc rursus a Muretis erat; uatia editioves veti. eum msstis sic habebant. Omnes υιristes ratio res sunt. Rationes sunt, si rectae sunt. Si rectae sunt, at reres sunt. Na Dis tum autem nobis videbatine, leviter iuvetistidum esse medium argumentationis membrum , in eum
Qualis ratis est, tales et actiones 3unt. Quia actioues e ratione oriuntur. Nam qtitim .... honestae. Male Stoicos interpretareris . nisi Putares, innues perfectus virtutes eos dicere esse
similes inter se, ita ut temperantia non potior sit alia teniperantia, et omne diseri meu inter prudentiam et temperantiam, etc. tolli, quum materia variet. Niliit, Noster ait supra S. 8, inveuies rectius reci , utc. litui, si racto, quod dici tuus, haec similitudo a Nostro non reiecta est, qui Pl=e quae virtute continuiti r. a. eo, quivi optimum est. idem iudicare video egregium Tledemanu. IlI, P. I S, a.
Quia rectae stiner et infra quia boni sunt. Vtrobique quia dedere ediit. vett. Cum m iis ; rion qua, quod ex Erasini coni. posuit Mur. Sin .
Honestae arant. Duo verha. quae
427쪽
habent corporis; alius formosus, alius deformis est: habent fortunae: ille dives, hic pauper est; ille gratiosus, Potens, urbibus notus et populis; ignotus hic plerisque, et obscurus. Sed per illud, quod boni sunt,
33 De bonis ac malis sensus non iudicat: quid uii Iesit, quid inutile, ignorat. Non potest ferre sententiam , nisi in rem praesentem perductus est; nec suturi providus est. nec praeteriti memor; quid sit
Consequens, nescit. Ex hoc autem Periam ordo serie quo contexitur, et Unitas vitae per vectum itura. Ratio ergo arbitra est honorum ac malorum; aliena
et externa pro vilibus habet, et ea quae neque boDa Sunt, neque mala , necessiones minimas ac levissimas iudicat : omne illi bonum in animo est. Caeterum bona quaedam prima existimat , ad quae ex Propo
De rem. n. vi. ele. Spe etant haee ad doctrinam stoicnm RGarvio nuper hene expositam l. l. P. 67 sqq. Sensus s. illae appetitiones animi , prima s. prinei pia nn-lurae tractant, unde ossicia ναθη-χοντα, actiones quae decent, ideoque antaphora xu ut Stoicis. neque ad beatitudine in qιι idquani conserta ut . Oris iuem hahelit. Si d n Ddum his re-
Peria e t regula certa, nd litanni nelio. Nes semper dirigantur: adhue sui- itu eoutinuom ututile Et ineerto vitae immite pergit, dum accesserit mitioni lite s latetitia elim virtute, undellii dein certa lolii a vitae Horma ex ritur. ideoque summum bonum, ut Craugruenter naturae convenienterque
Mite . quid tititi. scit . ed. Li P . Ensu. Puto. Don editoris consilio: ineptam ei ipturatia sideIiter tamcu propaga runt alii editores. Se i . Nimia sortasse in Seriptorem religione duelit verisimile enim non est, neminem ex iis aperium mendum animadvertisse. De nimia in Scriptores religione, ut quidem olim edebantur, quaedam attuli ad Cie. lom. III, Pug. Ioέ. TYP. Ex hoe autem. Milieet, si suturi
providus sis, memor Praeteriti, consequeutis acteus. Per reelum itura. Sie ed. R. eum
eod. Siculo Mureli, et dii eo innoOPsop. quibus accedit Par. a. Iline corrui te perffectum it l)ar. b. d. dei a ad μ' stetiam Arg. b. et alii: in Perin
428쪽
sito venit, tanquam victoriam, bonos liberos , salutem patriae et quuedam secunda , quae non apparent nisi in rebus adversis ; tara quam aequo animo pati morbum magnum , exsilium : quaedam media , quae
nihilo magis secundum naturam sunt, quam contrarint aram ; tanquam prudenter ambulare, composito sedere. Non enim minus secundum naturam est, Sedere, quam aut stare, aut ambulare. Duo illa hona assuperiora diversa sunt: prima enim Secundum naturam soni, gaudere liberorum pietate, patriae incolumitate ; secunda contra naturam sunt, sortiter obstaro tormentis, et sitim perpeti morbo urente praecordia. re Quid ergo aliquid contra naturam bonum est 2 is Minime i sed id ali litando contra naturam est, in quo bonum illud exsistit: vulnerari enim . et subie- ascio igne labescere, et adversa valetudine affligi, contra naturam est; sed inter ista servare animum insatigabilem , secundum naturam est. Et ut, quod volo, exprimam breviter , materia boni aliquando contra
naturam est, bonum nunquam ; quoniam honum sin Tatione nullum est, se sinitur autem ratio naturam.
Quid est ergo Ratio 7 Naturae imitatio. Quod est summum homini Bonum 3 Ex naturae voluntate Se gerere.
Caeterum bona quaedam. Aherat ulgo vox bona , . Mureto abιeeis: sed dedere eam ediL vel . eum LuM.Arg. Par. et Grist. Si hin. Prima ... ad quae ex proPositonit. Quae chotia) obtinere conatur Propter se. quia per se gratu utit; duin secunda, quile versantur tu tolerando dolo te, notii quaerit ultro, sed usurpat qlium ocea,to postulat. Prudenter ambiatm e. Forte pudenter; ut Ciceroni pudenter υiseere. Noster hae ipsn Epist. Lxul, S: Μωδε- attis incessus et composittis ac Probus νωιιti . Gron. - Lui in vero et prudenter defetidi potest propterea , quod Prudentia ad officia. καθηκουτα Pertinet, . . e. ad decoras actiones, ideo Itie liae synoria mum est τού de--ν et decenter. Rnlik. - Αddi potest quod hoe ipso loeo qnem si Praattulit Grouov. est: al eonMeinieras prudenti Miro gestus. Diare illa bona superiora. Faciliushoe Ioeo carens voeah. bona quam supra : se ii r iraus ahieelum a Nur. restitulum voluere veteres libri omnes. Sehin. Quid est.. xati ... gerere. Quum Pelmum ratio ad liquiorim exploraverit,
429쪽
.37 Non est, inquit, dubium , quin felicior pax sit
nunquam lacessita, quam multo reparata Sanguine. Non est dubium, inquit, quin felicior res sit inconcussa valetudo, si Iam ex gravibus morbis et extrema minitantibus in tutum vi quudam et patientia educta. Eodem modo non erit dubium , quin maius bonum sit gaudium , quam obnixus animus ad perpetien-3s dos cruciatus vulnerum aut ignium. - Minime I Illa enim , quae fortuita sunt, plurimum discriminis r cipiunt; aestimantur enim utilitate sumentium. Bonorum unum propositum eSt , consentire naturae:
Iioc Conlingere , in omnibus par est. Quum alicuius Senatus sententiam sequitur, non potest dici: Ille magis assentitur, quam ille; ab omnibus in eamdem sententiam itiir. Idem de virtutibus dico; omnes naturae assentiuntur: idem de bonis dico; omnia natu-39 rae assentiuntur. Alter adolescens decessit, alter senex , aliquis praeter hos insans, cui nihil amplius contigit, quam prospicere Vitam : omnes hi aeque suere mortales , etiam Si mors aliorum longius vitam passa est procedere, aliorum in medio flore praecidit, aliorum interrupit ipsa principia. Alius inter coenan-
illa prima s. principia naturae, Ta. cupidinem aciendi, habendi .gloiiae. ete. quibus homines moveri solent, nillil ut i vias esse ad summum hono in pervenieudi, illud ipsum eo eouti ueri videt, ut illae appetitioues animi atque actiones belle distinc ae
ordiuataeque ad eoiiveuieutiam,1πιαν, euin uatura dirigautur. Cie.
Non eri ... olubium. IIaee obieetio est, cui postea res' audet: Minime, etc. Felieior res. Posteriorem voCem
dederunt edd. R. et ei in m M. Par. a. b. d. Abest aliis. Sin . obnixias animus. Unice hoe Probavi, quod dedit rus. PaI. sec. Alia vulgo obnoxius. Scit . IDe contingere. Restitui verbum abiectiim a Mur. quod veti. libri om
nes commi ui Consensu agnoscunt. S.
- tui. Si hoe contingit ut naturae conseritiant. Omnia sunt aeque bona. Senatus. Probavi hoe, quod dedit Pal. sec. et Mureli vetus codex. Alii vulgo in senatu. Sch. . Osia Principia ed. R. et mus. Arg. h. c. et Par. a. b. d. Λbest vulgo Plior vox. Sch in.
430쪽
dum solutus est; alterius continuata mors somno est; nliquem concubitus exstinxit. IIis oppone serro trans- io lassos, aut exanimatos serpentum morsu , aut fractos ruina , aut per longam nervorum contractionem eX-
tortos minutatim: aliquorum melior dici, aliquorum peior potest exitus; mors quidem Omnium par est. Per qua u venit, diversa sunt; id , in quod desinunt, unum est. Mors nulla maior, aut minor est; habet enim eumdem in omnibus modum, sinisse vitam. Idem tibi de bonis dico : hoc bonum inter meras VO- 4 luptates est, hoc inter tri ita et acerba : illud sortunae indulgentiam rexit; hoc violentiam domuit: utrumque aeque bonum. est, quamvis illud plana emolli verit, hoc aspera. Idem sinis omnium est: bonus uni, laudanda sunt , virtutem rationemque comitantur ; Virtus aequat inter se quidquid agnoscit. Nec est quare hoc inter nostra placita mireris. Apud Epicurum duo bona sunt, ex quibus summum illud beatumque componitur: ut corpus sine dolore sit, unimus sine perturbatione. Haec bona non creScunt. si plena sunt: quo enim crescet quod plenum est 2Dolore corpus caret; quid ad hanc accedere indolentiam potest 2 Animus constat sibi , et placidus est; quid accedere ad hanc tranquillitatem potest 3 Quem
admodum serenitas caeli non recipit maiorem adhue claritatem, in sincerissimum nitorem repurgata: Sic rhominis, Corpus animumque curantis , et bonum suum ex utroque nectentis , persectus est status . et summam voti sui invenit , si nec aestus animo est ,
Aut Per longam... minutatim . ae reseruntur ad eos qui supplicii musatorquebantur a carnifiei hus. Fortunae indulgentiam rexit. Iul. Huie soli studuit ut laetuuae honis heue et moderale uteretur.
Corporia... esia Iut. perlectrum est, at corpus animusque Pace Duuntur.