장음표시 사용
591쪽
L. ANNALI SENECAE vides, quam multorum vocibus chorus constet 7 unus tamen ex omnibus sonus redditur; aliqua illic acuta est, aliqua gravis, aliqua inedia; accedunt viris seminae, inieri onuntur tibiae; singulorum illic latent voces, omnium apparent. De choro dico, quem veteres philosophi noverant. In commissionibus nostris plus cantorum est, quam in theatris olim spectatorum Osuit: quum omnes vias ordo canentium implevit, et cavea aeneatoribus cincta est, et ex pulpito omne ti-
relatiWi asyndeti. Exemplaria nonnulli Codd. et edd. omnes fisSum.
quillum scripsit. interpretatur idem Bub Lops. Interdum non liquere puto vel in virgilio exprimendo, utrum hune an alium imiteris, quti tu vestigia uomeri . Entili, Varronis Atacini M. quos ipse imitatus est, ma nifestiora sint . quam ut lateant. Seneca pater tu Mas. iii ait: In multis sertibua Iecie Virgil. non surri endieausa , sed μιωm imitandi, ut υelles agnosei. De Varrone Λlacino doeuit Buhuken Ep. crit. ll. p. - 2 ed. Il. taeterum res notissima est. vel in Macrobio et Ursino. De imitatione ipsa es. Huldium ad norat. II, p. I 18sq. vers. Estheuburg Inter onuntur tibiae. Vti feminarum partea a viris actas esse in uieatris veterum constat. ita tibia in choris usos esse concludimus. Cous. Ivv. Pon. IV, 3b, Io7. Hiies. ad Hor. Et . ad Pis. pag. i56 sq. Ruhk. De choro dis .... ti Nerant. Dicit itaque choros tragicos imprimis , qui ita et salubria commendabant, nil nisi virtutem laudabant, vilia carpsebant , Postea vero a praestantia sua descivere, teste Horui. Att. Poetisti sq. Ruhk. .
Huloso hi omnium codd. et edd. lectio est. Lipsius tamen philodi i. e.
nlux amantes . emendavit, partim feliciter. Conamissioni a. Omnivo sie legendum z atque ita meus et meliores.
Commissiones ludorum diei salis notum est: et sequentia Senecae palam de ludis. At vidi qui pertinaciter comessationes retinente quo argumento' quia in veterum con iviis, inquiniat. cantores, et tibi eines, et citharistae. Aliud nos doceant. Illud oporte ttunto numero , quanto speetatores in theatris suisse. Id autem qui potest 'Et quae menatio sit capax Sequentia etiam resutant. L m. - In e-- missionibus se. ludorum . quibus mnostros ludos musicos . Commeta v eatos . comparemus t quos Senoeae
tempore frequentes fuisse furor mu-Heus doeet, quo Neronem imperat rem fuisse abreptum scimus, qui is se agones musteos habuit in theatris.
Quum Omnes vias, theatrorum, nam viae inter cuneos et praeeincti
nes: ubique igitur ibi cantores dispositi. Viae autem quomodo si ut iatrieliniis, si legeris supra comesso tionatist Lipsius.
Aeneatoribus. Aeneatores, tubicines.
qui tuba signum commissionis in omnibus, et iuni scenicis ludis dabant:
592쪽
biarum genus organorumque consonuit, sit concentus ex dissonis. Talem animum esse nostrum Volo, ut multae in illo artes , multa praecepta sint, multarum aetatum exempla, Sed in unum conspirata.
Quomodo, inquis, hoc essici poterit 7- Assidua
intentione; si nihil egerimus, nisi ratione suadente. Hanc si audire volueris, dicet tibi: e Relinque ista Miamdudum, ad quae discurrituri relinque divitias aut periculum possidentium, aut onust relinque Corporis atque animi voluptates t molliunt et enervant: relinque ambitum l tumida res est, vana, VentOSR; nullum habet terminum ; tam sollicita est, ne quem ante se videat, quam ne post se alium; laborat invidia , et quidem duplici: vides autem, quam miser sit, si is, cui invidetur, invidet. Intueris illas potentium ι adomos, illa tumultuosa rixa salutantium liminaΤ multum habent contumeliarum , ut in tres; plus, quum i traveris. Praeteri istos gradus divitum et magno aggestu sospensa vestibula: non in praerupto tantum istic stabis, sed in lubrico. Huc potius te, ad Sapientiam, dirige; tranquillissimasque res eius, et simul amplissimas, petet Quaecumque videntur eminere in rebus humanis, quamvis pusilla sint, et comparatione
hine tuba terminalis ap. Apulei. Met. X, p. 735 Ouden . CL Lipsit Saturai. v, 39. ItuM. Organorum e. Wemsdors ad Aetnam x93 sui plet hydratilicoriam, da quihua Tom. II in prooem. ad Orgau. Porphyrii ipse egit, et Selinei der ad Eelog. plirs. Pag. 121 Fq. R. Si is, mi invidetur , insudet. Sie M. R. Alii et inoidet. Vulgo invitiam tis, sit is, cui in idetur, at et inridet. Sch . Plias, q-m intra ris Milicet eon tumeliae ab ipsis potetilibus, quorum
te servum et famuli im Praebes. Magno aggestu ausPensa vestibuti . i. e. substruetio alta non sine adit αpretioso praetenAa aedibus. De aedi ficiis , coenaculis, etc. quae in altum educta sunt, sumendi, ausPensa es σ
Non in yraerupto tantum . . . . sed
in L leo. Et alte stabis, ut eadere possis, et parum s rmiter, ut labi. L. Res eius. Sic R. 4. e. Par. b. et alii apud Pi . et Grui. Vulgo abest eius.
593쪽
I. . ANIATI SENECAE humillimoriam exstent, per dissicilis tamen et arduos tramites adeuntur. Confragosa in fastigium dignitatis via est. At si conscendere latino verticem libet, cui sosortuna submisit; omnia quidem sub te, quae pro excelsissimis habentur, aspicies, sed tamen venies ad summa per planum. D Vale. i
tutem tu rupe post icim cogitavit ster: inde ab Hesiodo toties a seripio. vibiis laudata et explicata. iit plura addere putidum esset. Ruhh. ne ferre videtiir Bith h. hace verba ndviam virtutis; sed liquide patet ea referri dehere ad viam dignit alii mlinmatiarum et fragilium e nain auctor insta ponit ad virtutem per planum veniri; ergo eius via tion est consta- Εο a. Seueca Opponit omnes dissiculis tales quibus houorum aditus Prae
eluditue, ei tranquillitati et securiis inti interiori qua fruitur ille qui turba
remotus pergit ad virtutem eomparandam. Quod innuit Noster Mquen libtist sed tamen Uenies ad summumr Planum. Al si. .. hunc et emicem. Hune scilicet tu quo virtus posita est. OPDc nitur iis livae videntur in rebus numanis cmini re , dignitatibu L. hon
ribus. d. quibus supra; quod satis
NE MODERATos QUIDEM AFFECos IN SAPIENTE TOLERANDOS.
Stoica dogmata, susentem meare affectibus, beatam vitam sibi susscere, et fortem quoque beatum esse, hac mistola contra. Per aleticos, qui quum medietatem f. mediocritatem suam tutari Dcurat, asscitis deminutos non eυersos statuebant, Diudicantur, non ita quidem, ut in hac defensione omnino acquiescere Possis, quandoquidem quum fundamentum, tum ratio, quibus haec mala innituntur, non satis acute in partes suas vocari ab auctore videmus: satis tamen escat et idonea defensio est ad refelloendos a resarios, qui multo minus sultiliter rem aggressi sunt. Quod quidem a multis recentioribus, qui philosoρhis se innumeratos volunt, in principio ethices diiudicando omissum est, id vero ab aduersariis Sisae saepe neglectum esse amares, in rerum natura hominem quemdam esse negantibus, in quem Omnia illa Praeclara , quae au εΠPiente mo Stoici Pracdicarem, competant atque in eo reAcriantur. In quo vereor, ut Zenonis, Stoae con-
594쪽
ditoris, sententiam assequantur. Non enim id egis, ut hominem quemdam eiusmodi fιisse conscnci, ad quem nos comPararemus, sed νt quasi ea em 'lum stimmum , sayientem illum, ad imitandum rationi humanae proPone est modo haud abhorrente ab illo, quo Christiani titiantur, dum Deum et Christum sibi au imitandum Prmonunt. Crassa itaque Minerva philosophamur illi, qui nihil nisi Panis argia mentationibus et in ptiis, quin etiam mendaciis Piritim sustem a stoiciam crepant: in quibus nescio quid magis miror, inscitiamne an considentiam.
Poporcoram tibi, et iidquid nodosi nil huci supcP
ernt, Praeterieram, Contonius quasP gustum tibi dare eorum, quast a NOStris dicuntur, ut probetur ci Virtus ad explendam beatam vitam sola satis efficax. is Iubes me, quid tu id est interrogationum niti nostrarum, aut
ad traductionem nostram excogitatariam, compren
dero: quod si sacero volucro, non erit epistola , sed liber. Illud tolles testor. hoc me argumentorum ge nure non delectari. Pudet in aciem descendere, pro Diis honi inibusque susceptum, Subula ni malum. Qui prudens est, et temperans est; qui temperans a. o Iosi. Propter interrogationes longius Petitas me sutis bene pro dentes. Cf. e. g. Ep. Lxxxii, 83. RGicitum tibi darη Giastum dare loquendi genus eorum propritim, qui quae esui ue hibilui sunt, volitilia habetit: ea enim licitatoribus su
stantia dare erilisueverunt. Murelias. 1
Nostrartim ) I ostrorum male ham a
sed nil mutant quod seiam libri.
dibilis iactatiles etc. Cf. de Ira I. s. I not. Rιιhsi armattim. Qita eum Epist. LxxxII, 25, hoc argumentorum genus spinosum comparaviti Ruhk. Qui pruilens est. Agitve autem de eoiitroversia. qitae inter Stoicos caeterosque philosophos erat: qutim eni in hi virtutes seiungerent, illi hoe fieri nullo modo Poe se Censebant. liasti iuni vel non appellatam
tota Brguineutorii in series exhibet.
Caelisiam hanc Stoicorii in doctrinam de nexu virtutum propritim Sloae e.
595쪽
L. ANNAEI SENECARest, ct constans; qui constans est, et imperturbatus est; qui imperturbatus est, sine tristitia est; qui sine tristi Lia est, beatus est: ergo prudens beatus est, et prudentia ad beatam vitam satis est. D Huic collectioni hoc modo Peripateticorum quidam respondent, ut imperturbatum , et constantem , et sine tristitia , sic interpretentur, tanquam imperturbatus dicatur, qui Paro perturbatur et modice, non qui nunquam: item a sine tristitia eum dici aiunt, qui non est obnoxius tri
stitiae, nec frequens nimiusve in hoc vitio: illud enim
humanam naturam negare, alicuius animum immunem esse tristitia; Sapientem non vinci moerore, caeterum tangi: - et caetera in hunc modum, sectae suae r
spondentia. Non hi tollunt assectus, sed temperant.
Quantulum autem Sapienti damus si imbecillissimis
Huic cometioni. I. syllogismo; iam
Theophrastus, Aristotelis successor . stegit qnodato iliodo auetoritatem veteris doctrinae, et omnes eius audi tores ac successores iis usi suut, quae
a superioribus acceperant Cic. Ae. qu. l. 9, ta . Etenim Pythagoras. Plato, Aristoteles eonsensu edixerunt, sapientem modico aliaetihus tangi, Stoleis dimentientibus , uti nostro Ep. cxvl. Cf. Lipsit Nanud. Ill. 7. Tiedemanri Socst. der Moisin. Phil. lli, p. x64 sqq. RMI. - Istud collectionis genus proprie Sotites vocatur. Verbum ducitur e Graeco quod ignem signi sileat Rc acer M. Quum aliquid sinquit Cicero Acad. Quaest. lib. u. P. I 6
mi tatim et gradatim additur aut
pli gratia sumebant gratiuui frumenti, utque quum ex hae profecti fuissent Propositione, uno frumenti grano non sit acervus, seusim eum qui im errogabatur. ad id adducere cona- Mutue, ut sateretur ex grano frumenti esset acer ream. Noa docet Cicero id olim sopbistas contendisse,
sorite fretos, hominem non possct distinguere quo puncto contraria rerum qualitates separentur, et cuiusque rei natura de erminetur. Quae sunt, inquiebant . qualitates qui a dignoscere potes longum, Iarsum Parvum, magnum, breve p Tribusne granis frumenti ei scitur aeervus pnon esstri respondenduta era . Quatuorvet Idem responsum et sic tute rogationes uno semper addito grano indesinenlae eontinuabantur; et silandem responderest e e Mereus inscitur, responsum tuum absurdum esse dieebant, quoniam iude colli gebatur ex tino grano existere inter acervum et id qlicti non est acervus, disseeentiam.
Non hi seil. Petipatetici tolli l ectus. Adde similem locum ex libro de Ira cap. 7 et 8.
596쪽
sortior est, et moestissimis laetior, et esseaenal issi in is moderatior, et humillimis maior 2 Quid 8 si mire tu P. velocitatem suum laudans, ad claudos debilesque respiciens 7 .
Da Mel inlaetae segetis Per Umma Molaret Gramina, nec ciarata teneras laesisset aristas trit mare Per medium , fructu susPensa tumenti , Ferret iter, celeres nec tingeret aequore Plantas.
Haec est pernicitas per se aestimata; non quae tardissimorum collatione laudatur. Quid, si sanum voces leviter febricitantem 2 non est bona valetudo medi critas morbi.
Sic, inquit, Sapiens imperturbatus dicitur, quomodo in ina dicuntur, non quibus nulla inest duritia gra
norum , sed quibus minor. - Falsum est. Non enim . deminutionem malorum in bono viro intelligo, sed vacationem: nulla debent esse, non parva: nam si ulla Sunt, crescent, et interi in impedient. Quomodo oculos maior et persecta sulfusio excaecat, sic modicu
turbat. Si das aliquos affectus Sapienti, impar illis h
iaudans. Hanc κripturam, in qua omnes fere edit. et e d. mire conspirant. Lipsius primus respuit iutae t. l. 16. restituena ex ingenio Ladaa. Muretus, Gruter. Gmn v. a uti suut. Euiua vero si e superioribus sapiens resumatur ad haec verba, sensus bene procedit: quid si miretur sapiena vel italem suam Cum laudo Z Itaque ille eursor . sati cele
Probe noscimus, in stadium suum redeati R k. mo. . . lantias. Versus sunt Virg. Aen. VlI, 8 s iis de Camilla. Mhk. Sic , inpiit. Sc. Peripateticus. Hina. Rectius suisset apyrena, penuli longa: sed et petiuit. brevi olim ita usu fuisse, ex Martiali docuit Isardis in. ad Pliv. lib. XllI, ecl. 34. S.- Frina, arrvnvet ροαὶ sunt mala plintea, quibus lignos nucleus abest, ct candidior nntura, et blandiores sunt acini Plin. XIII, as . Hae similitiidine saepius usos
esse adversarios discinius o. g. ex
Telete, philosoplio pyibagoreo, qui
quem laudat Lipsius. Mh . Susiato. Susiasio sangitinis et inde
enata culicula . qua Oculus velatur.
Celsus VI, 6, A. 35. VII, 7, 33 sq. R.
597쪽
evit ratio, et velut tot ente quodam auferetur; Prao- sertim quum illi non unum assed tum, sed universum aflectuum coetum relinquis, Cum quo colluctetur. Sed omnis plus potest quamvis mediocrium turba, quam posset unius magni violentia. Habet pecunitae cupiditatem, sed modicam; habet ambitionem, sed non con
citatam ; habet iracundiam, sed placabilem; habet
inconstantiam, Sed minus vagam ac mobilem : habet j libidinen, sed non insanam. Melius cum illo ageretur, qui unum vitium integrum haberet, quam cum eo, qui leviora quidem, sed omnia. Deinde nihil interest, quam magnus sit aisectus; quantuscumque est, parere nescit, consilium non accipit. Quemadmodum rationi nullum animal obtemperat. non serum, non domesticum et mile natura enim illorum est surda suadenti :Sic non Sequuntur, non audiunt assectus, quantulis cumque sint. Tigres , leonesque nunquam seritatem exuunt, aliquando submittunt; et, quum minimo
Exspectaveris, exasperatur torvitas mitigata: nunquam
bona side vitia mansuescunt. Deinde, si ratio proscit, ne incipient quidem v flectus: si invita ratione coeperint, invita persevcrabunt. Facilius cst enim initia illorum prohibere, quam impetum regere., Falsa est itaque ista mediocritas et inutilis , eodem loco habenda, quo, si quis diceret, modice insaniendum . modice aegrotandum. Sola Virtus lini et, non recipiunt unimi mala, temperamentum: facilius Sustu-Sed omnia Plus potest. vulgo, Pluε omissis duabus prioribus vocibus. Stain. Sed non insanam. Vulgo . non in-εaniam , absilue sed. Schw. Eodem Io m. V eodemque loe Nos ni eliores libros suinua secuti. Sta a Sola viritis habet. suPpleramentum. Sola virtus temperari potest: contra non tun perari possitu tantiui ιnala. Animi mala. Assectu . Pertur La- liliues, παθη. CL Cic. Tusc. itu. IV ,
598쪽
leris illa, quam rexeris. Numquid dubium est, quin
vitia mentis humanae inveterata et dura, quae mor- hos vocamus, immoderata sint; ut avaritia, ut crude
litas, ut impotentia, impietas 2 Ergo immoderati sunt et affectus; ab his enim ad illa transitur. Deinde, si ιθ das aliquid iuris tristitiae, timori , cupiditati, caele
risque motibus pravis, non erunt in nOStra potestate. Quare8 quia extra nos sunt, quibus irritantur. Ita qua crescent, prout magnas habuerint minoresve causas, quibus conci lentur. Maior erit timor, si plus, quo exterreatur, aut propius aspexerit; acrior cupiditas, quo illam amplioris rei spes evocaverit. Si in nostra ιι potestate non est an sint affectus, ne illud quidem est, quanti sint: si ipsis permisisti incipere , cum camis Suis crescent, tantique erunt, quanti sient. Adlico nunc, quod ista, quamvis exigua sint, in maius excedunt: nunquam perniciosa servant modum. Quamvis levia initia morborum serpunt; et aegra Corpora minima interdum mergit accessio. Illud vero cuius dementiae est, Credere, quarum rerum extra nostrum arbitrium posita principia sunt, earum nostri esse ar
bitrii torminos7 Quomodo ad id siniendum satis valeo, a ad quod prohibendum pavum valui 3 quum facilius
sit excludere, quam admissa comprimet e.
Quidam ita distinxerunt, ut dicerent: ci Temperans ac prudens positione quidem mentis et habitu tran-
Motibus stras D. Bene edd. inde a Lipsio. olim moribus praMia edd. et masti. Sinis. Crescent scripsi cum ed. A. et tua. c. Vulgo erescunt. Sela . Tanti. . . quianti sient. Malim legere quantae sui3lito causae . Si tamen vulg. servaveris. ivteit.: ΛΙΙ . lauti
runti non ex iuitiis, sed ex futuris lucrementis eruiit aestimandi. Quum Mis exigua R. A. e. vulgo
quantum Mis ex g. ab Erasmo. Stain. mitis dementiae e l. credet e. . . terminos. I. u. credere uos Posse ter utinum impouere iis quorum Priu. cipi uu avertere Iiou Rotuimus.
599쪽
quillus est, eventu non est. Nam, quantum ad habitum mentis suae, nota perturbatur, nec contristatur, nec timet: sed multae extrinsecus causae incidunt,
i, quae illi perturbationem afferant. M Tale est quod volunt dicere: iracundum quidem Illum non esse, irasci tamen aliquando; et timidum quidem non esse, timere tamen aliquando; id est, vitio timoris carere, assectu non carere. Quod si recipitur, usu frequenti timor transibit in vitium; et ira in animum admissa habitum illum ira carentis animi retexet. Praeterea ,
si non contemnit venientes extrinsecus causas, et aliquid timet; quum sortiter eundum erit adversus tela, ignes, pro Patria, legibus, libertate, cunctanter exibit, , Et pinimo recedente. Non cadit autem in Sapientem haec diversitas mentis. Illud praeterea iudico observandum, ne duo, quae
separatim probanda sunt, misceamus. Per se enim colligitur, unum Bonum esse, quod honestum; per se rursus, ad vitam beatam satis esse Virtutem. Si unum Bonum est, quod honestum, omnes concedunt ad beate vivendum sussicere virtutem: e contrario non remittetur, si beatum sola virtus iacit, unum bonum,1 esse quod honestum est. Xenocrates et Speusippus putant re beatum vel sola virtute fieri posse; non tamen unum bonum esse, quod honestum est. M Epicu-
Transibit. et infra remel ex Tett. libr. correxit vulgo eransit. et reisxit. Sta . . nabiliam. . . Nisael. Iuteli. In eou-trarium vertet habitum animi tui. et mox iracundum laciet. E eoturario non ramis r. I. uoueoucedetur. R. I. B intum Dei sola Virtute feri moe. Non taloen beatissimum, et in eo a Stoa dissident, ut mox observe . L. CL EP. xxxi, ε not. Ge. Tusc. qu.
Di rus. Memineris Epicurum eiusque asseclas statuisse: virtutem eo eontineri, si quia eousilii sui ad felicitatem dueentis sibi sit conseius Stoicos contra, selieitatem, si quis virtutis suae,sibi sit eouseius. Hi sta
tuebant, virtutem esse summum bo-i num τέλοO, et felici latem nil nisi cousciuuitam, te illam teucre, siue
600쪽
rus quoque iudicat, tactuum vii tu tuiti liubeat, beatum esse; scit iI3su In virtut om non satis esse ad beatam vitam, quia lauatum elliciat volui tas , quae Ex xirtute Est, non ipsa virtus. M Inepta distincti Ol Idem unim negat, ex unquam virtutem esse Sine voluptate. ra Ila, si ei iuncta sempe P est utque inseparabilis, et solusatis est: habet enim secum volu litatem, sine qua non est, etiam quum sola est. Illud autem ubsurdum cst, is quod dicitur, betatum illi idem stiliarum uti sola virtute, non futurum autem Aerfecte beatiam . quod quemadmodum fieri possit, non reperio. Beata enim vita bonum in se persectum habet, inexsuperabile: quod si est, Persecto beata est. Si Deorum vita nihil habet maius aut melius; heata autem vita divina est; nihilhubet, in quod amplius possit attolli. Praeterea, si
hcula vita nullius est indigens, omnis beata vila persecfla est, eademque ost et licata, et liuatissima. Num - , quid dubitas, quin beata vita summum bonum sit ergo, Si summum bonum habet, Sumine beata est.
Quemadmodum summum sbonumJ adiectionem non recipit quid enim supra summum erit ita ne beata
Illitii autem iabsurdum . . . . ItaluV.
Ab Acadeinicis. Agitur autem de Pu-iudoxo illo famigeratissimo Sloue, Virtutes iliter se Pares esse, quod Iluit. x illo decreto . ilia 1m i,omim Esse a quod liouesiti in . i. e. congrucris cumriatura ideo lite et cum rvliove et vir- trile sit. Benia vlla igit tir una est: qui PDe qnau tantum scipienti compelli. Ut qualentas P t se citi sideratur : uulla
Si Deorum. . . melius. lni. si nil in ius est aut melius ti uani vita Deo-rtim, si autem beata vita divitiae vitae ne tui puratur, etc.
Sumniiιm boutim. Posterius vocati. qiatin vulgo deesset , adieci ctim ed. R. et tuss. Pal. sec. Et Col. Nec vero, ut quidem nunc Puto, opus erat illicis iueludere; nutu recte adiectum vid tur. Sci AU.