L. Annaei Senecae Opera omnia quae supersunt ex recensione F. Ern. Ruhkopf. Tomus primus sextus

발행: 1828년

분량: 662페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

431쪽

nec dolor corpori . Si qua extra, blandimenta contingunt , non augent summum bonum ; sed, ut ita dicam , condiunt et oblectanti absolutum enim illud humanae nuturae bonum. Corporis et uni mi pace contentum est. Dabo apud Epicurum tibi etiam nunc si millimam huic nostrae divisionem honorum. Alia enim sunt apud illum, quae malit convingere sibi; ut corporis quietem . ab omni incommodo liberam , et animi remissionem. bonorum suorum Contemplatione gaudentis : alia Sunt , quae, quamvis nolit accidere, nihilo minus et laudat et comprobat: tanquam illam, quam paulo ante dicebam , malae valetudinis et do- 45 lorum gravissimorum perpessionem , in qua Epicurus suit illo summo ac fortunatissimo die suo. Ait

enim : ec se vesicae et exulcerati Ventris tormenta tolerare , ulteriorem dolotis accessionem non recipientia, esse nihilo minus sibi illum beatum diem . . Beatum autem agere , nisi qui est in summo bono, non potest. Ergo et apud Epicurum sunt haec bona, quae malles non experiri; sed, quia ita res tulit, et amplexanda, et laudanda, et exaequanda sum-46 mis sunt. .Non potest dici, hoc non Esse par muximis bonum , quod beatae vitae clausulam imposuit, cui Epicurus extrema voce gratias egit. Permitte mihi, Lucili, virorum optime, aliquid audacius dicere : si ulla bona maiora esse aliis pos-

432쪽

EPISTOLA LXVI

sent, haeC ego, quae tristia videntur, mollibus illis et delicatis praetulissem. Maius est enim per ingere dissicilia, quam laeta moderari. Eadem ratione sit, set . ut aliquis solicitatem hene, et ut calamitatem sortiter serat. Acque esse sortis potest, qui pro vallo ssecurus excubuit, nullis hostibus castra tentantibus; et qui, succisis poplitibus, in genua se excepit, nec arma dimisit. Macte Pirtute eslo I sanguinolentis et ex acie redet intibus dicitur. Itaque haec magis laudaverim bona exercitata et sortia, et cum sol luna rixata. y go cur dubitem , quin magis laudem truncam illum sct retorridam manum Mucii , quam cuiuslibet sociissimi salvam 7 Stetit hostium flammarumque contemptor , et manum suam in hostili iaculo distillantem perspectavit ; donec Porsenna, Cuius Poenae -vebat , gloriae invidit, ' et ignem invito cripi iussit. Noe bonum quidni inter prima numerem , tantoque maius putem, quam illa secura et intentata fortunae

quanto raritas est , hosterii amissa manu vicisse ,

quam armata 2 ci Quid ergor inquis: hoc honum tibi optabis 2 is Quidni 7 hoc enim , nisi qui potest et op- s

tare, non potest sacere. An potius optem, tit ma laxandos articulos exoletis meis porrigam 3 ut mulio cul a , aut aliquis in muliercii luin ex viro versus, di-

Sangu nolantie et ex sese redeunti- s. Rhesse malueram copulam ei; sed omnes eam libri, quos vovimus,nguoscunt. Sch M.

Notissimum illuci vel ex Livio lih. II. eap. 32. imo ex Nostro. de Provii l. III med. et multis aliis. t Parum reele mihi videtur Cl. Boii illet hune locum explanasse: male enim prouomen cuius ad Porsennam refert. Ea potius interprelatio Probanda , quam ineundo loco dubi-- lauter proposuit: Donee Porsenna invidit gloriae illius, cuius I oenae sa- vehat, id est, euiti supplicium expetebuti Parum selliret vie doeios nitetidisse videtur, post Porsenna prouomen illi subintellἰgi opoitere.

433쪽

L. ANNALI SENECAE

situlos meos ducat Τ Quidni ego feliciorem putem

Mucium, qui sic tractavit ignem , quam si illam in num tractatori praestitisset 2 In integrum restituit

quidquid erraverat: confecit bellum inermis ac mancus , et illa manu trunca reges duos vicit. Vale.

Duel tori. Ita dicti, quos in prioribus lineis descripsit. qui manuntii iee memhra et plurimum manus digitosqtie ducebant et leviter traiie-hant. Martialis Ill. 81, t 3: Percurrit agili eorytis arte tractatrix. Deseribit pulchre Clearebus apud Athe. naeum lib. VI, tu deliciis et mollitie Paphi euiusdam ndolescentis rLaeebat quidem ille, inquae, in lectialo. sed ad pedes levit sedebat quis iam,

qui eius pedes genibus stiis impositos tenui panniculo con Meret. Quid autem yraeterea Iecerit, vel silente me non obscurum. Deinde alius ad imum

lectum sederas . otium ad lescens manum suam Metit languidam remisis

set, ille 'pronans se et huic a Menac ἐκκρεμηαγος ταυτn aera προσπεπτω- κως , demulcebat eam et contreetabat. Hgilorum singulos trahens et eatendens per Uisere ita ut qui Primus illum cucurbitam meas it . ingeniose es feliciter dixisse sideatur. Vetus aliquia seriptor aut certe ex veteri Ioannes Sarisheriensis , haec sie narrat, ut ex Clearcho translata

dieis lib. III. Pollerati ei, cap. 23ἶQuum lascii uentis dioitis luxus li&dini vola sua praecingit. recumbentis miles calamistratus comatiam eam piat et in aliorum eonverati pedes, et ne plus duam , leueris manibus tibias trarant. Chimal altis enim inee sit ditilius, ut manus soli subtracias emouiret ad dioitis usum. Deinde L centia Paulum Procedente totum corrum dico tractu oberrans Priariginem

aerat iι. quam scit, et ignes Meneris Ianguentibias inflammat. Finem hieetiam foedae tenet aliovis hahes: de nique et manus Traelatoris mollieellas, chirotecarum usu a solo dese in

In integrum restituit quidquid erra erat. Int. Sie obtinuit ut error

Suus. quo Porsennae nulleum Iir ipso Porsenna oeciderat, non noce ret; nec minus Atiuin sinem, nemp.

iii Roma obsidione liberaretur. assecutus est. Vertit Lagriange: QuU abien repar/ sa morise fCon erit bellum inermis comariem .el illa manu trianea reges duos Micit. Porsennam et Tarquiuium , cuiu

Partes Porsenna deseude u

434쪽

EPISTOLA LXVII.

Patieis quibusdam de senectutis suae imbecillitate praemissis, eius oblectationem, libe los laudat, et mistolas a Lucilio sibi missas. Qui quum naver a nostro quaesistaset, an omne bonum Ορlabile sit, huius mistolae occasionem Praebet, in qua hanc quaestionem e licat et adfirmat. Etiamsi materia, ait, in malisntimeranda sit, tamen in ea stiritilem ostendi, ut in morbo, tormentisoe. Fortitudinem et patientiam , addit, esse optabile bonum, non mortem , tormentum, eι c. si Per so considerantur. Accedit, quod Mirtutes inter ses aptae nexaeque sint. - Sunt et

haec pulchra. fortis, germani Stoici , recte ait Lipsius.

Caelorum hanc mistolam cum suρeriore arcte cohaerere , et

in ea semina eorum, quae hic dilatantur iacta ease, quisis intelliget. Cons. Argument.

Vt a communibus initium faciam , ver aperire Socoepit: sed, iam inclinatum in aestatem. quo tempore calere alebebat, inlepuit, nec adhuc illi sides est; saepe enim in hiemem revolvitur. Vis scire, quam dubium adhuc sit 3 nondum me committo frigidae merac, adhuc rigorem eius infringo. ra Hoc est, in-Vis... itfringo. Significat, se frigida aqua illane nondum titi ad Iavandum, tit alioqii ita soli is sit, idque ob aeris adhue in iam periem. Sed, inquit, rigorem eius infringo, mitigo tepida aqua itisusa. Hinc nec cali-ει- ... Pati explices. Nostrum autem fuisse alias psychroluten, nitu quam halneis et loliolae calida usum , patet ex Epist. LIII init . et Lxxx III, 5, ubi ipsa haec tuterpretatur. non tam me eommitto frigidae merae. Sic ex conieci. seripsi, cum qu perapta iurisit tit id quod sequitur, adhue rigo em eius in ringo, quae ipsa verba varie tu aliis corrupta a te, ut vulgo edebantur. Irigidae seripla exhibet ms. Λrg. b. eum Par. b. In priori metobro idem ms. Arg. b. frigide pere suo more scriptum

dat, id est frigidae verae , quod et ipsum utcumque serri poterat; sed I

435쪽

L. ANNAEI SENECAE quis , nec calidum, nec frigidum pati. Ita est, mi Lucili: iam aetas mea contenta est suo frigore; vix a media regelatur aestate. Itaque maior pars in vestrumentis degitur. Ago gratias senectuti, quod me le

ctulo astixit. Quidni gratias illi hoc nomine agam 2 quidquid debebam nolle, non possum. Cum lihellis mihi plurimus sermo est. Si quando interveniunt

epistolae tuae, tecum esse mihi videor, et sic assicior animo, tanquam tibi non rescribam, sed respondeam.

Ituque et de hoc , quod quaeris , quasi colloquar tecum, quale Sit, una scrutabimur,

3 Quaeris, An omne bonum optabile sit 8 re Si bonum est, inquis, sortiter torqueri, et magno animo uri, et patienter aegrotare, Sequitur ut ista optabilia sint: nihil autem video ex istis voto dignum. Neminem

aptius erat merae, et satis nypnret quid deeeperit seri has ut vocabulum Nere hie inveherent. Frigido υere est in Ilae. b. Frigι eri ita R. a. c. Par. a et tu Gruteri eodd. Frigido aeri ed. Nur. quod in uno cod. serePerisse aiebat Ρine. frigiduae s. Lips. et sqq. quod Nic. Faber in

Praef. ad Senecae opera Pag. s. com Hieridaverat . . De re ipsa eonfer. EpP.LriI et LxxxiII. Sehw. Iam aetas mea contenta est suo

frigore: h. e. frigus. quod aetati meae Proprium est, cogit eam sibi fines

Constituere, extra quos egredi noudebet. Sic continentur i. e. lem Perantur, reguntur cupiditates etc. R.

Melius interpreteris: quum iam corpus per aetatem frigidum stit, re-Pugnat me committere alieno frigori

Vestimentis , i. e. lecto.

Causa. Egregie usus est post Mure-

ivm hoe loco Beuileius ad Horat. ISerm. r. 8o,8t: si e doduit te taliam Irigore corpus , Aiat alius cia sua lecto te refxit , ad lecti oriem ap. Hor. vulgatam defendendam. R. - Leetulo lucubratorio, non dormitorio: nam et bos veteres habebatili atque homines quieti aut litteris operati, sere semper in lecto. Iuvetialis do iis: Eεt geous igum sm , cymod levict grata- uel et umbra. Seneca Epist. Lxx I rQuaedam sunt, quae Possis et in eis is scribere, quaedam Diatim et olium desiderant. Quaeris .... Iongior faetus. Hane Propositionem, s. soriten: Botritin omne esse optabile , idem rie expetendum , et laudahite : laudat,ile autem Ouine honestum; igitur omne honum . honestuin , a Platonicis et Peripateticis acerrime esse impia gnatam , conflat. Ville modo Cie. do Fia. iv, i 8. Recte res potidet Nosteri

bonum non coutra Daturam e Se P

test: sed lioe eadii interdum in materiam , in qua beue tractanda honum

436쪽

EPISTOLA LXVII

38 1

certe adhue scio eo nomine Votum solvisse . quod 1lligellis caesus esset, aut podagra distortus, aut equu

leo longior factus. M - Distingue, mi Lucili, ista; et intelliges, esse in his aliquid optandum. Tormenta abesse a me velim; sed, si sustinenda suerint, ut moin illis fortitor, honeste, animose geram, optabo. Quidni ego malim non incidere bellum 2 sed, si incia derit, ut vulnera, ut sumem, et omnia , quae bello

Tum necessitas affert, generose seram, optabo. Non sum tam demens, ut aegrotare Cul'iam; Sed . si aegrotandum fuerit, ut nihil intemperanter, nihil esseminate iaciam . optabo. Ita non incommoda optabilia Sunt, sed Virtus, qua perseruntur incommoda. Quidam ex nostris existimant, tormentorum sortem tole-qrantiam non esse optabilem, Sed ne abominandam

cernitiae. Nullum enim bonum sine contra quam libra nostri omnes. ratione est, quae ad naturam se alis Stai . temperat. Quae haetenus optime Co- Incommoda. Am προηγμυα, re- haerent eum scito Stoicorum, quo Ieeta, omni aestimatione earentia. tiuua hona praeter animi agnoscunt, inuinnuutur eommodis. qune usum. utque ideo iubent, ut omnibus, quae χρειαυ, sed uullam utilitatem ad eorpus spectent. proinde omnibus ,riau, habent: hinc es γηστηματα exteruis despeetis et ealeatis, uun et δυ-χρηστηματα vocata. Cous. ad ratio et virtus imperium habeant. Epist. Lul, I 6. Mhk. Ruhk. Quidam ex nostris , quinam lit. mi Gelli. Brevis et Stoici suerint . ignoramus. Posuis e expedita mihi distinctio videtur ea autem sortem hane tolerantiam ire quae traditur ab Aristotele, libro iis, quae neque horia. ne Pie mala septimo Politicorum: hona quaedam sunt. λ τοις filix ὀοοις, facile patet. simplieiter optabilia es e. quaedam Ruhk υποθι issως. Boniam et optabile sim. Tormentorum fortem tolerantiam. 1,licitee est. nullum facinorosum e se Loeo primi vocabuli, R. A. b. s. Par. xa civitate : sed si qui sint; hoc po- b. et Grtit. haec dito habent, eoni pensito, boniam et optabile est, poenas diose in plerisque seripta, omnium

ab eis exigi. Sic non aegre,tare, sim . nostromi- οῦ Par. a. d. omnium Mimplieiter botiuis et optabile est; sin rum: ecl. Mur. et sqq. omnino aliter evenerit, morbiam tranςnO Fi r rum ex Erasmi APPeod. Grouo itis orti animo serte. Eadem caeterorutu tamen putat antiquam lectionem filis. otntitum rati esu Li s. se di/rnrιιm, aut noxiomm, suspicaris

Ne ιιιιas riseria vulgo neccasilas tu libro, unde liaee lectio manavit

437쪽

38 a

L. ANNALI SENECAEquidem; quia voto purum bonum peti debet, et tranquillum, et extra molestiam positum. Ego dissentio. Quare 2 primum, quia fieri non potest, ut aliqua res bona quidem sit, sed optabilis non sit: , deinde , si Virtus optabilis est, nullum autem sine virtute honum, et et omne bonum optabile est. Deinde, etiam si tommentorum fortis patientia optabilis non est, etiamnunc interrogo: Numno sortitudo optabilis esci Atqui pericula contemnit et provocat: pulcherrima Ρars eius, maximeque mirabilis, illa est. non cedere igni. bus; obviam ire vulneribus; interdum tela ne vitares quidem , sed pectore excipere. Si sortitudo optabiIis est, et tormenta patienter serre optabile est: hoc enim sortitudinis pars eSt.

Sed separa ista, ut dixi; nihil erit quod tibi faciat

errorem. Non enim pati tormenta optabile est, sed pati sortiter. Illud opto , fortiter; quod est virtus. α Quis tamen unquam hoc sibi optabit 7M Quaedam

vota aperta et professa sunt, quum particulatim sunt; quaedam latent, quum uno voto multa comprehensa, Sunt. Tanquam, opto mihi Vitam honestam; vita au-

fuisse urorum, ambigua nota τού uste ut n credi posset. Denique quum peraptum hule loco Voeab. u rmen tortim, quum ex veti libro . tum ex hac pag. lin. ε. commendasset Pin

Cianus, eique sullangatus esset Gru-terufi, omnium tor mentoriam edidit nisi L. Equidem iniitilem vocem Prio. rem abieci, Perstrasum hiabens , ex solis duobus verbis. existimant ιον mentorum natatu esse. vitiosam seripturam existimant omn/tim nostr --m. duohus posterioribus vocabulis ut dixi compendiose scriptis. Sursu. Fumne. Poterat nonne teneri, ab Dasmo vulgatum. Sed numne deuii

cero de OIL I, is, a, habet. Itaque probe desiluitur a Stoicis sortitudo ,

quam eam virtutem es edi ut proin Puguantem Pro uequitate. R. Quaedam Mola... comyrcthensa sunt.

Haec est respousio Obiecti imi: Quis ... optabit' non illud optamurn aperte, sed hoc votum coti tinetur et Ialet iii aliis votis; nam quaedam sit ut vota professa, id est expressa singilhititur quaudam , quamquam uon ex Pre va, comprehendo ulur , etiamsi non al- Audainus, tu volis expressia ἔ euius

438쪽

tem honesta actionibus variis constat: in hac est Reguli arca, Catonis scissum manu sua vulnus, Rutilii exsilium, calix venenatus, qui Socratem transtulit o Carcere in caelum. Ita, quum optavi mihi vitam honestam, et haec optavi, sine quibus interdum honesta

non poteSt esse.

. O terque qua erque beati, Queis, ante Orci Patrum, Troiae sub moenibus altis Contigit ometere l

Quid interest, optes hoc alicui, an optabile suisso sa

tearis 2 Decius se pro republica devovit, et in medios hostes concitato equo, mortem petens, irruit. Alter Post hunc, paternae Virtutis aemulus, conceptis solemnibus ac iam samiliaribus verbis, in aciem consertissimam incurvit, de hoc sollicitus tantum, iat litaret, optabilem rem putans bonum mortem. Dubitas ergo, an optimum sit, memorabilem mori, et in aliquo opero Virtutis ΤQuum aliquis tormenta sortiter patitur, omnibus ivirtutibus utitur. Fortasse una in promptu sit, et maxime appareat, patientia: Caeterum illic est sortitudo; cuius patientia et perpessio et tolerantia rami

rei ipse auctor in sequeutibus assertexemplum. Reguli area. In qua clavis coniI-xus stetit. Similia occurrunt, iisdem fere viris optimis tu Partem vocatis. in Senecae libro de Provideratia, eaP. Ill . f. b. tibi quaedam uolavi inus. petere. Virgilii versus suut ex

Aen. I . 93 sqq. Ruhk. Decim, paler et liliux Pro exercitu et populo Romano diis suavibus Sa

vos erant. Riaik. Conceptis solemnibus. Formulam devovendi eranemta aotimma vocat

ister, filio propter putrem iam

miliaria, praeeunte Pontifice maximo. Liv. VIII, X , 26. Cf. Heusinger ad Cie. OIL I, 38, 9, qui locaelas ica veterum de hae re collegit.

Litaret, i. e. deos devotione sua sollemui propitiaret. Ria1k. - Mori curtu , sed ex salute publiea mo io Plaus. Novius Marcellus ι Sacrifι-- Core. est Meniam Petere, litare est propitiare, et Motum imPetrare. L. Omnibus Mirtutibus. Nam stoico Aelio , Dexae eae luter se sunt. Vide iue Manuduci. HI, Dissert. Iv. Lιys. Arinosa uua et c. Sic rccie Arg.

439쪽

L. ANNAEI SENECAE

sunt: illic est prudentia; sine qua nullum initur consilium . quae suadet, quod es lugere non POSSis, qua in fortissimo ferre : illic est constantia; quae deiici Ioco non potest, et propositum nulla vi extorquente dimittit: illic est individuus ille comitatus virtutum.., Quidquid honeste fit, una Virius facit. sed ex consilii

sententia; quod autem ab Omnibus virtutibus com probatur, etiam Si ab una fieri videtur. Optabile est Quid Τ tu existimas ea tantum optabilia esse, quae per voluptatem et otium veniunt 7 quae excipiuntursoribus ornatis 3 Est quaedam tristis voluptas: bona Stant quuedam vota, quae non gratulantium Coetu , Sed adorantium venerantiumque celebrantur. Ita tu a non putas Begulum optasse, ut ad Poenos perveniret2

Indue magni viri animum, et ab opinionibus vulgi secede Paulisper; cape . quantam debes, Virtutis

pulcherrimae ac magnificentissimae speciem, quae nobis non thure , nec sertis , sed Sudore et sanguine

colenda est i Aspice M. Catonem. sacro illi pectori

purissimas manus admoveolem, et Vulnera parum

. . demissa laxantem l Vtrum tandem illi dicturus est Vellem, quae vellest et, Moleste serol an: Feliciter,

b. Par. b. d. et eodd. Grui. Vulgo. tititur Iortasse . cum una etc. S. Ex cousilia sententia. Quasi . nntequam aliquid agatur, omnes inter se virtutes couaulant, quid agenduin sit. Ex consilii sententia. Vulgo de

cons. sent. R Mureto, Iion male, sed

invitis libris omnibus. S. Foribus ornatis , quae tu re laeta lauru et lucernis solent obduei. Lipsit Eleel. I. cap. 3. Riah . Est quaedam tristis vestimas: bona sunt quaedam Polia. Sie Optime Arg. b. Et me . bona, quod abest vulso, agnoseunt libri omnes. S.

Non thure. neo seriir. Corrupte ed. R. non Mere, nec sortis r duo Priora verba quae desunt vulgo priinus ahieeit Erasinus. qimm tamen re te tu i d. Vt n. non thure legeretur, qtiod ipsum etiam exhibet ms. Arg. b. Iaalia diseia tui ed. et ms. c. ira quihus non seriis etforibus. Schur. Vellem quae Delles. Lectio est in s. Defendit eatu Nureliis IX. 8 Varr. Lecti. Eruauius ex melioribus codd. emisse Grutero videbalii et I llem, quae Melles. - Cui boni et secundi

aliquid obtigerat, ei ominis causa

440쪽

EPISTOLA LXVII

quod agisl Hoc loco mihi Demetrius noster occurrit, qui vitam securam et sine ullis fortunae occursionibus mine mortuum vocat. Nihil hahure ad quod exciteris, ad quod te concites. cuius denuntiatione et incursu firmitatem animi tui tentes, sed in otio in. concusso iacere, non est tranquillitas; malacia est. Attalus Stoicus dicere solebat: u Malo me so luna in i

castris suis, quam in deliciis habeat. Torqueor; sed sortiter: hene est i Occidor; sed sortiter; hene est lis Audi Epicurum , dicet: Et dulce est. Ego tam hone

stae rei ac severae nunquam molle nomen imponam.

Uror, sed invictus. Quidni optabile sit, non quod urit me ignis, sed quod non vincit 7 Νihil est virtute praestantius ; nihil pulchrius : et bonum est, et optabile , quidquid ex huius geritur imperio. Vale.

gratulabondi dieere solebant, μια- ter aut Feliciter giuod agas, quum significarent, eupere se, eum Per Petuo eadem felicitate uti. Iuvenal. Sat. v, iis . Lipsius latiunt Sueton. Claud. e. 7. Domit. e. 13. COutra, cui male et adversus animi seutentiam erat, eum alloquentes dicebant: φι- Iem quae Melles i. vellem tibi ita esset, ut tu quoque velles. Plautus in Mostellae. III. 5t. Horat. Serm. I, S. Plaut. Amphitruoi . Prolog. Isaee sere Muretus in Var. Lecu. IX, 8 , p. 258 , ecl. Vols. Ruhk. Demetrius cs ad Ep. LXII. R.

Oee iratombias. vulgo inciιν Monib. ab Erasmo, commode , sed c cura. dedere uiss. Arg. Par. et Pulat. cum

ed. R. quod in oc sionibus eorruptum in ed. A. et ms. Col. Schw. Malacia recte edd. ex Erasini emencl. Pro mendosia malleia , quoadahatit veteres libri. S'cMυ. - Malacis , Hηλακία, quae tu mari dicitur, quum stat sins ventis et sere siue motu. Laudat Gruter. Sehollum ad Aurel. Viet. de vir. ill. c. 22, P. 326sqq. ed. Arnaeu. ubi mollities maris Oeatur. Ruhk. Attalus. Cf. Εp. ix, S not. R. leurum. Cous Ep. Lxv I, II not. Ruti . Molle nomen. Vt est illud diatia Epieuri. Nam hoe etiam pati voluptatem vocabat.

SEARCH

MENU NAVIGATION