장음표시 사용
331쪽
IN LOCUM LIBRI DECIMI QUINTI LIVIANI.
Vieiis Tarentinis pax et libertas data est. Legio campana, quae Rhegium Occupaverat, Obsessa, deditione facta, securi percussa est. Quum legatoς Apolloniatium ad Senatum missos quidam juvenes putiassent, dediti sunt Apolloniatibus. Picentibus victis pax data est. Coloniae deductae, Ariminum in Piceno, Beneventum in Samnio. Tunc primum populus romanus argento uti crepit. Umbri et Sallentini vieti; ti deditionem accepti sutit. Quaestorum numerus ampliatus est, ut
I. OD ERATI A post multa certamina vali lissimis hostibus, partaque per Italiam pace, supererat ea deliberatio Patrilius, quemadi ioduni ViCtoria bene uterentur. Mulctari parte finium omnes, qui arma Contra tulerant, populos placuit :severiore adversum Tarentinos Vindicta, quanto intempserantius offenderant : arma navesque tradere jussis, muri quoquo diruti sunt, triliutumque civitati impositum : pax modo ε'um libertate concessa. Nihil deinde visum antiquius,
quam persidiam puniri legionis, quae Rheginis dolo circum-Diuitigoo by Corale
332쪽
ventis, oppidum eorum decimum jam annum pro suo possidebat. Hi quum ante providissent, romatiis rei, iis quotidie laetioribus, suum scelus inultum non fore, quidquid ad communiendam urbem, Viresque defensioni parandas pertinebat, sollicite administraverant: non ignari, quod frauderique partum esset, nisi iisdem illis artibus diu ri titiori
non posse. Praeter insitam scrociam laeti erant amicitia Mamertinorum; su Cessuque adversus Carthaginienses, di inde Pyrrhum, quo urbis Suae animor uinque fortitudin m experti fuerant, hostibus ab obsidendi consilio cito depulsis. Itaque in tantum creverant rebellium et desertorum animi, ut Crotonem proderatibus quibusdam capere ausi, praesidium romanum truculare, urbem diruere sustinuerint. II. Igitur L. Genucio, qui cum C. Quintio constitatum eo anno gerebat, mandata est ultio: Compulsisque intra moenia perduellibus uvbs obsessa. Sed illis suas ot Mamertinorum vires non instrenue Opponentibus, quum incommoda qua, da ui passus Consul etiam rorum necessararium penuria lati raret, ab Hierone, qui Syracusis principatum obtinebat, fietimonio et milite adjutus est. Hic enim Mamertinis nfensus, etiam socios eorum Rhegium tenentes oderat: increm Entis quoqrie Romanorum, ut eorum animos ad usum Sequentium temporum beneficiis occuparet, movehatur. Sic ad extremum ad deditionem urbe coacta, Mamertinos Certis
conditionibus adstrictos dimisit consul, perfugas et latroneS, quorum multi Rhegium, velut ad asylum Concurrerant, us- fecit supplicio : legionarios autem milites abduxit Romam, ut de ipsis senatus statueret. III. Magnum inde publicae sevcritatis exemplum Sequitur. Seriatus Primum omnes, qui adducti a consule iuerant, in carcerem condi jussit, ut inde ad sumticium cultis Promerentur. De indo, quum intercessissot senatuscODsulto tribunus plebis M. Fulvius Flaccus, denuntians, ne in caprin cisium
romanorum adpensus leges et morem majorum animaGerte-
333쪽
retur; constantia Patrum tribunitii clamores spreti sunt: suppliciumque de nocentibus sumptum. Νo tamen invidia facti tam acerbi, plebisque ni institia gravior foret, si tantalioni itium multitudo eodem tempore interficeretur; singulis diebus quinquaginta ducti sunt, quos virgis Caesos securi percusserunt. Senatus etiam corpora Sepeliri, Ino terraqtie cuiusquam corum lugeri vetuit. Doctus Iubellius, qui ad eam usque diem oculis suis superates vixerat, Ut majore Cum dolore moreretur, in carcere manus si hi attulit Plures auctores sequutus legionem totam, hominum millia quatuor I Omae in foro securi percussa retuli.
IV. Sed verius puto, quod a Polybio traditur, ex ea legione mi s in potestatem venisse admodum trecensos; rei
quum numerum, dum urbs capitur, ferociter repugnando eredi maluisse, non Quanis Omnibus, Post delicta tam enormia, nihil ex deditione aliud, quam Plures cruciatus, mortemque grapiore cum ignominis conjunctam exspectari posse. Urbs rhegina prioribus incolis, quod eorum usquam reperiri conquirique poterat, cum libertate legi hiisque suis, reddita est. Noe justitiae siletque documentum romanae civitaitis sexistimationem largiter auxit: neque minus amoris eo facto, quam por arma metus, apud italicos Vicinosque populos quaesitum.
C. deinde Genucii, Cn. Cornelii consulatus hellum crina Samsi natibus habuit. Umbrorum ea geris Apenninum incolentium, quibus Ca is iii arma suerit acul, quaque spe formidabili iam Romanorum potentiae se opposuerit, silentilius scriptorum reliquiis, divinare non potui. Totius etiam helli series penitus intercidit, nihilque ad nos ex veteri rerum istariam memoria pervenit, nisi quod a Cn. Cornelio de Samsi natibus triumphatum est. V. Asperrimam his consulibus hiemem fuisse Romae traditur , ut arbores emortuo succo aruerint, Tiberis densa glacie Concreverit, jumenta et pecudes inopia liabuli contabuerint : tantaque suit inclementia caeli, ut in foro romano
S IV. Liv. XXVIII, di 8, et XXXI. II. - Polyb. I, II, et II, 16.
334쪽
nives horrendae altitudinis por dies illi adraginta continuos duriaverint. Res inusitata, ut fit, a mullis prodi ii locci liabita, vehementi terrore hominum animos porculit: ita tentiore statim metu, quum Q. Ο ulnio Gallo, i . Fnhio Diot roma stratum ingrcssis multa Cerneremur ostenta , iri ulta nuntiarentur. Romae enim aedess Salutis, et pars triuii sub eodem loco, de caelo tacta. Lupi tres ante lucem Ut homIngressi sem Sum Cadavor in tui runt, membrati inque laceratum, in soro, ipsi stropi tu hominum cxtorriti, reliquerunt. Formiis mamia fulmine saepius icta disies ta lus nuntiabantur: et in agro calono diducta roponte terra flairimam erupisse at alam, qiuu triduo toto flagrians quinque agri jugeratisquo in Cinorem exussorit, ut non modo fruges eo Loci Cunctae, sed etiam arbores radicitus θmorerentur. Phis cares timoris Romae, quam calamitatis attulit. Nihil onim magnopere cons quutum est, nisi quod hollum a Picentibus OrtUm, annoquct Sequente Confectum, Eam quoque regi nem ronianae ditioni adjecit.
I. Interea in Urhe signati di argenti primum initium stiit,
auctis jam Successu rerum opilius, quum ad eam diem aestantummodo Romae in promiscuo pecuniae usu misset, tum aut in denarii quinarii lite ex argento cust, qui pro libris totidem arris essent; alii quo minores, qui dii pondio et so-misse quum aestimarentur, ex re sunt sestertii appellati. M neta ilicia, quod in aede lunonis capitolina cuderetur. Cognomen enim illud inditum Iunoni fuerat, quini bello Pyrrhi et tarentino consulentes de pecuniarum inopia Romanos monuisset , pecuniam non tac re justi iam et arma colentibus. Consules Q. Gallus, C. Fahius ad comprehendondum Lollium sanari item profecti sunt : qui quum obses Romae missot, Claria rhapsus, Castello quodam Occupato sa- ciebat latrocinia, populariumque animos vix adhuc certa pace compositos, ad desectionem incitabat.
335쪽
3 4 JO. FRE IN SI IEMII SUPPLEM.
VII. Atque is quidem cum collectitia et maximam pamtem inermi turba non diu restitit; in Caricinis ea quoque Samnii pars ost, Frontanis propior laboris periculique plosculum fuit. Dum locus munitus, qui praedarum Lollio receptaculum fuerat, expugnatur; an Cipiti casu, ex spe magna in timorem, ex timore ad victoriam subito ventum est. 1nducti quidam ex propugnatoribus impunitatis pacto, nocte sublustri Romanos intra nimnia r Ceperunt. Concurrentibus ad tumultum Oppidanis, quum manus Conseri Coepi seset, magna vis nivis reponte caelo delapsa conspectum eripuit praeliantibus. Ea res Caricinis adversus locorum ignaros ita profuit, ut maximo in discrimine romana signa versarentur: jamque Prope aberat, ut Cogerentur referre pedem, quod inter tenebras fieri citra ii Rignum detrimentum nequibat; quum subito, CPSsante nivium c vasti, reddita luna Pst; ca coque metu liberatis promptum ad victoriam iter virtute partum. Eae turbae impedimotito videntur suisse, ne Picentes iis consulibus perdomarentur. VIII. Inso silente aut in anno P. Sempronius Sophus, Arpius Claudius Carci F. Crassus consulatu inito holium illud aggresSi, rem ex sententia confecere. Sub eadem ista tempora in Piceno, qui ager Senonum Galliarum suorat, Ariminum Colonis occupari placuit; Maleventum in Samnio : sed nomine, quod ominosum esse videbatur, mittatis, Bene n-tiam colonia dicta est. Sabinis, qui aute aliquot annos accepti in civitatem suerant, tum suffragii quoque jus datum. In Umbria res etiam a s laudio gestae, Camari numque oppidum captum : in Obe sub corona venditi : sed quia parum liquida side gestum ab imperatore hollum videbatur. utilitatem populus romanus justitiae posthabuit: con unitosquis Camertes redimi ab emptoribus, receptisque in cisitatem locum ad habitandum in Apentino coue assignari, et pridia Sua restitui, iussit. IX. At picentinae victoriae majus gaudium fuit : resqtie
336쪽
digna visa, quae denariis argenteis nuper Cudi coeptis impressa, et pluribus statim innotesCeret, et ad memoriam serivaretur posteritatis. Nummos Picum repraesentantes, Saturni
filium nain is gentis auctor creditur) et ab alia parte dextram a magistratu romano porre tam suppliCanti, ex Senatusconsulto cudendos curavit Q. Caedictus Quinti filius. Et Certe luculentam ea gente parata virium accessionem lactam vel inde constare potest, quod trecenta sexaginta Pipentium millia in fidem populi romani venisse traduntur. Eo hello triumphum consules meruerunt duxerimique : insignior tamen P. Sempronii gloria, quod adversus validiores hostium copias, periculoque et contentiori majore Certaverat. Res enim prodigiosa tum accidit, ut instructa utrinque acie, si bipsum committendi praelii tempus, terra subito moveret. X. Sed consul apta tempori oratione territos militum animos confirmavit : haud minus hostes religione non necessaria perturbatos dictitans, ejusque auctoriam fore, qui excusso inani metu ad maritim sui non bene compotem prior inuasisset. Templo deinde Telluri dem voto, si populo romano victoriam dedisses, impetum in hostes fecit. Neque hi segnius excepere certamen, Caedesque tam atrox fuit, ut etiam victoris exercitus pars minor evasisse dicatur. Ab hoc praelio , quum alia Picentium oppida, tum caput gentis ASCu- Ium, situ murisque tutissimus locus, Sempronio se dediderunt. Hujus deinceps exemplo Picentium omne nomen imperata facere pollicitum, a senatu pacem obtinuit. Iam Italia tota, qua siculum toniumque mare spectat, Peril mira , soli restabant Sallentini, qui ad extremas Italiae oras Olunt, qua mare superum ionio committitur : ad hos igitur
a Picentibus bellum, veluti contagione quadam per Sit, iisque M. Atilio Regulo, L. Iulio Libone consulibus indictum est. Crimini datum, quod Pyrrhum ex Epiro venientem, portubus oppidisque suis recepissent.
337쪽
XI. Caeteriini Commoditas portus brundusini, qui eodem v nto spirante et dimittere naves potest, et accipere, facilis quo inde in Illyricum et Epirum trajectus, quodque opportunius vidi hatur ipsis Italiae si athus imperium terminare, vori Oros Ι,elli causae putabantur. Triti in pharunt ex his ami, consules una die, cluae fuit octava Kalend. Februar. Fusis acie Sallentitiis, nobilissimum eo tractu oppidum Brundu- sinum c 'porant: aliaque Pros P res gesserant: adjuti, ut fer hant, a Pale pastorum dea, qua prinvritim victoriar petiisse ultro dicitur, ut a des sibi Romar dedicaretur. Majori parte Sallentinorum ali his subacta, victoriam sequentis anni Consulos absolverunt. Numerius Fabius C. F. M. N. et D. Iunius D. F. I . D pias Pera fuere. Ab his Umbri simul atque Sal-1. iiiiiii in deditio noui acoepti. II. Sic universa iam Italia perpacata, qua maribus et amne Pado sinitur, e vestigio per insulas propinquas, et adsitam torii O hadriaticoque polagoque continentem, aliorum spe, aliorum formidine Celehrari romana magnitudo coepta est. Nam quibus studium erat per injurias vicinorum crescendi, suis consiliis impedimentum a Romano metuebant: aliis ox diverso praesidium istud adversus impotentiam adver- Sariorum , tanquam ilivinitus oblatum amplexantibus. Primi omnium Apolloniatae missis Romam Iegatis in amicitiam recipi petierunt. Urbs illa sexaginui stadiis a mari recedit, a Corinthiis et Corcyraeis condita, commodumque portum hahet, qua proximus iii Graeciam a Brundusio trajectus est. IllyriCae mac donicaeque circum gentes colunt : igitur inter
pratonios et i upidos libertatem suam aegre tuebatur. Ab senatu non tam civitatis ritis opes, quae tenues erant, quam spem suturi, et apertam ad majora occasionem reputante, per lii .im humaniter accepta est legatio : quo gravior mox
vindicta suit in quosdam ordinis senatorii juvenes, qui legatos orta CO ni ratione pulsaverant.
XIII. u. enim Fabium neque magistratus dignitas, sedi-
S XI. Enn. lib. VI. - Zonaeas. - Column. triumph. - Hor. I, 2 o.
338쪽
litatem enim gerebat, neque generis amplitudo tutata est, quin Apolloniatibus ob eam noxam dederotur. Deditus est etiam Cn. Apronius itidem aedilis, ejusdemque Culpie reus.
Hos igitur per ieciales legatis 'omniator,n tradi, quoestoremque cum his Brundusium ire senatus censuit, ne quid in itinere legalis a deditorum propinquis amicissis noceretur.
Magnum sane fidei publicae documentum; sed non inferius
prudentiae : quum enim opinione justitiae nationum exterarum animos ad amicitiam suam attrahere desiderarent;
magnopere intererat, injurias eorum, qui primi ad societatem jungendum Veuissent, quam accuratissime vindicari: neque enim quidquam destinatis eo iram tam inimicum fieri potuisset, quam si Commissum psset, ut et Apolloniatas facti sui, et alios exempli poeniteret; atque ab hac utilitatereCeptum, Constanterque Secutis etiam temporibus servatum est, ut qui legatos civitatis liberae pullaavissent, iis, quorum erant legati, dederentur. Caeterum Apolloniatae doditis in suum oppidum adductis, plus se commodi ex humanitate, quam ex vindicta, conseCuturos prudenter arbitrati, domum incolumes remiserunt.
XIV. Hoc anno ab utroque consulo, bini sunt triumphi ducti. D. Iunius ante diem quintum Kal. Octobres, Num rius Fabius antes diem tertium Nonas ejusdem mensis deSarsinatibus Umbrorum populo triumpharunt : iterum Kalend. Febr. Fabius, Nonis Iunius de Sallentinis et Messapiorum gente, quae Sallentinos accolas auxiliis juverat. Is finis eo tempore bellorum italicorum fuit; nam quod anno sequente, Q. Fabio Gurgite tertium, L. Mamilio Vitulo comsulibus , ad Volsinios gestum est, non cum justis hostibus bellum, sed adversum scelesta servitia pro sociis ultio suit. Etruscorum gens opulentissima VOLinii fidem populi romani contra servos quondam suos implorabat. Usi enim inepto consilio, sive quod superioribus bellis attritas vires ita recreari posse sperabant; sive deliciis ipsi dissuentes, a
339쪽
morum laborem fugiebant: servis libertate et civitate donaiatis, ea permiserunt. Inde Communicatis etiam honoribus in senatum legi, magistratusque fieri Coepertuit. XV. Ita brevi oppressis veteribus Civibus, translataque in se republica, datam a dominis libertatem adversus ipsos insolentissime exercuerunt. MatronaS honestas virginesque per vim constuprari : maritis parentibusque de injuria conquerentibus pro vindicta legum, contumelias et ludibria rependi: arbitrio petulantissiniorum nebulonum rapi, trahi, vexari omnia Volsiniis jam in morem venerat. Neve praetereatur insigne monumentum, quem ad finem servilium
animorum helluina impudentia possit procedere I si nacta potentiam fuerit; lege lata sanxerunt, uti lusntinis in parronorum filias ac visores stupri jus esset loremque mirginis in-Mnus nupturae primum aliquis ex suo ordine dedibaret cuia sinienses igitur Vot res, quum neque ferre diutius miserias istas, neque propulsare viribus suis possent, consilio elam inter se habito, legatos Romam mittere decreverunt. Ii Secretis precibus impetrato, uti pristitis in ardibus 'senatus cogeretur: perniciem enim sibi, si res emanasset, impendent m prospiciebant: oratione flebili calamitates urbis suae exposuerunt; qua moti Patres, opem miseris ad recuperanda pristina jura promiserunt. XVI. Sed haec quum acta secreto putarentur, iis, qui fuerant accusati, per Samnitem quemdam indirata sunt. Is, quum in sedibus, ubi senatus convenerat, hospes domini aegrotaret, per oblivionem eo in loco relictus exceperat dicta,
prodideratque. Quaestiones igitur de legatis Roma reversis habitae sunt; compertoque negotio, et ipsi et principes alii civitatis crudeliter interfecti. Eo justior inserendi belli causa
visa: missusque cum exercitu Q. Fabius cos. O currere auSOS
in fugam Vertit, magnumque fugientium numerum cecidit: Caeteros, qui intra munimenta se receperatit, actis operibus
oppugnare instituit; sed illis non segniter resistentibus,
340쪽
quum levia, ut solet, certamina crebro fierent, consul, dum incautius inter tela versatur, vulnus accepit, et in ejus deinde curatione decessit. obsessi, casu eo cognito, eruptionem summis viribus fecere, sperantes, exercitum interitu ducis turbatum, si subito invaderetur, a moenibus submoveri
XVII. Verumtamen eventus praelii contra dedit: excoptiferociter a militibus romanis, et in urbem iterum cum clade compulsi sunt. Huic ego pugnetu Decium Murem praefuisse crediderim: hic enim legatus esse Fabio, et post ncCcm rius, donec suCCessor Veniret, bellum administraro potuit: atque inde esse reor, quod apud negligentiores historicos, volsiniensis belli coepti finitiques titulus Decio Muri ascriptus est. Censores eo anno creati Cn. Cornelius L. F. Cn. N. Blasio, et C. Marcius, qui quum antea quoque Censuram gessi SSet, in hoc honore Consorinus appellatus est. Memorabilis hujus Marcii moderatio fuit, qui accepta potestate, quam non ambiverat, populum ad concionem Vocatum gravissima oratione increpuit, quod magistratum illum bis eidem manda-Misset, cujus te ora, non adiam ob causam, quam quia nimia potestas ejus esset, coarctanda sibi majores Dincassent. Inde prosecta lex est, qua Cautum, ne quis censor iterum ieret. XVIII. Eodem anno quaestorum numerus ampliatus PSt. Quatuor hactenus suffecerant : urbani duo; totidem ad hellum Exeuntibus consulibus adjungebantur. Sed proximis aliquot annis, aucta majorem in modum republica, vectigalibusque ac portoriis multis accedentibus, duplicari numerum istum necesse fuit. Appius deinde Claudius, qui in magistratu Caudex cognominatus est, et M. Fulvius Flaccus
Consules sequuntur : annus Coepto primum adversus Poenos
in Sitalia bollo memorabilis. Τum enim inter duas potentiissimas civitates inimicitiae primum erupere, quae mestos Post annos, illatasque et acceptas horrendas clades, non nisi al-
s XVI. Iulliis Obsequens, de Prodigiis, eap. a . - S XV i. quoi . de Viris illustribus, e. 36. - Μarm. Capitolin. - Val. Max. I I. 3.