장음표시 사용
401쪽
lacere creaturam impeccabilem per
Nequit e naturam,quia de potentia absoluta nori creatura potest lacere creaturam esse Deum .am peccabe item ratio illa de regula obliquabili,&P '- desectibili, nulla namque creatura est regula nobliquabilis, undefectibilis,
tum mi,tum aliorum, at solus Deus est talis: Verum, licet latio ista probet, nullam creaturam esse primam regulam sui, nec insallibile, nec inobliqua-hilena, nihilominus, no probat, ait Scotus, non post dari voluntatem creata,
quae sit mirer adhaei ea regula in lallibili, in obliquabili, quemadmodum intellectus hi mite raeli; et primis principii, qui tamen non est prima regula sui in intelligeido , sed se habet sicut tabula rasa , sic uto voluntas Beati firmiter adheret obiecto beatifico, quamuis voluntas eius non sit prima regula sui. Adest ratio altera pro assertione, creatura est de nihilo ergo est vertibilis, di mutabilis de bono in malum, se
quela tenet, quia quod est de nihilo,est mutabilie, vertibile in nihilum Haec quoque ratio potest impugnari siquide Intellectus, intellectus quoque est de nihilo, tare volunta me firmiter adhaeret primis princitis disteren pijs, nec mutatur. Dices contra hoc, tia in adhae si facere Deus, ut potenti
obiecti, non possit secti in utim naturale obiectum in in omne contentum sub tali obiecto,que ita admodum potentia visiua, habens pro obiecto lucem, siue co- Iotem, non potest fieri,quin possit tendere in quodcunque contentu sub suo obiecto, in quamcunque lucem, in quemcunque colorem cat obiectum volutatis est bonum,&sub bono continetur bonum honestum, apparens, seu non verum , ergo non necessiario adhaere hi bono honesto. Haec obiectio cludi possiet oculus namque est potentia naturalis, naturaliter, necesi
rio operans, volutas est libera, quapropter poterit adhaerere vero bono,& recedere ab eo ro id facit cum peccat: quidquid tamen fit de validitate rati num, id comune est penes Theologos, Saatres, praecipue Anselmum, Augum inum , Hieronymum , ita tenendum est. Creatur O si Solum quaeri potest, utrum sace- irrationalis riget e reaturam impe eeabilem per
bera hoc enim posset esse effugiurriat verum quaestio implicat contradictoria, constat namque peccatum debere fieri a creatura libera, Lintellectuali, quorsum igitur impeccabilis dicetur
per naturam creatura cares intellectu,
di voluntate opposita enim fieri debent circa idem . Item sequeretur, ampidem, lignum, Brutum dici impeccabilia per naturam , sumpta tamen impeccabilitate contrari ei, cuius oppi, situm est peccare,qua impeccabilitate, sic sumpta non sunt bruta, saxa m. peccabilia, cum nec possint mereri, bene agere: non autem sumpta impe c-cabilitate negative, qua ratione, idem est, ac no competere eis peccare, sicut nulli rationem arbitrio experti competit posse peccare . Et ex quae filo tali sequeretur naturam talem omni neces Naturare sitate operarii siue nanique esset natura sensitiva,&brutatis, siue inscubili , , tione
ita eueniret Probatur de sensitiua , commodi.brutum nanique haberet solummodo
affectione commodi ci sensus erit sensus necessario ducitur ab obiecto, nec potest resilire ubi deest imperium voluntatis ,hinc Damascenus aiebat,
Bruto non se ducunt, sed dichntur, quia
trahuntur ab obiecto, ex hinc vero sequitur non posse peccare patet care ne namque principio merentii, demerendi, quale est voluntas . item in iis M
ra libo nec meremur, nec deme emur In
super non habet regulam aliquam superiorem,que ipsum moderetur, frenet si quae autem esset,ea foret rectum dictamen rationis, siue lex alia superior,carent autem dictamine rationis; quod si lex adsit, ea erit fraenum, calcaria Equitis stat nantis, domantis Equum indomitum, cu sic de caeteris et Accedit,quod non possunt non tendere, toto conatu, quantum est in ipsis, in proprium commodu: nisi aliunde trae-nentur ab extrinseco Lunde dominanis
te aflectione commodi, ubi tamen locum non habet asthctio iustitiae, toto conatu tendenti obiectum commota dum ad hunc sensum loquebatur Anselmus lib.de casa Diaboli, inquies, Angelum non posse non vellerar prium
commodum : fingebat vero Angelunca, .
quendam carentem intellectu . boluntate habeate solummodo a flectio
402쪽
An possit seri creatura impeccab per fiaturam. si
diem commodI ut autem sic spectata,
non potest no appetere suum comm dum, carendo namque libero arbitrio, non potest contraniti Mid patet amplius in insensatis ducitur namque 1 natura graue, deue proindeque toto conatu feruntur ad sua loca. Nullo state i Quarto dicimus, nullossante edio rore in , rore in intellecti , posse voluntatem
uoi Angeli in pura natura spectati, pecca
tas peccare re viriduersu Thom istas, Murandum est Scoti Richardi, eorum, qui supra . Probatur intelle eius non se habet ut causa eius, quod natura est voluntas, ergo stante recto iudicio eius, tum in uniuersali, tum in particulari, potest voluntas agere, ut libet Probatur antecedens, intellectus namque s habet, veluti seruus ad dominum agentem iter de noctes sicuti namq; seruus praeit, viam ostendens mediante lumine, di facula, quam gestat in manu, ita intellecitiis praeit ostendendo voluntati obiectum et, quemadmodum Consiliarius praemonstrat Principi quidnam
expediens sit, vel minus decens in regimine ciuium , ita hintellectus praevio iudicio practico praeost it voluneati hoc fore decentius , illud minus et Caeterv quia stante tali tum serui, tum
Consiliatis, siue obsequio, siue consultatione , liber remanet Dontinus, Princeps ad agendum , quod maluerat, ita stante pleno, ac iudicio rectori telis lectus ibera semper remanet voluntas
in sua natura ad agendum quod sibi libuerit. Item stante iudicio recto, potest voluntas sumendere actum omnia suum circa obiectum propositum cer io non necessa: io operatur recta . Inuper quamplures apprime norunt homicidium, huius generis esse pecca tum, nihilominus perpetrant homicidia, pluraq; alterius generis, quae optime norunt,esse peccata Praeterea sistante iudicio recto non posset voluntas peccare ergo semper recte ageret, tabe ne vellet, at sapietissimus fuit Sa lomon pleneq; nouerat quod agebat, sinihilominus id egit, ad amando mulieres trahentes eum in peccatum idololatriae. Rursus ad quid consilia , Prycepta, siue admonitiones, exhortationes ad bene agendum ' rustra namque clamarent lacri verbi Praec neS,atque ad poenitentiam inuitarent, seit enim unusquis debere paenitentiam agi de peccatis commissis Su ceret quoque unicuique praemonstratio sui iudicii practici, ad bene agendum , sicq necessaria non foret diuina auxilia ad bene vivendum , legem implendam, vitam aeternam consequendam. Extant circa hoc articuli quida Parisienses, habet namq; articulus igo
Si ratio est , ecta, voluntas eirecta,error. Item a. uod Doluntra, manente passis-ne. scientia in particulari, in actu, no
poteti contra eam agere, error RES qui
dem miranda est, ut sciam furtum essetis malum quod non possit voluntas velle furari. Natura ipsam et docet nosurandum . aduod enim tibi non vis, alteri ne feceris. Et nihilominus voluntas saepe imperat furtum N per plures
furantur. Estugiunt, dicentes, voluntatem posse quide peccare contra scientiam in uniuersali, ut non esse furandum, ratio, quia scientia in uniuersali non est immediate, proxime regulativa voluntatis mora posse autem peccare contra scientia in particulari, ut hoc tepore S hoc loco non et furandum, ratio, quia scientia in particulari est regii latiua voluntatis proxime , inan edia teli sed contra hoc adest experientia, pluribus namque suadetur ne
agant malum,quod intentant,qui quidem auctiunt, mercipiti redargutiones, nihilominus peccant ite lac. . Scienti bonum, non facienti, Cccatumectulit Aiunt, non velle malum sub ratione mali, sed sub ratione boni appa rentis, praestituti crat quid hine eliciunt e virum ex hinc colligunt intellectum errare ' nequaquam potest quidem voluntas imperare intellectui, vediscurrendo concipiat iurari esse utile furanti, huiusmodi, attamen non per haec, O similia remanet semper allucinatus intellectus, quin plenissime aliquando animaduertat, surtum esse malum. Accedit Lucae in Seruus, qui co gnovit doluntatem Domini fui, innofaeit,vapulabit multis August.in Psal.s Cum scis malum esse,quod facis, et tamera facis, nonne vitius descendis ad inferos pac demum Arist et Ethic docet aluersus Socratem,quod quis potest agere contra scientiam. contra firmam opilli
403쪽
opinionem idemq; lib. et magn. mor. Incohranens scientiam habet de his vero continget amplior sermo infra queredo, utrum Angelus peccauerit exigit rantia, in quaest seq.
Vtrum per Dei potentiam fieri potuerit Angelus per naturam malus. Icimus vltimo Angelum nec
Nulla erea potuisse peccare ex natura per
tur de se tae, intrinsece vel necessario mala ;ma itaut peccatum ipsis Angelis cadenti bus stu siet naturale, seu con naturale , vel necessarium, sed peccasse ex sola potestate sui liberi arbitri j. Probatur
ex Conc.Carthae. cap. I. CkBracar. I. cap. . ubi definitum suit, nec Angelu, nec in hominem esse a natura malum. Item Gen. I. Uidit Deus cuncta,quae fecerat, erant valde bona Accedit co-tus, qui I. quaest. Prol. Salibi saepe do. cet hominem habere naturalem inclinationem ad gratiam, gloriam jullum autem subiectum potest simul determinari naturaliter ad formas oppositas quod si est naturaliter inclinatus aderatiam , di ad formas supernaturales coniungentes no Deo, non ergo erit naturaliter determinatus ad oppositum peccatum Sententia quide Manichaei fuit dari Deum malum, ab initio stlasse homine, siue Angelum malum , contra quem Concilia recensita cui consensit demum impius Lutherus asserens omnia opera,etiam iustorum, esse peccata, quamuis credentibus in Christum non imputentur ad damnationemn aduersus que habetur ex Leone X condemnatio in art. 3I. Accedit Ecclenast. c. q. Fecit Deus homi non rectu, ubi interlinearis ait, hominem bonum, Glosa autem dixi superius mixto num hominem inuenisi, cum ab eo
homines sint boni facti atq; ita de cunctis dicendum, Meo magis de Angelis, quos nobilioris conditionis, sinaturae effecit de cunctis enim in uniuersum dicit Scriptura, quod Erat alde bona. benedixit eis, licet ad sensum loques Moyses, demonstrabat sensibilia, de Aneci: namque, utpote rudibus, Sadidololatriam inclinatis tunc hominibus, tacuit, ne eos adorassent, ut Deus, ait Scotus, Bonau. D.Thom cum carisi Creaturas aliquas esse de lius natura malas, ultra Manichaeum, dixeriit aliqui cum ipsi Gnosticis errorem hunc originem traxisse a Nicolao, uno
alioqui ex septe primis Diaconis Ap calypsis ali ab Apelle reserente Au-o usi in haeres. 23. Mali a Carpocrate, testante eode August haeres s. quae penes Epiphanium hae res et s. Wroe C strum aduersus haeres verbo Creaturat Sanderum haeresiis.&c. In specie autem de Angelis habetur EEech h8. Tu signaculum similitudinis Dei, plenus sapientia, decore, in delic8 Paradis fuisti liem, Posui te in monte fancto Dei, in medio lapidum ignitorum ambula inperfectus in des tuis a die conditionisque,donec inuῖta esst iniquitas in te Per lapides
aut ignitos, plane intelligiatur Angeliali ardentes charitate . In Conc Latera n. a. ut in c. firnriter de sum Trin.&id. cathol habetur Diabolus, Et alii Daemones a Deo quQem,natura creatis ut
boni, sed ipsi per se facti sunt mali ila
Cone Bracar. I. Sisura dixerat, Diabolunon fuisse prius Angelum bonum, Deo
factum,anathema sit atq; in Conc Ca thag. I A. cap. I. praecipitur, ordinandum aliquem in Episcopum, inter caetera interrogari debere , trum credat Dia .holiim,non per conditionem, sed per arbitrium, factu esse malum. Stat ergo conclusio non esse de sui natura determinatum ad malum , cum tamen malum perpetretur ex libertate sui arbitrii, veloquuntur Concilia, Iatres quemadmodum de homine Eccles. .dicitur. Fecit Deus hominem rectam, idest bonur
sed ipse infinitis se immiscuit quaestio Mhus unde Genes. 8.dicitur, Sensus enim, cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adolescentia sua talis autem oronitas, Minclinatio non est a natura instituta, sed lapsa, siue vulnerata quatuor illis vulneribu S, ignorantiae, concupiscentiae, malitiae, Minfirmitatis, stante semite, qui post peccaturria, inclinat homines viatores ad peccandum . Conurmat omnia Chrisost homil. r. in Iob, in quicS, Diabolus non naturae nomen se praesumptionis elis non
Diabolusfactus a principio, sed Angelus
404쪽
An fieri possi Angelus per naturam malus. Os
loquedo de naturalibus, ut lane, Vcalamo, non mirum si di ea n ut ipsi eagere, quoniam id, quo det in eorum operationibus potest verea natura eorum fieri ut combustio, ieripti, at
non posset efficere peccatum. Hi non cant a tiatrea vi atque Athanas ad Popul Antioch. q. 3 asserens, Angelos bonori&malos non disterre sientia, sed voluntate bona, mala. Nen potu ante vero, quod non sint naiunt fieri na tura mali, quaeri posset, utrum per Dei tura mali. potentiam fieri potuerint per naturam mali. Respondendi negative cratio, quia iam confirmaretur haeresis Manichaei dicetis dari Deum malum, a quo essent mala ratem en or alter eiusdem, dari Angelum malum per naturam, ab instio malum Cuna cum caeteris hereticis recensitis. Item tunc locum haberet ratio IVI lomat, alias, alia tamen occasione a Scoto confutatam et probans namque D. Thom Angelos non potui si peccare in primo instant sua creationis, inter caetera deducit, quia sequeretur peccatum illud res in di in cum tanquam in Authorem et licet vero Scotus neget hanc sequela quia vere tribueretur Nngelo, alioqui per suum liberum arbitrium peccanti, non Deo, nihilominus, in hoc casu esse
et aliter sentiendum, tunc enim ne catum refundereti r in Deum , tanquar nuthotem Naturae intrinsece male: Probatur, peccatum tale non tribueretur voluntati Angeli, etenim Anee- Ius operaretur per modum natur, necessario naturaliter, Sion libere per eos ergo tribueretur Deo. ltem n tura siet, quae tunc in Anaelo odi ra-
Angeli operaretur, etiam idem sequeretur, probatur, quia voluntas talis essset trinsece mala, eme namque Angelus, secundum se totum, malUS.
Uic , nequaquam sequi, quod peccatum refunderetur in Deum, quo-LIam opera Naturat,etiam non libet inbuuntur ipsi met attine, unde lenis dicitur,oburere, calamus dicitur scribere, sic de singulis, non aut Deu Aucet Deus sit author primarius,
uita A, sngrumlui diceretur peccare, non Deus. tandum qm ex quo nune homo peccat, non dieitur Deus peccare, sed homo, quarti Voncurrat cum homine adludit ratum, permittat deformitatem Peccati. Respond non esse parem rationcm ad casum nostrum, O quidem posset formaliter peccare satet, quia, 'VViba
ad peccandum requiritur liberum arbitrium, tunc vero, vel careret libeto arbitrio, vel eius arbitrium nihil aeeret item tale liberum arbitrium esset inti insece necessario malum ergo non peccaret, tenet sequela , quia in naturalibus non meremur, nec de meis remur stante ergo conaturalitate malitiae, non posset peccare diat quia peccatum habet suam causam, siue e flectitiam, siue desectivam, termisi tuam, huic est, ut dum non poterit imputari Angelo, imputetur Authoi i Deo . Diaces, vere Angelus tale quid operabitur, e reo sibi imputabitur tale malu concesso antecedenti nestatur conseqULS, vere qui deni efficiet illud Anneius, at non imputabitur ei in peccatum , quia non procedet a libero arbiti io, sed a natura vel si procedat a libero arbitrio, nec ei imputabitur quoniam est Carbitrium illud essentialiter malum, at ut altim imputetiar arbitrio. opus est, ut illud sit indisserens, indete minatum, Q liberum. Ad illud autem de homine peccante, nec curii paritas, vere enim homini imputatur, non Deo, quia homo non est intrinse e caenaturaliter malueriliabet enim liberum arbitrium, per quod posset non peccare ergo sibi imputatur, si peccat, non
s Demum confirmatur, opposita fien habent circa idem at nee luctalis non postet mereri, seu bene ager , ergo nec posset peccare minor clara est, Non enim pote*arbor maga bonus
fretum rei Mati. . cum ergo esset
essentialiter malus, non posset ben
agere ergo sequela insertur nec possee
Peccare, qua enim ratione negatur una
oppositum, negatur reliquum. Fe- Pucabis, vere operatio illa mala prodidit ab Angelo, ergo imputabitur Angelo. Responsio est iam data .r spondetur insuper, quod imputabitur Angelos Lysice, non moraliter side.
405쪽
meritorie Primum patet, quia prodibit ab ipso Secundum quoque probat uni remanet, quia esset ab eo, non ut libero ad bonum , id malum, sed vedeterminato naturaliter ad matu: stante namque naturali determinatione ad malum, cessat meritum, demerituma bonum tam alii in quia in naturalibus nec meremur, neq; demeremur.5 Dices, Eccles gy habetur Sunt Diritus, qui ad indictam cieati sunt ergo ab initio creati mali. Ite Psal tos. de Luci sero habetur Draco iste, quem formani ad illudendum ti SIoan. 8. Ille homicida fili ab initio atque de Lucilero Iobi o. Ecce Behemor, quem feci tecum ergo datur Angeli, qui a sui creatione sint mali. Ad Primum non est sensus, ut ex sua creatione sint tales, sed quod, postquam Angeli ceciderunt,
deputati fuerunt, tanquam ministri 'I- Minae Iustitiae ad punitione I hominia, idem enim sonat,creati, ac deputata ite
per Spiritus ignificari solet venti, tempestatem mouentes, fruges c aedificia deuastantes in vindictam peccatorum seu Psal. Io Spiritus p ocellarum,
Ad Secundum, est idem senius, ut non. a creatione, sed postquam peccauit, deputatus fuerit ad illudendum homini. Ad Tertium, ly Ab initio non indicat instans primum creationis sed breues moras post creationem,etcnim statim ac rebellauit a Deo, inuidens naturae humanae ratione hypostaticae
unionis machinari cepit ruinam hominis: Item hic idem est ab initio, ac saul pori initium, sicut Ioan . . Ab initio Diabolus peccat. Ad Quartum, solet de Caele exponi sed si de malo Angelo exponitur, non a creatione, sed post a seipso eualit malus
Respondetur ad Argumenta principalia
contra Articulum Primuleta, Secundum.
T, spondendum remanet ad ar- gumenta principalia Ad Primum , iam constat antecedens es
et Ad Secueu, Angelus malui amat
ouid Deum ut Author Naturae, non
rare amicitiae, nec beneuoleti mo Diabol
''nium est de se sit iuxta illud Su
se bia eorum, qui te ocelli , licendi s m modi Alchre . amat autem amore concupiscen amicitiae. tiae etiam Ore commodi,quatenus co-
seruat illum in suo esse caeterum nullatenus amaret, quin vellet potius totam Orbs machinam cum Author suo perire. Dices, amat naturaliter semel: P- sum, ergo saltem no poterit peccare in hoc, non amando se ipsum . Resp. hoc quid concedi potest, ratio, quia telle
Paulo Rom. lo. Nemo unquam carnem
suam odio habuit, sed femper fouet, num illam o teste Philosopho, numquodque appetit consta uari suo est et cet aliunde dici posset, id non absolute concedendum , plures namque nomines voluntarie perierunt, pluresque sibimet mortem propinant, odiendo Diaboliris ei plosti Verum hoc non est bene di an amet sectum, quandoquidem si qui homines Pium. morti se tradidere, Si qui alii morte expetunt, id gratia aerumnarusus tandarum, siue longioris, diuturniorisq; afflictionis,egerunt, non quasi odio habuerint propriam vitam , id nam luetis
est vere contra naturam, S contra Inclinationem natur: unde damnati;
qui teste Mati et . Mortem quaere ut, ct
non inuenient, atque dicent, montibus ca
ditesuper nos, o operite nos ipsi quidem Ortem quaeret, non gratia mortis, sed O num ut poena ternosq; cruciatos evadant, furatat: de amore ergo circa semeti P- sum concedo non posse creaturam quamcunque directe, serrae peccare, nisi ut diximus, in directe, per accladen Sc.
Ad Tertium negatur antecedes, etenim tempore Iosue o stetit: p testq; primum mobile, sicut ab Oriente incipit motum, ita incipere ab Occidente in sicut Planetae incipi ut cursum ab Occidente, ita incipere possent ab Oriente , utra usque enim motus est capax corpus coeleste insuper post die Iudici cessabit ab omni motu . At stante ordine a diuina Prouidentia statuto, moueri incipiunt sic, sic prout in dies contingit. Ad Quartum , concesso antecedenti, negatur consequens.
406쪽
Vtrum Angeli potuerint peccare ex ignorantia sos
confirmationem tum Scri. O Vicit ec stura, dii in Theologorum adagium lo- .hi 'e' quuntur, vel de errore concomitanti, vel subsequeti de concomitanti namque euenire solet, ut homo peccans, non aduertat ad omnia, siue bona,quae per peccatum amittit, siue mala, quae incurrit, sicq; peccauit Adam, concomitanter, ignorans, seu non aduertens sic plenen ut debuerat, existimauit namque peccatum suum re veniale: vel non putauit,tantam poenam, totq; mala inuectore sequutura, quod de subsequenti etiam est verum, quia peccatum reliquit inde peccantem obccecatum, iuxta illud Excaecauit illos malitia eorum , at non loquuntur absoluti de errore antecedenti, ut habet in speci de Adam Scot. in a.d. ra.quaest. vni: Quin specie amplius dicetur de Angeloquarit seq. Det Ad August loquitur de impeccabilitate per gratiam. , Dices, idem Augustinus ait, D. lem Deus potuit hominem fecit qui non peccara posset, nec Dellera si sic fecisset, ra rumpitat, eum meliorem fecisse Respond. vi supra, potuit enim facere per Potentia ad gratiam: quo stante, homo talis nee audin vellet peccare, nec posset. Dices, sino
posset, ergo estet per naturam impotes
ad peccandum, Sita per naturam im
peccabilis. Respond. talem impoten. tiam non esse physicam sed moralem inon physicam , quia non staret impeccabilis per natura muratiore moralem, mediante confirmatione in gratia , iuxta quod loquitur Ioannes, astu ex eo natus est, non peccatu loquens dei liuitate per gratiam, mediante qua iustus essicitur Filius Dei, ut Psal. i . Ego di i Dii estis, S I Excelsi omnes Velloquitur de potentia proxima, non rem motas hac enim mediante posset, illa non posset, ex Scot. q. v. f. posset ergo physice, non moraliter. Ad illud de inclinatione ad ma tum iam constat quid dicendum.
Vtrum Angeli potuerint peccarere errore, Wignorantia o
parte solum, rema sit quaestio in precedenti quaestione
uenda venit in proprijs terminis do
et Extat sentctia D.Thomae, x quacium supra recensita, sepe in peccatore precedere vel ignorantiam, siue errorem, siue aliquam inconsideratio, nem Fundamenta allata iam fuerunt quatit antec atque soluta Nunc vero superest, rem altius examinare, atque distinctius.
in primis vero quaestionem diuidimus in duo capita, nempe in ignorantiam, seu errorem hin consider tionem et quaerendo, utrum semper in Peccatore, siue in Angelo malo praecesserit ignorantia, an saltem inconsideratior Item de ignorantia, siue do more loquedo subdiuidimus, ineri rem speculatiuum, praesticum,&de utroq; quaeritur, an necessario prae suerit ante peccatum in intellectu mali Angeli. Aliquid quoque addendunta, de nescientia. Notanda est tamen natura o Error onorum terminorum S quidem ecta, est an micem, ae approbaresal a pro me s. te ii terno ra profathis. Eadem est natura , iis *- 'ignorantiae . ubi namque interueniterror sic sumptus,ibi adest ignorantia ,
eqstrini prauae dispositionis Et
ad haec accedit necessario deceptio, fallacia intellectu siue obcecatio, qua falsa pro veriS. Distat ab his inconsideratio siquidem ipsa non importat errorem, d quo procedat, sed negat actuale rei alicuius consideratione satet, nam scimus plura, euenit tamen quandoque ,
407쪽
vel antecedes, vel concomitas,vel
. de iis non consideremus tempore , quo lare considerandum ; namque
Corptis,quod corrumpitur, aggravat ammam, et terrena habitatio opprimit sensu multa cogitantem ait Scripturare quod fit, ut cum inconsideratione stet etiam scientia, saltem habitualis inquam noaetualis, reptagnat namque consideratio actualis, S in consi ceratio itidem actualis, at habitua is consideratio cuin consideratione actuali re pugnant,6 Denique adest Nescien tia: pla rero non est idem , ac ignorantia pravae dispositionis; neque consequenter erit error, non enim idem Sut nescientia, ignoratia, siue error error nam-cue coenitionem indicat, spdastectam errore, ita Lignorantia: at simplex nescieti abstrahit ab errore, is ignorantia prauae dispositionis: Item error, ac ignorantia sunt poena peccati, nescientia aut nequaquam unde eli, ut filii Adae i in statos mi ocenta perseuerassent, norunide habuissent ignorantiam prauae dispositionis, siue errorem, supposito, quod non fuisset peccatlim habuissent tamen adhuc patuitis, simplice plurimarum rerum nescientiam, no enim ab initio natiuitatis sciuissent omnia, sed paulatim succrescete corpore, ac inolente aetate,creu HS Et
quoque in ipsa scientia, ut docet Scot.
contingere posse in peccatore , altero ex tribus modis, vel antecedenter, vel consequenter ad suum peccatum Antecedenter quide, ut quando ignorantia esset, incibilis, ea enim esset, veluti
causa, siue occasio peccati quod si ij
ret inuincibilis,cessaret id concomittanter tunc esset, quando pes can cognoscit quidem male agere, attamen no plene nouit quanta mala incurrat, quantum boni deperdat , quamq; ma- rem ruinam siue sibi, siue proximia propinat nouit quide ex peccato fore puniendum, non tamen norit poenae acerbit is, siue tantitatem existimani profecto puniendum,at non tam acetabes siue peccatum non fore adeo graue, laeet bene cognoscat esse graue: hoc modo Scotus ait, peccasse Adam comtans, vel peccatum suum re veniae, vel non tam grauiter a Deo punitum iri. Et subsequenter deniquiaeuenit ignorantia, quandocunque ex Peccato remanet Dbcecatus peccator, ouae ex cecatio est pcena peccati, iuxtaba et Extecauit eos inalitia eoru qualisti ero it haec execeatio, dicetur infra.
His actis, dicimus, stante pleni Nullos tudine scienti in intellectu angeuco, tum in uniuersali, tum in Particularis volunta tum in speculabili biis,tom id operabi peccare libus reum spectando principia proxis est.
ma, tum remota, potuisse voluntatem peccare, nullo praevio ex necessitat , errore, siue practico liue speculatium.
Est Scoti, sequacium in quaest prae c. Assertione prim , quarta aduertus eosdem, de quibus ibi. Dixi, tum Puniuersali, tum particulari quandoquidem a lupi, post voluntatem peccare contra scientiam in uniuersali no contra scientiam in particulari Ratio prismi, quia scienta a Gaione tin mediate requiativa voluntatis ratio secundi, quia immediate regulat Noluntate, ac propterea semper errorem aliquem statuunt intellectu antecedrum ter ad peccantem voluntatem ac nituntur elispere,ex Arist. q. Et hic. cap. 3. dicenteti,
non exerceat si quo etiam D. Thomas
runa, miranda rei est, ut negetur quem- Diana peccare non aduertendo id esse , eccatum Vnde arguo, aut ignorantia in aduertentia haec est vincibilis, aut inuincibilis, si primum,ergo a voluntate pendet, ut eam non vincat, de per consequens non vincendo peccata ergo nullus precedit error in intellectu, probatur, si namque est vincibilis, ero intellectus est, qui cognosest ea si vincibile igitur n*n errat, cognomscit namque vere id v. g. esse malum sdum ignorantia est vincibilis, eo ma-ois , quod non i ae per intellectum, ut talem ignorantiam vineat, sed pervuluntatem : Si dederis secundunt ergo voluntas lic agendo, non peccabit,patet consequent, quia ignorantia in uino cibilis excusat igitur non sequitur ne, cessario, vi stante errore i intellectu, voluntas peccet . Rursus , damnati odiunt Deum iuxta platos superbia
eorum, qui te oderunt dic quaero autem,
aut stiunt odium Dei esse malum, aut
408쪽
innitati, iter en orant. Si secundum, ergo O ccant, nec male agunt, stane ignorantia inuincibili si sciunt, optime norunt noesse Deum odio habendum, de nihilominus odio habehi, ergo vere voluntas male potest agere, etiam nullo stante errore practico, taparticulari. Item peccatore peccan- o ascietia Olynderesis murmurat, iuxta illud GenH. Statim in foribus pec- statum tuum aderit Susa et i q. vermiseor' non moraetur. Accedunt ratiun es quaest.antec allatae, atque August con-Lioni. ymim. 8. inquit, Sunt talis,
qui ira quum suam nouerum, di in ea pertinaci me erseuerant atq; seruare.1 P sal m. id ait Sae d. id agendum si idemus, nec agmus , p, OII in telis a non equitur huma nus, atque infimus assectuti pertissinia xviem est sententia Christi Domini
cae' a deruus, cui cognouit volontare Domini ut, di non facit tam.wapulam hi multis a rou. a. Scient bonum, di,5 facienti peccatum es illi, una eum teris relatis quaest antec unde 'ducitur, sententiam has comproba ronibus, authoritatinus Patrurn, atqire scripturas, imo testem oculata est ipsam experTeii Dam inve nostrae sententiae, quam oppositae
intelleretii an coiit inentis adesse veram cognitionem incontinentiae, verequetiam, Omlarilominus voluntas quandoque non operatur consormiter adta inscientiam, hei ad tale rectunc,
situm quandoque minat, nullo stan . morerii intell*ctu' incondi ne tis; unde non exercet se voluntas iuxta scientiae lumen Arum ita iuxta io obiectiones caeteras grauiores soluimuSquaest praeced.
li, sicut hin caeteris Beatis, non posse esse errorem, quia licet no omnia sine dira, ut Uan. io. tamen de iis quae nesciunt, non formant iudicium tumum, xcertum, ed solum coniecturale in ta qualitatem coniecturarum iis mala saepe dicant temerarie iuxta
quaestionis, quae redo desacro, utrum
mali Angeli peccauerint ex mota
Serrore. Dicimus nequaquim ex ' rore in ignorantia peccaue ita Scoticum reliquis praece quaest allatis. qui bus adde Palacios in . s. disp. 1 n-tentiam vero oppositam Ualentia ait non esse scripturis consentaneam vi mox ex ipso ostende natis. i Sit autem primum fundamentsi, , riri
errore, Ignoratia praecedete, ea qui Peccauerintuem esset,quia no potest voluntas a V igno an te velle, nisi praecedat error in intelle tu, ut Thom ista aiunt, at visum fuit. tum ex super dictis, tum exquaest anteceu fundamentum hoc esse nullum. ergo non peccaverunt ex errore.
i Sit secunda ratio, Angeli fuerunt ab in itio creati sapientissimi, tum P, riri
in naturalibus, tum in motus ibit, et stet; et
omne concedunt, S demonstrauim uaquaest praeced. ergo in intellectu eorum nulla ignorantia, nullus error. Ratio haec optima est, attamen indi et e plicatione, ut verum sit, scient ita mos ab initio fuisse nece si ario qui deni eorum, quae speciabant in ordine ad eorum saluationem, issecutione maheatitudinis; etenim de caetero, nil implicat, potuisse plura nescire, e ignomrare, solum enim de Deo dicitur, S in . Cuius sapientiae nomen numerus, habet namque scientiam infinitam. qua modificatione stante, in ordine ad eorum salutem iiihil ignorarimi licet
is Tertio, indita fuit eis, ex Sco to species abstractive, distincteq;
praesentan diuina in Essentiam. Quarto habuerunt reuelationem Incar nationis Uerbi. de quo insta. Recepqrunt
tui es omni liquiditatu mi Sex Thin
ci*m sapientiam tuam in dedecore R pra pretiosus operimentum rum quorsum ergo error, aut tono /d ii
rantia locum habet potuit in Ana,
409쪽
iis etiam malis initio suae creationis,&tempore pugnae,ac lucte, dum erant in via, ut peccare nequiuerint, nisi ex praevio errore, Mignoratia in ipsorum intellectu E, Nihilominus addimus, etiam insuisse errorem, agnorantiam ali-
quam concomitantem, puta de graul. rate poenae infligendae,quam non putauit fore tantam, ut de Ada diximus v Ex his deduco non praecessiti serrorem in intellectu ,hoc,tanquam certius assumunt Authores recensiti. Reliqua in sequentibus.
Vtrum potuerint peccare ex inconsideratione
Erum quia inconsiderati heta distinxi ab ignorantia, ettote , hinc speciatim
discurrendum remanet, an saltem peccauerint ex inco sideratione: hoc quidem admittunt Thom istae quavis non omnes conueniant in astertione, o ignorantia, errore squapropter licet in ijs discrepent, in hoc tamen conueniunt, ut peccauerint saltem ex inconsiderationeri luc adducunt tum argumenta, tum aut horreates praeced. quas . initio recesitas praecipue axioma illud omnis malus ignorans, saltem inquiunt, inconsiderationes
Ex opposito id ipsum negant iidem , qui negant de errore. A ccedit
autem Gregor de Valent. qui tom. I. civ d q. I .punta L. 3 ait, nullatenus Peccasse ex inco sideratione, oppositum, inquit, non esse consentaneuam scripturis probatque, nam de Lucifero EEech. 28. dicitur, In altitudine negotiationis tuae repleta funt interiora tua
iniquitate, peccarii Per multitudine vero negotiationis intelligi valet in creatura pure intellectuali, multiplex cogitatio, multiplexq; co sideratio eo, rum qu vel inducere valeant ad peccatum, vel subtrahere ab eo. Et Isa. q. Dicebas in corde tuo , in Caelum consendam super asstra Dei exaltabo solii meu . Per cicere autem, idem intelligitur, ac cogitare igitur bene cosiderabat hec. itaut nulla adsuerit incogitantia, siue tu consideratio Insuper,dum Michael Praeliabatur cum Dracone , plene ad , Mertebat Draco, siue Lucifer, AGe-clae,quid,de quoiquale, quantum se
rei, siue praesium, siue premiu, si uepc na, siue quidquid aliud, de more, inte-quens certamen, praelium ivit item Lucifer redargutus a Michae edicente, vi sit Deus haec, similia adue tit Lucifer, ex sequaces, ergo non pec
cauerutex inconsideratione Demum
si peccatu Angeli processit ex inconsideratione non utique tam graue uil-set,quantum existimatur in considera.tio namque minuit peccatur . Probationes hae suasibilem readunt sententiam istam Verum varrat . . cap. .occurrere nititur, nec displicent plura, quin dicit.
Mihi quid sentiendum sit, aperiam siquidem in via Scoti, dicenis
dum est, nec ex errore peccasse, nec ex inconsideratione ita Scotus ubi su p. una cum Expositoribus ibi, maea
ceterum, ut aduerterat Angelus ad omnia prorsus in singula aegi ad ducor, nam intellectus angelicus est h-nituri limitatus,ergo non potuit ni gula, tam breui morularum curriculo aduertere occurrit Vulpes disput.2I. a. b. inquiens , hoc esse, imbecillitatis ouidem in nobis, quatenus in operando depe demus a sensibus, Noatenus in nobis inconsideratio est poena peccati, licet autem haec vera sint, tamen in Angelus non dependeat a sentibus, nihilominus intellectus eiu non est infinitus, nec illimitatus, hoc tu Mficere poterat , ne plene ad omnia a uertisset.
itum insuperest, ut aduerterit omne prorsus malum suturum, nedum V in sub ,
410쪽
Vti una mali Angeli potuerint pecc ex inconsid. Sy
in substantia, verum id omnes condit eloci ci temporis quantitate, qualitate , siue acerbitatem maric
sce tui nam tot, atque tot occasione tentationum Daemonum, damnabiliubominu conditiones omnes concurrentes tum ad culpam, tum ad poenam, tum in ordine ad se, tum ad alteruri C: ei huius generis quae cum in lato numero excrescant, quomodo illico,
subito plene considerare potuit
et cotus quidem in 1. d. r. conmcessat, Adam peccasse ex inconsidera tjone, utputa non crede do poenam suturam sole tam grauem Hinc arguo, Adam ii statu in nocetiar peccauit ex in conlideratione ergo cli poterat m, geli ante voluntate deprauata habere inconsiderationem . Avite cedes habet ibi aperte Scot subiit.C. inquit,enim,
Vti Am .I. poena sequeretur.)et et tu habere ii in ignorantiam ame peccatum.
Et ex his consequenter etiam ad huc coli locurri deduco quod, o tuit in Angclo praecei ille inconsideratio liquarum circum tantiarum, licet quoad iubilantiam nullus pracesserit Cror, vel ignorantia , vel inconside
ignorantia ' Replicat Vulpes, Talis inconsi-
quaenam es derata tuis et cena Peccati, e reo non Pinua pec antecedit peccatum espondet ibid.
Scot de Adam , quod ignorantia facti non praecessit peccatum, ciuit enim praceptum omni Sc sed ignorantia
circumstantiarum precessit peccatum:
ita de Angelo, in consideratio aliquarucircumstantiarum non fuisset, ita reccati, scd imitatio. Sinitas naturae intelle is angelici, non valsitis ad omnia' Caeterum ignorantia facti error,
agnorantiaq; praua dispositionis, ipsa est poena peccati: Suioc est vere sic
1 Et hinc tum in malis Angelis,
tum in hominibus peccatoribus admittimus aliqualem praeuiam inconsiderationem De hominibus quidem reccatoribus acilius admittitur ad mente Scoti nam si in statu Innocentiae poterat adesse,ex eius mente, ignorantia aliquarum circumstantiarum in Adam, multo amplius id admittendam est in statu peccati, siue natura corruit . De hominibus autem dici potest specialiter id, quod habet Ierem. I 2
Desolationi destilata ei te in ..ia non estrit, di, missi qui recome in ordes Quamuis vero ieremias loquatur dra desolatione Iuceorum sequuta propter mortem quam intulerunt Christo, nihilominus ad propositum nostru sicut etiam ad propositum eiusdem loci, facit multu, illud ( t uuare, etenim Paulus i Conet. de ipsis ait, Si cognouissent, nunquam Regem glorrae crucifixissent. de uniuersis peccantibus verum est, quod peccanuo, vi cogitent malum esse id, quod agunt, nihilominus si recogitaiet,idest si iterunt atque iterum cogitarent, quae, quanta mala incit runt, quibusve bonis expoliantur pe cando non utique sic facile puccaret: ita de loco alteio Isaiatu haec autem aneeligeti in recogitando siue in iterata consideratione praestanda, Prat cedit peccatum. Confirmatur, ideo namque Psalmista orat dicens, L. D mina
te quia optime norat, saepissime, alii
aiunt semperan peccante praeceder talem inconsiderationem explicatam.1 Atque hinc et imis ad xioma , Malus ornantec quaest recensitum, Omnis malus, i noras, i u raras,audimus Primo, quod univer taliter in
V plurimarum circumstantiarum que appellari solet inconsideratiori haec prae de re solet I cccatum .hoc dicitur consequenter ad Scotum ex facio Adar. i Item Secundo non est sensurum Volsitas an qualem aster Henricus, renes eunde ex icar Scot in DdG6. q. I. existimans voluntatem exce care intellectum, nusquam enim veri est hoc, ut optime ibi probat Scotus contra eundem nam intellectus est potrita naturalis, ac ideo nece sis ario assentiens vero cognito, sicut
necessario assensit primis principus, tum speculabilibus, tum practicis, Scoperabilibus habet insuper pro obiecto veru J: quo fit, ut nullo imperio, vique sua possit voluntas tacere, ut in tellectus in altim approbet pro bono, pro bono malunari verum pro falso salsum pro vero non ergo est: hic sensus talis axiomatis; sed sensus erit, Omnis malus es ignoraus vel quide priva