장음표시 사용
631쪽
L. ΛΝNAEl SENECAE illa species hominum animis obiicitur a virtute, quaa illos in amorem et admirationem vocet. Posidonius at sic interrogandum ait: e Quae neque magnitudinem animo dant, nec fiduciam, nec Securitatem, non Sunt bona: divitiae autem, et bona valetudo, et similia his, nihil horum faciunt: ergo non sunt bona. D IIanc interrogationem magis etiamnunc hoc modo intendit: 32 Quae neque magnitudinem animo dant, nec siduciam, nec securitatem, Contra autem insolentiam, tumorem, arrogantiam Creant, mala sunt: a fortuitis nutem in haec impellimur: ergo non Sunt bona. D Hac, inquit, ratione ne commoda quidem ista erunt.
33 Alia est commodorum conditio , alia honorum. Commodum est, quod plus usus habet quam molestiae; honum sincerum esse debet, et ab omni parte innoxium. Non est id bonum, quod plus prodest; sed
quod tunium prodest. Praeterea Commodum et adntii millia pertinet, et nil imperfectos homines, et ad stultos. Itaque potest ei esse incommodum mixtum; sed commodum dicitur, a maiore Nun tiario acStimatum. Bonum ad unum Sapientem pertinet; inviolatum
Bonum animum habe t Vnus tibi nodus, sed IIer-3. CulaneuS, Testat. Ex malis bonum non sit: ex multis
Praeterea. Perperam vulgo Prute rea, iuvitis edit eu. et insuetis. S. Setillos opponit Stoii sui'ientibus, τους πυλους τρις σπουδαιοις. Ruhk. I 1 lanetis. Nodus Hercul.1ueus nihil aliud est ae nodus IOrdiantis,aci est, nodus inextricabilis lysolvendiis. Netuo igitorat litomodo ab Nexaudio solutus scierit. Huic nodo dotes singulares et mir scae adulee-bautur, ut colliges e Plinio Nat. II ist. lib. X HI, cap. 6. De hoc uodia sic Pompeius Festus de vel b. signis. lib.
selix M' Θ suse lenitis liberis, ut suu fero qui LXX liberos reliquit.
dou WAelitiore allegoria sipnificari
poterat adimenda in osse uxori virginitatem. Noa voeet Macrobius ser-Peutes duos marem et feminam, qui
bus viisa Mcrcurii tingebatur, io
632쪽
paupertalibus divitiae fiunt; ergo divitiae bonum non
sunt. D - Hanc interrogationem nostri non agnoscunt: Peripatetici et singunt illam, et solvunt. Ait autem Posidonius, hoc soplaisma, per omnes dialecticorum scholas iactatum , sic ab Antipatro refelli. e Paupertas non per possessionem dicitur; sed per an detractionem, vel, ut antiqui dixerunt, per orbationem Graeci κατα dicunt): non, quod habe ut, dicta, sed quod non habeat. Itaque ex multis inanibus nihil impleri potest; divitias multae res faciunt, non multae inopiae. Aliter, inquit, quam debes, Paupertatem intelligis. Paupertas est, non quae Pauca 36 possidet, sed quae multa non possidet. Ita non ah eo dicitur, quod habet, sed ab eo, quod ei deest. D Facilius. quod volo, exprimerem, si Latinum verbum esset, quod signi sicut ur. Hanc paupertati
Aegypto signum fuisse generationis, quia serpentes isti inter se nodo Herculaueo vinciebatitur. E notis La-
Bonum non stunt. Hune syllogis nitim Peripatetici in velleruui ha id dubie proiiterea . ut irriderent Stoicos . et ut Dialecticos exagitarent. Etenim ipsi serio finxere emnque verum liabere non poterunt, ne conclusione vineta sua ipsi caederetil, quippe quos constat ex Λristotele, Stohaeo , al. divitias ititer hona numera Sye. R. autem . . . . refelli. Antipatrum itaque Seneca non legit, sed haec e Posidonio mutuatus est. Hic Antιρα- ter Tarsensis celebris fuit stoicus,
Diogenis Babyloni discipulus et Panaetii Rhodii magister. vixit circa a.
v. c. 6OO, Carneadis eoaevus. Omnia eius seripta, quae multa suere, de Pirro
dita sunt. CL Fublicii Bibl. Ge. VOL
Per possessionem. Sie ree e lihrivet t. non Per Positionem , quod ex Erasmi ingenio erat. Graeci philosopiri oppouuial ε Mν bane Possessi nemno ter latine dicit et πέρησι v. Sehis., quo ι habeat . clιcta. Po tremum verbum commode dedit ed. R. Valgo divitur, ab Erasmo cum Par. m. Dιeil ed. A. tum Arg. c. Par. b. d. et Pine. Sehw.Avυπαρς Σ. Voeab. quod h. l. scripserat Seneca in vetustis editionibus et in me stis, partim Graeeis litteris imperite pictum magisqitam seriptum exhibetur. partim Romanis litteris inisori me deformatum, partim pror-stis omissum vacuo spatio relicto. Non suisse hic locum vocabulo inopia. quod sua auetoritate posuerat Erasmus, ex toto oratiouis contextu saetio apparebat; tenuerunt id tamen ad hunc diem, uno prudentissimo Gro novio exccpto, editores ad uutim
633쪽
Αntipater assignat. - Ego non video. quid aliud sit 37 I=auperius , quam parvi possessio. De isto videbimus. si quando valde vacubit, quae sit dixitiarum , quae
pnupertatis substantia: sed tunc quoque considerahimus, num Hild satius sit paupertatem permulcere, divitiis demere supercilium, quam litigare de verbis, ii uasi iam de rebus iudicatum sit. Putemus nos ad concionem vocatos. Lex de ubolendis divitiis sertur: his interrogationibus suus uri aut dissuasuri sumus 2 his effecturi, ut populus Romanus paupertatem, sundamentum et Causum imperii sui, requirat ac laudet. divitias autem suas timeat 3 ut cogitet, has se apud victos reperisse; hinc ambitum, et largitiones, et tumultus, in Urbem sanctissimam temperantissimamque irrupisse; nimis luxuriose ostentari gentiunν spolia; quod unus popidus eripuerit omnibus, sucilius ab Omnibus uni eripi posse. - Haec saltus est suadere; et expugnare afIectus , non Circumscribere. Si possumus, sortius loquamur: Si minus, apertius. Vale.
tiae liuei ne ponitur in niΝ,lis, qu mea inclem ni ster etiam Arg. e. servuvit, noti litteram x. vati L. Di OP . ii aetas ex stiniaverat . temere huc iuvectam; sed nota est aspirationi, cum qua Prmiuntiari vocalis T dehebat. Sua M. Pestit emulem ste mulcer ... si emit. lnt. deluere petri, itertati quod aeethum habet, et divitiis dumere fra Perbiam. ILI. ... sumtis. Saepius iam eamdem fritientiam ex Pressit Noster. verbi g. quum dixit sustrii: subtilia leonem exis
634쪽
LI TM LIBERALI IN B M is NON EME, uIHIL AD VIRTUTEM
De pretio, quod liberalibus studiis, Grammaticae, musicae
Geometriae et Astronomiae statuendum sit, cum amico sententiam suam rogatus communicat. Iam quum ni eritoria sint, nec
bonum Mirum siciant, quod ne Promittunt quidem , iis eatenus boni quid tribuit, quatenus Pra arant ingenitim, non detin cnt. Quam quid 'm sententiam per inductionem, quam vocamus, iaccuratius demonstrat, omnia haec studia docendo illiad neque pracstare, neque Melle: quum Partim Professores harum artium sili inuicem reptiment, et plerumque inutilia quaerant, partim cupidinum nostrarum instria mensa stant, partim quietem nostram turbent. Etiamsi itaque studia liberalia nihil conferant inrtiali, tamen e ediunt, quatenus ingenitim ad disqtiisitiones grao res Pra Parant. Hinc sequitur, ad Philosophiam ea non pertinere.
quive quae scientia boni et mali sit, quum sitidia liberalia nihil nisi instrumenta haleri debeant. Quid, quod ipsa Ahiloimhia
sine illis constare Potest, quae qutim curiositialem fame inutilem moreant, animum detinent ri ab iis abstrahunt, quae maximo aestu digna sunt' Sextias Empiricus μαθηματικους -gmaticos eodem modo , quo Seneca , has artes OPPugnacit. Quaestionem, quam in hac mistola sibi tractandam sun sit, Scneca, iam anIiquioribus temPoribus, quin adeo a Socrates institutiam accepimus, ut quem scimus subtiliores disquisitiones atque ideo Astronomiam, et Plurimam Mathematices ρartem, nisi susque deque hiabuisse, tamen non CommcndaSFE, seu indiVerenter tractasse. V Mιιορ6. Memor. SOcr. IV, 7, 3. Pla-Ion. Phaedon. c. 46 Grammaticam autem neque teligit, neque caryere Potuit Socrates eiusque Proximi asseclae, quum saeculo demum Ptolemaeorum in numerum artium referri coepisset. Caeterum cum Antisthenem, tum Diogenem Sinopenseme Diog. La ist. IV, io 3 sq. scimus disc*linas, Geometriam, musicam , et similia reρuditisse. Quam eamdem sententiam et
Aristo Clutis et Bion Bov stheniles s uti sunt. V. Philolog. Isiblioth. II, p. 33 sq. Stoico in autem sententia de his stu iliis eae hac sola Dpia tota nobis innotuit, Practer unum L m
635쪽
Diox Laert. VII, 3a, Mi Cassius Se ticus Zenonem accusat, qu id disciplinas liberales inutiles statuat in princiρω suae Deia
publieae rix ἐγκυκλιον παιδειαν urannmv mro arultv . Quam tamen accusationem Parum mo fundamento nixam crediderim, quum nulla huius opinionis mencio via caeteros antiquitatis auctores ret friatur, nec congruat Vstemati stoico. Aecedit, quod Chrγ-Aψρus , quem in omnibus fere decretis Stoae secutum esse scimus Zenonem 4 contrarium praeferam, et tantum absit, ut studia i heralia repudiet, ut usum eorum defendat, teste Dire. Laert.
Eamdem sententiam iam diu iante Chrys. tuitus erat dithago ras f. BDncker. Hist. o. Phit. III, P. 595 , Aristotel. res. Attigit quaestionem hanc de studiis liberaltibus una cum a tera Diog. Laret. VII, 40, utrum instrumenti aut artium Deo in Philosophia tractanda considerari debeant Logica, Emi et moesica, Me mannus, Syst. der Stoisch. Philos. I, y. Iasqq.: in qua tamen lite Stoicorum diiudicantia uir ilia egregius iusto cuρidius Mersatus est, quime qui, quum ψω fateatur, diutitationis huius argumenta Periisse, nec sibi claram de ea ob. ersari notionem, Parum tamen sese abesse Pronuntiat, quin stib ilitatibus conclis atque contortis , satis qu*ρe frequentibus Soae, tribuendam arbitretur. Enim Mem veriaimile rat, quum Artus summus suis sit Noae , ad quam contendendum sit sapientiae studiosis, Stoicos illud quaesi isse, materialiter, an formaliter rut nostris Merbis utar adhibendas sint iliae disciplinac. Discimus hoc e Seneca, qui hac γ. init. ait: ρωπα-rant ingenium. Sentcntiam hancce securus est, et defendit Zeno
Qui pero de artibus. quae apud Graecos Homere, liberaIibias, Plura scire velit, is adeat Wowerii mimathiam, es Ger. Io. Vossium de IV artibus Poytilaribus, etc. Denique legi meretur et comparari oratio sacra Zoilikoferide litterarum pretio, qua exstat in eius Orati. sacr. liber die
Harum licterarum Perilis non mirum Midebitur, hanc misto- Irim sub nomine Libri de liberalibus studiis in codd. senires, et propterea separatim inreniri. Factum hoc est quum ob argumentum , tum ob diligentiam ab uno alteros e Grammatico ita eo insumptam, cuius quidem rei exempla sunt Horatii Ars metica,
Somnium Scipionis e Ciceronis libr. VI de Rep. desumytum ,
636쪽
atque smaratim α Macrobio explicatum , etc. Plurimi tamen Codd. γistolis assignant.
De Liberalibus studiis qii id sentiam , scire desideras. - Nullum suspicio, nullum in honis numero , quod ad aes exit. Meritoria artificia sunt; hactenus utilia, si praeparent ingenium, non detineant. Tamdiu enim istis immorandum est, quamdiu nihil animus agere
maius potest; rudimenta Sunt nOStra, non ΟΡerv.
Quare hberalis svim dicta sint, vides: quia homine libero digna sunt. Caeterum unum studium vero libet ale est, quod liberum facit; hoc Sapientiae, sublime, sorte, magnanimum; caetera pusilla et puerilia sunt. An tu quidquam in istis esse credis boni, a quorum professores turpissimos omnium ac flagitiosissimos cernisi Non discere debemus ista, sed di
De liberalibus stadiis. De hae epistola monent Erasmus et Gruterus, non reperiri eam iutee Epistolas in quibusuam Codd. mss. sed separativi. Sie Gruterus ipsam ostendit in veteri Palatino eod. qui Declamationes Se necae patris mutinebat, tuli eum titulo: L. Ann. Sene e liber de semem
tibe L s artibus inciμι Iatitarer: neque aliter iusigniri ait a Palatia. quarto, qui ipsam posuit post libellum de Remediis fortuitorum. Alii
tamen eodd. msa. uon exemerunt Epi-1tolariam uuluero. Nee dubitandum
est, quin pro epistola haberi debeat.
actiouis est. Geterum mirati subit cum Lipsio, quod Mutetus alii lueviri docti ad buve loeum lioduin in cirpo quueraui, quum .uiuia curasin L Despicio, ait, omnes artes, quae mercedulam quaerant, i. meritorias
PraeParent. . . . delineant. dedero vel t. libri. Vulgo pravarant.... detinent. Selim. Caeterum. . . . magnanimiam. Idem ad IleIviam e. 6. Lys. Caetera ptisιlla el puerilia sunt.
Istis declamati ovibus, quibus liberales artes oPpugnantur, noli desuere tautores tum apud veteres, tum apita recentiores: ut Seneca Romae, sic apud uos L-I. Rousseau ad ersu 1 artes et disciplinas pessime , quamvis eloquetitissime. ivvectus est. An tu quidquam... cernis p Hoe iudieium iusto cupidius esse quivis tu telligit: sed enim stoice dictum ebi. Navi quod bovum est, et bonos iacit. EP. Lxxx ii. lo. Ruhk. d. cere.... lia didicιsse. Nos
637쪽
Quidam illud de liberalibus studiis quaerendum iu
dicaverunt, an virum honum sacerent. Ne promittunt quidem , nec huius rei scientiam affectant. Grammaticus circa curam sermonis versatur; et, si latius evngari vult, circa historias; iam, ut longissime fines 3 Suos proserat, circa carmina. Quid horum ad virtutem viam stoi nit 2 syllabarum enarratio, et verborum diligentia, et subularum memoria, et versuum lex ac
modificatio 2 Quid ex his metum demit, cupiditatem eximit, libidinem si a nat8 Ad Geometriam transeam ras, et ad Musicam: nihil apud illas invenies, quod vetet timere, vetet cupere. Quisquis haec ignorat, alia frustra Scit.
Videndum utrum doceant isti virtutem, an non: si non docent, ne tradunt quid cin; si docent, philosophi
1 sunt. Vis scire, quam non ad docendam virtutem Con
sederint7 aspice quam dissimilia inter se omnium studia sint: atqui similitudo osset idem docentium. Nisi sorte tibi Homerum philosophum fuisse persuadent;
viri senesve ; suut enim rudimenta, exponit. et hane artem laudat, quam Non opera. noster hic deprimit. Rufi . Ne yromittiant.... seolani. Specie Quisquis haec ignorat. I. e. quo- eorum a. forma consideralai non ina. modo timere aut crapere desinat. Loteria quam tractant. Riιh . quitur de mustea tanquam philoso . Grammatiatis. Ex hoe loeo patet Plitis stoic. qui etsi huic arti non ab- Grammaticus quid suerit vi pud Bo- iudieet esticaciam in animum moresinanos. Is enim exponit, quid littera, que hominum a veteribus to ies cele- voculis, syllaba, rel. sit; tum docet blatam se . Cha non io Amm. dedi ei pulos. ut pure, emendate lo- P Acad. des Inser. To. ), ta ineu itiaultir seribantve: tandem Criticam iietiue doeere. nequo tradere virtute iexercet. Distiugisit itaque noster eontendit. Ruhλ. Gramitiali eum a mngistris ludi. gram- Niri foris tibi Homerum ... negent.
niat istis, qui primas litterus legere. Ad licie studium titigatorium spvcl. sit seri here, uumerare do hunt. CL scripta, quae Thom. Gale collogit. Geth. Io. Vossius De Arte Grammat. HerAelides poni. Plutaretii vilis HGI, I, 5, ubi nostri quoque loci memor ineri, Sallustius, Cornutus rel. CLfisit. et WOl . Proleum. ad Homer. Fahrieli Bibl. graee. Vol. 1. P. p. 23i sqq. Quintil. Inst. Or. l. 4. sqq. Wolfii Proli go m. ad Ilom. P. Ges11. rgregie uuturum Graminaiicea 364 1qq. Lips. Mauud. 1, 7. Rufili.
638쪽
lia D in liis ipsis, quibus colligunt. negent. Nam modo
Stoiciun illum faciunt, virtutem solam probantem. et, Oluptatos refugientem, et ab lionesto ne immortalitatis quidem pretio recedentem; modo Epicureum, laudantem statum quietae civitatis, et inter convivia Cantusque vitam exigentis; modo Peripateticum. bonorum tria genera inducentem ; modo Academicum, incerta omnia dicentem. Apparet nihil horum osse in sillo, quia omnia sunt: ista eniin inter se dissident. Demus illis Homerum philosophum fuisse. Nempe sapiens factus est, antequam Carmina ulla cognosceret: ergo illa dicamus, quue Homerum secere Sapient m.
tem. Nam quod Ulysses patriam illam suam. tanquam niduluin in us perri mis saxis positum, timii Dei , ut nbeius studio ac eupiditate ite immortalitate quidem a Circe et a Cnlypso- De proposita n vocari queat; id ita interpretantur , ut lilia ae Domi ... vir tutem accipiant. Prae qua titi; 1R-pienti viro alia omnia enti temnenda xiint. Mia Delias. - De istis seque uti-hiisque, videsis Plutarchum libri, de Homero . Per partes et sectas, tit hie Seneca, exseqiherilem. Ling. Modo Glaureum. Duplex tali locus: prior Odyss t , v. aD9. ubi se a in Alei uoi gratiam landuineum dap item illam vitam: quos versus Plutarchus, et ex eo Mureius huc condsielint. Alter est iliad. c v.
sis sqq. tu descriptione elypei Acti illis; qui magis sa he ad Senecae ista
facit. Lma. Perit alelictim. bonorum tria gene. . Λ ulmi, corporis . externa tertia,
suae sectae Praescribebant. Laertius in Pyrrhoiae. L Pa. uil hrim,m esse in illo. Quod ne stoicus, nec Epicurens . nec Aesidenticus su et i l. lion ideo plido opitia cartii l. si saltem eredimus Horutio, lib. I, Ε'. ix N Oitini belli aerimor em . mazime Lolli, Dum tu declamas Romae. Praeneste ν elegi. . Quid tur-ye . quid mile, quid Non, Plenius ac melius CLXεωνω et Crantore dicia. Quia omnia mιnt Cui omnia insunt ed. Gro . et sqq. e uonnullis Grui. eodd. Schw.
manifesta iam fiat, reus sactu fit. antequam carmina paugendi saeuitatem haberet. Seqtientes quaistiones viros cloelos nutiquitatis, Gramma lima Praeserti ira, egregie Vexurunt: in quibus prior potissimu os t. Cf. Fa- heie. Bibl. Gr. I. P. 567 sq. Cueterum nolum Pst, hare ei lulia a Grammati eis in libris. quos ἀπορεγιτα, προ-
639쪽
IIoc quidem me quaerere, utrum maior aetate fuerit Homerus, an Hesiodus, non nangis ad rem pertinet, quam Scire, an minor Hecuba suerit, quam Helena; si et quare tam male tulerit aetatem. Quid, inquam, annos Patrocli et Achillis inquirere ad rem existimas pertinere 7 Quaeris, Vlysses ubi erraverit, potius,
quam essicias, ne nos semper erremus7 Non Vacat audire utrum inter Italiam ct Siciliam iactatus sit, an
extra notum nobis orbem i neque enim potuit in tam 7 angusto error esse tam longus. Tempestates nos animi
De Homero et Hesiodo inter omnes fere aeriptores constat, aetatem eos egisse Mel iisdem Iere temporibus, Meluomer iam aliquanto antiquiorem. Vi
rursus ed. Mur. ut seqq. eum vi s. Par. et Gruterianis, quorum dii etiam iunior praeserebant. An maiore l. Erasin. Cum ed. A. et ms. c. e.deinsere aenientia. Cum maior me. fueritveL eod. Iur. Sed praestat an minor; aei licet, an verum sit quod Gramma tiei nonnulli, Homerum reprehen- deuies, eo tendunt. Hecubam quam1 rum Helenae Homerus saeitὶ suisse aetate auiuorein quam uulena; quan
doquidem Helena primum Dieseo sit et nupta, qui Herculis suerat aequalis. Cons Luciavi Somnium s. Gallum , c. II. T. Vt editi Bi p. pag. 315. SUA .
Quare tam mala tu erit aetatem . Reeuba . ut senior videretur uuam esset, interprete Lipsio. Seli.. stri bit tam male corrititerit aetatem ἰa Scilicet, inquit, quare tam male Homerus aetatem Helenae et Hetutiae eontulerit. adeoque putidiim ad inigerit anaeli rotiistin m. Istud contu&ria ex ed. R. revocavi: Pro quo qui malii libri nudum verbum inierit o dissent, hoc recepto Erasmus sua auctoritate Particulam et Praemisit, quam nullus vetus codex ngnoseit Sie prodiit vulgata seriptura. M quare tam male tulerit aetatem; qram cis relinquendam putavi, qui enm commodiorem nostra iudieaverint. v Εra-
Par Deli et Achillis. Vulgo pntant iuniorein suisse Patroelum: sod vide quae super hae te eollegit Dolitiantis
east. xLv Miscellaneorum. Maeal audire. . . longus. Aristaretius illiini sentcntiam. Crates Mἰdloles litiue seque batur Di tuebatur.
640쪽
qitoli die iactant, et nequitia in omnia Vlyssis malaini pellit. Non deest sol ma. quae sollicitet oculos, non hostis; hinc monstra essera et humano cruore gauden ita; hinc insidiosa blandimenta aurium; hinc naufra
gia, et tot varie lates malorum. Hoc me doce, quomodo Patriam amem, quomodo Uxorem, quomodo Patrem. quomodo ad haec iam honesta vel naufragus navigem l
uuid inquiris, an Penelope impudica suerit, un verba saeculo suo dederit 7 an Vlysso in illum esse, quem videbat, ante luam sciret, suspicata sit 3 Doce me, quid sit pudicitia, et quantum in ea bonum; in Or-Pore, an in animo posita sit lAd Musicam transeo. Doces me , quomodo inter se s
rum disparem reddentium sonum fiat concordia: sac
potius, quomodo animus secum meus Consonet, ne
consilia mea discrepenti Monstras mihi, pii sint modi flebiles: monstra potius, quomodo inter adversa non omittam flebilem vocem IMetiri me Geometria docet latifundia: potius doceat quomodo metiar quantum homini sit inlisi Numerave so .
In omnia mala impellit. Eaedem eausae, quae Vlyssi tot inn-taque mala crearunt, ut scelus αταμαλια ) sociorum iu maelairilis Solis hcibus. Circe , Sirenes, PoIrplis ci iis, eie. allegorice sumptae more stoico et uos vexant. Ruhk. Quid inquiris... sumi ta sit. Vides hie quai clam probleiuata e commentariis Criticoroni veterum ita Homeri Odysseam .aetis nugatoria. Lipsius quidem ait: his idem quaerit, ideoque an ve ba s. a. d. legire mavult raed sunt diversae sententiae. Nam non opus erat, tit im 'udita e et , si procos solutet . Euhk. Doce me. . Posita sit. Livius I, 58liive Lueret iam vitiatam loque atom.
iii luxit: Caeterrum eorycis est tantia travitiatum, animus insons '. ei anuecifieam CDusOllii tes : mentem rc re,