장음표시 사용
321쪽
gratia Dei, hi amore Dei, diligendo Ueum, mobsequendo Deb, sequitur
utique, ut nusquam a tali operation exciderint, sed semper in eodem Dei amore cotinuauerint, unde fit, ut nusquam dici posset de Luci sero ipsum cecidisse ab operatione tali, siue e dilectione Dei, sicut ex oppositio Erechiel
cap. 28 de codicit; uomodo cecidini Lucifer, qui mane orietaris. Confirmam
tur, ideo namque Angeli boni immutabiles, hin uertibiles perstiterunt in amore Dei, quoniam habuerunt aliquando gratiam Dei ergo si gratiam
eandem habuisset Lucifer, utique ipse, Wsequaces perstitissent ingratia, S
amore Dei. Quarto, si gratiam habuere ab initio Angeli omnes tum boni, tum mali, sequeretur gratiam Dei non esse esse donum superadditum naturae,neq; donum supernaturale, sed esset prorsus donum conaturale dicere autem hoc, est aeresis Pelagiana,ergo non habuere gratiam ab initio; sequela probatur, quoniam id connaturale es natura, quod oritur una cum ipsa natura igitur si ab initio habuere omnes Angeli, sequitur gratiam esse donum naturale, siue donum connatum cum ipsa natura. Accedit testimonium loannis Papae, quod reseratum habetur in cap. Viscis quin n. a. ubi Ioannes sic ait, Dolet Diabolus, di erubescit charitatem, quam in Coela nequit habere, in quam in terris homines solent obtinere . Testim nium aperte insinuat malos Angelos
no habuisse in Coelo amorem Dei, nec charitatem, nec per consequens gratia Dei,etenim gratia, charitas sunt ille, unum . Confirmari hoc potest ex Aug. qui exponens illud Genesis, Fiat lux, diuisit lucem a tenebris, per tenebras quidem Angelos malos intelligit, utpote carentes lumine gratier per lucem vero Angelos bonos indicat, ita ut boni Angeli semper lumine gratiae illustrati extiterint, mali vero semper in tenebris absque lumine gratiae. Auctores eorum,quehucusque dicta sunt, recenseri solent Rupertus Abbas in lib. i. super Gen. cap. I . Huis eo de S. Victor lib. i. de sacram par. . cap. rv. Magister sent. in E .dis . . Ric-cud. Marsi.Argentini Massivi.ibiden ,
atque etiam D.Bonau ibidem dist. .c plutes alii ex scholasticis antiqui
rum Gid in hac quaest sit tenendu, dicimus Primo, Nihil de hoc haberi
certo, cuin fallibiliter Ratio, quia nihil hucusque determinatum reperitur in Concilijs,unde est, ut Scholastici in varia abierint,in modo unam, modo
alteram partem defensaverint. Et hinc deducimus capita, quae contrariuor bant, non esse tantae essicaciae ut omnino conuincat, quandoquidem capita, praecipue scripturarum, possint trahi in alium sensum, licet probabilissime adducantur in partem affrmante fuisse creatos in gratia, ut dicemus.1 Primus autem locus sit se i ubi habetur: uomodo cecidisssi Lucifer,qui mane oriebaris. Quo in loco videtur Luci se cecidisse a Dei gratia , ipsam amittendo, quam prius acquisierat. Verum locus iste non cogit,etenim de Rege Babilonico exponi etiasolet, unde est, ut non magis de Luci- sero intelligendus veniat, quam de aliquo alior Item casus ille Luciferi non est necesse, ut fiterit casus moralis, nempe,cadendo a diuina gratia, sed exponi posset,suisse casum localem, nempEipsum cecidisse e Coelo Empyreo, in quo conditus fuit: siue dici posset,sui
se casum de loco ad locum, non autem de gratia ad peccatum si uccasum materialem, non spiritualem. ii Secudus locus est penes Erech.18. ubi dicitur, Tu signaculum miluum uinis plenus sapientia, decore in delici sParadisi Dicti, pose ite in monte sanctis,
perfectui fulsi in iis tuis a die conditi nis tuae: haec quidem videntur de Lucistro concludere,quapropter ipse fuit aliquando in gratia Uerum nec istet, Iocus cogit, di Primo quidem exponi solet de Aege Tiri. Secundo dici posesti eatenus in delicijs Paradisi sui', ipsum Luciferum, sedato, quod locus iste de Lucisero exponaturo quatenus fuit ipse cum caeteris Angelis beatus
beatitudine naturali,prout in se ex D. August. atque ex Scor habebimus. Vel Tertio exponunt aliqui istum locum de donis naturalibus, siue de naturali excellentia ipsius Luciseri supra caeteros Angelos, antisiodorensi , atqui
Luciferi e sus qualis . ex aliquiti. Paradisi delicie, itales
322쪽
Vtrum Angeli fuerint creati in gratia. III
ex te holasticis prurimis , vel QVarro, quas Ide alio, antecedes patet ex Conis
si de gratia exponatur, utique non de oratia ultifica me, sed de gratus gratii datis exponi valeat, ita ut merito dicat Propheta de eo, omnis rapta pietion is ornamentum tuum, euasiones istae, atque consimiles, facillime admittun-rur, at ae huius generis laciliter inuenti possunt a sectatoribus huius sententiae.1 Tertius locus est Ioan . S. ubi de Diabolo Christus dixit, II in Deruate non erit, ergo habuit, siue veritatem.
qinae connotat habitum ceterarum virtutum, sue gratiam Dei iustificantem; nec etiam hic locus urget, etenim pro veritate no necessario intelligitur habitus reliquarum virtutu, sed habitus quidam intellectualis,qui consist it in abnegatione mendacis,c falsitatis, ita
ut idem silvcritas hoc in loco, ac veracitas in dicendo, ac loquendo ita Ireneus lib. s. contra haeres cap. 2 2.
Epiphan haeres 38.rs Vltimus locus, ut caetera omittam , est penta ludam Apostolum in
sua Canonaea ubi ait, angelis, qui non
feruaturunt futim Principatum, sed dereliquerunt suum domicilium, caeter Z ivnde colligitur malos Angelos iam habuisse aliquando domicilium gratissit ei, siue dignitate adoptionis in gratiam, ex amicitiam Dei, quam tamen inde admiserint per suam superbiam Caeterum nec locus iste plus urget, quam caeteri recensitio quidem ex . ponunt de dignitate Angelorum , non gratuita,sive supernaturali, sed solum modo de dignitate, eminentia naturali ita ut in naturalibus Lucifer cum
plerisque alijs principatu obtinuerit,
eminentiam supra caeteros cunctori vel etiam dicendum est, eatenus dereliquisse proprium domiciliu quatenus in superbiam elati, deiecti postmodum fuerint in profundum abyssi,quod qui , dem ipsis Dominus praeparauerat pro domicilio .
a Vrgent alii ex eo quod accidit
Adam ac primis nostris Parentibus ad proban- in grati dum consimiliter Angelos omneSetia cohe malos, gratiam habuisse ante peccatu, siquidem primus parens Adam cieatus fuit in gratia iustificante ergo etiam s angeli, non est maior ratio de uno,
ellio Tridentinos C. s. in Decreto de pecca obmginsiti canon vli iti sic habetur: Si uis dixerat, Adam pei Ccca tum non ammissessa aliam, o sanctita Nin qua contirtutus fucrat, anathema sit,
ex hoc loco colligunt plerique suis te
Adam in gi alia vero creatum Veium
ponderatio ista non recipitur a vim bmox citando, dem uide non dicit Concilium Adam suisse conditum in gratia, sed ait fuisse constitutiim in gratia, qua
per peccatur ammiserat: Ubi notandum est differentia esse inter cotidit una esse in gratia in conssion tum in rat I, si quidem conditum in gratia, idem est, ae ab initio creati esse in gratiari constitutum vero in gratia ide importat .
ac habuist gratiam aliquando post
suam creationem, n6 autem initio suae creationis, ex quo sequitur, ut Concilium non intendar in hoc loco determinare Adam conditum, vel creatum esse in gratia, sed soluin modo decretare intendit perdidisse dam saniatitatem,ta gratiam,quam aliquando habuit, in qua aliquando luerat constitutu , prout etiam hoc ipsum aduertit noui sim Vasque i .par disput.22I cap. 3. hinc animaduertediis est Uulpes in
ba Conest ij,aliter a Concilio loquitur, laribit enim Comitium diceten Sistiis
dixerit, Adam non animisisse gratiam, O sanctitatem , in qua conditiι fuerae dic. hoc vero non dixit Concilium , non enliniit, in qua conditus fuer .ri sed ait,
in qua conssitu tus fueraῖ, valde tamen
disi runt condere,d constituere. De quo tamen dicemus infra quaest. . Verum nihilominus est,quod iterum sermone instituens de eodem Adain . tom disput. O. art. I. idem Concilium retulit in propriis verbis, ut nos retulimus.1 Quae usque modo diximus, licet
efficacia non sint adprobandum, malos Angelos habuisse aliquando gratia iustificante, nihilominus dicimus Primo quod sunt valde probabilia, praecipue quia loca scripturarum recensita ita siepissime a Patribus, acholasticis recelari solent ad probandum omnes Angelos itum bonos, tum malos habuisse gratiam Dei iustificantem: ex Patribus autem ita loquitur Hieron.iu Iob .
323쪽
probabili Iob . expendens illud in Angelis fuister deduci teperit pri tald, inquit enim, quodam-tur parcas modo fanctus Angelus fuit, di in eritate
firma ira/ loquitur vero de Diabolo,
super Osem loquens de hominibus lapsis ait, Prinmam gratiam perdiderunt, sicut Daemones, qui lapsi de propria dignitate aridi sunto Isid. lib. i. de summo
bono c. io inquit, Praevaricatores Angelos etiam sanctitate amissa, vivaces nain thrae Angelicae sensus retinuisse. Uniue sim autem recensita loca scripturarum
ad Angelos quoque applicant Tertuli.
lib. E contra Marcion cap. io Isid.cit. Gregor. homil. 3o in Evang. Nier.Damalc. pluresque.16 Et quidem sententia hic probabilis videruretcoto dist. s. quaest. I. qui licet in hac re dubius sit, nihilominus magis inclinat ad partem affirmativa,
quam ad partem negatiuam a sententiam etiam istam tuetur D. Tho I par. q.o arac eam multo magis amplexantur illi, qui docent, Angelos omnes non solum habuisse glatiam aliquando, verum etiam creatos suisse in gratia ab initio sua creationis, siue conditionis. Confirmatur ex V August.
qui licet aliquando de re hac nihil determinauerit, ut habetur lib. I i. super Genes ad literam a cap. q. usq; ad iois nihilominus lib. ii. de Uiu.Dei cap. o. cap. tu assertiue docet, omnes imis creatos in gratia sententia aute haec. quae tantopere et probabilis, multo magis contumabitur ex conclusione sequenti.
bibit ' Dicimus Secundo Probabile est omnes cst omne Angelos gratiam accepisse
creatos in , iustificantem in principio sue creati
gratra nis Conclusio ista , tanquam probabilis ponitur a Scoto, qui licet, ut dixi, de hac re nihil determinet, nihilominus ad istam magis perpendit, locidem amplexantiari cotistae sere communiter quae etiam communis est penes Thom istas , atque sic hodie defenditur in scholis.18 Suaderi autem potest breuiter penes eundem Scotum, Primo, quia non prius Deus discrevit inter Angelos bonos, di malos, quam ipsi mei Ameeli discreverint inter semetipsos, igiatur omnes vel fuerunt simul in gratia, vel omnes fimuel absque gratia; becundum non est valde probabile, etenim creaturam adeo elicellentem extitisse aliquando sine excellentia gratiae non videtur admodum congruere operi diuini artifici adeo excellentis, ut in naturalibus emineat caeteris corporeis operibus ergo dandum est primum, talia suerunt creati in gratia .i Secundo probatur,non datur de Statu, ii facto status medius inter peccatum, iuris to-
gratia, ergo Angeli omnes vel ab in tu rui
tio fuerunt in peccato,veri gratia nolo s ad videtur rationabile primu, ut diximu3, posita ergo concedi debet secundum. Confirmatur, quia licet de potentia Dei absoluta possit natura aliqua constituis conseruari in puris naturalibus, abstrahendo a peccato, aratia, prout iri Tractatu de Gratia explicuimus, prout habet Scot in .dis . i. q. s. lit B. nihilominus de laeto non ita accidit,
ikitur de facto dicendur est Angelos
fuisse creatos in gratia . et Tert:o probabile est primum , Adam tam
parentem Adam fuisse creatum inara
tia prout praesertim recentiores elici ut bile est et exiit loc Conc. I rident ereo proba Concit.bile etiam erit Angelos filisse creatos in gratia Antecedens habebitur insta propria quaest. et Vltimo accedit authoritas Aug.
1 ff. de Cium ei cap. o. dicentiri In Angelis erat Deus condens simul natu iam, cruaretens gratiam. Nec valet interpreὴ-tatio Basili dicentis, loqui August. det gratia gratis data , etenim idem Aug. fuit aliquando dubius de gratia Angelorum , nusquam vero dubius sui de gratijs gratis datis Angelorum, opta manamque notat August. Angelos in naturalibus, siue in gratijs gratis datis si perexcellere cunctos, igitur dubrus albquando fuit de gratia iustificante A gelorum; verum quia postmodum d bietate semota, ut mox dicam, alla uit inde Angelos suisse creatos in gratia, hinc est, ut dicamus loqui August. de gratia iustificante Angelos filos dicendo, quod ab initio erat in Angelis
Deus simul conuens naturam ct largiens
gratiam Additq D Thom. I. par. q. 62. ari. g. non solum recepisse gratiam iustificantem, verum etiam in via in priamo instanti creationis sanctos sui sine ,
loquitur autem D.Thom de sanctitate
324쪽
Vtrum Angeli fuerint creati iri gratia. nig
mae, quam inde Annei mali amiserui, sicut j erique homines iusse, sancte dine ite cadere solent a iustitia, sanctistare, ac peccare S damnari,Sc.. Diacio Setiam appellant e s in via Hieron. S liri or cit quod vero August.loquatur de gratia iustificante contia Basis piobatur ex lib. iri. de Cui Dei cap. y ubi sic cribit, Bonam oluntatem quis fecerat, si ille, qui in bona,
sunt atra,i ct cum timore caseo, quo illi ara haererent, creauit sim tis in eis condens nata am, O largier gratiam,vnde sine bona Doluntatrihoc es Dei amore nunqua fan-
flos An elos fulse, credendum esct Haec de Angelis bonis. De malis autem in specie subdit, Cum boni creati essent,
mali sunt , infra. Aut minorem acce petunt diuini amotas gratiam, quam illi,
qui in ead perstiterunt, e pondera ly,
ciuini amoris gratiam . S habebis gratiam iustificantem hoc ait asseueranter omni dubietate allata, cocludimus initur probabile esse omnes Angelos etiam malo habuisse, antequam ceciderint, gratiam, atque eosdem Angelo fuisse ab initio creatos in gratia.
haec eli communas sententia i , et Super si autem, ut argumenta
pugnantia i Oppositum, soluamus, s ramo ad primum dicimus primum Palentem Adam suisse creati in eraria, ut diximus, ita para formiter pio- habili stimum te manere, quod Angelisuerint conditsi eratia .r Ad ecundum negatur consequen5,etenim de hominibus experientia id docet, ut saepissime a gratia Veirer peccatum decidat, siue superbiendo, siue ambiendo, si furado,, similia , prout etiam de primis nothis Parentibus, pate e Trid. Cone allato gratiam amisisse per peccatis totamq, posteritatem humanam contaminasse Nec obstat id quod dicit ut ibi vem. quod cognouisset Angelus gratiae Dei
necessitatem, similia, quandoquide haec etiam cognoscit homo supernaturali lumine superfusus in nil illo mi nus saepisi me ruit in peccatum .
tistere valet voluntatem creatam reddi immutabi-rratis Dei lem, Inuertibilem ab amore, inratia Dei, cum constituitur in termino suae viae, quandiu autem reperitur in
via ante terminum semper sunt mutam bilis, variabileS, vertibiles ita ut pro
suo libito possit semper resistere gratim
Dei, ita Angelus quandiu fili in via,resistere potuit, sicut de secto restitit Angelu malusu ex cultis opposito, boni Angeli iam tacti in termino,atq, in diuina gratia confirmati non ampli is diuina gratiae obice ponereio sunt, neque excidere ab ea, sed de hoe magis infra. et Respondemus ad Quartu quod Conatura e aliquod elle coli naturale alicui, dupli dimur duciter cotingit, vel quidem quia et tali ccui congenitum a natura in eodem in
stanti, in quo res incipit habere esse , vel secundo quatenus est eidem libere S gratuito condonatum ab Agente extrinae corin eodem instanti, in quo res incipit este loquedo de primore
do, connaturalia dicuntur ea omnia ,
quae nobiscum congenita fiunt a natura: ea autem sunt ordinis naturalis , siue ordinis inserioris, quatenus sunthona naturalia, siue facultates naturales consequentes naturam a principio intrinseco emanantes ipfius naturae. Secundo vero modo se habere potest omne id, quod misericorditer, era tuito concedi potest a Deo benedicto
in inibanti creationis alicuiu naturae,
ita siue gratia concesta Adae a principio suae creationis, siue gratia con cessa in gelis in principio suae conditionis poterit appellari connaturalis
naturae quatenuSconcreata simul fuit cum ipsa angelica natura hoc autem dicere non est error Pelagij, tunc auteerror esset, si talis gratia prodiret ab intrinseca lacultate, herito solitis naturae, ut in Tractatu de , ratia habebimus: nunc vero gratia Angelii Osr fiat lcitur ab angelica natura, sed misericorditer habetur ab ipso id eo qui si cundum Aug. erat simul largiens gra
et Ad testimonium Ioannis Papaerrspondetur Ioannem loqui de charatate consummata, taperfecta, siue de charitate termini, non aute in escha
ritate imperfecta, siue viae siquidem mali Angeli habuerunt charitatem in via. nihilominus charitas illa no perseuerauit cum ipsis usque ad termin uviae, quibus etiam accidit, ut charitas A. r eadem
325쪽
eadem amissa ab Angelis malis non gelos bonos gratiam habuisse prin-
fuerint inde ultro recuperata a malis Angelis, et Dices Gregor. lib. et et .morat. c.18.exponens illud Ehecli Omnis lapis r tiosus operimentum tuum , inquit, apisii e nempe Angelus habuit foramina perforata, ideo per peccatum superbia,
auro charitatis implera non potuerunt,
igitur charitatem non habuit, di consequenter nec gratiam , cum idem sit charitas, heratia. Respondetur ad
regor eodem modo, quo responsum est ad testimonium Ioannis, unde est , ut Gregor etiam loquatur de charitate persecta,& consummata, non autem de charitate viae. Vel Secudo dicimus eundem Gregor ibidem aperte age uisse Angelos,etiam malos,suisse cre tos ingratia vel Tertio, loquitur de gratia consummata. 'ane non ha-huitiqui decidit a gratia, nec fuit co- firmatus in ea: ac propterea Gregor. utitur exemplo foraminis perforati ut sicut aqua non potest contineri in vase perforato, ita nec gratia in Lucisero, dum eam amisit., Ad illud Aug. respondetur Prinmo expositionem illam August. esse misticam in allegoricam . Respondetur Secundo ipsum eundem August.cipio et Respondetur, initium, princi Initium tipium in hisce scripturae locis non sumi
mathematice,seu indivisibiliter non m
enim importat punctum, siue inlians indivisibile, mathematice loquendo. sue physice sed importat moram quandam necessario compertam inter creationem angelicam, e peccatum Angeli, quae duo adeo breuissimo spatio completa fuersit, ut propter breuitatem talis spati videantur haec duo omnino simul esse, , num alterum non antecellisse, seccatu simul fuisse cum creatione naturae,ita namq; a cidit in moralibus, ut illa, que sestinato fiunt, non intercedete magna temporis mora, dicantur, politice loquendo subito suisse, statimq secta extitisse, atque simul. semperq; coniuncta istite: terum interuenit omnino mota aliqua,& si breuissima,ita ut nusit altero prius, alteraeposterius physice , tamathematice spectatum, ita applicandum ad Angelos malos de quibus certum est creationem naturae ordine debui me antecedere, inde vero secutum fuisse peccatum,quia prius est esse rei,quam operatio ipsius rei; verum quia interesse Diaboli, d 'ec
upt, yctis , docuissi tamen Ange tum Diaboli non tercessit magna o litisse creatos in gratia mora, ut suo loco
dira cubstari autem potest contra propter celeritatem operia di, siue phry ' - . antur haec duo simul suisti eonclusionem secunda probando An.gelos gratiam, quam habuerint, nor accepisse ab initio suae creationis, taquidem Ioan 8. dicitur Ille homicida fuit ab initio, nempe Diabolus, iri.ma Ioan. 3. Ab initio Diabolus peccat, igitur non fuerunt saltem Angeli mali ab initio creati in gratia, hex hoc vltro deducitur, neque Angelos bonos habuisse gratiam ab initio probatur, quia Deus non prius diuitit siue non prius discrevit inter Angelos honos de maloS quam Angeli boni, mali seipsos ab inuicem discreuetinti, unde aiebat cot quod vel omnes in gratia creati fuerint, vel omnes sine gratia ;sed mali Angeli ex scripturis recensitis ab initio peccauerunt, ergo non a.
buerunt gratia ab initio quod si mali Angeli gratiam no acceperint ab initio, dicendum quoque erit, neque Antcandi videantur haec duo simul fuisso ab initi, nempe essi Diaboli,&peccatum Diaboli,sitalis est sensus Ioan nis,t, Iisque est expositio Augus .atque Scholasticorum communiter, ita ut lyab initis idem sit, ac paul pori initium. nec tamen mirum, si Diabolus idem avocetur homicida ab initio id est paulapo initium, quoniam ipse etiam Dia holus sui qui ab initio fere creationis mundi Cain ad fraternum instiga.vit homicidium, hoc namque fratrici dium, licet a Cain fuerit perpetratum, nihilominus instigante Diabolo fuit actitatum Vel dicendum,quod Serpes ab initio causa fuit, ut Adam cum tota humana posteritate in mortem in curis terit, persuadendo namque esum pomi quodammodo totam natura maiasam Serpens ipse interfecit, sicut veres peccato Primocuma arentum acci
326쪽
xiit ut moriami in dies sicuti experientia docet Ingestio autem hirpeatis lacta ruit paulo post Parentum mi
i Obstatur etiam contra concluis sionem eandem, quandoquidem esse
faecedit ad operari, siue operari prae-pponit esse, ergo non potuerunt ab initio Ante si boni exercere actum armoris Dei, e consequenter nomtuerunt ab initio in gratia, charita. re Dei.; Respondetur, quod operari pre- supponit esse saltem in ordine naturat, Operari preci ista praesuppositio suffert, vinde eue et ''Unit, ut in eodem instanti temporis pos ig/o star sit res habere este operari, Saaec duo, licet sint in eodem instanti temporis, non tamen erunt fimul in eodein stanti naturae ita Angelus in primo instanti naturae accepit esse simpliciter, in secundo vero instanti naturae poturi operari sed de hoc magis insta suo loco.
Vtrum Angeli gratiam receperint iuxta pri
Ngelos gratia recepisse, iuxta propriam di sipositionem negant go victor in sumina
atque Molina vicia. e. . 3 probatur autem Primo Christus Dominus gratia accepit ab instati conceptioni absq; praeuia dispositiones, ergo cli Angeli. Secundo , persectius est operari cum habitu,quam sine habitu.ergo habuerunt potius ab initio habitum gratiae sanetificantis mediante qua inde opem rati tuerint,quam per propriam dispo-stione dispositi fuerint ad illam Te eio, ab initio Deus Mund creauit pedi sectum, utpore arbores, una cum folijs, Eoribus. Ducii bus,ex probabili multorum sententia super Examen ergo eo similiter Angelos creasse existimandus est, una cum variae floribus, se ctibus, absque praeuia dispositione. A, metus se iri j Oppositum sensit aetan. a. t. - 2 3 q, art. 3.Ferrar. 3.contra Gent coortu. -- valent.q.i p. p. r. Malo in a. c. . disp. 3. Suar. Cc. 8.& Vas dArg. i. aientes se ad gratiam disposuisse Fundamenta sunt. Primo,excellentio est gratiam. consequi per proprium conatum, laborem quam fine labore.& sine virtu- eis impendio igitur laudabiliores exi-istimabuntur Angelii dicendo gratiam adeptos laisse propria industriata latis
spositione item nulla forma induci. tur in subiectum absque praeuia dispisitione ita evenata physicis, iat ratibus ergo ita quoque euenis in Angelis Le sequens sequitur,quia nomest maior rara , in physicis. quam impc liticis in naturalibus , quam in m . rati blas . in supcr Dc Trid. fisi . f. in . decret desulti sic docet adultis gratia iustificationis conferri iuxta propriam uniuscuiusque dispositi em: at nor est existimandum almis collatam iuisse Angelis gratiam iuiliacantem,quam
Capreolus ditarentiam assignat
inter hominem, Angelum; etenim in homine peccatore prae essit peccatum, ideo opus est ut per contriticinae se disponat ad gratiam , quod tamen peccatum non praefuit in Angelo verum, gratis id ait, nec enim aliter iussi, cienter probat: Et conuincitur,quandoqii idem per accidens et . ut adins sionem gratia praecedat peccatum, at quod tarn . non inducatur, nisi praeuia
di positione, hoc est per se, talem enim ordinem requirit ipsa natura talemq;ordinem seruat Author naturae vis tu rimum , nisi tamen velit in eo dii pensare , at quod dispensatum fuerit a tali ordine in Angelis quis vidite res namque abscondita est, in dubiis vero non
327쪽
est recedendum ab usitato cursu narium
vulpes disp.ro art. s. consensit
cum Capreolo, dispositionem praeire debere in homine peccatore, non iD Angelo locaq; adducenda militare , inquit in homine, non in Angelo: Qui insuper afrcri locum Scoti, dicetis minritum antecedere premium tempore aergo non potuit in eodem instanti se , praeparare ad gratiam: de habere eam . in primis Scotus non profert axioma illud tanquam uniuersale, uniuersalite oriundod insubiecta materia, de
qua agebat, utpote contra Asserentes Meritum, meritum, terminum viae posse esse Nix miti simul, hoc quidem impugnat, O patet, an simul. quia in termino vita , non adest meritum amplius , via namque ., terminus repugnari tati ante motu sit quies, prout in propria quaest vidimus nihilominus abstrahendo a termino vi-imi true viae, potest in eodem instanti temporis haberi meritumum gratia , princedente illo,o subsequente istam dine naturae Scotu insuperis. d. q. I. alibi i docet, in eodem instanti,poste simul,cum ordine naturae haberi plu
uitia i , ut milia dicantur de solo homine, ocii etiam de Angelo Vltimo, talis est ordo S progressus naturae, ut procedatur ab impersecto adie se aut .Ange u Sautem de communi iure, non est exemptus a lege naturae, aratiae,
nisi dispensetur, at non constat de dissipensationes progressus per viam dispositionis ad sorma est progressus ab imperfecto meriti ad perfectum grati:
asserit, Adam,qui secundum ipsum fuit creatus in gratia, se disposuisse ad illa; ergo Angelus. Dispositi Sed queritur,actus, v.g. dilecti ad gratiam is Dei, quo Angelus dispositus suit in
an Pr' a primo instanti, utrum promanauerit a
hibet et gratia habituali, an ab actuali Sunt qui
dictati promanasse ab habituali: nec inconuente putant, quandoquide actus
ille in genere rudem causae materialis antecedit gratiam, dum ad illam dit
nit: in genere tamen effcientis subse. quitur quoniam est etactus productus gratia Verum non placet, nam vetee sientialiter est prior actus ille, quam gratia , vereq; habet, ne antequa gratia, quomodo ergo producetur inde a gratiae Dices , Materia prima in genere causae materiatu, praecedit forma, quia forma educitur de potentia mathgi Q attamen subsequitur materia flammam sub esse informato, perfecto , siue in genere causae formalis,ergo p- riter hic Respond paritatem no currere,quia materi non Accpit a sorma esse simpliciter, sed secundum quid, vere enim haberactum entitat tu ante
formam re tui has nostro actio illa dispositiva vere, impliciter reciperet ei se a gratia haharuali veluti, estectus eius , quod tamen implicat, nec est necesse, quia iam dispositio illa est
in esse vero, reali ante glatsam habitualem i non ergo esse poterit a gratia habitualit Igitur dicendu promanare gratia actuali, qua est extatus ad am .rem Dei ita ut hanci primo, prioritate nature,receperint Angeli. cur inde iub- sevientibus in statibus naturae cooperantes, se disposuerunt ad gratiam ha bitualem iustificantem, collatam ordine naturae, singula autem Laec , in omnia facta suerint in unico instanti te misporis inde vero subsequentibus morulis per operationes alias meruerint gloriam C.
Hinc ad Primum dicimus Chri Christus anctum Dominum fuisse excelletiori mo acquisierit
do ordinatum ad gratiam, cad gloria, ru ei
etenim ratione unionis hypoliatica tionibus. debebatur sibi summa gratia, caeteraq;
dona, virtute S,ac gloria item gratia ,
quam ab initio habuiti non fuit imper
ficta, Si diminuta, sed Suma, consum mala, quam habuit excellentiori modo, quam homines, Qv Angeli, qui prata ui j dispositionibus eam acquirut Denique a primo instanti vidit gloriam.
Ad Secundum, currit antecedes ibi, ubi necessarius e sic ubi iuxta Habitus debitum natura ordinem,collocandus qui est talis habitus: at hic nobilius est.
tamelius, seruato ordine naturae receis
sito promereri, operari absque ha bitu , iusticiente sola motione auxilii
328쪽
Vtrum Angeli grat recep . iuxta propr. disp.
excitantis actualis Ma iitri uter 'b
requiritur ad operandum simpliciter, sed aliunde ergo poterant sine eo ira
Adiertium, ad id suppleuit omnipotentia Dei, non enim terra pote-
iab D, rat de se statim,ac simul sic plata producere a potuit Angelossi praeuia motione auxilii excitantis se di poneret,. mn ergo opus ad id tunc suit gratiae
habituali , nisi ad alia opera subse-
quq sit . te O . . o. Dices, ad praestanda hae: requiridcliberationem, deliberatio autem requirit tempus, quorsumqrgo poterant haec fieri in unico instanti. Responti' pates etenim in unico teporis instanti, includitate plura instantia natui fieri potuisse omnia ista taut etiam amplius patruit, log pdo de Morulis An
operari , Alexandri finda mentum Vrat, eualiter pr quod in primo instanti non potuerit suppo iii vi operari GAt hoc non recipitur, si quae
. fruo ita simul Delioeratio an req urat
tamen esset ratio probara Aea esset,quo
nao instanti reqeperunt esse , ergo non poterint se dispoiae reta Respondetur autem esse tunc praesupponi ordine i signo naturae ad operari, non autem rem porc Angeli enim sunt expeditissimi in suis. operationibus ergo eo instanti qmporiis quo acceperunt est . potuerunt, imul operari. Libera ope an et Hugo Henricus negant po-
ratio an pos tuisse disponi, quia aiunt. Angelos insu esse in seimo instanti no potuisse libere pe- ,h rari dili positio autem meritoria debet
esse libera Assumptum confirmature D. Thom qui putant, Angelum in primo instanti non pol Se peccare ob delectum libertatis nihilominus nec hoc obstat creati namque suerunt Angeli cum plenitudine liberi arbitrii, ob hoc, in quocunque instanti, Poth- muri nulli si tu, Q.
rant libete operari Diuus aute ho-mas si negat, potuisse in primo instanti peccare, id non ait prouenire ex defeci libertatis, sed aliunde , etenim quaest. et art. . ad p. docet, in primo instanti potitiae mereri, meritum, evonon potest esse absque plena libertate.&deliberaetione quod de merito hoc dicit pariter diceret de peccato, cinnoppositorum sit idem iudieium. in Verum, quia oppolitam negati uam multi tenent, ut vidimus ideo qui eam sustinere voluerit, poterit sic ad argumenta partis affrmativae respondere: Vnde adurimum respond. quod licet sit excellentius ex parte creaturae consequi per proprium laborem, tamen est,tatiosius ex parte si reatoris, eam conterre absque pratulo labor dquoniam tunc ostenderet Deus maiores diuitias gratiae suae quando gratis, misericorditer gratiam consertet, de excreaturae labore cesse tergo opus gratiosius S milericordiosius. is Ad Secundum respond. Verum de Agente naturali , quia non valet formasn omnino inducere absque pr*uia dispositione Valet etia de gente
limitato.& finito, cuius virtus no valet
agere absq; praeuia dispositione Deus autem est gens liberum de infinitae virtutis, lincit ut possit silpplere vicem dispolitionis, agere absque ea quidquid enim potest causa prima cum secunda potest se ipsa sola.is Ad Tertium respondetur iuxta tradita a Capreolo, de vulpes.16 Hic vero aduertendum . quod qui sustinent Ariaelos esse creatos in gratia non possunt diceres, eam recepisse per propriam dispositionem, nam creatio est de nihilo, ergo vilia, praecedit dispositio: at negantes . possunt cocedere se disposuisse, de id prae uia gratia excitante.
329쪽
3 is Disputat. IX. Quaest. III.
utrum gratiam Angeli receperint iuxta quam
naturali , seu iuxta dignitatem naturae docet Magister in 1. 3. ac inde D.Thom. i. pari st. 62.ait o. quos eqvsitur communiter recenti reS. Probationes autem C.Thomae hae sunt, Prima angelicam naturam Deus ordinauit ad gratiam, ergo nobiliorem naturam, siue speciem angelicam, odiernauit ad maiorem gratiam i igitur contulit eis gratiam, uixta quantitate, dignitatem naturae et Secundo , quo natura est persectior, eo feruertius, persectius operatur, igitur danda erit ei gratia maior ad hoc, ut persectius op retur Vergo nobiliori Angelo in natu, ra collata fuit maior . siexcellentior gratia. Verum,rationes hasio conui cere, aperte patet, di ad Prima respondetur no concludere, siquidem humana natura Christi Commi . Beatissima virgo, utpote in naturalibus, inserimes Angelis receperunt tamen gratiam maiorem quibuscunque Angelis, S creaturis omnibus: imo plures Animae, ultra Ohristi virginis, Angelis plurimis sunt gloriosiores, iuxta illud. Multis passeribus meliores etBis vos . Ad Astens fiat secundamimoque respond. Agens na-Wale .li turale esse illud, quod quantum est de herum quid se, si non impediatur, agit toto conatu, quia agit necessario necessitate naturae, in potestate eius, nec est actio, nec modus agendi: Agens vero liberii habet in sua potestate, lactione mi modum aeendi, unde potest intense, dcremisse agere imo agere,& non agere,
ut placet hiam ita accidit ut plures ex superioribus, ac nobilioribus Amralis, una cum nobilissimo Lucifero, remissus egerint, adeoq; lente, O remi cse, ut inde in deterius abeuntes, rebel-Ies lacti fuerint gratiae, ipsamque amittentes, detrusi fuerint in ignean sernitationes ergo allatae non sunt demonis
strativae, sicut nec veluti demonstrati-uas attulit D. Thom inde autem hoc elicitur , quoniam quaestione decidendo, innititur solummodo coniecturis, utpote exemplo lapidum, Artificisci c.
ac proinde pro quaestione ista nil certi habemus quamuis vasque dieat, se non inuenisse, qui sentiat oppositum. Atque ita nos etiam cum Mag. MD.Thom asserimus, fuisse gratiam a Angelii ita
collatam, iuxta dignitatem naturae. In tia initio
hoc tamen erit caute, moderat lo
quendum, itaut nullu admittatur me naturae: Ex ritum, debitum, seu causa in natura , plicatui.
alias esset error Pelagii:quo fit, vi Deus gratuito, cli libere sic egerit, distribue-do thesauros gratiae suae, prout voluit, nobiliori quidem Angelo maiora, in feriori autem minora conserendo di uitiarum suarum dona,& incrementathsicut nobiliori contulit nobiliorx is ita ignobiliori poterat conserre nobiliora, ct nobiliori minora, at vero egit iuxta id, quod expedientius ridebatut sapientiae suae omnis ergo ratio, eccausa talis distributionis ponatur en parte Dei, de quo ait Paul Roman Io.
Haec autem omnia operatur Rus,idem .
spiritus diuidens singulis,prout vulcvnde divisiones gratiatum Iunt: Ex part autem naturae nullum admittatur meritum, debitu, aut causa, vel huiusmodi se habuit namque tunc cuiusquo natura, solummodo materi liter, de ad summum occasionaliter ad id sine praeiudicio gratiae quae in tantum est gratia, in quantum consertur gratis stura
causa, merito,d debito, ex eode post. Si gratia ex meritis, iam non es gratiatat materia,ergo, occasio abstrahant omnino a ratione cause,& meriti ac debi-
ii quod si scrupulus urgeat de materia,
et occasione deleatur utrumque, ne vel pectus, alioqui de gratia benemeritum, stimulis angatur, neue, in nomine etia, aut in tantillo, gratia detrahatur nititur tamen Marea scrupulos isto euel
lere. l. s. cap. Io. nit D. S. Sy.
Sententiam istam sic explicata
330쪽
Vtrum Angeli grat re p. iuxta quant nat is
consumant Damascen lib. r. fi d. h. tem specificam non extendi ad nu
cap . . inquiens, 'er Verbum omnes Angeli creati sunt,o per Spiritus fanteti sanes ficationem omnes perfemonis numeros ccc erunt ima tamen, it pro sua quisque
die nitate, masse luminis, gratiae q. par- eicipes essent atq; Basil deripiti t. tanta.
cap. i5. Certorum virtutes non suapte natura fanti ae sunt, sed iuxta proportionem, qua stimuicem superant id spiritu habent
fauctificationis mensuram. c. ongruentiae
antem, ultra allatas a D.Tho trahi s lentri lapidibus, qui quo sunt praetiosiores, eo locis aptantur emine torisbus, xc digniori bus, siue anulis nectun- eur,auro gemmis sonustioribus assio ribus, utpote iam ex arboribus collectis, qui veluti candidiores, siue rubicundiores, siue vario etiam colorum genere perspicul, odore quoq; fragran-riores , super altare Domini ad Eccle- sas asportantur siue, reddendo singula singulis nobiliora nobilioribus, 'tentur generibus, ita namque in poli-Tx Iapidi rica seruatur hominum : Et de lapidibus aliqui bus quidem iam dixit Aristo t. t. physi
bene lar: . t. c. v. esse inter eos lapide quosdam henes, risnars , utpote quia Oco aptetur, aut aedificio praestantiori Ciuitas
autem illa coelestis Hierosoyma qua
consti uitur in Carlic vivis ex apiuthus
taliter aedificata est, ut suis 'aptetur locis permanum Artificis: Quod vero lapides aliqui sint bene sortunati ex Phialos id prouenit a mera electione Artificis, inquit Scot.in quaest.vnic. s. Omittendo icta versus finem: ergo a primo ad ultimum ex libero beneplacito Uei prouenit ut gratia distribuerit Angelis iuxta dignitatem naturae,
Obstari potest quaerendo, cur noita egerit Deus custominibus vin biliori indiuiduo maiora praebeat in . crementa gratiae xvirtutu, sicut e eit in Angelis, vel stabit aliunde aequali tas, ut dum cum hominibus hoc nomiserit, nec egisse dicatur cum Angelis.
Dicerent duersiarii id proueniisse,quia in hominibus non reperitur diuersitas specifica, sicut in omnibus Angelis: At Primo gratis dieitur ait enim Scotus sub eadem specie contineri plura indiuidua angelica. Item sequeretur con elusionem limitati solum ad diuersita meracam, si namque sub eadem specie
angelica, ut supponimus, individuum svnum est altero nobilius in naturalibus, vi contingit in hominabus quoruunus altero habet nobiliore indolem ,
dispositionem a natura, sicque dei iusmodi singulis.cur conclusio nomilitabit quoq; in illis, ut nobiliori dentur dona gratiae noviliora At responsio erit, cur Deus ita cum A, gelis egerit, de non cum hominibus, responsio, inquam D Paulli Roma. O altitudo diuitiarum sapientiae, scientiae Dei;quam incomprehensibilia Iunt iudaei eius, eminueti igabiles Di eius. Et l. Cor. 32. An enim te discernit e utique Deus. Dices, si quo nobilior erat natumra, eo nobiliora accepit incrementa
gratiar ergo Lucifer suppone do suisse supremum omnium recepit uberi rem gratiae iustificantis collationem, maiusq, incrementum id quid perditi i haec etenim excidere habuerat a tanta gratia Resp.concededo sequemlam de ad uide perditione,bene sciuit Deus exinde quid esset acturus, ctenim etiade malo elicit bonum , ex rubna namque tacitam bene sciuit Deus deduce e bonari S ad inu de excidere, nil inter stiam hominibus quoque repto bis colari auxilia sues atre Deus, de cuius tamen lirasto Filio dicitur,
Eutiri, meo me comedet D sciat repromhare mali m,e eligere bonum isa. .
Petes, si erat a co lata fuit iuxta
dignitati D, in quantitatem natural tu,
quomodo verti erat quod prece quest. diximus collatam tui si iuxta quantiatatem dispositionis, itaui ad eam te disposuerint. Respondet aliqui in quaest. praece sermonem fuisse de gratia ha bituali hic vero de actuali abi degratia iustificant hic aute de praeueniet te, seu excitante: Ad illam praecedunt dispositiones,mediante gratia excitan
te. vocate ad conuersionem Lad excitantem vero non praecedit, nili gratuita voluntas Dei, ex se excitans ad
conuersionemri hanc vero distribuit Deus Angelis difformiter, iuxta quan
quantitatem naturalium , a primo autem ad ultimum amati iustificationia fuit collata, iuxta quantitatem praeuia dispositionisu gratia vero excita pra-